SHKREPTIMA E TREMBËDHJETË
Kjo, Shkreptima e Trembëdhjetë, shpjegon kuptimin e
“Eudhu bil-lahi minesh-shejtanir-Raxhim”. I mbështetem Allahut që të më ruajë nga pëshpëritjet e shejtanit të mallkuar.
Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.
Dhe thuaj: “Zoti im! Të mbështetem Ty (të më ruash) nga pëshpëritjet e shejtanit.
“Dhe të mbështetem Ty, o Zoti im! Se përndryshe ata do të më afroheshin”[1].
[Kjo trajtesë është rreth të kërkuarit mbrojtje Allahut prej shejtanit. Do të shkruhen trembëdhjetë tregues. Disa prej tyre janë shpjeguar e provuar në Fjalën e Njëzet e Gjashtë dhe në pjesët e tjera të Risale-i Nurit në mënyrë të veçuar. Prandaj këtu kjo do të diskutohet shkurtimisht.]
- Treguesi i Parë
Pyetje: Megjithëse shpirtërat e këqinj, shejtanët, nuk ndërhyjnë në univers në asnjë mënyrë lidhur me krijimin dhe, se nëpërmjet Mëshirës së Tij dhe përkujdesjes Allahu i Gjithëfuqishëm merr pjesën e njerëzve të së vërtetës duke i mbështetur; dhe bukuritë tërheqëse dhe virtytet e së vërtetës dhe të realitetit forcojnë dhe nxisin njerëzit e së vërtetës, ndërsa shëmtia e neveritshme e çudhëzimit revolton dhe zgjon neverinë e njerëzve të çudhëzimit; cila është urtësia që Partia e shejtanit në shumicën e rasteve është fituesja? Dhe cila është arsyeja që njerëzit e së vërtetës i kërkojnë gjithmonë mbrojtje Allahut prej të keqes së shejtanit?
Përgjigjja: Urtësia dhe qëllimi janë siç vijon: Çudhëzimi dhe e keqja me shumicën e tyre absolute janë negative, shkatërruese dhe i përkasin mosekzistencës. Ndërsa udhëzimi dhe e mira me shumicën e tyre absolute janë pozitive, ndërtimore, rregulluese dhe i përkasin ekzistencës. Gjithkush e di se një njeri mund ta shkatërrojë për një ditë atë që ndërtuan njëzet burra për njëzet ditë.
Dhe jeta e njeriut e cila qëndron me vazhdimësinë e gjymtyrëve të tij bazë brenda kushteve të jetës, megjithëse ajo i përket Fuqisë së Krijuesit xh.sh., veçse ajo zbulohet para vdekjes e cila është mosekzistencë në krahasim me jetën, në qoftë se një tiran do të priste një gjymtyrë prej trupit të atij njeriu.
Prandaj, është bërë proverbë thënia,
“Shkatërrimi është më i lehtë se sa ndërtimi.”
Për shkak të kësaj, njerëzit e çudhëzimit me fuqinë e tyre vërtet të dobët triumfojnë ndonjëherë mbi njerëzit e së vërtetës të cilët janë shumë të fuqishëm. Por njerëzit e së vërtetës kanë një kala aq të pasulmueshme saqë kur ata kërkojnë strehim e mbrojtje në të, ata armiq të frikësuar nuk mund t’u afrohen; ata nuk mund të bëjnë asgjë. Edhe në qoftë se ata do të goditeshin prej tyre nga një dëm, përkohësisht, por fitorja dhe shpërblimi i përhershëm që i pret ata në sihariqin e Kur’anit.
“Dhe fundi (i shkëlqyer) është për të përkushtuarit (në besim të drejtë)”[2] e largon ndikimin e atij dëmi e plage. Dhe ajo kështjellë e pamposhtur, ajo kala e fortifikuar, është sheriati Hyjnor dhe sunneti profetik a.s.m..
- Treguesi i Dytë
Kjo është një çështje që u vjen ndërmend shumë njerëzve.
Pyetje: Krijimi i shejtanëve, të cilët janë thjesht e keqe, sulmi dhe bezdisjet e tyre ndaj njerëzve të besimit, nxitja që ata u bëjnë shumë njerëzve dhe hyrja e tyre në zjarr për shkak të dredhive dhe intrigave të tyre, shfaqet se është e tmerrshme dhe e shëmtuar. Si e pranon mëshira e Atij Mëshirëploti Absolut dhe si e lejon Bukuria e Atij Hirploti Absolut i Cili është i Gjithëmëshirshmi i Bukurisë, këtë shëmti të pafundme dhe katastrofë të madhe?!
Përgjigjja: Përveç të këqijave të pjesshme të shejtanëve, ndodhen shumë qëllime të mira universale në ekzistencën e tyre, si dhe arritje njerëzore, plotësime e përparime.
Po, ashtu siç ndodhen shkallë të shumta duke filluar nga bërthama për tek pema gjigante, po ashtu edhe aftësitë e ngulitura në natyrën njerëzore janë më të shumta se sa ajo, madje mund të arrijnë shkallët që gjenden ndërmjet grimcës dhe diellit. Me qëllim që të shfaqen këto aftësi dhe të zhvillohen mundësitë, kërkohet patjetër një lëvizje a një akt, pra një veprim është i domosdoshëm. Lëvizja e mekanizmit të progresit në një veprim të tillë shkaktohet nëpërmjet ‘përpjekjes, luftës’. Dhe kjo përpjekje apo luftë ndodh veçse nëpërmjet ekzistencës së shejtanëve dhe të gjërave të dëmshme; sepse në qoftë se nuk do të kishte qenë ajo ‘përpjekje’, shkalla e njeriut do të kishte mbetur e fiksuar, e pandryshueshme ashtu si ajo e melekëve; nuk do të kishte pasur rangje e klasa në llojin njerëzor të cilat u ngjasojnë mijërave të llojeve e specieve. Dhe do të ishte në kundërshtim me urtësinë dhe drejtësinë nëse do të lihej një mirësi shumë e madhe për të shmangur ndodhjen e një të keqeje të vogël të pjesshme. Sigurisht shumica e njerëzve përqafojnë çudhëzimin për shkak të shejtanit, mirëpo rëndësia dhe vlera shikojnë kryesisht tek ‘cilësia’; ato e shikojnë pak sasinë ose hiç fare.
Për shembull, në qoftë se një njeri ka një mijë e dhjetë farëra, të cilat ai i mbjell në tokë, dhe nën dhé farërat i nënshtrohen një reaksioni kimik, si rezultat i të cilit dhjetë farëra bëhen pemë dhe një mijë kalben, atëherë fitimi që merr njeriu nga dhjetë farërat të cilat janë bërë pemë sigurisht e eliminon humbjen që pësoi nga një mijë farërat e kalbura e të prishura.
Dhe në të njëjtën mënyrë, nëpërmjet luftës dhe përpjekjes kundra nefsit dhe shejtanit, fitimi, nderi, ndriçimi dhe vlera për llojin njerëzor i arritur dhe i fituar nga dhjetë njerëz të përkryer, të cilët janë si yje, sigurisht e zvogëlojnë dhe e pakësojnë deri në asgjë dëmin që i është shkaktuar njerëzimit nga njerëzit e çudhëzimit të cilët përqafojnë mosbesimin dhe konsiderohen si kafshë parazitare për qënien e tyre të ulët e të papërfillshëm. Meqenëse është kështu, Mëshira Hyjnore, urtësia dhe drejtësia kanë lejuar ekzistencën e Shejtanëve dhe i lejoi ata t’i shqetësojnë njerëzit.
O Njerëzit e besimit! Mjeti juaj i blinduar kundra këtij armiku të tmerrshëm është frika ndaj Zotit që prodhohet në punishten e Kur’anit të gjithurtë. Dhe mbulesa mbrojtëse, mburoja, është sunneti i Profetit Muhammed a.s., dhe arma e juaj është kërkimi i mbrojtjes, kërkimi i faljes dhe kërkimi i strehimit tek mbrojtja Hyjnore.
- Treguesi i Tretë
Pyetje: Ku fshihen misteri dhe urtësia e kërcënimeve të ashpra të Kur’anit dhe të kanosjeve të tij ndaj njerëzve të çudhëzimit kundrejt një veprimi të pjesshëm që ka buruar prej tyre, gjë e cila nuk shfaqet për arsyen se është në harmoni me drejtësinë e tij, me elokuencën e saktë, me përshtatshmërinë dhe me maturinë e stilit të tij. Është sikur ai të grumbullonte ushtri të mëdha kundra një personi të vetëm. Dhe ai e kërcënon atë për atë shkak të një akti të pjesshëm sikur ai të kishte kryer me mijëra krime; dhe i jep atij një pozitë dhe ankohet për të sikur ai të ishte një ortak agresiv pavarësisht qënies së tij i falimentuar dhe duke mos pasur pjesë nga prona dhe sundimi?
Përgjigjja: Misteri dhe urtësia në të është kjo: Për shkak se shejtanët dhe ata që i ndjekin marrin rrugën e çudhëzimit, ata mund të bëjnë shkatërrim të madh me një akt të vogël, ata mund të shkelin të drejtat e krijesave të shumta dhe të shkaktojnë shumë dëm me një veprim të vogël.
Për shembull, nëpërmjet një veprimi të vogël ose duke neglizhuar në një detyrë të vogël, një njeri në një anije të madhe tregtare të një mbreti mund të jetë shkak që të humbasin dhe të shkojnë krejtësisht kot të gjitha përpjekjet e atyre që janë punësuar në anije dhe të gjitha frutat dhe rezultatet e punës së tyre. Prandaj, Mbreti, Pronari i shquar i anijes shfaq pakënaqësi dhe e kërcënon njeriun rebel të pabindur në mënyrën më të ashpër në emrin e të gjithë nënshtetasve të tij të cilët janë të lidhur me anijen. Dhe ai i jep atij një ndëshkim të rreptë, duke marrë në konsideratë jo lëvizjen e tij të pjesshme apo lënien e detyrës nga ana e tij, por rezultatet që u shkaktuan nga ajo lëvizje e nga ajo braktisje e thjeshtë, dhe jo në emrin e tij, por në atë të të drejtave të nënshtetasve të tij.
Pikërisht në të njëjtën mënyrë, nëpërmjet gabimeve dhe gjynaheve të vogla në dukje, njerëzit e çudhëzimit, partia e shejtanit, të cilët janë në anijen e tokës së bashku me njerëzit e udhëzimit, bëjnë shkelje kundra të drejtave të krijesave të shumta dhe shfuqizojnë rezultatet e detyrave të lartësuara. Prandaj kërcënimet e ashpra të Sulltanit të Parapërjetësisë e të paspërjetësisë dhe shfaqja e pakënaqësisë ndaj tyre dhe mobilizimi i forcave nga ana e Tij janë thjesht drejtësi e pastër brenda elokuencës së plotë dhe janë më me vend dhe më të përshtatshmet. Kjo është në harmoni me kërkesat e situatës, e cila është përcaktimi i elokuencës dhe bazat e saj, dhe ajo është pa ekzagjerime, e cila është tepri në fjalë a harxhim i shumë fjalëve.
Sa i mjeruar e i humbur është ai që nuk kërkon strehim e mbrojtje në një kala të sigurt përballë atyre armiqve të tmerrshëm të cilët bëjnë shkatërrime e rrënime të llahtarshme me një lëvizje të vogël! O Njerëzit e besimit! Përpara jush është kalaja qiellore e fortë e çelikosur.. Ajo është Kur’ani Kerim… Prandaj hyni në të dhe shpëtojeni vetveten tuaj!
- Treguesi i Katërt
Dijetarët hetues dhe njerëzit e zbulesave kanë pajtueshmëri mendimi se mosekzistenca është thjesht e keqe e pastër, kurse ekzistenca është thjesht e mirë e pastër.
Po, në shumicën e rasteve, e mira, virtytet dhe plotësimet bazohen mbi ekzistencën dhe lidhen me të. Madje edhe në qoftë se ato duken nga ana e jashtme negative dhe aludojnë për mosekzistencë, baza e tyre është në ekzistencë dhe i përket ekzistencës.
Ndërsa baza dhe fara e të gjithë shëmtisë, çudhëzimit, të keqes, fatkeqësive dhe e mëkateve është mosekzistencë dhe mohim. E keqja dhe shëmtia burojnë nga mosekzistenca. Madje edhe në qoftë se ato duken në anë të jashtme se janë pozitive dhe se i përkasin ekzistencës, në bazë ato janë mosekzistencë dhe mohim.
Gjithashtu, siç shihet qartë, ekzistenca e ndërtesës, për shembull, vërtetohet e përcaktohet me anë të ekzistencës së të gjitha pjesëve të saj. Ndërsa shkatërrimi i saj mund të ndodhë nëpërmjet rrënimit të njërës prej pjesëve të saj, të mosqënies së njërës nga pjesët e saj kryesore dhe të mosekzistencës.
Domethënë, ekzistenca kërkon një shkak ekzistues; ajo bazohet mbi një shkak që ka realitet aktual. Ndërsa mosekzistenca mund të mbështetet mbi gjëra të cilat i përkasin mosekzistencës dhe gjëra të tilla mund të jenë shkaku i diçkaje mosekzistuese.
Atëherë duke u mbështetur mbi këto dy rregulla, ‘shejtanët prej njerëzve’ dhe xhindeve nuk kanë pjesë as sa një grimcë në aktivitetin krijues, në sjelljen në ekzistencë, dhe nuk kanë asnjë pjesë në Sovranitetin Hyjnor, pavarësisht shkatërrimit të tyre të tmerrshëm në univers, llojeve të mohimit, të çudhëzimit dhe akteve të këqija e rrënuese. Për më tepër, ata nuk i kryejnë ato vepra nëpërmjet ndonjë fuqie të tyre apo aftësie; madje në shumicën e akteve të tyre nuk ka ndonjë veprim apo fuqi reale, por ato janë nga lloji: lënia e një veprimi, shfuqizimi i një pune dhe ndalimi nga e mira, ata i bëjnë të këqiat duke mos lejuar të bëhet e mira, dhe kështu ndodhin të këqijat. Meqenëse të këqijat dhe të ligat janë një lloj shkatërrimi, shkaqet e tyre nuk duhet të jenë një fuqi ekzistuese dhe një krijueshmëri aktive, sepse shkatërrimi i madh mund të kryhet nëpërmjet një urdhri që i përket mosekzistencës dhe një kushti duke qenë i prishur.
Për shkak se zoroastrianët nuk e zhvilluan këtë mister, nuk e patën të qartë, ata besuan se ndodhej një krijues për të mirën dhe e quajtën Jazdan dhe një krijues për të keqen që e quajtën Ahriman. Por zoti i imagjinuar i së keqes që ata e quajtën Ahriman ishte Shejtani, i cili e shkaktoi të keqen nëpërmjet fuqisë së zgjedhjes -vullnetit të lirë- dhe fitimit -fuqisë për të vepruar- por që nuk ka aftësi për të krijuar.
O Njerëzit e besimit! Arma juaj më e efektshme kundra shkatërrimeve të tmerrshme të shejtanëve dhe mjeti juaj më i rëndësishëm për ndërtim e rregullim, është: Të kërkuarit falje dhe të kërkuarit strehim e mbrojtje nga Allahu duke thënë: Eudhu bil-lah, “i kërkoj mbrojtje Allahut” .Dhe dijeni se kalaja e juaj është sunneti i profetit Muhammed alijhissalatu ves-selam.
- Treguesi i Pestë
Pavarësisht pasjes së shumë shkaqeve udhëzuese për njerëzit për t’i çuar tek e drejta dhe pavarësisht se Allahu xh.sh. ka dhënë shumë përkujtues, paralajmërime, kërcënime, udhëzime e nxitje dhe duke u treguar njerëzimit në librat e shenjtë qiellorë shpërblimet e mëdhaja si Xhenneti dhe dënimet e tmerrshme si Xhehennemi, pavarësisht pasjes së kaq shumë mjeteve për t’i udhërrëfyer ata tek rruga e drejtë, njerëzit e besimit shpartallohen përpara dredhive të ulëta e të dobëta të neveritshme e të pa merita që burojnë nga Partia e Shejtanit!! Në një kohë, kjo më shkaktoi shumë mendim. Si është e mundur që, ndërsa besojnë, ata nuk u kushtojnë vëmendje kërcënimeve të rrepta të Allahut të Plotëfuqishëm? Si nuk zhduket imani i tij ndërsa ai kundërshton Krijuesin e tij duke ndjekur gjurmët e shejtanit dhe dredhitë e tij të dobëta ashtu si në vërsetin,
“Vërtet komploti i shejtanit është gjithnjë shumë i dobët?” saqë madje disa nga shokët e mi, megjithëse i vërtetuan me sinqeritet mësimet rreth realitetit që ata kanë marrë prej meje njëqind herë dhe patën një opinion tej mase të mirë ndaj meje dhe në lidhje me mua, ata u rrëmbyen dhe u entuziazmuan nga komplimente të parëndësishme e shtinjake të një personi të korruptuar dhe morën nga një pozitë në favor të tij dhe kundra meje. Ndërkohë unë thashë me vete: “Ja Subhanall-llah! Sa e çuditshme! A mund të bie njeriu kaq poshtë? Sa njeri i pavlerë ishte ai”. Unë e përgojova atë njeri dhe bëra mëkat.
Më vonë, realiteti i shpjeguar në treguesit e mëparshëm u bë i qartë dhe ndriçoi shumë pika të errëta, lavdi Zotit. Nëpërmjet asaj drite unë kuptova se: Përsëritja e nxitjeve dhe inkurajimeve në Kur’anin Kerim është shumë e domosdoshme, shumë e përshtatshme e me vend.. dhe mashtrimi i njerëzve të besimit me intrigat e dredhitë e shejtanit nuk vjen për shkak të mungesës së besimit.. Unë kuptova gjithashtu se ai që kryen gjynahe të mëdha, nuk bëhet kafir -mohues- dhe se muëtezilitët dhe disa sekte Havarixhe janë të gabuar duke pohuar se “Ai që kryen një gjynah të madh, ose bëhet mohues, ose është në një gjendje ndërmjet besimit dhe mosbesimit”.. dhe se ai shok i mjerë i imi i cili sakrifikoi njëqind mësime besimi për të fituar lavdërimin e vlerësimin e një njeriu të poshtër nuk kishte rënë shumë në humnerë, nuk kishte rënë krejtësisht në fund -ashtu siç e përfytyrova- dhe falënderova Allahun i Cili më shpëtoi mua nga humnera, sepse shejtani, ashtu siç thashë më parë, nëpërmjet një çështjeje të pjesshme që i përket mosekzistencës, e hedh njeriun në një rrezik serioz. Për më tepër, nefsi i njeriut e dëgjon gjithnjë shejtanin. Dhe se fuqia e tij e zemërimit dhe dëshirat shtazore janë si aparate marrëse e dhënëse, si marrëse e përcjellëse të pëshpëritjeve të Shejtanit.
Për shkak të kësaj, Allahu i Gjithëfuqishëm ka posaçëruar dy Emrat El-Gafur, Er-Rahim, Fajëfalësi, Mëshirëploti, midis Emrave të Bukur Hyjnorë, që ato të dy të shfaqen me një manifestim më të madh dhe të orientohen tek njerëzit e Imanit. Dhe Ai tregon në Kur’anin e Gjithurtë se mirësia e Tij më e madhe për Profetët është falja -amnistia- dhe u bën thirrje atyre të kërkojnë falje. Dhe nëpërmjet përsëritjes së Fjalëve të Bekuara “Bismil-lahir-Rahmanir-Rahim” në fillimin e çdo sureje dhe duke urdhëruar që ajo të thuhet në fillimin e të gjitha punëve të mira, Allahu xh.sh. tregon se mëshira e Tij gjithëpërfshirëse rrethon e përfshin universin dhe është një kala dhe vendstrehim për njerëzit e besimit. Ndërsa nëpërmjet urdhrit,
“Atëherë kërko mbrojtje e mbështetje tek Allahu”[3], Ai e bën një mburojë të frazës,
“I kërkoj mbrojtje Allahut prej Shejtanit të mallkuar”.
- Treguesi i Gjashtë
Njëra nga dredhitë më të rrezikshme të shejtanit është kjo: Ai i bën disa njerëz të ndjeshëm, mendjehollë e zemërmirë të ngatërrojnë të imagjinuarin e kufrit -mohimit- me vërtetimin e tij -kufrit; dhe ua shfaq të përfytyruarin se është vërtetimi i vetë çudhëzimit. Ai ndjell dhe sjell në imagjinatat e tyre mendime të shëmtuara për individë dhe për çështje të pastërta e të shenjta. Ai gjithashtu i shfaq gjërat të cilat janë të mundshme në mënyrë të qenësishme -thelbësore- së bashku me ato që janë të mundshme me arsye, duke i bërë kështu ato gjëra të shfaqen se janë dyshime në kundërshtim me sigurinë e besimit. Atëherë njeriu i ndjeshëm i mjerë supozon se ai ka rënë në çudhëzim e në mosbesim dhe se siguria e tij e besimit ka humbur; ai kështu bie në dëshpërim të pashpresë dhe bëhet një lodër zbavitëse e shejtanit. Ndërkohë shejtani përdor edhe dëshpërimin e tij, atë damar të tij të dobët, edhe ngatërresën e tij, me qëllim që ai ose të çmendet, ose duke thënë: “Gjithçka është humbur”, bie në humnerën e çudhëzimit. Ne kemi shpjeguar në disa pjesë të Risale-i Nurit papërfillshmërinë dhe parëndësinë e këtyre dredhive e pëshpëritjeve dhe, si ato nuk kanë bazë e mbështetje. Ndërsa këtu ne do t’i diskutojmë ato në mënyrë të shkurtuar, siç vijon:
Ashtu si imazhi i gjarpërit në një pasqyrë që nuk mund të kafshojë, as shëmbëllimi, as reflektimi i zjarrit në të nuk djeg, as hija e ndyrësisë në të nuk ndot, po ashtu ajo çfarë reflektohet në pasqyrën e imagjinatës apo të mendimit prej imazheve të mohimit e të idhujtarisë, prej hijeve të çudhëzimit dhe prej imagjinatave të fjalëve të neveritshme, të shëmtuara dhe sharjesh, nuk e prishin besimin dhe sigurinë dhe nuk e ndryshojnë imanin dhe nuk e dëmtojnë etikën e respektuar dhe mirësjelljen.
Sepse rregulli i mirënjohur është: “Të imagjinuarit e sharjes nuk është sharje, të imagjinuarit e mohimit nuk është mohim dhe të përfytyruarit e çudhëzimit nuk është çudhëzim”.
Sa për çështjen e dyshimeve në besim, mundësitë që janë të mundshme në mënyrë të qenësishme -thelbësore- nuk e kundërshtojnë mundësinë e besimit dhe nuk e dëmtojnë atë. Njëri nga rregullat e vërtetuara të shkencës së parimeve të fesë është ky: “Diçka që është e mundshme nga vetvetja, nuk e kundërshton sigurinë e dhënë nga njohja”. Për shembull, ne jemi të sigurt se liqeni i Barlës është në vendin e tij dhe i mbushur me ujë, veçse është e mundur nga vetvetja që liqeni të fundoset e të batiset nën tokë në këtë moment.
Kështu fundosja apo zhytja e tij është brenda caqeve të mundësisë. Por meqenëse kjo mundësi thelbësore -e qenësishme- nuk buron nga ndonjë tregues, ajo nuk mund të jetë një mundësi e arsyeshme, dhe kështu ajo nuk ka ndonjë rëndësi që të shkaktojë dyshim, sepse një rregull tjetër i vërtetuar i parimeve të fesë është:
“Një mundësi që nuk buron nga ndonjë shenjë nuk mund të jetë një mundësi e arsyeshme saqë të shkaktojë dyshime dhe nuk ka rëndësi”.
Kështu, njeriu i mjerë i zbuluar para atyre pëshpëritjeve djallëzore supozon se për shkak të mundësive të tilla të qenësishme ai ka humbur besimin e tij të sigurt në të vërtetat e imanit. Për shembull, mundësi të shumta të qenësishme rreth aspekteve humane të profetit Muhammed a.s.m. mund t’i vijnë ndërmend atij; nuk ka dyshim se ato nuk i shkaktojnë dëm sigurisë së besimit të tij, mirëpo supozimi i tij se kjo shkakton dëm është pikërisht ajo që i shkakton dëm atij.
Gjithashtu, ndonjëherë shejtani sugjeron gjëra të këqija lidhur me Allahun e Gjithëfuqishëm në formën e pëshpëritjeve në zemër. Njeriu tronditet e dridhet duke supozuar se zemra e tij është prishur dhe thotë gjëra të tilla. Por tronditja e tij, frika dhe mungesa e kënaqësisë është tregues se ato fjalë nuk dalin nga zemra e tij; përkundrazi, ato vijnë nga pëshpëritjet djallëzore, dhe u transmetuan e u shkaktuan të imagjinohen nga shejtani.
Gjithashtu midis aftësive të holla të njeriut ndodhen një ose dy për të cilat unë kam qenë i pamundur t’i specifikoj e t’i përcaktoj; këto nuk u kushtojnë vëmendje dëshirës dhe fuqisë së zgjedhjes dhe nuk futen në trysninë dhe detyrimin e përgjegjësisë. Ndonjëherë ato sundojnë, nuk e dëgjojnë të vërtetën dhe futen në gjëra të gabuara. Atëherë shejtani i pëshpërit atij njeriu të sprovuar sa vijon:
“Aftësia jote nuk harmonizohet me të vërtetën dhe besimin, a nuk shikon se ajo futet në mënyrë të pavullnetshme në bërjen e atyre gjërave të cilat janë të gabuara e të kota? Kjo do të thotë se Fati yt të ka dënuar me mjerim e humbje “Njeriu i mjerë bie në dëshpërim të pashpresë e shkatërrohet”.
Dhe kështu kalaja e fortifikuar e besimtarit përballë dredhive të mëparshme të shejtanit janë të vërtetat e besimit dhe çështjet e pakundërshtueshme të Kur’anit, caqet e të cilave janë përcaktuar nga parimet e dijetarëve të saktë e të pastër. Ndërsa përballë dredhive të fundit, kalaja e besimtarit është “të kërkuarit strehim e mbrojtje nga Allahu dhe të mos u japë rëndësi atyre dredhive”, sepse është në natyrën e atyre pëshpëritjeve të rriten e të zmadhohen sa herë që t’u jepet rëndësi; pra, sa më shumë rëndësi t’u japësh, aq më shumë, ato tërheqin vëmendjen. Kundërhelmi i besimtarit dhe ilaçi për plagë të tilla shpirtërore është ndjekja e sunnetit të pastër profetik.
- Treguesi i Shtatë
Pyetje: Imamët Muëtezilitë e konsideruan krijimin e të keqes se është e keqe dhe, prandaj ata nuk ia atribuuan krijimin e mosbesimit dhe të çudhëzimit Allahut xh.sh; ata me këtë sikur po e shfajësonin dhe po e shenjtëronin Atë. Ata thanë: “Njeriu është krijuesi i veprave të tij”, dhe me këtë ata u çudhëzuan, shkuan në drejtim të gabuar. Ata gjithashtu thanë: “Një besimtar i cili kryen një gjynah të madh humbet besimin e tij”, sepse vërtetimi i besimit në Allahun nuk është i pajtueshёm me kryerjen e gjynaheve të tilla të mëdha. Nga frika e dënimit prej një burgimi të përkohshëm në këtë botë, njeriu përmbahet e ruhet nga të vepruarit në kundërshtim me ligjin, atëherë në qoftë se ai kryen gjynahe të mëdha duke mos e përfillur zemërimin e Krijuesit Madhështor dhe as dënimin e përjetshëm të Xhehennemit, sigurisht kjo tregon mungesën e tij të besimit”.
Përgjigjja për pjesën e parë të pyetjes: Siç është shpjeguar në trajtesën rreth “Kaderit Hyjnor”, krijimi i të keqes nuk është e keqe; por prirja drejt të keqes, është e keqe; sepse krijimi dhe sjellja në ekzistencë shikojnë tek rezultatet e përgjithshme. Meqenëse ekzistenca e një të keqeje të vetme është parathënie për rezultate të shumta të mira, atëherë krijimi i të keqes bëhet e mirë për sa ka të bëjë me ato rezultate; domethënë ajo sikur është e mirë. Për shembull, zjarri ka njëqind rezultate të mira, mirëpo disa njerëz të cilët nëpërmjet zgjedhjes së tyre të keqe të keqpërdorimit dhe, duke e bërë atë të keqe për veten e tyre nuk mund të thonë se krijimi i zjarrit është e keqe. Në të njëjtën mënyrë, krijimi i shejtanëve ka rezultate të urta e të shumta për njeriun, si ngjitja e tij në shkallët e plotësimit e të përparimit; Kështu në qoftë se një njeri shpartallohet nga shejtani për shkak të dëshirës dhe zgjedhjes së tij të gabuar dhe të prirjeve të gabuara, ai nuk mund të thotë se krijimi i shejtanit është e keqe, sepse ai e bëri të keqen për vetveten për shkak të prirjes së tij të keqe.
Po, meqenëse prirja është një lidhje e pjesshme e çështjes, ajo ka një rezultat të keq të veçantë dhe bëhet e keqe. Por meqenëse krijimi shikon tek të gjitha rezultatet, krijimi i të keqes nuk është e keqe, në të vërtet ajo është e mirë. Për shkak se Muëtezilitët nuk e kuptuan këtë mister, ata thanë:
“Krijimi i së keqes është e keqe dhe krijimi i të shëmtuarës është e shëmtuar”. Dhe me qëllim që ta shpallin Allahun e Plotëfuqishëm të pastër e të përjashtuar nga gabimet, ata nuk ia atribuuan krijimin e të keqes Atij; ata ranë në çudhëzim dhe e interpretuan gabimisht shtyllën e besimit ‘Besimin në Kaderin Hyjnor, si e mira e tij po ashtu dhe e keqja e tij janë prej Allahut’.
Përgjigjja për pjesën e dytë të pyetjes: “Si mund të mbetet besimtar ai që kryen gjynahe të mëdhaja?”
Së pari, gabimi i tyre është kuptuar qartë në treguesit e mëparshëm, kështu që nuk është nevoja që të përsëritet.
Së Dyti, nefsi urdhërues për të liga i njeriut preferon një ons prej një kënaqësie të tanishme të menjëhershme mbi një ton të një kënaqësie të mëvonshme të fshehur; gjithashtu ai stepet nga frika e një shuplake të tanishme më shumë se sa dënimi i një viti në të ardhmen. Për më tepër, në qoftë se emocionet -ndjenjat- janë mbisunduese tek një njeri, ato nuk i kushtojnë vëmendje arsyetimit të mendjes. Dëshirat dhe iluzionet sundojnë dhe ai preferon një kënaqësi shumë të vogël të tanishme mbi shpërblimin shumë më të madh në të ardhmen. Dhe ai shmanget nga një shqetësim i pjesshëm i tanishëm më shumë se sa një ndëshkim i tmerrshëm i mëvonshëm. Dhe meqenëse dëshirat, iluzionet dhe emocionet nuk e shikojnë të ardhmen; madje ato mund ta mohojnë atë, dhe meqenëse ato nxiten e ndihmohen nga nefsi, atëherë zemra dhe mendja, të cilat janë vendi i imanit, heshtin dhe mposhten në çështjen e tyre. Kështu kryerja e gjynaheve të mëdha nuk buron nga mungesa e besimit, por nga mposhtja e zemrës dhe e mendjes nëpërmjet mbisundimit të emocioneve, dëshirave dhe iluzioneve.
Për më tepër, ashtu siç kuptohet nga treguesit e mëparshëm, rruga e pasioneve dhe e së keqes është shkatërrim e rrënim dhe, prandaj ajo është shumë e lehtë. Shejtanët prej xhindëve dhe njerëzve i shtyjnë njerëzit me shumë lehtësi për tek ajo rrugë.
Është shumë e çuditshme kur shikon se një prej njerëzve të dobët i ndjekin gjurmët e shejtanit duke preferuar kënaqësitë e kësaj dynjaje kalimtare, të cilat janë të barasvlershme me krahun e një mize, mbi kënaqësitë e asaj bote të përjetshme, në një kohë që siç vërtetohet nga hadithi sherif: “Një dritë sa krahu i një mize prej botës së përjetësisë krahasohet dhe ua kalon të gjitha kënaqësive dhe mirësive që merr një njeri gjatë gjithë jetës së tij në këtë dynja”.
Për këto arsye e urtësi, Kur’ani i gjithurtë, në mënyrë të përsëritur e me këmbëngulje dhe me inkurajime e kërcënime, i ndalon besimtarët nga bërja e gjynaheve dhe i nxit ata për të bërë vepra të mira e të drejta.
Një herë ky udhëzim i fortë i Kur’anit të gjithurtë më dha idenë se këto paralajmërime të vazhdueshme dhe këto përkujtues i shfaqin besimtarët se janë të paqëndrueshëm dhe të mangët në veprat e mira. Kjo nxjerr si rrjedhim një pozitë që nuk i përshtatet nderit e prestigjit të njeriut, sepse përsëritja e një urdhri të vetëm për nëpunësin nga eprori i tij do ta bënte atë të mendonte se ai gjendet në një pozitë sikur të ishte i akuzuar për sinqeritetin e tij dhe për devocionin, dhe do të ofendohej rëndë në qoftë se eprori e përsërit dhjetë herë të njëjtin urdhër? Megjithatë, Kur’ani i gjithurtë i përsërit urdhëresat e tij me këmbëngulje për besimtarët më të sinqertë?
Në kohën që kjo ide po shqetësonte mendjen time, ishin me mua dy apo tre nga shokët e mi besnikë. Unë në mënyrë të vazhdueshme i paralajmëroja dhe ua kujtoja me qëllim që ata të mos mashtrohen nga intrigat e njerëzve djallëzorë, dhe unë nuk pashë asnjë shenjë tek ata që tregojnë se mbetën të ofenduar dhe asnjëri prej tyre nuk tha: Ti po na akuzon ne për sinqeritetin tonë. Kurse unë i flisja vetes sime dhe thoja: Unë jam duke i fyer ata me këto paralajmërime të vazhdueshme. Unë po i akuzoj ata për mungesë besnikërie dhe për paqëndrueshmëri. Ndërkaq, papritmas m’u zbulua e vërteta e shpjeguar dhe e provuar në treguesit e lartëpërmendur. Unë kuptova se këmbëngulja e Kur’anit të gjithurtë dhe përsëritjet ishin me vend dhe ekzaktësisht siç kërkohen nga situata të urta dhe as të tepërta e as fyese; ato ishin thjesht urtësi e pastër dhe elokuencë e pastër.
Gjithashtu, unë kuptova arsyen se përse ata shokët e mi besnikë nuk u ofenduan nga përsëritja e atyre paralajmërimeve.
Një përmbledhje e asaj të vërtete është kjo: Veprimi i pjesshëm dhe i pakët i cili buron nga shejtanët bëhet shkak që të ndodhin të këqija të shumta, meqë ai është shkatërrim e rrënim.
Prandaj, ata që marrin rrugën e të vërtetës dhe të udhëzimit janë shumë në nevojë për të qenë të kujdesur e të vëmendshëm dhe për paralajmërime të përsëritura dhe për ndihmesë të vazhdueshme. Për këtë arsye, Allahu i Gjithëfuqishëm u jep ndihmë njerëzve të besimit nëpërmjet një mijë e një Emrave të Tij të Bukur lidhur me ato përsëritje dhe shtrin mijërat e duarve të mëshirës dhe të dhembshurisë për t’i ndihmuar ata. Ai nuk e shkatërron nderin e tyre, por e mbron. Ai nuk e zhvlerëson dhe nuk e përçmon dinjitetin e njeriut, por shfaq se e keqja e shejtanit është e madhe.
O Njerëzit e së vërtetës dhe o njerëzit e udhëzimit! Rruga për të shpëtuar nga të këqijat dhe nga dredhitë e lartëpërmendura të xhindëve dhe të njerëzve djallëzorё është kjo: Bëjeni selinë -vendtakimin- tuaj shkollën e njerëzve të së vërtetës, Sunitët, ose Ehl es-suneh vel- xhemaah; hyni në kalanë e fortifikuar të çështjeve të pakundërshtueshme të Kur’anit të shpjegimit të mrekullueshëm; dhe merreni sunnetin e profetit Muhammed a.s.m. si udhëzuesin tuaj dhe gjeni shpëtim me ndihmën e Zotit xh.sh.!
- Treguesi i Tetë
Pyetje: Ti ke provuar në treguesit e lartëpërmendur se meqenëse rruga e çudhëzimit është e lehtë, shkatërrim dhe agresion, shumë e ndjekin atë rrugë. Ndërsa në pjesët e tjera të Risale-i Nurit ti ke provuar në mënyrë vendimtare se rruga e mosbesimit dhe e çudhëzimit është aq shumë e mbushur me vështirësi e probleme saqë askush nuk duhet ta marrë atë; dhe se është e pamundur ta ndjekësh atë. Dhe Ti ke provuar se rruga e besimit dhe e udhëzimit është aq e lehtë dhe e qartë saqë të gjithë duhet ta ndjekin atë?!
Përgjigjja: Ka dy lloje mosbesimi e çudhëzimi. Njëri u përket veprimeve dhe çështjeve dytësore, dhe është gjithashtu mohim dhe refuzim i çështjeve të besimit. Ky lloj çudhëzimi është i lehtë. Ai është mospranim i të vërtetës, është heqje dorë, mosekzistencë dhe mungesë pranimi. Kështu, në Risale-i Nur ky lloj është treguar të jetë shumë i lehtë.
Sa për llojin e dytë, ai nuk u përket veprimeve dhe çështjeve dytësore, por është një gjykim me mendje dhe i përket besimit. Ai nuk mohon vetëm besimin, por hap një rrugë, e cila është e kundërta e besimit. Ai është pranimi i asaj që është e rreme, e pavlefshme dhe e anuluar, është prova e të kundërtës së të vërtetës. Ky nuk është vetëm mohim dhe refuzim i besimit, por është e kundërta e tij. Ai nuk është mospranim saqë të jetë i lehtë, por pranimi i mosqënies, dhe mund të provohet vetëm nëpërmjet të provuarit të mosekzistencës. Në përputhje me rregullin “Mosekzistenca nuk mund të provohet”, sigurisht nuk është e lehtë për ta provuar atë.
Kështu, ajo që është treguar në pjesët e tjera të Risale-i Nurit është ky lloj nga rruga e mosbesimit dhe e çudhëzimit të cilat janë aq të vështira e problematike saqë janë të pamundura. Kushdo që ka sa një grimcë arsye nuk do ta merrte këtë rrugë. Për më tepër, ashtu siç është demonstruar, kjo rrugë përmban dhimbje të tilla pikëlluese dhe errësira mbytëse saqë dikush i arsyeshëm në shkallën më të vogël, nuk do ta ndiqte atë.
Në qoftë se do të thuhej: Në qoftë se kjo rrugë është kaq e dhimbshme, e errët dhe e vështirë, atëherë përse e ndjekin atë shumica e njerëzve? Ata kanë rënë në të dhe nuk mund të dalin prej saj. Dhe për shkak se fuqitë shtazore dhe vegjetale tek njeriu nuk i shikojnë pasojat dhe nuk mendojnë për to dhe, ato i mbisundojnë aftësitë e holla të njeriut dhe e ngushëllojnë vetveten me një kënaqësi të tanishme të përkohshme.
Pyetje: Në qoftë se thuhet: Meqenëse në mohim është kjo dhimbje pikëlluese dhe kjo frikë e tmerrshme dhe se mohuesi, si njeri, dëshiron gjëra të panumërta, e do jetën dhe shikon vazhdimisht nëpërmjet mohimit të tij, se vdekja e tij është një zhdukje e përhershme dhe ndarje e përjetshme dhe, se kalimi i qënieve dhe vdekjet e të dashurve të tij dhe ato të atyre që ai i do i shikon si asgjësim dhe si ndarje të përjetshme, atëherë si mund të jetojë një njeri i tillë? Si mundet ai të marrë kënaqësi nga jeta?
Përgjigjja: Ai e mashtron vetveten nëpërmjet një sofistike të jashtëzakonshme të shejtanit dhe jeton. Ai supozon se merr një kënaqësi të sipërfaqshme.
Ne do të aludojmë për natyrën e vërtetë të kësaj me krahasimin e mirënjohur:
Tregohet se njëherë iu tha strucit: “Ti ke krahë, atëherë përse nuk fluturon!” Por ai i palosi krahët e tij dhe tha: “Unë jam deve”, dhe nuk fluturoj. Kështu ai ra në kurthin e gjahtarit dhe, duke mos dashur që gjahtari ta shikojë, struci e fut kokën në rërë.
Megjithatë ai e la trupin e tij të madh të zbuluar dhe ishte objektivi i gjuetarit. Pastaj i thanë atij: “Meqenëse ti je një deve ashtu siç pretendon, atëherë mbaji për ne këto pesha”. Pastaj ai hapi krahët e tij dhe tha: “Unë jam zog” dhe u shpëtua nga vështirësia e mbajtjes së peshave. Por duke mos pasur as mbrojtje, as ushqim, ai u ndoq nga gjahtarët.
Pikërisht në të njëjtën mënyrë, mohuesi pasi lëvizi e u tërhoq prej mosbesimit të tij absolut përballë paralajmërimeve qiellore të Kur’anit, ra në një mohim të dyshimtë, në skepticizëm. Në qoftë se ai do të pyetej: Si mundet të jetosh ndërsa para teje është vdekja dhe zhdukja të cilat ti i mendon se ato janë një asgjësim i përjetshëm? A mund të marrë kënaqësi nga jeta ai që shkon me hapat e tij drejt litarëve të varjes?
Për shkak të pjesës që ai ka marrë prej mëshirës universale të Kur’anit dhe nga drita e tij gjithëpërfshirëse, filloi të dyshojë prej mohimit absolut dhe u përgjigj: “vdekja nuk është asgjësim; ka një mundësi pavdekshmërie pas saj”. Ose ndryshe, ai e fut kokën e tij në rërën e pavëmendshmërisë, si struci, me qëllim që të mos e shohë Exheli, të mos e vështrojë atë varri dhe, të mos e gjuajë atë zhdukja me shigjeta!
Shkurtazi: Mohuesi, ashtu si struci, kur e shikon vdekjen dhe zhdukjen të jenë asgjësim për shkak të skepticizmit, përpiqet që ta shpëtojë vetveten prej atyre dhimbjeve duke u kapur pas njoftimeve të sigurta të Kur’anit dhe të gjitha librave qiellorë lidhur me “Besimin në Ahiret”, njoftime të cilat i japin atij një mundësi për jetën pas vdekjes.
Në qoftë se do t’i thuhej atij: Përderisa fundi është për tek një botë e përjetshme, për një jetë të mirë atje, atëherë përse nuk i kryen detyrat me të cilat të obligon ky besim, feja, me qëllim që të gëzohesh në atë botë? Personi do të përgjigjej nga këndvështrimi i mohimit të tij të dyshuar: “Ndoshta nuk ekziston një botë e tillë, atëherë përse duhet të punoj për diçka që nuk ekziston? Domethënë, ai e shpëton veten e tij nga dhimbjet e asgjësimit të përhershëm në vdekje me premtimet që jep Kur’ani për jetën e pavdekshme, ndërsa kur përballet me vështirësitë e obligimeve fetare, ai kapet pas mundësisë së mosbesimit dhe shpëton nga vështirësia e atyre obligimeve. Domethënë, mosbesimtari, nga ky këndvështrim, pandeh se ai merr më shumë kënaqësi nga kjo jetë e dynjasë se sa besimtarët, sepse ai shpëton nga vështirësitë e obligimeve fetare nëpërmjet mundësive të mohimit të tij dhe, në të njëjtën kohë, për shkak të mundësisë së dhënë nga besimi, ai nuk e zbulon vetveten para dhimbjeve të përhershme.
Megjithatë, kjo sofistikë djallëzore është shumë e sipërfaqshme, e përkohshme dhe pa dobi.
Dhe kështu bëhet e qartë se si ndodhet një aspekt prej mëshirës gjithëpërfshirëse të Kur’anit edhe për mohuesit, i cili i shpëton ata deri diku nga një jetë si Xhehennemi dhe, i bëri ata që të mund të jetojnë një jetë në jetën e dynjasë me një lloj dyshimi në mohimin e tyre absolut. Përndryshe, ata do të kishin vuajtur torturat e një lloji xhehennemi edhe në këtë botë gjithashtu, duke u kujtuar atyre Ferrin e Botës tjetër, dhe ata do të detyroheshin të vrisnin vetveten.
O Njerëzit e besimit! Me të gjithë sigurinë, me mirëbesim dhe me qetësi, hyni nën mbrojtjen e Kur’anit, i cili do t’ju shpëtojë ju nga asgjësimi i përjetshëm i ferrëve të kësaj bote dhe të botës tjetër. Dhe me nënshtrim të plotë e me admirim qëndroni brenda caqeve të sunnetit të profetit Muhammed a.s.m… dhe shpëtojini vetet tuaja nga mjerimi i dynjasë dhe nga dënimi i Ahiretit…
- Treguesi i Nëntë
Pyetje: Përse ndodh që njerëzit e udhëzimit, të cilët janë Partia e Zotit xh.sh., mposhten aq shumë herë nga njerëzit e çudhëzimit, të cilët janë partia e shejtanit? Pavarësisht se ata të udhëzuarit janë të rrethuar nga përkujdesja dhe nga mëshira Hyjnore dhe marrin shumë ndihmë e favore nga Krijuesi, dhe në krye të radhëve të tyre qëndrojnë pejgamberët e nderuar, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta dhe ata të gjithë i udhëheq Krenaria e Botës a.s.m.? Cila ishte arsyeja për hipokritët e Medinesë që këmbëngulnin në çudhëzim dhe që nuk e përqafuan udhëzimin, pavarësisht se ata ishin afër Profetit më të nderuar a.s.m., profetësia dhe mesazhi i të cilit ndriçojnë si dielli dhe ai u kujton Kur’anin e mrekullueshëm i cili ndikon në shpirtëra si elikziri më i madh dhe i udhëzon ata me të vërtetat Kur’anore, të cilat i tërheqin të gjithë me një fuqi më të madhe se sa ligjet universale të gravitetit?
Përgjigjja: Është e domosdoshme të shpjegohet një parim i thellë me qëllim që të zgjidhim dy pjesët e kësaj pyetje të çuditshme. Ai është sa vijon:
Krijuesi i gjithësisë ka dy lloj Emrash, ato që i përkasin Madhështisë së Tij dhe ato që i përkasin Bukurisë së Tij. Meqenëse këto Emra kërkojnë të demonstrojnë shkallët e tyre nëpërmjet manifestimeve të ndryshme, Krijuesi i Gjithëlavdishëm i ka kombinuar së bashku të kundërtat në univers. Duke i sjellë ato ballë për ballë, Ai u dha atyre pozita agresive dhe mbrojtëse, në formën e një lloji urtësie dhe të një kundërshtimi të dobishëm. Duke i bërë të kundërtat të tejkalojnë limitet e njëra-tjetrës, Ai solli konfliktin në qënie, dhe e bëri universin t’i nënshtrohet ligjit të ndryshimit e të transformimit dhe parimeve të përparimit dhe të progresit. Prandaj Ai e bëri njeriun, i cili është fruti gjithëpërfshirës i pemës së krijimit, ta ndjekë atë ligj kundërshtimi në formën më të çuditshme, domethënë ligjin e dyluftimit dhe të mbrojtjes, dhe duke hapur para tij derën e “Luftës e të përpjekjes”, e cila do të ishte boshti për të gjithë përparimin njerëzor dhe për plotësimet, Ai i dha partisë së shejtanit disa aftësi me të cilat ata të kenë mundësi të përballen me Partinë e Allahut në fushën e betejës. Për shkak të këtij misteri të hollë, profetët shpesh mposhteshin para njerëzve të çudhëzimit. Dhe njerëzit e çudhëzimit, që janë shumë të dobët e të pafuqishëm, triumfojnë përkohësisht mbi njerëzit e së vërtetës, të cilët në realitet janë shumë të fuqishëm, dhe luftojnë kundra tyre. Urtësia në këtë kundërshtim të çuditshëm është sa vijon:
Në çudhëzim e në mohim është edhe mosekzistenca edhe mohimi, kështu që ai është shumë i lehtë dhe nuk kërkon lëvizje a veprim.. dhe në të është gjithashtu shkatërrimi, i cili është jashtëzakonisht i kollajtë dhe për të cilin nevojitet vetëm një lëvizje e pakët.. Gjithashtu në të ndodhet agresion, ku një veprim i pakët dhe i kollajtë prej tij shkakton dëm tek shumë, dhe nga këndvështrimi i kërcënimit ndaj të tjerëve dhe lidhur me kënaqjen e dëshirës së nefsit për fuqi, ai bën të fitojë rang dhe pozitë për një person..
Pastaj njeriu ka shqisa lëndore dhe forca shtazore e vegjetale të cilat nuk i shohin pasojat fundin dhe as nuk mendojnë për to dhe të cilat magjepsen e pushtohen nga kënaqësitë e tanishme të çastit. Të kënaqurit e këtyre forcave, përmbushja e dëshirave dhe orekseve të tyre dhe t’i lësh të lira, i bën aftësitë e holla të njeriut si mendja dhe zemra, të heqin dorë nga detyrat e tyre themelore, të cilat janë ndjenjat e larta njerëzore që marrin në konsideratë pasojat e përfundimin.
Sa për rrugën e shenjtë të njerëzve të udhëzimit dhe atë të profetëve me në krye të Dashurin e Zotit të të gjitha botëve a.s.m., ajo i përket ekzistencës, është pozitive dhe ndërtimore; gjithashtu ajo bazohet mbi parime të rëndësishme si të vepruarit, maturia -mesi i artë, e drejta-, merr në konsideratë pasojat dhe adhurimin e pastër; gjithashtu ajo e copëton tiraninë e nefsit urdhërues për të liga dhe pavarësinë e tij. Për shkak të kësaj, hipokritët e kohës së profetit në Medine i mbyllën sytë e tyre para atij dielli rrezatues, ashtu si lakuriqësat, dhe duke ua nënshtruar vetet e tyre forcës zmbrapëse të shejtanit, mbetën në çudhëzim dhe nuk u tërhoqën nga ajo tërheqje e madhe e Kur’anit dhe e të vërtetave të tij të përjetshme.
Në qoftë se do të thuhej: Meqenëse Profeti Muhammed a.s.m. ishte i Dashuri i Krijuesit të të gjitha botëve; dhe në dorën e tij ishte e vërteta dhe, në gjuhën e tij ishte realiteti; të cilin e mbështeti Allahu në betejat e tij me melekët si ushtarë të fortë; i cili ngopi me një grusht ujë që shpërtheu nga gishtërinjtë e tij; i cili ngopi një mijë njerëz me një kec të pjekur me katër grushta grurë, dhe i cili e bëri ushtrinë e mosbesimtarëve të ikin nga beteja duke u hedhur atyre një grusht pluhur i cili hyri tek të gjithë sytë e tyre; Si është e mundur që ky komandant Hyjnor i cili realizoi një mijë mrekulli të ngjashme me këto u mposht në fund të luftës së Uhudit dhe në fillim të betejës së Hunejnit?
Përgjigjja: Profeti Muhammed a.s.m. u dërgua për të gjithë njerëzimin si model, si imam e si udhëzues për t’u ndjekur me qëllim që njerëzit të mësojnë prej tij rregullat e jetës shoqërore dhe personale dhe, që të mësohen me bindjen ndaj ligjeve të urta të Dëshirës Hyjnore dhe të veprojnë në përputhje me parimet e Urtësisë së Tij. Në qoftë se i Dërguari a.s.m. do të mbështetej gjithmonë mbi mrekullitë dhe mbi kerametet në të gjitha aktet e tij personale e shoqërore, atëherë ai nuk do të mund të kishte qenë as një imam absolut dhe as shembull i plotë i mirë për të gjithë njerëzimin.
Për shkak të kësaj, nga koha në kohë, ai i shfaqi mrekullitë, në përgjigje të nevojës, vetëm me qëllim që t’i bënte ata të vërtetojnë pretendimin e tij të profetësisë dhe të shfuqizonte e të hidhte poshtë mohimin e jobesimtarëve. Në kohët e tjera, ai iu bind urdhëresave Hyjnore më shumë se kushdo, ai veproi në përputhshmëri me ligjet Hyjnore në krijim të themeluara nëpërmjet Urtësisë Hyjnore dhe dëshirës dhe iu nënshtrua atyre. Ai vishte mburojën kur ndeshej me armikun dhe urdhëronte ushtarët e tij të futeshin në llogoret e tyre. Ai mori plagë dhe vuajti tortura e mundim. Në këtë mënyrë ai iu bind dhe iu përmbajt plotësisht ligjeve të Urtësisë Hyjnore dhe sheriatit më të madh të krijimit.
- Treguesi i Dhjetë
Njëra nga dredhitë më të mëdha të Iblisit -shejtanit- është bërja e atyre të cilët e ndjekin që të mohojnë vetveten. Meqenëse në këtë kohë ata që i kanë mendjet të njollosura nga filozofia materialiste kanë qenë veçanërisht ngurrues në këto çështje të vetëkuptueshme, ne do të themi një ose dy gjëra përballë kësaj dredhie të Shejtanit. Ato janë siç vijon:
Ashtu siç është vërtetuar prerazi, nëpërmjet shikimit, ekzistenca e shpirtërave të këqinj në trupat njerëzorë në botën e njeriut, të cilët kryejnë detyrën e Shejtanit dhe të veprave të tij; po ashtu është vërtetuar në mënyrë të prerë ekzistenca e shpirtërave të këqinj pa trupa në botën e xhindëve. Në qoftë se këtyre do t’u visheshin trupa fizikë, do të ishin të njëjtë si ata qënie të këqija njerëzore. Gjithashtu, në qoftë se ata shejtanë të cilët janë në formën njerëzore do të ishin në gjendje të zhvisheshin nga trupat e tyre, ata do të bëheshin shejtanë prej xhindësh.
Si rrjedhojë e kësaj lidhjeje të tmerrshme, një shkollë devijuese -njëri nga medhhebet e shmangura- deklaroi duke thënë: “Shpirtërat e ndyrë të këqinj të trupëzuar në formën njerëzore transformohen në shejtanë pas vdekjes së tyre”.
Dihet qartë se kur prishet diçka e çmueshme, e shtrenjtë, ajo bëhet më e prishur se sa diçka me çmim të lirë. Për shembull, Në qoftë se prishen kosi e qumështi, ato përsëri mund të hahen, por në qoftë se prishet vaji -yndyra-, bëhet e pangrënshme, madje helmuese. Po kështu njeriu i cili është më i nderuari i krijesave dhe madje më i larti i tyre, në qoftë se ai prishet, do të bëhej më i prishur dhe më i ulët se sa vetë kafsha e prishur. Ashtu si insektet, parazitët të cilët kënaqen duke pickuar nëpër gjëra të kalbura dhe me erëra të këqija, dhe si gjarpërinjtë që kënaqen duke kafshuar e helmuar të tjerët, edhe ata krenohen e gjejnë kënaqësi me të ligat dhe me moralet e prishura të moçalit të çudhëzimit, duke u kënaqur me dëmet dhe me krimet që burojnë nga errësirat e keqbërjes; atëherë ata marrin natyrën e shejtanit…
Po, një tregues vendimtar për ekzistencën e shejtanëve prej xhindëve është ekzistenca e shejtanëve prej njerëzve.
Së Dyti: Të gjithë qindrat e dëshmive vendimtare duke provuar ekzistencën e engjëjve dhe të qënieve shpirtërore në Fjalën e Njëzet e Nëntë provojnë gjithashtu ekzistencën e shpirtërave të këqinj. Ne ia referojmë këtë aspekt asaj Fjale.
Së Treti: Ekzistenca e melekëve, të cilët janë përfaqësuesit dhe mbikëqyrësit e ligjeve të çështjeve të mira në univers, është vërtetuar e pranuar unanimisht nga të gjitha fetë. Po ashtu ekzistenca e shpirtërave të këqinj djallëzorë, të cilët janë përfaqësuesit, sipërmarrësit e treguesit e çështjeve të këqija dhe mjetet e ligjeve të atyre gjërave të atilla, kërkohet nga urtësia dhe nga realiteti dhe është e sigurt.
Madje, ekzistenca e një shkaku apo e një perdeje të fshehur prej një qënieje të vetëdijshme në ushtrimin e çështjeve të këqija mund të jetë më e domosdoshmja; pra, në çështjet e liga, një perde e vetëdijshme është më e domosdoshmja; sepse ashtu siç e përmendëm në fillim të Fjalës së Njëzet e Dy, meqenëse çdo njeri nuk mund ta shohë bukurinë e vërtetë të të gjitha gjërave, Krijuesi i Gjithëlavdishëm i ka bërë ndërmjetësitë e dukshme një perde për të këqiat dhe për mangësitë e dukshme, me qëllim që kundërshtimet të mos i drejtohen atij, që të mos akuzohet mëshira e Tij, as të mos kritikohet urtësia e Tij apo t’i ankohen padrejtësisht dhe, me qëllim që kundërshtimet, kritikat dhe ankesat të drejtohen tek perdet dhe jo të drejtohen tek Krijuesi Gjithëbujar dhe tek i Gjithurti i Gjithëditur. Ashtu siç e ka bërë Ai sëmundjen një perde për Exhelin e vdekjes me qëllim që ta shpëtojë Azrailin, “Melekun e vdekjes, nga ankesat e shërbëtorëve të Tij të cilët vdesin, po ashtu Ai e ka bërë Azrailin një perde për marrjen e shpirtërave të të vdekurve me qëllim që ankesat në atë situatë, e cila imagjinohet se është mungesë në mëshirë, të mos i drejtohet Allahut të Plotëfuqishëm.. Po kështu, me një siguri më të madhe urtësia Hyjnore kërkoi ekzistencën e shejtanit, me qëllim që kundërshtimet dhe kritikat përballë të ligave dhe gjërave të këqija të mos drejtohen tek Krijuesi i Gjithëlavdishëm.
Së Katërti: Ashtu si njeriu që është një botë e vogël, po ashtu bota është një qënie e madhe njerëzore. Ky njeri i vogël është një ideks dhe një përmbledhje e botës së madhe.
Origjinat e mëdhaja të shembujve e modeleve të zvogëluara në njeriun, do të gjenden domosdoshmërisht në njeriun e madh -Universin. Për shembull, ekzistenca e aftësisë së memories së njeriut është një tregues i sigurt i ekzistencës së Pllakës së Ruajtur në Botë. Gjithashtu, gjithësecili nga ne ndjen dhe përjeton në vetvete aftësinë e brendshme të vendosur në një qoshe të zemrës së tij e cila është mjeti i pëshpëritjeve dhe i sugjerimeve djallëzore, i tundimeve dhe i gjuhës së Shejtanit që flet nëpërmjet nxitjeve e pëshpëritjeve të imagjinatës, e cila bëhet si një Shejtan i vogël dhe vepron në kundërshtim me vullnetin e pronarit të saj dhe në kundërshtim me dëshirat e tij – këto janë dëshmi të sigurta për ekzistencën e Shejtanëve të mëdhenj në botë. Pastaj kjo aftësi e brendshme e cila është mjeti për nxitjet e pëshpëritjet djallëzore dhe ajo fuqi e imagjinatës, deduktojnë e nxjerrin si rrjedhim ekzistencën e një individi të keq të jashtëm i cili fryn në të parën, bën të flasë në të dytën dhe i vë ato në shërbim si veshin dhe gjuhën.
- Treguesi i Njëmbëdhjetë
Kur’ani i Gjithurtë shpreh në mënyrë të mrekullueshme se universi zemërohet nga e keqja e njerëzve të çudhëzimit, elementet e gjithësisë bëhen të zemëruar dhe të gjitha qëniet bëhen të tërbuara. Në mënyrë madhështore ai përshkruan pjesëmarrjen e qiellit e të tokës në sulmet kundra popullit të Nuhut a.s. në tufanin -përmbytjen- që u ra atyre, stuhitë mbi popullin e Adit, ulurimën e erës mbi popullin e Themudit; tërbimin e detit dhe i elementit të ujit mbi popullin e Faraonit, dhe zemërimin e madh të elementit të tokës mbi Karunin… dhe në përputhje me vërsetin,
“Ai pothuaj shpërthen me vrull e tërbim…”[4] edhe zjarri i xhehennemit tërbohet e zemërohet mbi njerëzit e mohimit në Ahiret, dhe zemërimi i qënieve të tjera ndaj jobesimtarëve dhe ndaj njerëzve të çudhëzimit; në mënyrë të mrekullueshme, ai i ndalon njerëzit e çudhëzimit dhe të mosbindjes.
Pyetje: Përse veprat e parëndësishme dhe mëkatet personale të njerëzve të parëndësishëm tërheqin zemërimin e universit në këtë mënyrë?
Përgjigjja: siç është provuar në pjesët e tjera të Risale-i Nurit dhe në treguesit e mëparshëm, mohimi dhe çudhëzimi janë agresion i tmerrshëm dhe krime që prekin të gjitha qëniet që lidhen me to, sepse njëri nga rezultatet më të rëndësishëm të krijimit të universit është adhurimi i njeriut dhe përgjigjja e tij me besim, me bindje e nënshtrim ndaj Hyjnisë së Perëndisë. Atëherë, mohimi i këtij rezultati më të madh nga ana e tyre -i cili është shkaku përfundimtar i qënieve dhe arsyeja për ekzistencën e tyre të vazhdueshme- është një lloj agresioni e shkelje ndaj të drejtave të të gjitha qënieve.
Për më tepër, meqenëse mosbesimtarët mohojnë manifestimet e Emrave Hyjnorë të cilët janë të dukshëm në pasqyrat e në qëniet dhe ngrejnë vlerën e tyre, me këtë mohim ndaj atyre Emrave të Bukur, të asaj pozite të lartë të qënieve dhe të rëndësisë së tyre, ata i fyejnë rëndë ato Emra të shenjtë, ulin vlerën e të gjitha qënieve dhe i përçmojnë shumë ato. Dhe ndërsa të gjitha qëniet janë nëpunës Hyjnorë të ngarkuar me detyra të larta, njerëzit e çudhëzimit i poshtërojnë ato dhe, duke i treguar se ato janë të pajeta, të përkohshme dhe krijesa të pakuptimta, ata në një mënyrë shkelin të drejtat e të gjithë atyre.
Kështu, meqenëse çudhëzimi me llojet e tij të ndryshëm -secili sipas shkallës së tij- mohojnë urtësinë Hyjnore në krijimin e universit dhe refuzojnë qëllimet Hyjnore në ekzistencën e vazhdueshme të botës, atëherë universi bëhet i zemëruar mbi njerëzit e mosbindjes dhe të çudhëzimit, ashtu siç zemërohen kundra tyre të gjitha qëniet dhe krijesat.
O Njeri i mjerë i pafuqishëm! O ti i mjerë që e ke trupin të vogël, por fajet dhe mëkatet i ke të rënda! Në qoftë se dëshiron të shpëtosh nga zemërimi i universit, nga tërbimi i qënieve dhe nga neveria e krijesave, atëherë ja rruga e shpëtimit: Është hyrja në sferën e shenjtë të Kur’anit të gjithurtë dhe ndjekja e sunnetit të pastër Profetik, i cili ishte lajmëtari i Kur’anit. Prandaj, hyr në ato limite dhe ndiqe sunnetin e Profetit a.s.m.!
- Treguesi i Dymbëdhjetë
Ky përbëhet nga katër pyetje dhe përgjigje.
Pyetja e Parë:
Si mund të jetë drejtësi një dënim i pakufishëm në një xhehennem të pafundmë për gjynahe të kufizuara në një jetë të kufizuar?
Përgjigjja: Është kuptuar në mënyrë të qartë në treguesit e lartëpërmendur dhe veçanërisht në treguesin e Njëmbëdhjetë, se mohimi dhe çudhëzimi janë një krim i pafundmë dhe një agresion e shkelje ndaj të drejtave të pakufishme.
Pyetja e Dytë: Në sheriat thuhet se Xhehennemi është ndëshkim për veprat, kurse Xhenneti është një favor Hyjnor?
Përgjigjja: Është treguar qartë në treguesit e lartëpërmendur se: njeriu është shkak për një shkatërrim të madh dhe për të këqija të shumta me një dëshirë të pjesshme pa krijueshmëri, me një prirje e një fitim të pjesshëm dhe duke i dhënë formë e realitet diçkaje mosekzistuese ose teorike. Gjithashtu, meqenëse nefsi i tij dhe dëshirat e ulëta priren gjithmonë drejt të këqijave dhe dëmeve, ai është përgjegjës për të këqijat që burojnë nga ajo prirje e lehtë dhe nga ai fitim, sepse nefsi i tij i deshi ato dhe dëshirat e tij u japin shkas atyre. Dhe meqenëse e keqja i përket mosekzistencës, shërbëtori është vepruesi i saj; ndërsa Allahu i Plotëfuqishëm e krijon atë.
Duke qenë përgjegjës për atë krim të pafundmë, ai sigurisht meriton ndëshkim të pafund.
Ndërsa lidhur me veprat e mira, meqenëse ato i përkasin ekzistencës, dëshira e pjesshme e njeriut dhe prirja nuk mund të jenë shkaku i drejtpërdrejtë i ekzistencës së tyre. Njeriu nuk mund të jetë vepruesi i vërtetë në një akt të tillë. Gjithashtu, nefsi urdhërues për të liga i njeriut nuk priret drejt veprave të mira, por është Mëshira Hyjnore ajo e cila i kërkon ato, dhe Fuqia Hyjnore i krijon. Veçse ama njeriu mund të jetë pronar i atyre veprave të mira nëpërmjet imanit, dëshirës dhe nijetit. Dhe pasi t’i ketë shtënë në dorë si pronë, ato vepra të mira të tilla janë në vetvete falënderim ndaj mirësive Hyjnore të pafundme të cilat Allahu xh.sh. ia ka dhuruar njeriut, dhe në krye të të cilave është mirësia e ekzistencës dhe mirësia e imanit. Domethënë, ato vepra të mira janë falënderim për mirësitë e mëparshme. Ndërsa Xhenneti, të cilin Allahu ua ka premtuar për t’ua dhënë shërbëtorëve të Tij, dhurohet nëpërmjet thjesht favorit të pastër Hyjnor. Ai edhe në qoftë se në anën e jashtme duket si një shpërblim për besimtarin, por ama, në të vërtetë, ai është një mirësi e një favor nga ana e Zotit xh.sh.. Domethënë, në të këqijat nefsi njerëzor është shkaku dhe meriton ndëshkim; ndërsa në veprat e mira, meqenëse shkaku e arsyeja janë prej Allahut, mund t’i pretendojë për t’i shtënë në dorë vetëm nëpërmjet besimit. Ai nuk mund të thotë: “Unë dua shpërblimin e tyre”, por ai mund të thotë: “Unë shpresoj favor prej Allahut xh.sh..”
Pyetja e Tretë: Siç u kuptua nga shpjegimet e mëparshme se, meqenëse të këqijat bëhen të shumta nëpërmjet agresionit dhe përhapjes, një vepër e keqe e vetme duhet të regjistrohet si një mijë. Ndërsa veprat e mira, meqenëse janë pozitive dhe i përkasin ekzistencës, ato nuk bëhen të shumta nga aspekti lëndor, dhe meqenëse ato nuk ndodhin nëpërmjet krijimit të shërbëtorëve apo të dëshirave të nefsit të tij, ato nuk duhet të shkruhen vetëm si një e mirë e vetme. Atëherë, përse vepra e keqe shkruhet si një e keqe, kurse e mira shkruhet sa dhjetë të mira, dhe ndonjëherë sa një mijë?
Përgjigjja: Allahu i Plotëfuqishëm e demonstron mëshirën e Tij të plotë dhe bukurinë e mëshirëgjërësisë së Tij për robët e Tij në këtë mënyrë.
Pyetja e Katërt: Sukseset që kanë arritur njerëzit e çudhëzimit, fuqia që ata demonstrojnë dhe fitoret e tyre mbi njerëzit e udhëzimit tregojnë se ata mbështeten mbi ndonjë fuqi dhe të vërtetë. Kjo do të thotë se ose ka dobësi tek njerëzit e udhëzimit, ose ka ndonjë të vërtetë tek njerëzit e çudhëzimit?
Përgjigjja: Ruajna Zot! As tek njerëzit e udhëzimit nuk ka dobësi dhe as tek njerëzit e çudhëzimit nuk ka ndonjë realitet. Por, me keqardhje disa nga njerëzit e zakonshëm të cilët janë dritëshkurtër dhe të paarsyeshëm bëhen dyshues e ngurrues, dhe dënimi i vjen besimit të tyre; sepse ata thonë: “Në qoftë se njerëzit e së vërtetës do të kishin pasur të drejtën e plotë dhe realitetin, ata nuk do të kishin pësuar humbje e poshtërim deri në këtë shkallë, sepse e vërteta është e fuqishme dhe sipas parimit themelor: “E vërteta është më e lartësuara dhe nuk do të mposhtet”, fuqia qëndron në të vërtetën, në qoftë se njerëzit e çudhëzimit, të cilët kanë mbisunduar mbi njerëzit e së vërtetës, nuk do të kishin pasur një fuqi të vërtetë dhe një pikë mbështetjeje, nuk do të kishin qenë të suksesshëm dhe triumfatorë deri në këtë shkallë”.
Përgjigjja: Siç është provuar në treguesit e mëparshëm: Mposhtja e njerëzve të së vërtetës përballë njerëzve të së shtrembërës nuk buron nga mungesa e fuqisë dhe as se janë të dobët, dhe fitorja e njerëzve të çudhëzimit dhe mbisundimi i tyre nuk buron nga fuqia e tyre e nga aftësia dhe as nga ekzistenca e ndonjë pike mbështetjeje për ata; kështu përgjigjja për këtë pyetje jepet nga të gjithë treguesit e lartëpërmendur. Ne këtu do të tregojmë dredhitë e tyre dhe diçka nga armët e tyre që i përdorin.
Unë vetë kam vëzhguar shpeshherë se keqbërësit, të cilët përbëjnë dhjetë përqind, i mposhtin njerëzit e drejtë, të cilët përbëjnë nëntëdhjetë përqind. Unë çuditesha shumë në këtë çështje. Pastaj duke e hetuar çështjen, unë kuptova me siguri se fitorja e tyre nuk rezultonte nga fuqia, por nga rruga e tyre e prishur, nga e keqja, poshtërsia dhe nga shkatërrimi duke shfrytëzuar ndryshimet e grindjet ndërmjet njerëzve të së vërtetës, duke mbjellur konflikte midis tyre, duke shfrytëzuar pikat e tyre të dobëta të karakterit dhe duke i shartuar ata me tipare të tilla, duke nxitur ndjenjat e nefsit dhe urrejtjen personale dhe duke përdorur aftësitë e këqija në natyrën njerëzore të cilat janë si mineralet e prishjes, dhe nëpërmjet lajkave shtinjake të tiranisë së nefsit në emrin e famës, lavdisë dhe influencës.. dhe frika e njerëzve nga shkatërrimet e tyre të padrejta e rrënuese…
Nëpërmjet dredhive djallëzore të tilla si këto, ata triumfojnë përkohësisht mbi njerëzit e së vërtetës. Por kjo fitore e përkohshme e tyre nuk ka vlerë e rëndësi përpara sihariqeve të Allahut xh.sh..
“Dhe fundi (i shkëlqyer) është për të përkushtuarit në besim”[5] dhe përpara rregullit: “E vërteta është më e lartësuara dhe ajo nuk do të mposhtet”; sepse triumfi i tyre i përkohshëm bëhet shkak për hyrjen e tyre në zjarr dhe për fitimin e Xhennetit nga njerëzit e së vërtetës.
Kështu, për shkak se në çudhëzim ata pa fuqi shfaqen të fuqishëm dhe të papërfillshmit fitojnë famë, ata marrin një pozitë që i kundërshtojnë njerëzit e së vërtetës. Në këtë rrugë njerëzit mendjemëdhenj, famëkërkues e hipokritë demonstrojnë fuqinë e tyre, që është shumë e vogël, dhe fitojnë një pozitë për vetveten duke i kërcënuar të tjerët dhe duke u shkaktuar dëm atyre me qëllim që të shikohen nga njerëzit dhe që të tërheqin vëmedjen e tyre, dhe me qëllim që ata t’i përmendin dhe që t’ua atribuojnë atyre aktet e shkatërrimit, të cilat nuk burojnë nga fuqia dhe aftësia e tyre, por nga braktisja e të mirës dhe nga shfuqizimi i saj. Saqë përmendet si proverbë se “një njeri i joshur e i robëruar pas famës dhunoi e ndoti një faltore vetëm me qëllim që ta përmendnin njerëzit, dhe në të vërtetë e përmendën… por me mallkim; mirëpo lakmia e tij e fortë për famë ia zbukuroi atij këtë përmendje të keqe të mallkuar dhe ai e pa si të bukur.
O Njeri i mjerë që je krijuar për botën e përjetësisë dhe që je i sprovuar dhe i joshur pas kësaj dynjaje të përkohshme! Studioje kuptimin e vërsetit,
“Dhe nuk qanë për ta as qielli e as toka”.[6] dhe kushtoji vëmedje atij. Shiko çfarë thotë ai? Me kuptimin e tij të qartë, ai thotë: Kur njerëzit e çudhëzimit vdesin, qiejt dhe toka, të cilat janë të lidhura me njeriun, nuk qajnë për ta; domethënë, ato janë të kënaqur me vdekjet e tyre. Ndërsa me kuptimin e tij të nënkuptuar, ai thotë: “Qiejt dhe toka qajnë mbi kufomat e njerëzve të udhëzimit kur ata vdesin; ato nuk dëshirojnë që ata të largohen e të ndahen, sepse i gjithë universi është i lidhur me njerëzit e besimit dhe janë të lumtur me ta; sepse meqenëse ata e njohin Krijuesin e universit nëpërmjet besimit, ata e çmojnë vlerën e universit, e respektojnë atë dhe e duan. Ata nuk ushqejnë armiqësi të nënkuptuar dhe përbuzje për të ashtu si njerëzit e çudhëzimit.
O Njeri! Mendo për fundin tënd dhe mendo për të ardhmen tënde! Nuk ka dyshim se ti do të vdesësh. Në qoftë se ti ndjek nefsin tënd dhe Shejtanin, atëherë të gjithë komshinjtë e tu dhe madje edhe të afërmit do të gëzohen që shpëtuan nga të këqijat e tua. Por në qoftë se duke thënë: “I kërkoj strehim e mbështetem tek Allahu që të më ruajë nga djalli i mallkuar”, ti ndjek urdhërat e Kur’anit të gjithurtë dhe sunnetin e të Dashurit të Krijuesit të të gjitha botëve, atëherë, sipas shkallës tënde, qiejt, toka dhe të gjitha qëniet do të dëshpërohen për ndarjen tënde, dhe në efekt ato qajnë. Duke mbajtur zi në mënyrë të lartësuar dhe duke të të dhënë ty një përcjellje të shkëlqyeshme, ato të tregojnë se në përputhje me shkallën tënde, ti do të kesh një mirëseardhje të këndshme në botën e përjetësisë, kur ti hyn tek ajo nëpërmjet derës së varrit.
- Treguesi i Trembëdhjetë
Kjo përbëhet nga tre pika
Pika e Parë:
Njëra nga dredhitë më të mëdhaja të Shejtanit është t’i mashtrojë njerëzit me mendje të ngushta, miopë dhe me zemra të ngushtuara lidhur me aspektin e madhështisë së të vërtetave të besimit. Ai thotë: Thuhet se një Qënie e vetme i drejton dhe i administron brenda Hyjnisë së Tij të gjitha grimcat dhe planetët e yjet dhe të gjitha qëniet e tjera dhe të gjitha gjendjet e tyre. Si mundet një person të besojë në një çështje të tillë të stërmadhe e të jashtëzakonshme? Si mund të përfshihet në zemër kjo çështje e çuditshme? Si mund ta pranojë mendja këtë?” Duke zgjuar me këtë një ndjenjë mohimi nga pika e pafuqisë së njeriut dhe e dobësisë së tij.
Përgjigjja: Rruga për ta heshtur këtë dredhi të Shejtanit është All-llahu Ekber” Allahu është më i madhi! Dhe përgjigjja e saj e vërtetë është “All-llahu Ekber”. Po, përsëritja e shpeshtë e All-llahu Ekber në të gjitha ritet e islamit e eliminon këtë dredhi; sepse nëpërmjet dritës së All-llahu Ekber, pafuqia e njeriut, dobësia e tij, mungesa e forcës dhe mendimi i ngushtë i shikojnë ato të vërteta të mëdha të tilla të pakufishme dhe i vërtetojnё ato. Dhe nëpërmjet fuqisë së All-llahu Ekber, njeriu i mbështet ato të vërteta dhe i vendos ato brenda sferës së “All-llahu Ekber!” Dhe ai i thotë zemrës së tij e cila fillon të dyshojë:
Është e vetëkuptueshme dhe e qartë se universi drejtohet në mënyrën më të rregullt të cilën e vështron gjithkush që shikon, dhe kjo mund të shpjegohet veçse nëpërmjet dy mënyrave:
Mënyra e Parë: Ajo është e mundur por është një mrekulli e jashtëzakonshme. Sigurisht, një vepër e tillë e çuditshme mund të ndodhë vetëm nëpërmjet një arti të çuditshëm në një mënyrë të çuditshme. Sa për këtë mënyrë, kjo është se të gjitha qëniet nuk janë krijuar veçse nëpërmjet Hyjnisë, dëshirës dhe fuqisë së Një të Adhuruari të Vetëm të Përjetshëm, për ekzistencën e të Cilit ndodhen dëshmitarë sa numri i qënieve, madje sa numri i grimcave të vockëla.
Mënyra e Dytë: Kjo është rruga e mohimit dhe e shirkut, e cila nuk është kurrsesi e mundur dhe është e vështirë deri në shkallën e qënies së saj e pamundur dhe aspak e arsyeshme, sepse ashtu siç është provuar në mënyrë vendimtare në shumë pjesë të Risale-i Nurit të tilla si Letra e Njëzet dhe Fjala e Njëzet e Dytë se do të duhej të ishte e pranishme në të gjitha qëniet në univers dhe madje në çdo grimcë një Hyjni absolute, një njohuri gjithëpërfshirëse dhe një fuqi e pafundme me qëllim që sistemi i plotë, rregullsia, balanca e ndjeshme, dallimi dhe qëndisjet e përkryera e të zbukuruara të artit për t’u vëzhguar në qëniet të mund të vinin në ekzistencë.
Shkurtazi: Në qoftë se nuk do të ishte një Hyjni Madhështore dhe e lartësuar e përshtatshme plotësisht për të drejtuar çështjet, atëherë do të bëhej e domosdoshme të ndjekësh një rrugë e cila është e paarsyeshme në çdo drejtim dhe është e papranueshme. Madje edhe vetë shejtani nuk mund të propozojë ikjen prej asaj madhështie të tillë, e cila është e përshtatshme, e meritueshme dhe e domosdoshme, dhe të sugjerojë hyrjen në këtë pamundësi.
Pika e Dytë:
Një tjetër nga dredhitë e rëndësishme të shejtanit është: shtytja e njeriut për të mos pranuar fajet e tij, me qëllim që t’ia bllokojë atij rrugën e kërkimit të faljes dhe atë të kërkimit mbrojtje Allahut prej shejtanit. Ai gjithashtu nxit egoizmin e nefsit njerëzor me qëllim që nefsi të mbrojë vetveten si një avokat, duke e shfajësuar vetveten nga të gjitha fajet.
Po, një nefs që dëgjon shejtanin, nuk dëshiron t’i shohë gabimet e tij. Edhe sikur t’i shikonte, ai i shpjegon ato në njëqind mënyra. Në përputhje me thënien: “Syri i kënaqësisë është i verbër ndaj fajeve”, kur një person e shikon me kënaqësi veten e tij, ai nuk i sheh fajet e veta. Dhe për shkak se ai nuk i sheh fajet e veta, nuk i pranon ato dhe nuk kërkon falje, as nuk i kërkon mbrojtje Allahut prej tyre, dhe bëhet një lodër zbavitëse e Shejtanit. Si mund të besohet ky nefs urdhërues për të liga dhe të mbështetesh tek ai, ndërsa Kur’ani i gjithurtë e përmend atë nëpërmjet gjuhës së një Profeti të madh, Jusufit a.s. i cili tha:
“Edhe unë nuk e shfajësoj veten time (nuk e liroj nga faji). Padyshim që Uni (nefsi njerëzor) është i prirur drejt së keqes, përveç kur Zoti derdh Mëshirën e Tij (mbi atë që do Ai)”[7].
Ai që e akuzon nefsin e tij, i shikon fajet e tij. Dhe ai që pranon gabimet e tij, kërkon falje për to. Dhe ai që kërkon falje, i kërkon mbrojtje Allahut, dhe ai që kërkon mbrojtje tek Allahu, shpëton nga e keqja e shejtanit. Faji më i madh është kur njeriu nuk shikon të metat e tij. Gjithashtu mangësia më e madhe do të ishte kur njeriu nuk pranon mangësitë e veta. Mospranimi i fajit është një defekt i madh. Në qoftë se njeriu i shikon të metat, atëherë faji pushon së ekzistuari. Në qoftë se njeriu e pranon fajin, ai bëhet i denjë për falje.
Pika e Tretë:
Një dredhi djallëzore e cila prish jetën e shoqërisë është kjo: Ajo është mosshikimi i të gjitha virtyteve të një besimtari për shkak të një pike të keqe të vetme. Ata njerëz të padrejtë të cilët e dëgjojnë këtë dredhi djallëzore janë armiqësorë ndaj besimtarëve në atë mënyrë. Ndërsa kur Zoti i Plotëfuqishëm do t’i peshojë veprat (e njerëzve të përgjegjshëm) me drejtësi absolute në peshoret më të larta në Gjyqin e fundit, Ai do të gjykojë në përputhje me mbisundimin e veprave të mira mbi ato të këqijat dhe anasjelltas. Dhe meqenëse shkaqet e veprave të këqija janë të shumta dhe ekzistenca e tyre është e lehtë, ndonjëherë Ai i mbulon shumë vepra të këqija me një vepër të mirë të vetme.
Domethënë, trajtimet në këtë dynja duhet të jenë në përputhje me atë drejtësi Hyjnore. Në qoftë se pikat e mira të një personi janë më të mëdhaja për sa ka të bëjë me cilësinë ose me sasinë se sa pikat e këqija të tij, atëherë ai person është i meritueshëm për dashuri e respekt. Në të vërtetë, njeriu duhet të falë shumë pika të dobëta për hir të një virtyti të vetëm të vlefshëm.
Por ama, për shkak të damarit të tiranisë në natyrën e tij dhe nëpërmjet pëshpëritjeve të shejtanit, njeriu për shkak të një pike të dobët të vetme të tij harron dhe bëhet armiqësor ndaj vëllait të tij besimtar, dhe kështu bën mëkat. Ashtu si vendosja e krahut të një mize mu përpara syrit e cila do të mbulonte e fshehte një mal, po ashtu, për shkak të mbulesës së urrejtjes, njeriu mbulon e fsheh virtyte aq të mëdha sa një mal për shkak të një të keqeje sa krahu i një mize; kështu njeriu i harron ato të mira, bëhet armiqësor ndaj vëllait të tij besimtar dhe bëhet një instrument shkatërrues në jetën e shoqërisë.
Nëpërmjet një dredhie tjetër që i ngjason kësaj, shejtani prish pastërtinë e saktësinë e mendimeve të njerëzve. Ai shkatërron gjykimin e shëndoshë lidhur me të vërtetat e besimit dhe dëmton pastërtinë dhe saktësinë e mendimit. Kjo është siç vijon:
Ai dëshiron të shkatërrojë qindra dëshmi duke provuar të vërtetat e besimit me anë të një aluzioni të vogël duke i refuzuar ato. Ndërsa është një parim i vërtetuar se “Një provë e vetme është më eprore se sa njëqind mohime”; deklarimi i një dëshmitari të vetëm duke provuar një pretendim është më e preferueshme se sa njëqind njerëz që e mohojnë atë.
Shqyrtoje këtë të vërtetë nëpërmjet krahasimit vijues:
Ndodhet një pallat me njëqind dyer, të gjitha të mbyllura. Në qoftë se njëra nga dyert e tij është e hapur, në pallat mund të hyhet dhe dyert e tjera mund të hapen. Në qoftë se të gjitha dyert janë të hapura dhe njëra derë ose dy janë të mbyllura, nuk mund të thuhet se në pallat nuk mund të hyhet. Kështu, të vërtetat e besimit janë pallati. Çdo dëshmi është një çelës; ai i provon të vërtetat dhe hap një derë. Nuk mund të mohohet ajo e vërtetë e imanit dhe as të braktiset vetëm pse mbetet një derë e vetme e mbyllur prej atyre qindra dyerve të hapura. Mirëpo shejtani e bind një grup prej njerëzve -duke u mbështetur mbi shkaqe si injoranca e pakujdesia- dhe u thotë: Nuk mund të hyhet në këtë pallat duke u treguar atyre atë derë e cila ka mbetur e mbyllur, dhe kështu ai i bën njerëzit t’i shpërfillin të gjitha dëshmitë pozitive. Duke thënë: “Shikoni, tek ky pallat nuk mund të hyhet; ju e pandehni atë se është pallat; ai nuk është pallat, dhe asgjë nuk ndodhet brenda tij”, ai kështu i mashtron njerëzit.
O Njeri i mjerë i sprovuar me dredhitë e djallit e me pëshpëritjet e tij! Në qoftë se ti e dëshiron jetën tënde fetare, jetën tënde personale dhe jetën tënde shoqërore të jenë të shëndosha, dhe në qoftë se ti kërkon saktësinë e mendimit, shikim të shëndoshë dhe zemër të sinqertë, peshoji aktet, veprimet dhe mendimet e tua me peshoret e çështjeve të pakundërshtueshme të Kur’anit dhe me peshat e sunnetit të pastër të Muhammedit a.s.m.. Gjithmonë merre Kur’anin dhe sunnetin si urdhëzuesin tënd. Thuaj: “Eudhu bil-lahi minesh-shejtanir-Raxhim “I kërkoj mbrojtje Allahut të më ruajë nga Shejtani i mallkuar”.
Kështu, trembëdhjetë treguesit e lartëpërmendur janë trembëdhjetë çelësa. Përdori ato me qëllim që të hapësh kalanë e fortifikuar të sures,
“I mbështetem Allahut që të më mbrojë nga Djalli i mallkuar”.
Me Emrin e Allahut i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti:
Thuaj: “I mbështetem (Allahut) Zotit të njerëzve, Mbisunduesit të njerëzve, të Adhuruarit të njerëzve (të më ruajë) nga e keqja e pëshpëritësit (të së keqes) i cili pëshpërit në gjokset e njerëzve. (Qoftë pëshpëritësi) nga xhindet dhe nga njerëzit”; hyr në këtë kështjellë të sigurt dhe gjej paqe e qetësi!
“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtet që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti”[8].
Dhe thuaj: “Zoti im! Të mbështetem Ty (të më ruash) nga pëshpëritjet e Shejtanit. Dhe të mbështetem Ty, O Zoti im! Se përndryshe ata do të më afroheshin”[9].
* * *
[1] Kur’an, 23:97-98
[2] Kur’an, 7:128
[3] Kur’an, 7:200
[4] Kur’an, 67:8
[5] Kur’an, 7:128
[6] kur’an, 44:29
[7] Kur’an, 12:53
[8] Kur’an, 2:32
[9] Kur’an, 23:97