Të flasësh për veten gjatë gjithë kohës – me fjalë të tjera, të bësh gjëra për të tërhequr vëmendjen te vetja dhe për t’u bërë përshtypje të tjerëve – është një dobësi karakteri. Sigurisht, ka raste kur dikush duhet të shprehet. Për shembull, lutja është një kohë kur dikush qëndron përpara Allahut dhe shpreh ndjenjat e tij të brendshme tek Ai.
Njeriu është një kryevepër e Krijuesit; çdo njeri mbart linja dhe modele që tregojnë Artistin që i krijoi ato. Njeriu, sipas fjalëve të Bediuzamanit, është një tregues i gjithë ekzistencës. Kur e shqyrtojmë thellë njeriun, mund të dëshmojmë se sa krijim i mrekullueshëm është, sa unik është me arsyen, shpirtin, zemrën, vullnetin, ndërgjegjen dhe ndjenjat e tij. Ajo që pritet nga njeriu është të njohë burimin e të gjitha këtyre cilësive, të jetë mirënjohës ndaj Atij, të lavdërojë Madhërinë e Tij dhe t’i drejtohet Atij me vetëdije të plotë për të qenë shërbëtor. Ajo që kërkohet nga një shërbëtor është që ai të pranojë pozicionin e tij përballë Hyjnores dhe që gjithçka që zotëron në fakt i përket Pronarit të tyre të vërtetë. T’i shprehesh Zotit me një vetëdije të tillë është vetëm e shumë e lavdërueshme.
Ajo që nuk është e lavdërueshme është kur një person përpiqet të dalë përpara në çdo rast për të tërhequr vëmendjen ndaj vetes me qëndrimin, sjelljen, mendimet, madje edhe me lutjen dhe adhurimin e tij, në mënyrë që të arrijë admirimin e të tjerëve. Ajo që në fakt bën një person kur ai ose ajo shfaqet me virtytet dhe kualifikimet e tyre është se harrojnë burimin e tyre të vërtetë dhe pretendojnë pronësinë e tyre. Ata, si të thuash, po konfiskojnë atë që në fakt i takon Zotit, pavarësisht nëse e dinë apo jo.
Ata që ndjekin me mendjemadhësi admirimin dhe duartrokitjet bëjnë gjithmonë lloj-lloj kthesash dhe manovrash me qëllimin që biseda të qarkullojë rreth tyre. Kur flasin ose shkruajnë, nënkuptojnë cilësitë e tyre të vetëshpallura, nëse nuk mund ta bëjnë atë drejtpërdrejt. Ata do të prodhonin art vetëm për t’u treguar të tjerëve se si duhet të duket arti; kur ata shkruajnë diçka, të gjithë duhet ta lexojnë dhe ta lavdërojnë atë – ata nuk do të mirëprisnin kritika negative. Nëse ndodh që ata të përmendin emrin e Gjithëlavdëruar të të Plotfuqishmit, Allahut, ata do të kërkonin madje ndonjë meritë për këtë. Kur ata japin leksione nga foltore për Zotin, ajo që ata kërkojnë në të vërtetë është të tregojnë se sa të talentuar janë për xhematin. Ja pse e ngrenë zërin; kjo është arsyeja pse ata godasin minberin ndërsa flasin. Mënyra e tyre e jetesës, makinat, shtëpitë, çdo objekt që përdorin është një mjet që ata të flasin për veten e tyre. Ndërsa e bëjnë këtë, ata arrijnë të kamuflojnë paraqitjet e tyre – ndonjëherë edhe me një përulësi artificiale.
Këta njerëz të sëmurë nga tregimi i vetes, gjithmonë dëshirojnë që të tjerët të flasin për ta. Përpjekjet e tyre nuk mjaftojnë me aq; ata mbajnë njerëz të tjerë pranë tyre për të brohoritur për ta; ata madje mund të ndërtojnë institucione vetëm për të marrë merita. Konferencat apo librat që nuk përmendin emrin e tyre nuk kanë asnjë vlerë në sytë e tyre.
Këta të “varfër” janë gjithashtu shumë xhelozë. Ata janë jashtëzakonisht të shqetësuar kur të tjerët lavdërohen. Ata mund të thonë se sa shumë e admirojnë dikë në fytyrë, por pas shpine, ata komplotojnë për ta poshtëruar atë. Ata nxjerrin në pah pikat e dobëta të të tjerëve, kështu që vlera e tyre mund të shkëlqejë më shumë. Ata gërmojnë tokën rreth tyre, në mënyrë që të qëndrojnë më lart vetë. E gjithë kjo sjellje nuk të çon askund veçse në katastrofë.
NËNSHTIMI I EGO-s DHE USHTRIMI I PUSHTETIT TË VULLNETIT
Cilësitë tona më të mira janë të gjitha nga Zoti. Mund të kemi një karrierë të jashtëzakonshme, njohuri të mëdha, pasuri të madhe dhe aftësi të panumërta; ne mund t’i kemi të gjitha këto vetëm nëse përdorim atë që na ka bekuar Allahu dhe nëse Ai na hap shtigjet. Nga ana tjetër, nëse shtrojmë pyetjen, a po nxjerrim më të mirën ne nga këto bekime të dhuruara në mënyrën më efikase të mundshme, sigurisht nuk është një pyetje e lehtë për t’iu përgjigjur.
Të gjitha këto aftësi dhe cilësi duhet të përdoren jo për të folur për veten, por për të folur për Atë që na ka dhënë zërin dhe fjalët. Nga pamja dhe paraqitja jonë duhet të nxjerrim kuptime për të Plotfuqishmin. Kur flasim, duhet të themi fjalë të dijes dhe dashurisë hyjnore. Ata që dëgjojnë duhet të rriten në entuziazëm në lidhje me Allahun. Çdo fjalim yni duhet të jetë si një lutje për veçantinë e Tij.
Shpëtimi i vetes nga kjo sëmundje varet nga “zvogëlimi i vetvetes në zero” – me fjalë të tjera, duke zhvilluar karakterin e përulësisë. Kjo është e mundur me një vetëdisiplinë të ruajtur për një kohë të gjatë. Përulësia nuk është e lehtë të përvetësohet në natyrën e dikujt, por njeriu duhet ta detyrojë veten në të. Sëmundja e vetëpëlqimit lidhet me vullnetin tonë; kështu është edhe përpjekja për ta parandaluar atë. Vetëm duke ushtruar disiplinë mund të ndryshojmë karakterin tonë në planin afatgjatë.
Një besimtar i vërtetë duhet të varrosë nën tokë të gjitha manifestimet e vetë-admirimit – t’i varrosë ato thellë dhe t’u vendosë gurë përsipër. Kjo është ajo që ka të bëjë më herët edhe me traditat mistike. Njerëzit në shkollat sufi mësoheshin se si ta vinin nën kontroll shpirtin e tyre trupor. Praktikat e tërheqjes shpirtërore si agjërimi dhe përpjekja në rrugën e drejtë, kanë për qëllim t’i çlirojnë njerëzit nga tiparet e egoizmit dhe arrogancës, në mënyrë që ata të mund të zbukurohen me karakter të bukur – për t’i bërë ata të ndjekin provat e njohurisë hyjnore (marifatullah) dhe të arrijnë ta njohin dhe ta duan Atë (muhabbetullah). Këto praktika i ndihmuan ata të pranojnë se gjithçka është prej Tij dhe të kuptojnë madhështinë e Tij kundrejt asaj sa të vegjël jemi ne.
MEGALOMANIA
Mjerisht, njerëzit nuk po i nënshtrohen ndonjë edukimi të tillë shpirtëror në kohët tona. Egot nuk pastrohen, zemrat nuk pastrohen. Shpirtrat e trupëzuar nuk mund të vihen nën kontroll. Në vend që t’i zbutin zemrat e tyre, shumë njerëz e bëjnë veten “bishën” që kalërojnë shpirtrat e tyre të trupëzuar. Kjo mund të konsiderohet si në nivel individual ashtu edhe në atë shoqëror. Një sëmundje e tillë mund të përhapet lehtësisht midis anëtarëve të një kombi ose komuniteti që e konsideron veten si një grup legjendar heronjsh. Lidhja me një komunitet, anëtarësimi në një shkollë mendimi, një institucion, një universitet, madje edhe në një profesion mund të fryjë egon e njerëzve dhe t’i bëjë ata ta shohin veten si superiorë, ndonjëherë pa qenë të vetëdijshëm për këtë situatë. Ata gjithmonë flasin për legjendat dhe heroizmat e tyre. Kjo mund të arrijë një pikë ku ata bëhen megalomanë, por duke qenë se të gjithë në komunitet janë të dobësuar me të njëjtën sëmundje, asnjëri prej tyre nuk vëren asgjë.
Të gjitha këto simptoma tregojnë praninë e një sëmundjeje në shpirt. Ndërsa trupi ynë sëmuret, po ashtu edhe shpirti ynë sëmuret. Sëmundjet në shpirt janë më të vështira për t’u kuruar sesa në trup, duke kërkuar më shumë kohë dhe përpjekje. Për t’i shëruar ata, njerëzit duhet të konsultohen si me psikologë ashtu edhe me mësues shpirtërorë, të cilët mund të jenë në gjendje të shohin me dritën e besimit dhe të zbulojnë pikat e dobëta.
Çdo njeri është krijuar me boshllëqe të tilla në shpirtin e tij. Këto boshllëqe mund të lejojnë që të rriten ndjenjat si dukja dhe krenaria. Këto janë artikuj testues në gjendjen njerëzore. Megjithatë, burimet e këtyre ndjenjave janë në fakt të hapura si për të mirën ashtu edhe për të keqen. Ajo që duhet të bëjmë është të jemi të kujdesshëm ndaj prirjeve drejt së keqes, të përpiqemi të nënshtrojmë atë që shfaqet si e keqe dhe të punojmë shumë për të kanalizuar të gjithë potencialin tonë drejt së mirës. Ata që mund ta zvogëlojnë veten në zero me fuqinë maksimale të vullnetit të tyre dhe të pastrojnë shpirtrat e tyre, mund të zotërojnë ekzistencën e tyre në këtë jetë./ fountainmagazine // zell.al
