Jeta e pafundme pas vdekjes

KONCEPTI AHIRET

a) Kuptimi leksikor i fjalës ahiret

Fjala ahiret është femërorja e emrit foljor ahir me prejardhje nga rrënja ehr. Kjo fjalë që është mbiemër me kuptimin i pasëm si antonim i fjalës i evvel, i përparëm, e ka shumësin evahir.

Bëhen dy shpjegime për emërtimin ahiret. Sipas shpjegimit të parë, ahiret quhet bota e pasme e cila vjen pas jetës së kësaj bote. Sipas shpjegimit të dytë, bota ku ndodhemi bashkë me të gjitha qeniet në të dhe dimensioni jetësor që na rrethon aktualisht, quhet “e tashme” (dynja), kurse bota tjetër pas kësaj, quhet “e pasme, e pastajme” (ahiret).

b) Kuptimi terminologjik fetar i fjalës ahiret

Fjala ahiret është përdorur në Kuran si emërtim i një dimensioni të ri jetësor të pafund pas jetës së kësaj bote. Këtë e tregon fakti që për jetën e parë është përdorur fjala “úlá” (e para, e tashmja), kurse për jetën e dytë, fjala “áhir” (i pasmi, e pasmja)[1].

Në veprat e kelamit, apologjetikës islame, termi ahiret është përkufizuar kështu: Ahireti është jeta e dytë që do të fillojë pas shpërthimit të kiametit dhe do të vazhdojë pafundësisht, ku përfshihen të gjitha ngjarjet dhe etapat e quajtura ringjallje (ba’th), grumbullim (hashr), llogaridhënie (hesap), peshore (mizan), ndërmjetësim për falje (shefaat), ura (sirat), parajsë (xhenet), ferr (xhehenem). Në fakt, me vdekjen e një njeriu, fillon për të ahireti i tij, i cili vazhdon pafundësisht. Sipas kësaj, ndërsa një pjesë e njerëzve jetojnë dimensionin jetësor të kësaj bote, një pjesë tjetër kanë hyrë dhe ndodhen në dimensionin jetësor të ahiretit.

Disa nga Argumentet që Tregojnë se Ahireti do të Ndodhë

1. Në Gjithësi Nuk Ka Vend për Kotësi dhe Rastësi

Nuk mund të mendohet që një gjithësi e mbushur plot mësime e urtësi të asgjësohet pa pasur ndonjë qëllim apo synim. Çdokush që i shqyrton me vëmendje materien dhe dukuritë, do të shohë mbi çdo gjë vulën dhe gjurmët e urtësive të Krijuesit të Lartë dhe do të konkludojë me lehtësi se kjo botë nuk ekziston kot së koti, por me një qëllim dhe synim të caktuar.

Është jeta e pasme, ahireti, që i përfton kuptim botës. Sepse është synimi ose kahja ajo që i jep kuptim lëvizjes. Po të mos ishte bota e përjetshme e ahiretit, bota nuk do të kishte një synim final që mund ta quajmë synim të vërtetë dhe çdo gjë do të vërtitej pa qëllim. Është për këtë arsye që Kurani përmban shprehje që theksojnë se Zoti nuk e ka krijuar ekzistencën për lojë dhe dëfrim për vete dhe se një gjë e tillë nuk do të përputhej me famën e Tij:

“Sigurisht, Ne nuk i krijuam qiellin, tokën dhe çdo gjë tjetër mes tyre sa për lojë e argëtim. Po të dëshironim argëtim, gjenim pranë shumë gjëra për të bërë diçka të tillë…!” (Enbija, 21/16-17) 

Kurani, i cili na e vë në lëvizje mendimin/arsyetimin duke na e tërhequr vështrimin në rregullin e pashoq që sundon në gjithësi dhe përsosmërinë që shfaqet në të, na e bën të ditur se çdo pjesë e ekzistencës është e krijuar mbi një të vërtetë, gjithashtu, se krijimi dhe ngritja mbi të vërtetën të bën të mendosh e të besosh mbi ekzistencën e një jete të re pas vdekjes. Kjo specifikë mbi të cilën një ajet qëndron me përparësi, shprehet kështu në të:

“Allahu është Ai që qiejt i ka ngritur me shtylla, të cilat nuk mund t’i shihni e më pas është ngritur mbi Fron. Ai ka nënshtruar Diellin dhe Hënën; të gjitha këto rrotullohen gjer në një kohë të caktuar. Ja, kështu i tregon Ai provat e Tij!” (Rad, 13/2) 

Ndërkaq, ne shohim se kjo botë nuk është e përsosur. Ajo është e paqëndrueshme, e ndryshueshme dhe kalimtare. Hyjniteti i shkëlqyer dhe i përjetshëm i Allahut të Lartë, Zotit të botëve, sundimi madhështor dhe gjithëpërfshirës i Tij nuk mund të ngrihet e të qëndrojë mbi një botë të tillë. Domethënë se duhet një botë tjetër e përhershme, e qëndrueshme, e pashkatërrueshme, e përsosur dhe e shkëlqyer, që të jetë e denjë për Të! Prandaj themi se Allahu i Lartë ka një vend tjetër të përhershëm dhe për të e vë në punë njeriun!

2. Dëshira e përjetësisë në shpirtin e njeriut

Dëshira e përjetësisë në shpirtin e njeriut është një argument psikologjik shumë i fuqishëm që tregon ekzistencën e jetës së pasme, ahiretit. Ashtu si prania e një lidhjeje të brendshme dhe krejt të veçantë mes ujit dhe etjes së njeriut për ujë, ndjenja e përjetshmërisë e pranishme në shpirtin e njeriut dhe dëshira e tij për jetën e pasosur përbëjnë, në fakt, një argument të madh të ekzistencës së jetës së pasosur. Kjo dëshirë psikologjike e fuqizon lidhjen e fundit tonë me të vërtetën e jetës së pasme. Historia njerëzore është e mbushur plot shembuj që tregojnë shfaqjet e kësaj ndjenje të natyrshme tek njeriu.

Në të vërtetë, edhe frika nga vdekja që ndjen njeriu me vështrim të parë duke e konceptuar atë si një “asgjësim”, buron nga dëshira e thellë që ka njeriu për përjetësinë. Ky zë që del nga natyra krijimore e njeriut tregon se njeriu është krijuar për përjetësinë. Me këtë ndjenjë të natyrshme tek vetja, ndjenjë e cila e kundërshton asgjësimin, çdo njeri e ndjen se është krijuar jo për një jetë të përkohshme kalimtare, por për një jetë të përhershme, të paasgjësueshme. Kjo ndjenjë dhe vetëdije janë tregues të qartë të ekzistencës së një jete të përhershme pas kësaj jete të përkohshme.

Edhe qenia në formën më të keqe është më e mirë se mosqenia. Filozofi M. Unamuno e shpreh kështu faktin që njerëzit janë gati të pranojnë të gjitha llojet e mundimeve dhe torturave vetëm e vetëm për të shpëtuar nga fatkeqësia e asgjësimit dhe për të vazhduar të ekzistojnë: “Jam gati që, më mirë të digjem në ferr përjetësisht, sesa të asgjësohem, sepse asgjë nuk më është dukur më e frikshme dhe e tmerrshme sesa vetë mosqenia![2]”

Të dëshirosh përhershmërinë e jetës qoftë edhe në një botë tjetër, është një ndjenjë e fuqishme e shpirtit të njeriut, e cila nuk mund të nënvleftësohet. Pa dyshim, kjo ndjenjë e pranishme në thellësitë e shpirtit tonë është reflektim i një ndjenje të natyrshme të pranishme në qenien e njeriut.

Si përfundim, nuk mund të mendohet që kjo botë e cila nuk e kënaq dhe nuk e ngop njeriun as me aspektin e saj material, t’u japë përgjigje kapaciteteve dhe mundësive të tij që e përfshijnë gjithësinë siç është imagjinata dhe dëshira e përjetësisë. Prandaj, njeriu që nuk e gjen përgjigjen e kësaj ndjenje në këtë botë, do ta gjejë në një botë tjetër.

[1] Shih Lejl, 92/13; Duha, 93/4.

[2] Miguel de Unamuno, Yaşamın Trajik Duygusu, Stamboll, 1986, f. 20.