Letra e Njëzet e Tetë

Lexo PDF

 

[Kjo Letër përbëhet nga Tetë Çështje]

ÇËSHTJA E PARË E CILA ËSHTË TRAJTESA E PARË

Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

“…Nëse jeni që i shpjegoni ëndrrat.”[1]

Së dyti: Ju, o vëlla, kërkoni shpjegimin e ëndrrës suaj të hershme të cilën e keni parë para tre vjetësh, dhe shpjegimi dhe interpretimi i saj u bë i qartë pas tre ditësh qysh kur ti më takove mua.

Atëherë, a nuk kam të drejtë të them përballë asaj ëndërre të bukur, të bekuar e ndjellamirë, të cilës i ka kaluar koha, meqë ajo e shfaqi kuptimin e saj?

 

“Unë nuk jam as nata, as një dashurues i natës; unë jam shërbëtori i diellit të realitetit dhe prej tij unë sjell njoftim. Ato iluzione të cilat janë (gracka e shenjtorëve), janë një pasqyrë e cila i reflekton fytyrat e ndritura në kopshtin e Zotit xh.sh..”

Po, o vëllai im! Ne na është bërë zakon të diskutojmë me ju mësimet që lidhen me realitetin e pastër. Meqenëse për t’i diskutuar ëndrrat në mënyrë hetuese e shqyrtuese, dyert e të cilave janë të hapura ndaj imagjinatës dhe iluzioneve, nuk është krejtësisht e përshtatshme me metodën e verifikimit shkencor dhe me dijen hetuese, por në lidhje me atë ngjarje të pjesshme në gjumë, ne do të shpjegojmë Gjashtë Pika të realitetit rreth gjumit, vëllait të vogël të vdekjes, sipas parimeve studimore e skolastike dhe nga këndvështrimi i treguar nga vërsetet e Kur’anit. Në pikën e Shtatë ne do të bëjmë një interpretim të shkurtër të ëndrrës tënde.

Ÿ E para: Vërsete të shumta në Kur’anin e shpjegimit të mrekullueshëm të tilla si:  “Dhe Ne jua kemi bërë gjumin për pushim”[2], dhe gjithashtu ëndërra që pa Jusufi a.s., e cila është një element i rëndësishëm i Sures Jusuf, tregojnë se të vërteta të mëdha fshihen prapa perdeve në gjumë dhe në ëndrra.

Ÿ E dyta: Ata të cilët ndjekin rrugën e realitetit nuk e aprovojnë dhe nuk e favorizojnë nxjerrjen e ogurit të mirë prej Kur’anit, dhe nuk anojnë te mbështetja në ëndërra pasi Kur’ani i ndalon jobesimtarët shpeshë dhe me ashpërsi, dhe ai i cili e merr si ogur Kur’anin mund të ndeshë ato vërsete ndaluese gjë e cila do t’i shkaktonte atij dëshpërim, dhe zemra e tij tronditet e shqetësohet.

Po kështu, ëndërrat mund të shfaqen në kundërshtim me realitetin duke i shkaktuar njeriut që ta përfytyrojë atë si të keqe ndonëse ajo është e mirë dhe e shtyn atë në mendim të keq të gjërave dhe, si rrjedhojë, ai bie në dëshpërim dhe shkatërron forcat e tij shpirtërore. Ndodhen shumë ëndërra të cilat ndonëse format e tyre janë të tmerrshme, të dëmshme ose të shëmtuara, por ama kuptimet e tyre dhe interpretimet janë shumë të mira. Por meqenëse jo gjithësecili nga njerëzit mundet të gjejë lidhjen ndërmjet formës së ëndërrës dhe realitetit të kuptimit të saj, ai shqetësohet kot, dëshpërohet dhe mërzitet.

Dhe kështu, ishte vetëm për shkak të këtij aspekti që, ashtu si Imam Rabbani dhe si ata që ndjekin rrugën e realitetit, unë thashë në fillim të trajtesës: Unë nuk jam as nata, as një dashurues i natës.

Ÿ E treta: Sipas një hadithi të saktë, një e dyzeta nga pjesët përbërëse të profetësisë u manifestua në fomën e ëndrrave  të vërteta gjatë gjumit “Ëndërra e vërtetë është një e dyzeta nga pjesët përbërëse të Profetësisë.” (Buhariu, Muslimi)

Kjo do të thotë se ëndrrat e vërteta janë realitet, dhe ato kanë lidhje me funksionet e profetësisë. Meqenëse është tej mase e rëndësishme, e gjatë, e thellë dhe e lidhur me profetësinë, unë po e shtyj për një kohë tjetër këtë Pikën e tretë dhe nuk po e hap këtë derë për tani.

Ÿ E katërta: Ëndrrat janë tre llojesh. Dy nga këto përfshihen brenda,  “Ëndrrave të përziera, të ngatërruara”[3], ashtu siç i shprehu ato Kur’ani, dhe ato dy lloje nuk meritojnë asnjë interpretim dhe as rëndësi edhe në qoftë  se do të kishin ndonjë kuptim, sepse ose për shkak të ndonjë sëmundjeje, fuqia e imagjinatës i përzien gjërat dhe i pikturon e i paraqet ato në përputhje me sëmundjen e personit, ose imagjinata i kujton ndonjë ngjarje stimuluese, nxitëse, të cilën njeriu e ka parë ditën ose para një dite ose madje para një viti apo dy vjetëve. Dhe imagjinata e modifikon atë dhe e pikturon, duke i dhënë e duke i veshur ndonjë formë tjetër. Edhe ky lloj gjithashtu janë  “Ëndrra të përziera, të ngatërruara”, dhe nuk meritojnë interpretim.

Sa për llojin e tretë, ato janë ëndrrat e vërteta. Aftësia e hollë Hyjnore që ndodhet në natyrën  esenciale të njeriut gjen një lidhje direkte me Botën e padukshme dhe hap një dritare për tek ajo, pasi të ndërpresin aktivitetet e tyre dhe pasi të pushojnë shqisat e lidhura me botën e dukshme dhe të bredhin andej këtej në të. Atëherë, aftësia e hollë Hyjnore, nëpërmjet asaj dritareje, shikon ngjarjet, ndodhja e të cilave po bëhet gati; ajo mund të takojë manifestimet e Pllakës së Ruajtur ose një model nga modelet e mesazheve të kaderit Hyjnor; ajo shikon disa ndodhi të vërteta. Ndodhen tipe të shumta dhe nivele të këtij lloji ëndërrimi. Ndonjëherë ngjarja ndodh ekzaktësisht ashtu siç e pa njeriu, dhe ndonjëherë ngjarja shfaqet pak e mbuluar, sikur nën një perde të hollë; dhe ndonjëherë ajo mbulohet rëndë.

Është treguar në hadithe se ëndërrat që i shihte profeti Muhammed a.s.m. në fillimin e shpalljes ishin të vërteta dhe të qarta si agimi.

Ÿ E pesta: Ëndrrat e vërteta janë si një zhvillim më i lartë i “parandjenjës”. Dhe kjo parandjenjë është e pranishme tek çdo njeri në një shkallë më të madhe ose më të vogël. Madje ajo është e pranishme edhe tek kafshët.

Në një kohë, unë zbulova me saktësi shkencore se, përveç shqisave të njohura të jashtme e të brendshme, ndodhen dy shqisa të tjera tek njeriu dhe tek kafsha; ato dy shqise janë të llojit të parandjenjës – ato janë shqisa e “shtytjes” dhe shqisa e “nxitjes”, ashtu si dy shqiset e “të shikuarit” dhe “të dëgjuarit” prej shqiseve të njohura. Domethënë, njëra shqisë “shtyn” dhe tjetra “nxit”. Filozofët dhe njerëzit e çudhëzimit, gabimisht e marrëzisht, i quajnë ato shqise pak të njohura “instinkt natyral” -shtytje natyrale. Ruajna Zot! Ato nuk janë instinkte natyrale, përkundrazi, kaderi Hyjnor i shtyn njeriun dhe kafshët nëpërmjet një lloji inspirimi të natyrshëm. Për shembull, disa kafshë si macet, në qoftë se e humbasin shikimin e tyre, nëpërmjet kësaj shtytje të Kaderit Hyjnor, ato shkojnë dhe gjejnë një lloj bime e cila është shëruese për sytë e tyre, e vendosin atë mbi sy dhe e fërkojnë, dhe shërohen nga sëmundja.

Gjithashtu, shpendët grabitqarë si shqiponjat, të cilat, ashtu si nëpunësit e shëndetësisë publike të tokës, janë ngarkuar me detyrën e heqjes së kërmave të kafshëve endacake, pra për ta pastruar sipërfaqen e tokës prej kërmave. Këto shpendë njoftohen për ekzistencën e një kërme kafsheje e cila mund të ndodhet në një largësi një ditore, dhe e gjen atë me anë të asaj shtytje të kaderit Hyjnor, dhe me inspirimin e shqisave të parandjenjës, nëpërmjet asaj shtytje dhe nxitje.

Gjithashtu një bletë e re që sapo ka ardhur në botë dhe s’ka mbushur akoma një ditë, fluturon në një largësi një ditore në ajër pa e humbur rrugën e saj, dhe nëpërmjet asaj shtytje të Kaderit Hyjnor dhe me inspirimin e asaj shtytjeje e nxitjeje, ajo kthehet tek kosherja e saj.

Dhe ndodh shpeshë për çdo njeri që ndërsa është duke folur për dikë, befas hapet dera, dhe krejtësisht papritur hyn i njëjti person. Madje ndodhet një thënie në kurdisht, e cila thotë:

“Kujtove ujkun, bën gati armën, sepse ujku do të shfaqet.” Aftësia e hollë Hyjnore e kishte kapur ardhjen e personit të përmendur në mënyrë të përmbledhur. Por meqenëse mendja e vetëdijshme nuk e kishte kuptuar e ngërthyer, personi shtyhet për ta përmendur atë person në mënyrë të paqëllimshme dhe të pavullnetshme. Njerëzit intuitivë me nuhatje të fortë e shpjegojnë këtë me atë që i ngjason kerametit, sa që unë vetë kam pasur një gjendje ndjeshmërie të këtij lloji saqë doja ta trupëzoja, ta vendosja atë gjendje brenda një rregulli në një parim, por unë nuk munda ta përshtas dhe nuk pata sukses në të. Por tek njerëzit e fetarisë së pastër, dhe në mënyrë të veçantë tek njerëzit e shenjtërisë, parandjenja zhvillohet deri në një shkallë të lartë, duke i shfaqur efektet e saja në mënyrë të çuditshme me keramet.

Kështu, njerëzit e zakonshëm mund të manifestojnë një lloj shenjtërie, sepse, ashtu si evlijatë, ata shohin në ëndërr gjëra që i përkasin të padukshmes dhe të ardhmes.

Dhe ashtu siç është gjumi për sa ka të bëjë me ëndrrat e vërteta si një shkallë prej shkallëve të evlijave, për njerëzit në përgjithësi ato janë si një kinema Hyjnore e bukur dhe e shkëlqyeshme. Por ata të cilët kanë morale të mira, mendojnë mendime të mira, dhe ai që ka mendime të mira shikon në ëndërr gjëra të mira. Ndërsa meqenëse ata me moral të keq përfytyrojnë mendime të këqija, ata ëndërrojnë gjëra të këqija. Për më tepër, për gjithësecilin, ëndërrat e vërteta janë një dritare në botën e dukshme që ka pamjen dhe shikon tek Bota e padukshme.

Për qëniet e kufizuara dhe të përkohshme njerëzore, ato gjithashtu janë një fushë e përmasave të pakufishme duke manifestuar një lloj përjetësie, dhe një vend për shikimin e së shkuarës dhe të së ardhmes sikur ato të ishin e tashmja. Dhe ato janë një vend pushimi për qëniet me shpirtëra të cilët janë dërrmuar e shtypur nën përgjegjësitë e jetës duke vuajtur mundime të mëdha. Kështu, për arsyet e ngjashme me këto, me vërsetet si,  ”Dhe Ne jua kemi bërë gjumin për pushim,”[4] kur’ani i gjithurtë udhëzon për tek realiteti i gjumit, duke i dhënë atij rëndësi.

Ÿ E gjashta: Dhe më e rëndësishmja:

Duke i përjetuar shumë herë, ëndërrat e vërteta u bënë për mua si prova vendimtare të shkallës së “sigurisë absolute”, se Kaderi Hyjnor i rrethon dhe i përfshin të gjitha gjërat.

Po, këto ëndrra kanë arritur tek unë – dhe veçanërisht në këto vitet më të fundit – shkallën e vërtetësisë dhe të sigurisë, sepse unë shikoja gjatë natës ngjarjet më të parëndësishme, trajtimet më të papërfillshme dhe bisedat më të rëndomta të cilat do të ndodhnin të nesërmen.

Unë i lexoja ato gjatë natës me sytë e mi dhe nuk i lexoja me gjuhën time, derisa unë provova me siguri se ëndërrat janë shkruar dhe regjistruar para se ato të ndodhin. Jo një herë, jo njëqind herë, por ndoshta një mijë herë, gjërat që unë kam thënë në ëndrrat e mia ose njerëzit që unë i kam parë në ëndërr gjatë natës, megjithëse unë nuk kisha menduar fare për ta, dolën ekzaktësisht, me një interpretim të vogël, në ditën vijuese.

Kjo do të thotë se edhe gjërat më të parëndësishme janë të shkruara dhe të regjistruara përpara se ato të ndodhin. Domethënë, nuk ka absolutisht rastësi; ngjarjet nuk ndodhin rastësisht e kuturu, dhe ato nuk janë pa rregull.

Ÿ E shtata: Ëndrra jote e bukur , e bekuar dhe ndjellamirë ishte shumë e mirë për Kur’anin dhe për ne. Gjithashtu, koha e ka interpretuar atë; ajo nuk lë më nevojë për mua që ta interpretoj. Interpretimi i saj i pjesshëm gjithashtu është bërë realitet. Në qoftë se e studion atë me kujdes, ti do ta kuptosh. Ne do të tregojmë vetëm një ose dy pika . Domethënë, ne do të shpjegojmë një realitet. Gjërat që të kanë ndodhur ty, të cilat janë një lloj nga realiteti i ëndrrave, janë përfaqësimet dhe përshkrimet e atij realiteti.

Ajo është sa vijon:

Ajo fushë e gjërë ishte Bota e Islamit. Xhamia tek fundi i saj ishte krahina e Ispartës. Uji i turbullt rreth saj ishte moçali i shthurjes, i dembelisë, i papunësisë dhe i bidateve – risive – të kohës së tanishme. Arritja jote shpejt tek xhamia pa dëm dhe pa u ndotur nga uji i turbullt ishte një shenjë e përqafimit tënd të dritave të besimit më përpara se çdokush tjetër dhe se ti do të qëndroje i paprishur në zemër dhe i paprekur nga njollosjet.

Xhemati i vogël në xhami ishin mbajtësit e Fjalëve si Hakkiu, Hulusiu, Sabriu, Sulejmani, Rushdiu, Bekiri, Mustafai, Aliu, Zuhdiu, Lutfiu, Husrevi dhe Refeti. Sa për tribunën, platformën e vogël, ai ishte një fshat i vogël si Barla. Dhe zëri i lartë ishte një aluzion për fuqinë e ‘Fjalëve’ dhe përhapjen me shpejtësi të tyre.

Pozita që t’u caktua ty në rresht të parë, ishte vendi që u lirua për ty nga  Abdurrahmani. Ai xhemaat i cili i ngjasonte aparatit radiofonik, radiomarrës, ishin treguesi dhe fakti i dëshirës për ta bërë të gjithë botën t’i dëgjojë mësimet e tij të besimit dhe do të shfaqet interpretimi i tij plotësisht në të ardhmen me leje të Zotit. Në qoftë se individët e tij tani janë si bërthama të vogëla, me ndihmën Hyjnore në të ardhmen ata do të jenë secili si një pemë e lartë.

Dhe gjithësecili do të jetë si zyrë telegrafike. Sa për të riun e veshur me çallmë, ai është ai i ri i cili do të punojë së bashku me Hulusiun, ose madje do ta parakalojë atë; ai është i caktuar të bëhet njëri nga studentët dhe prej atyre që do t’i shpërndajnë Fjalët.

Unë mund të mendoj për disa prej tyre, por unë nuk mund ta them qartë dhe me siguri. Ai i ri do të shfaqet në fushë nëpërmjet fuqisë së shenjtërisë. Sa për pikat e mbetura, ti mund t’i interpretosh ato në vendin tim.

Duke biseduar me shokë si ju është edhe e kënaqshme, edhe e pranueshme, prandaj unë kam folur gjatë rreth kësaj çështje të shkurtër, dhe ndoshta e kam tepruar në të. Por, meqenëse unë fillova me synimin për të treguar një mënyrë të shpjegimit të vërseteve të Kur’anit lidhur me gjumin,në dashtë Zoti, ajo tepri do të jetë e falur, ose ajo mund të mos konsiderohet tepri…

* * *

 

 

ÇËSHTJA E DYTË E CILA ËSHTË TRAJTESA E DYTË

[Kjo çështje u shkrua me qëllim për të zgjidhur dhe për t’i dhënë fund diskutimit rreth hadithit sherif, në të cilin përmendet se Hazreti Musai a.s. e goditi syrin e hazreti Azrailit a.s.][5]

Unë dëgjova se një debat shkencor skolastik ishte zhvilluar në “Egridir”; zhvillimi i një debati të tillë është gabim veçanërisht në këtë kohë.

Edhe mua m’u bë një pyetje gjithashtu – dhe nuk kisha dijeni për debatin – dhe ata më treguan mua një hadith profetik nga një libër i besueshëm, në të cilin tregohet hadithi me një simbol ق  (kaf) i cili tregonte pajtueshmërinë e dy Shejhëve –transmetuesve- të haditheve, Buhariut dhe Muslimit.

Ata më pyetën: “A është ky një hadith profetik apo jo?”

Unë u thashë: Po! Ai është një hadith profetik. Ju duhet të keni besim tek dikush i cili duke u mbështetur në këtë libër të besueshëm, citon pajtueshmërinë e dy Shejhëve -transmetuesve- lidhur me hadithin; kjo do të thotë se ai është hadith. Por ashtu siç ndodhen vërsete alegorike në Kur’anin Kerim, po ashtu edhe hadithet profetike përmbajnë disa paqartësi alegorike, të cilat vetëm elita e dijetarëve mund t’i kapë kuptimet e tyre të holla.

Unë gjithashtu thashë: Ndoshta kuptimi i jashtëm i këtij hadithi zgjeron mundësinë që edhe ky të jetë njëri nga ato paqartësi alegorike dhe i vështirë për t’u  kuptuar. Në qoftë se do të kisha pasur dijeni për debatin që u zhvillua rreth hadithit të lartëpërmendur, unë nuk do të kisha dhënë një përgjigje të tillë të shkurtër, përkundrazi, unë do të isha përgjigjur si më poshtë vijon?

Së pari: Kushti i Parë për diskutimin e këtyre çështjeve dhe të atyre të ngjashme me këto, është: Të diskutosh paanësisht, me drejtësi, me qëllim për të arritur tek e vërteta, diskutimi të jetë në një mënyrë që të mos karakterizohet nga kryeneçësia, të jetë midis atyre që kanë njohuri dhe aftësi për të debatuar, dhe që të mos jetë ajo një mjet që do t’i jepte shkas keqkuptimit dhe ngatërresës. Atëherë, brenda këtyre kushteve, diskutimi i kësaj çështjeje dhe i çështjeve të ngjashme me këtë, mund të jetë i lejueshëm. Dëshmia se një diskutim i tillë është për hir të së vërtetës, është: Në qoftë se e vërteta shfaqet nga ana e kundërshtarit, diskutanti nuk duhet të mërzitet, duke mbajtur diçka në zemrën e tij, por të tregojë kënaqësi e qetësi, sepse ai ka mësuar diçka që nuk e dinte. Në qoftë se e vërteta do të ishte shfaqur nga gjuha e tij, ai nuk do të kishte  fituar njohuri shtesë, dhe ndoshta do të kishte mundësi të binte në krenari.

Së dyti: Në qoftë se tema e diskutimit është rreth një hadithi, atëherë duhet të njihen: shkallët e hadithit, shkallët e shpalljes së nënkuptuar dhe llojet e ligjëratës profetike. Nuk i lejohet askujt që të diskutojë vështirësitë e hadithit midis njerëzve të zakonshëm, dhe as të mbrojë mendimin e tij duke e treguar vetveten sipër të tjerëve, dhe as të kërkojë prova në formën e të preferuarit të egoizmit të tij mbi të vërtetën dhe mbi drejtësinë.

Por meqenëse kjo çështje është  prekur – është hapur – dhe është bërë boshti i diskutimit, ajo do të ketë një ndikim  negativ në mendjet e njerëzve të zakonshëm të cilët nuk mund t’i perceptojnë e t’i ngërthejnë hadithet alegorike, dhe në qoftë se ndonjëri prej tyre do t’i mohonte ato, ai ka hapur për veten e tij një derë shkatërrimi e humbjeje, sepse ky mohim e shtyn atë në mohimin e haditheve të saktë e të provuar.

Në qoftë se, duke marrë kuptimin e jashtëm të hadithit dhe duke e pranuar atë si të tillë, ata do të flisnin për të e do ta përhapnin midis njerëzve, kjo kështu do të jepte shkas për t’u hapur rrugën njerëzve të çudhëzimit që ta kundërshtojnë atë hadith dhe që ta quanin atë “bestytni”. Meqenëse vëmendja është tërhequr tek ky hadith alegorik në një mënyrë të panevojshme e të dëmshme dhe, meqenëse ndodhen shumë hadithe të këtij lloji, sigurisht është e domosdoshme të shpjegojmë një të vërtetë e cila do t’i largojë dyshimet e tyre. Sido që të jetë hadithi, i saktë apo jo i saktë, fakti vijues duhet të përmendet:

Duke i vlerësuar si të mjaftueshme shpjegimet e hollësishme në trajtesat që ne i kemi shkruar; domethënë, dymbëdhjetë Parimet në Degën e Tretë të Fjalës së Njëzet e Katër, dhe në Degën  e Katër, dhe në njërin nga parimet në Parathënien rreth llojeve të shpalljes në Letrën e Nëntëmbëdhjetë, ne këtu do të tregojmë për atë të vërtetë vetëm një tregues të përmbledhur.

E vërteta është:

Melekët nuk janë kufizuar vetëm tek një formë e vetme ashtu si qëniet njerëzore, por ata janë si universalë, pavarësisht se ata kanë individualitetin e tyre. Kështu Azraili është Mbikëqyrësi i melekëve që janë caktuar për marrjen e shpirtërave dhe kryetari i tyre.

Pyetje: A vetë Azraili i merr shpirtërat, apo ndihmësit e tij i marrin ato?

Ndodhen tre rrugë në këtë çështje?

Ÿ Rruga e Parë: Azraili a.s. është ai i cili e merr shpirtin e çdo individi. Një veprim këtu nuk është pengesë për një veprim tjetër; sepse ai është i ndritshëm. Dhe diçka e ndritshme mund të jetë e pranishme në vende të panumërta nëpërmjet pasqyrave të panumërta dhe të jetë e përfaqësuar në ato.

Përfaqësimet e qënieve të ndritshme posedojnë veçoritë e tyre; ato mund të konsiderohen të jenë të njëjtat si ato dhe jo gjë tjetër. Imazhi i diellit në pasqyra të ndryshme shfaq dritën e diellit dhe nxehtësinë, po ashtu imazhet e qënieve shpirtërore – si engjëjt – në pasqyra të ndryshme të Botës së Shëmbëllesës janë të njëjtat dhe pikërisht ata shpirtërorë dhe të tjerë përveç tyre, ato shfaqin karakteristikat e tyre. Melekët përfaqësohen në pasqyra sipas kapaciteteve të pasqyrave. Për shembull, kur Xhebraili a.s. u shfaq përpara sahabëve në formën e Dihijes, ai gjithashtu në të njëjtin çast u shfaq në forma të ndryshme në mijëra vende, dhe po bënte sexhde me krahët – fletët – e tij madhështorë të cilat shtriheshin nga lindja në perëndim përpara Fronit Hyjnor.

Atëherë, përfaqësimi i tij është në çdo vend në përputhje me kapacitetin e atij vendi; në të njëjtin moment ai ishte i pranishëm në mijëra vende.

Kështu, sipas kësaj rruge, nuk do të ishte as e pamundur, as e jashtëzakonshme dhe as e paarsyeshme, që të shfaqet  imazhi i melekut të vdekjes i përfaqësuar në pasqyrën e njeriut në kohën që është duke ia marrë shpirtin e tij – dhe ai është një imazh i pjesshëm njerëzor – për të marrë goditjen e një personaliteti të vendosur, të zemëruar e madhështor si Musai a.s., dhe pastaj ai Profet a.s. ia nxori syrin asaj formeje të imazhit të melekut të Vdekjes, i cili kishte veshur kostumin e asaj forme.

Ÿ Rruga e dytë është: Kryeengjëjt si Xhebraili, Mikaili dhe Azraili janë secili si mbikëqyrësit e përgjithshëm duke pasur ndihmësa të cilët janë nga lloji i tyre dhe prej atyre që u ngjasojnë atyre, por që janë më të vegjël se sa ata. Dhe këta ndihmësa të vegjël ndryshojnë sipas llojeve të krijesave  tek të cilat ato janë caktuar.

Ata të cilët marrin shpirtërat e njerëzve të drejtë[6] janë një lloj, ndërsa ata të cilët marrin spirtërat e të këqinjve janë një lloj tjetër.

Kështu ata janë grupe të ndryshëm melekësh, ashtu siç e tregojnë vërsetet:

“Betohem për ata (melekë) që ua nxjerrin me ashpërsi (shpirtin mosbesimtarëve dhe të ligëve)! Për ata (melekë) që ua nxjerrin me butësi (shpirtin besimtarëve)!”[7]

Sipas kësaj rruge: Hazreti Musai a.s. nuk goditi Hazreti Azrailin a.s., por goditi shëmbëlltyrën e një trupi që i përkiste njërit prej ndihmësave të tij; dhe këtë e bëri nëpërmjet profetësisë madhështore, nëpërmjet forcës së tij natyrale, trimërisë së tij dhe të qënies së tij një lutës i përgjëruar përpara All-llahut të Gjithëfuqishëm. Dhe kështu çështja bëhet shumë e arsyeshme.

Ÿ Rruga e tretë: Ashtu siç është shpjeguar në Parimin e Katërt tek Fjala e Njëzet e Nëntë, dhe ashtu siç e tregojnë hadithet profetike, ndodhen disa melekë të cilët kanë dyzet mijë koka, dhe në secilën  kokë ndodhen dyzet mijë gjuhë – kjo do të thotë se ato kanë gjithashtu tetëdhjetë mijë sy – dhe me secilën gjuhë ato shprehin dyzet mijë tesbihate Hyjnore.

Po, meqenëse melekët janë ngarkuar me detyra në përputhje me llojet e qënieve në Botën e Dukshme, ato i përfaqësojnë tesbihatet e atyre llojeve në Botën e shpirtërave. Duhet patjetër që ata të kenë atë formë dhe atë përbërje, sepse toka për shembull, është një krijesë, e cila e lavdëron Zotin e Gjithëfuqishëm. Ajo nuk ka dyzet mijë, por ndoshta njëqindmijë lloje të qënieve, të cilat janë si koka.

Çdo lloj ka qindra e mijëra individë të cilët janë si gjuhë, e kështu me radhë. Kjo do të thotë se meleku i caktuar për tokën duhet  të ketë jo dyzet mijë koka, por qindra e mijëra; dhe në çdo kokë duhet të jenë qindra e mijëra gjuhë, e kështu me radhë.

Atëherë, sipas kësaj rruge, Azraili a.s. ka një fytyrë dhe një sy të cilët shikojnë tek çdo individ. Kështu goditja e Musait a.s. nuk u drejtua ndaj natyrës esenciale dhe ndaj formës së vërtetë të Azrailit, dhe ajo nuk ishte as fyerje, as refuzim; por kjo sjellja e tij buroi nga qënia e tij e dëshiruar për t’u zgjatur koha e detyrave të tij të profetësisë me qëllim që ato të vazhdonin përjetësisht, dhe prandaj ai goditi – dhe ai godet – në syrin e atij i cili i tërhoqi vëmendjen tek vdekja e tij dhe që deshi t’i jepte fund misionit të tij në tokë.

Zoti e di më mirë se cila është e drejta. Askush nuk e di të panjohurën përveç Atij: Thuaj njohuria (për të padukshmen ishte vetëm tek All-llahu. “Është Ai i cili të ka zbritur ty (o Muhammed) Librin: Në të ka vargje plotësisht të qarta të cilat janë themelet e librit; dhe të tjera, jo krejt të qarta (për t’u kuptuar). Kështu sa për ata, në zemrat e të cilëve ka largim nga e vërteta, ata ndjekin atë që nuk është plotësisht e qartë, në këtë mënyrë duke kërkuar trazira dhe duke kërkuar për kuptimet e fshehta, por askush nuk i di kuptimet e fshehta përveç All-llahut. Dhe ata që janë plotësisht të vendosur në dije, thonë: Ne besojmë në të; i tëri është nga Zoti ynë. Dhe nuk marrin mësim, veçse ata që janë të brumosur me mendje të shëndoshë.”[8]

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÇËSHTJA E TRETË E CILA ËSHTË TRAJTESA E TRETË

[Kjo çështje është një përgjigje private dhe e veçantë për një pyetje të përgjithshme të bërë nga pjesa më e madhe e vëllezërve të mi nëpërmjet gjuhës së prirjes së natyrshme dhe disa prej tyre e kanë bërë atë pyetje me gojë]

Pyetje: Ti i thua cilitdo që vjen për vizitë tek ti: Mos prisni ndonjë ndërhyrje shenjtërore nga personi im dhe, mos mendoni për mua duke më vlerësuar si një njeri të bekuar. Unë nuk kam ndonjë rang shpirtëror. Ashtu siç mund t’i përcjellë një ushtar i thjeshtë urdhërat që dalin nga rangu i mareshallit, po ashtu edhe unë përcjell urdhërat e larta të rangut të mareshallit shpirtëror. Dhe ashtu si një njeri i falimentuar pa kurgjë i cili mund të njoftojë për diamantet shumë të çmueshëm e të vyer të një dyqani, po ashtu edhe unë bëj të njohur artikujt e dyqanit të shenjtë, i cili është Kur’ani Kerim. Dhe kështu ti i thua çdo vizitori që vjen tek ti. Mirëpo mendjet tona kanë nevojë për dituri ashtu siç kërkojnë zemrat tona një shkëlqim dhe ashtu siç kërkojnë shpirtërat tonë një dritë… Kështu ne kërkojmë gjëra të shumta në shumë drejtime. Ne vijmë për vizitë tek ty duke pandehur se ti je personi që do  t’i plotësoje nevojat tona, sepse ne kemi më shumë nevojë për një njeri nga evlijatë, një person me influencë shenjtërie, dikë me arritje shpirtërore, se sa nevoja jonë për një dijetar. Në qoftë se çështja është ashtu siç thua ti, atëherë ne ndoshta paskemi gabuar që erdhëm për vizitë tek ti! Ata e pyesin këtë nëpërmjet gjuhës së prirjes së tyre të natyrshme.

Përgjigjja: Dëgjoni Pesë Pikat  e mëposhtme, pastaj mendoni për vizitat tuaja nëse ato janë të dobishme apo të kota e të pakuptimta.

Ÿ Pika e parë: Shërbëtori i thjeshtë dhe ushtari i mjerë i një mbreti u dorëzon disa gjeneralëve dhe mareshallëve disa dhurata mbretërore dhe disa dekorata në emrin e mbretit dhe i bën ata të jenë mirënjohës.

Në qoftë se gjeneralët dhe pashallarët  thonë: “Përse ne t’i poshtërojmë vetet tona duke i marrë këto mirësi mbretërore dhe nderimin e tij për ne nëpërmjet këtij ushtari të thjeshtë?

Nuk ka dyshim se kjo do të përbënte një arrogancë marrëzie. Edhe ushtari gjithashtu, në qoftë se do t’i pëlqente vetja dhe nuk ngrihet në këmbë në shenjë respekti para mareshallit, jashtë detyrës së tij, dhe e konsideron vetveten të jetë më epror se sa ai, edhe kjo gjithashtu do të ishte një marrëzi e budallallëk. Dhe në qoftë se njëri nga gjeneralët mirënjohës me falënderim begenis të shkojë për vizitë tek banesa e atij ushtari të thjeshtë, tek i cili mysafiri i tij i nderuar nuk gjen veçse një copë buke të thatë, atëherë mbreti i cili e di gjendjen e shërbëtorit të tij besnik, do t’i dërgonte pjata prej ushqimit më të mirë e më të shijshëm nga kuzhina mbretërore, me qëllim që të mos turpërohet shërbyesi i tij. Ashtu siç është çështja kështu me shërbëtorin e mbretit, po ashtu një shërbëtor besnik i Kur’anit të gjithurtë, sado i ulët që mund të jetë, ai mund t’ia përcjellë urdhërat e Kur’anit në emrin e vetë Kur’anit dhe pa ngurrim madje edhe njerëzve më të ngritur. Me krenari e pavarësi, duke mos e poshtëruar veten e duke mos lypur, ai ua shet diamantet e çmueshëm atyre që janë të pasur në shpirt.

Dhe sado të mëdhenj të mund të jenë, këta nuk mund të tregojnë mendjemadhësi ndaj atij shërbyesi të thjeshtë ndërsa ai po kryen detyrën e tij. Edhe ai shërbyes gjithashtu nuk gjen në veten e tij diçka që do ta bënte atë të krenohet për shkak të drejtimit të atyre njerëzve të mëdhenj nga ai dhe nuk e kalon cakun e tij. Në qoftë se  ndonjëri nga blerësit e thesarit të shenjtë do ta shikonte shërbyesin e mjerë si njërin prej evlijave dhe do ta konsideronte atë si një njeri të lartë, sigurisht ajo është shenja e mëshirës së shenjtë e së vërtetës kur’anore që u dërgon atyre ndihmë, ngushëllim dhe shkëlqim nga thesari Hyjnor, duke mos qenë shërbëtori i vetëdijshëm për të dhe pa ndërhyrjen e tij, me qëllim që të mos turpërohet.

Ÿ Pika e dytë: Imam Rabbani, rifreskuesi i mijëvjeçarit të dytë, Ahmed Faruku (Zoti qoftë i kënaqur me të) ka thënë:

“Për mendimin tim, zbulimi dhe sqarimi i një të vërteteje të vetme nga të vërtetat e besimit është më e preferueshme se sa mijëra ndriçime e shembuj kerametesh. Pastaj, qëllimi dhe rezultati i të gjitha tarikateve të Sufizmit janë zbulimi dhe sqarimi i të vërtetave të besimit.” Meqenëse një kampion i madh i sufizmit, si Imam Rabbani, ka bërë një deklaratë të tillë, atëherë sigurisht “Fjalët”, të cilat i shpjegojnë të vërtetat e besimit me qartësi të plotë dhe të cilat burojnë nga deti i mistereve të Kur’anit, mund t’i japin rezultatet e kërkuara nga shenjtëria.

Ÿ Pika e tretë: Para tridhjetë vitesh, goditje të tmerrshme ranë mbi kokën e pavëmendshme të “Saidit të Vjetër”, dhe ai hulumtoi mbi çështjen,  “Vdekja është një realitet”. Ai e gjeti veten e tij të mbytur në një moçal të turbullt. Ai kërkoi ndihmë, kërkoi një rrugë, u përpoq të gjejë një shpëtimtar. Ai pa se rrugët para tij ishin të shumta e të ndryshme.

Ai u bë ngurrues në çështje dhe e mori si një shenjë të mirë librin “Futuh el-Gajb” të Shejhut Abdul Kadir Gilani, Zoti qoftë i kënaqur me të. Libri u hap tek këto rreshta:

“Ti je në Dar el-Hikmeh, prandaj gjej një doktor që të shërojë zemrën tënde.”

Është e çuditshme, por unë në atë kohë isha një anëtar i Dar el-Hikmeh el Islamijjeh (Këshilli më i lartë shkencor që i përkiste meshihatit Islam në Shtetin Osman).

Ishte sikur unë të kisha ardhur këtu për të shëruar plagët e komunitetit Islam, por unë isha më i sëmurë se sa ata. Një njeri i sëmurë duhet të mjekojë së pari veten e tij dhe pastaj mund t’i kurojë të tjerët.

Kështu, Shehu po më thonte mua: “Ti vetë je i sëmurë, kërko një doktor për veten tënde që të të mjekojë!” Kështu unë i thashë: Ji ti doktori im!” Unë e mora atë si doktorin tim dhe e lexova librin sikur ai të më adresohej mua. Por ai ishte shumë i ashpër. Ai e copëtoi krenarinë time në mënyrën më frikësuese. Ai bëri operacionet kirurgjikale më të thella në nefsin tim. Unë nuk mund të duroja, nuk mund të qëndroja, pasi unë e konsideroja fjalën e tij sikur po më adresohej mua. Po kështu, unë lexova afërsisht gjysmën e tij, por nuk pata fuqi e durim që ta përfundoja. Unë e vendosa librin në raft. Pastaj, një javë më vonë dhimbja e atij operacioni shërues iku dhe, në vend të saj erdhi kënaqësia. Unë përsëri e hapa librin dhe e lexova atë deri në fund; unë përfitova shumë nga ai libër i mësuesit tim të parë. Unë kaloja me të orë të gjata duke dëgjuar tek duatë e lutjet e tij, dhe përfitova shumë. Pastaj unë pashë librin “Mektubat” të Imam Rabbanit dhe e mora atë në duart e mia. Unë e hapa atë me qëllim të pastër për të marrë një shenjë të mirë. E hapa atë dhe gjeta diçka të çuditshme, sepse në dy Letra të tij kishte ardhur fjala “Mirza Bediuzzaman”, dhe unë ndjeva sikur ai po më adresohej me emrin tim, pasi babai im quhej “Mirza” dhe ato dy letra i drejtoheshin Mirza Bediuzzamanit. Atëherë thashë me habi, Subhanall-llah!

Kjo po më flet pikërisht mua, sepse në atë kohë edhe Saidi i Vjetër gjithashtu njihej si Bediuzzaman. Unë përveç “Bediuzzaman Hamdanit” nuk njihja askënd tjetër në treqind vitet e fundit, sipas hixhretit, që të shquhej me atë titull. Duhet patjetër që të ketë pasur ndonjë njeri tjetër përveç tij që ka qenë bashkëkohës i Imam Rabanit dhe që t’i ketë qenë adresuar me këtë titull, dhe gjendja e këtij personi duhet patjetër të ketë qenë e ngjashme me gjendjen time, meqenëse unë e gjeta ilaçin tim në ato dy letra.. Dhe Imam Rabbani porosit me ngulm në shumë nga Letrat e tij atë që ai shkroi në këto dy letra, në të cilat ai thotë: “Bëje kiblen tënde një.” Domethënë, merre një njeri si mësuesin dhe si udhëzuesin tënd dhe ndiqe atë, mos e lidh veten tënde me asnjë njeri tjetër.

Kjo porosi më e rëndësishmja nuk u duk e përshtatshme për kapacitetin tim dhe për gjendjen time shpirtërore dhe fillova të mendoj shumë: “Cilin nga ata të dy të ndjek! A të ecë pas këtij, apo të ecë pas atij?” Unë mbeta në një gjendje të çuditshme, sepse tek secili nga ata kishte veçori të ndryshme të cilat më tërhiqnin mua; vetëm njëri nuk ishte i mjaftueshëm për mua. Ndërsa isha kështu i ngatërruar,  iu shfaq zemrës sime nga mëshira e Zotit xh.sh. se “fillimi i këtyre rrugëve të ndryshme dhe burimi i këtyre rrjedhave dhe dielli i këtyre planetëve është Kur’ani i gjithurtë, atëherë kibleja e vetme e vërtetë gjendet veçse në Kur’an…

Prandaj, Kur’ani është udhëzuesi më i lartë dhe profesori më i shenjtë. Kështu unë e shtrëngova fort me dy duart e mia dhe u kapa pas tij. Natyrisht me aftësitë e mia të mangëta e të mjera unë nuk mund ta merrja e ta tërhiqja shkëlqimin, i cili është si uji i jetës, prej atij udhëzuesi të vërtetë ashtu siç duhej, ashtu siç kishte hakun, por në sajë të vetë atij shkëlqimi, ne mundemi ta shpjegojmë atë shkëlqim dhe atë Selsebil, atë burim, për njerëzit e zemrave dhe për pronarët e gjendjeve, secili sipas shkallës së tij.

Kështu Fjalët dhe ato drita që burojnë nga Kur’ani – domethënë, Risale-i Nuri- nuk janë vetëm çështje shkencore e skolastike, por ato gjithashtu janë çështjet e besimit të cilat i përkasin zemrës, shpirtit dhe gjendjeve shpirtërore. Ato i ngjasojnë njohjes më të lartë e më të vlefshme Hyjnore.

Ÿ Pika e katërt: Të gjitha aftësitë e holla të brendshme të atyre Sahabëve dhe ato të dy gjeneratave vijuese të tyre, të cilët poseduan shkallën më të lartë, dhe u privilegjuan me shenjtërinë më të madhe, morën pjesën e tyre nga vetë Kur’ani dhe, për ta Kur’ani ishte udhëzuesi i vërtetë dhe i mjaftueshëm. Kjo tregon se ashtu siç e shpreh Kur’ani i gjithurtë realitetin në çdo kohë, po ashtu ai i përhap shkëlqimet e shenjtërisë më të madhe për ata që janë të denjë për të në çdo kohë. Po, ndodhen dy mënyra për të kaluar nga e jashtmja për tek realiteti:

E para është nëpërmjet hyrjes në Botën e ndërmjetme të Sufizmit dhe për të arritur realitetin duke kaluar shkallët nëpërmjet udhëtimit shpirtëror.

Mënyra e dytë është nëpërmjet mirësisë Hyjnore, të kalosh drejtëpërdrejt tek realiteti pa hyrë në botën e ndërmjetme të Tarikatit sufi. Kjo është rruga e lartë dhe e shkurtër e veçantë për Sahabët dhe për Tabiinët, dy gjeneratat vijuese të Sahabëve – Zoti  qoftë i kënaqur me ta. Domethënë, dritat që burojnë nga të vërtetat e Kur’anit, dhe Fjalët të cilat i interpretojnë ato drita, mund t’i posedojnë ato veçori dhe madje i posedojnë.

Ÿ Pika e pestë: Ne do të demonstrojmë nëpërmjet pesë shembujve të vegjël, se Fjalët ashtu siç japin mësim të vërtetën e Kur’anit dhe realitetet, po ashtu ato kryejnë funksionin e udhëzimit.

Shembulli i parë: Unë vetë kam formuar bindjen nëpërmjet provave dhe eksperimenteve, jo dhjetë herë, as njëqind herë, por me mijëra herë, se: ‘Fjalët’ dhe dritat që vijnë nga Kur’ani i shpjegimit të mrekullueshëm e udhëzojnë mendjen time dhe i japin mësim asaj ashtu siç e zgjojnë gjendjen e besimit në zemrën e besimit tim dhe kënaqësinë në shpirtin tim dhe, kështu me radhë. Madje në çështjet që i përkasin kësaj bote- ashtu si ai murid – ndjekës që pret ndihmë nga shehu i tij tek i cili shfaqen keramete dhe pret influencë shenjtërie për t’iu përgjigjur nevojave të tij, edhe unë gjithashtu, ndërsa jam duke pritur përgjigjen ndaj nevojave të mia nga misteret Kur’anore me keramete, ato ndodhnin për mua në raste të shumta në mënyra që unë nuk i kisha parashikuar e llogaritur. Unë do të përmend këtu vetëm dy shembuj prej atyre shembujve të veçantë që ndodhnin nëpërmjet bekimit të mistereve të Kur’anit:

I Pari: Ashtu siç është përshkruar në mënyrë të hollësishme në Letrën e Gjashtëmbëdhjetë, një copë e madhe buke u tregua në një mënyrë të jashtëzakonshme për një mikun tim i quajtur Sulejman, në majë të një druri Cedri. Për dy ditë, të dy ne hëngrëm nga ajo dhuratë që erdhi nga e padukshmja.

Shembulli i Dytë: Unë do të rrëfej një ngjarje shumë të vogël e të hollë e cila më ka ndodhur në këto ditë, ajo është kështu: Para agimit, më erdhi mendimi se disa gjëra ishin thënë për mua në një mënyrë që do të hedhte  dyshime në zemrën e një personi. Unë thashë me vete: Ah sa mirë do të ishte nëse do ta kisha parë personin dhe t’ia kisha hequr ato turbullira nga zemra e tij. Në të njëjtin çast mua m’u kujtua njëra pjesë, e cila më nevojitej, nga librat e mia që më ishin dërguar në qytetin Nis dhe thashë me vete: Ah sikur ta kisha atë! Pastaj, pas namazit të agimit, unë u ula dhe po vështroja, kur papritmas i njëjti person hyri tek unë në dhomë duke mbajtur në dorën e tij atë pjesë të librit tim që unë dëshiroja. Unë i thashë atij: Çfarë është ajo që ti ke në dorën tënde? Ai u përgjigj: “Unë nuk e di”. Dikush ma dha atë mua tek dera ime duke më thënë se ai kishte ardhur nga Nisi; prandaj unë ta solla ty atë. Ndërkohë me habi unë thashë me vete: Subhanall-llah! Lavdi Zotit, ky njeri duke ardhur nga shtëpia e tij në këtë kohë dite dhe, kjo pjesë e ‘Fjalëve’ duke ardhur nga Nisi nuk duket absolutisht si rastësi. Dhe duke thënë, ajo që i dha këtij njeriu një pjesë të tillë libri dhe që në të njëjtin moment e dërgoi atë tek unë, sigurisht është influenca shenjtërore e Kur’anit të gjithurtë dhe unë thashë El-hamdu-lil-lah, duke bërë falënderime të shumta. Atëherë, Ai i Cili njeh më të voglën e dëshirës sime, më të fshehtën dhe më të parëndësishmen, sigurisht Ai do të ketë mëshirë mbi mua dhe do të më mbrojë; prandaj, unë nuk ndihem i detyruar dhe borxhli ndaj askujt në të gjithë dynjanë, as nuk e marr atë për ndonjë gjë sido që të jetë.

Shembulli i Tretë: Nipi im, i ndjeri Abdurahman kishte një opinion shumë më të lartë se sa e meritoja për personin tim, pavarësisht se ai ishte ndarë nga unë qysh prej tetë vitesh dhe kishte qenë i njollosur nga pakujdesia dhe nga telashet e dynjasë. Ai dëshironte ndihmë e përkrahje nga unë gjë të cilat nuk i kisha dhe nuk mund t’ia jepja. Por influenca shenjtërore e Kur’anit të gjithurtë i erdhi në ndihmë atij: Fjala e Dhjetë rreth ringjalljes së të vdekurve i ra në dorë atij tre muaj para se të vdiste. Ajo Fjalë e pastroi atë nga papastërtia shpirtërore, nga dyshimet dhe nga pakujdesia, sa që ai sikur u ngjit atje ku i ngjasonte shkallës së shenjtërisë; ai shfaqi tre shembuj të qartë kerametesh në letrën e tij që ai e shkroi për mua para vdekjes së tij. Ajo letra e tij është përfshirë midis pjesëve të Letrës së Njëzet e Shtatë dhe mund t’i referoheni asaj.

Shembulli i Tretë: Unë kisha një vëlla të Ahiretit dhe një student që ishte njëri midis tyre të cilët i ishin afruar realitetit me zemrat e tyre, i quajtur Hasan Efendi nga Burduri. Ai kishte një opinion tej mase të mirë për mua, opinion ky që kalonte shumë përtej asaj që meritoja. Ai priste ndihmë nga ky fatkeq, si dikush që priste mirësinë dhe influencën e një shenjtori të madh. Papritmas, në një mënyrë krejtësisht pa lidhje, unë ia dhashë Fjalën e Tridhjet e Dytë njërit prej banorëve të fshatit Burdur, me qëllim që ta studionte. Më vonë mua m’u kujtua Hasan Efendiu dhe i thashë: “Në qoftë se ti shkon në Burdur, jepia trajtesën Hasan Efendiut, me qëllim që ai ta lexojë atë për pesë ose gjashtë ditë. Personi në fjalë shkoi dhe ia dha trajtesën menjëherë Hasan Efendiut, pikërisht para se t’i vinte atij vdekja tridhjetë ose dyzet ditë më vonë. Ashtu si një njeri i cili duke vuajtur nga një etje e madhe që e hedh vetveten në një ujë të ëmbël si Keutheri që e has rastësisht, po ashtu ai e hodhi vetveten tek Fjala e Tridhjet e Dytë, duke e studiuar atë në mënyrë të vazhdueshme dhe duke marrë shkëlqim nga ajo dhe, sidomos tek diskutimi mbi dashurinë e Zotit në vendqëndrimin e tretë, derisa ai u shërua plotësisht nga sëmundjet e tij. Ai gjeti në të ndriçimin të cilin do ta kishte parashikuar e pritur nga udhëheqësi më i madh shpirtëror.

Ai shkoi në xhami duke qenë shëndoshë e mirë, kreu faljen dhe atje ia dha shpirtin e tij Mëshirëplotit – All-llahu e mëshiroftë atë.

Shembulli i katërt: Ashtu siç është dëshmuar nga pjesa e Hulusi Beut në Letrën e Njëzet e Shtatë e mbushur me drita, të cilat interpretojnë misteret e Kur’anit, me ndihmë e ngushëllim, me shkëlqim e me dobi më të mëdha se sa në tarikatin Nakshbendi, i cili është tarikati më i rëndësishëm dhe që është me shumë ndikim.

Shembulli i pestë: Vëllai im Abdulmexhidi vuajti tmerrësisht për shkak të vdekjes së Abdurrahmanit, Zoti qoftë i kënaqur me të dhe, për shkak të ngjarjeve të dhimbshme që i ranë. Ai gjithashtu priste nga unë ndihmë dhe influencë, gjëra për të cilat unë nuk isha i aftë që t’ia jepja. Megjithëse nuk kisha korrespondencë me të, veçse ama unë, papritmas i dërgova atij disa trajtesa nga ‘Fjalët’. Pasi i studioi ato, ai më shkroi mua dhe më tha: ‘Lavdi Zotit, unë shpëtova!’ Unë  do të isha çmendur. Secila nga ato Fjalë u bë si një udhëzues shpirtëror për mua. Unë isha ndarë nga një udhëzues i vetëm, por papritmas unë gjeta menjëherë udhëzues të shumtë dhe  shpëtova lavdi Zotit.” Unë kuptova se me të vërtetë Abdulmexhidi kishte hyrë në një rrugë të mirë dhe kishte shpëtuar nga vështirësitë e tij të mëparshme.

Ndodhen disa shembuj të tjerë si këto pesë shembuj të cilët tregojnë se në qoftë se shkencat e besimit përjetohen e merren drejtpërdrejtë si ilaçe nga misteret e kuranit të gjithurtë si rezultat i nevojës dhe si kurim për plagët, ato shkenca besimi dhe ato kurime shpirtërore janë të mjaftueshme dhe të plota për ata që ndjejnë nevojën e tyre dhe për ata të cilët i përdorin ato me sinqeritet e serioziet dhe nuk do të ndikonte në çështje pozita e farmacistit i cili i shet ato ilaçe apo e lajmëtarit që i njofton ato, domethënë sido që të jetë ai, një njeri i zakonshëm, ose i falimentuar pa asgjë, i pasur me pozitë, ose shërbëtor i varfër – pra cilado që të jetë pozita e tij, kjo nuk do të kishte ndonjë ndryshim.

Po, nuk është nevoja të përdorësh dritën e qiriut kur ka diell ndriçues. Dhe meqenëse unë po ju shpjegoj diellin, atëherë do të ishte e pakuptim dhe e panevojshme të kërkoni dritën e qiriut nga personi im dhe, sidomos në qoftë se ajo nuk ndodhet tek unë, madje do të ishte më e mirë që të tjerët të më ndihmonin me dua, të më mbështesnin mua shpirtërisht. Dhe kam të drejtë që t’u kërkoj atyre ndihmë dhe, duhet që ata të jenë të kënaqur dhe të mjaftohen me shkëlqimin që ata marrin nga dritat e Risale-i Nurit.

 “Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti”

O Zot! Jepi bekime shkëlqesisë sonë Muhammedit a.s.m. që do të jenë të kënaqshme për Ty dhe përmbushje e së vërtetës së Tij dhe, familjes së tij dhe sahabëve dhe jepu atyre paqe.

* * *

 

[Një letër e shkurtër private e cila mund të konsiderohet si një shtojcë për Çështjen e Tretë të Letrës së Njëzet e Tetë.]

 

Vëllezërit e mi të Ahiretit dhe o studentët e mi të zellshëm, Husrev Efendi dhe Refet Beu!

Ne perceptuam tre shembuj kerametesh Kur’anore në dritat e Kur’anit të njohura si ‘Fjalët’, dhe nëpërmjet përpjekjes dhe entuziaz-mit tuaj, ju u keni shkaktuar gjithashtu atyre një keramet të katërt.

Së pari është lehtësi e jashtëzakonshme dhe shpejtësia në të shkruar. Letra e Nëntëmbëdhjetë u shkrua në dy ose tre ditë duke punuar për tre ose katër orë në çdo ditë që në total janë dymbëdhjetë orë, pa pasur ndonjë libër, në male e në pemishte. Fjala e tridhjetë u shkrua për pesë ose gjashtë orë në një kohë sëmundjeje. Fjala e Njëzet e tetë, diskutimi mbi Parajsën, u shkrua për një ose dy orë në kopshtin e Sulejmanit në luginë.

Teufiku, Sulejmani dhe unë u çuditëm me këtë shpejtësi, dhe kështu me radhë. Dhe ashtu siç ishte ky një keramet i Kur’anit në hartimin e tij…

Së dyti: Po ashtu në të shkruarin dhe në të kopjuarin e tij ndodhet një lehtësi e jashtëzakonshme, një entuziazëm dhe një mosmërzitje, sepse me t’u shfaqur njëra nga Fjalët dhe, papritmas, megjithëse ndodhen shumë gjëra në këtë kohë që shkaktojnë mërzitje për mendjen dhe shpirtin, njerëzit në shumë vende nisin ta shkruajnë atë me entuziazëm të plotë. Ata e preferojnë atë mbi çdo gjë tjetër pavarësisht preokupimeve të tjera të rëndësishme. Dhe kështu me radhë.

Kerameti Kur’anor i tretë: Leximi i tyre gjithashtu nuk shkakton mërzi. Në mënyrë të veçantë kur ndihet nevoja për to, sa më shumë të lexohen ato, aq më shumë kënaqësi merret prej tyre, duke mos shkaktuar mërzitje.

Edhe ju gjithashtu e keni provuar një keramet Kur’anor të katërt. Një vëlla si Husrevi i cili ishte përtac dhe megjithëse ai kishte dëgjuar rreth ‘Fjalëve’ qysh para pesë viteve, ai nuk kishte filluar t’i shkruante ato seriozisht, në një muaj duke shkruar katërmbëdhjetë libra bukur e me kujdes, kjo padyshim është kerameti i katërt nga misteret e Kur’anit. Vlera e Tridhjetë e Tre Dritareve, e Tridhjetë e Tre Letrave, veçanërisht u çmua në mënyrë të përkryer, sepse ajo u shkrua shumë bukur dhe shumë me kujdes. Po, është pjesa më e fuqishme dhe më e ndritshme për njohjen e Zotit xh.sh. dhe për besimin në Zot. Vetëm dritaret e para janë shumë të përmbledhura dhe të shkruara, por të tjerat vijojnë gradualisht, zbulohen dhe ndriçojnë në mënyrë më të ndritshme.

Në fakt, kjo është në kundërshtim me shkrimet e tjera, shumica e ‘Fjalëve’ fillon në mënyrë të përmbledhur dhe gradualisht zgjerohen dhe ndriçohen.

 

* * *

 

 

 

 

 

 

ÇËSHTJA E KATËRT E CILA ËSHTË TRAJTESA E KATËRT

“Me Emrin e Tij që s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.”

[Një përgjigje ndaj një pyetjeje që i përket një ngjarjeje të vogël, që ishte një motiv vigjilenceje dhe zgjuarsie për vëllezërit e mi.]

Vëllezërit e mi të dashur! Me arritjen e mysafirit të bekuar, xhamia juaj u sulmua pa ndonjë shkak në natën e së premtes. Çfarë ndodhi me të vërtetë? Përse ata të shqetësuan ty?

Përgjigjja: Unë do të shpjegoj katër Pika, domosdoshmërisht me gjuhën e Saidit të Vjetër. Ndoshta ato do të jenë boshti i zgjimit për vëllezërit e mi, edhe ju gjithashtu do të merrni përgjigjen tuaj.

Ÿ Pika e Parë: Në realitet, ngjarja ishte një komplot djallëzor dhe një veprim agresiv i kryer nga shtiracakët për llogari të ateizmit në një mënyrë që ajo ishte një shkelje e ligjit dhe një akt arbitrar me qëllim që të na trembnin e të na shqetësonin në natën e së premtes, për të shkatërruar entuziazmin e xhematit, dhe për të më penguar mua nga takimi me njerëzit. Ishte e çuditshme, por në atë ditë, domethënë, në ditën e enjte, unë po shkoja në një vend për të marrë ajër të pastër. Ndërsa po kthehesha, një nepërkë e zezë sa dy nepërka së bashku u shfaq nga ana ime e majtë dhe kaloi midis meje dhe shokut  tim që ishte me mua. Unë desha të di se sa ishte trembur shoku im prej nëpërkës dhe i thashë atij: “A e shikove atë?”

Ai u përgjigj: ‘Çfarë?’

Unë i thashë: “Nëpërkën e tmerrshme.”

Ai tha: “jo, unë nuk e pashë dhe, as nuk e shoh!

Unë thashë me habi: Subhanall-llah! Si nuk e pe një nepërkë të tillë të madhe e cila kaloi midis nesh?

Asgjë nuk më erdhi në mendje në atë kohë, por më vonë më erdhi në zemrën time: !Ajo ishte një shenjë për ty, prandaj ruhu!” Ndërkohë unë mendova për çështjen dhe mësova se ajo ishte nga nepërkat që unë  shikoja gjatë natës në gjum, domethënë, kurdo që një zyrtar vinte tek unë me qëllim tradhtie, unë e shikoja atë në formën e një gjarpëri.

Në fakt, një herë unë i thashë drejtorit të rajonit: Sa herë që ti vjen me qëllim të keq, unë të shoh ty në formën e një gjarpëri. Prandaj kij kujdes! Në të vërtetë unë e shihja edhe paraprijësin e tij shumë herë në atë mënyrë! Kjo do të thotë se gjarpëri që unë e pashë qartë ishte një shenjë se tradhtia e tyre nuk do të mbetej vetëm si një qëllim, por do të merrte formën e një agresioni të vërtetë. Sigurisht këtë herë, agresioni dukej i vogël në dukje dhe ato donin ta zvogëlonin, por të shtyrë nga një mësues i pandërgjegjshëm dhe me pjesëmarrjen e tij, drejtori i rajonit lëshoi një urdhër për policët: “I sillni vizitorët këtu!”, ndërsa ne po recitonim tesbihatet që kryhen pas faljeve në xhami.

Synimi i këtij veprimi ishte që të më zemëronin mua me qëllim që unë të reagoja duke refuzuar – me damarin e Saidit të Vjetër – përballë këtij trajtimi të paligjshëm e arbitrar.

Por ai fatkeq nuk e dinte se Saidi nuk do të mbrohej me një shkop të thyer në dorën e tij, ndërsa në gjuhën e tij është një shpatë prej diamanti nga punishtja e Kur’anit të gjithurtë, në të vërtetë ai do të përdorte një shpatë të tillë si ajo. Por policët ishin të ndjeshëm dhe, meqenëse asnjë shtet dhe asnjë qeveri nuk ndërhynte dhe nuk i shqetësonte absolutisht njerëzit në xhami ndërsa ata po kryenin detyrat e tyre fetare, ata pritën deri sa mbaruan tesbihatet.

Oficeri u zemërua nga kjo dhe dërgoi menjëherë pas tyre rojtarin duke thënë: “Policët nuk më binden mua”. Por Zoti i Gjithëfuqishëm nuk më detyron mua të luftojë e të merrem me ta.

Prandaj unë po u jap këtë porosi vëllezërve të mi: Në qoftë se nuk ka absolutisht ndonjë nevojë, mos e preokuponi veten tuaj me ta. Por ndërpriteni debatin me ta, ndaloni  fjalët, duke vepruar me  proverbën, “Përgjigjja më e mirë për të çmendurin është heshtja.” Por ama bëni kujdes sepse ashtu si ta tregosh veten tënde të dobët përpara një kafshe të egër që do ta nxiste atë për të të sulmuar ty, po ashtu të shfaqësh dobësi me lajka e servilizëm ndaj atyre, natyrat e të cilëve janë si bisha, i nxit ata të jenë agresivë. Prandaj duhet që shokët të jenë vigjilentë me qëllim që përkrahësit e ateizmit të mos i zënë në befasi duke shfrytëzuar indiferentizmin e tyre dhe pakujdesinë.

Ÿ Pika e dytë: Vërseti,

“Dhe mos u jepni të drejtë atyre që veprojnë të keqen (mos anoni tek ata që bëjnë padrejtësi) që të mos ju prekë zjarri,”[9]

Kërcënon në mënyrë të ashpër jo vetëm ata që i përkrahin dhe bëhen instrumentet e tiranëve, por gjithashtu edhe ata të cilët kanë edhe prirjen  më të vogël ndaj tyre, pra edhe këta i prek kërcënimi i Kur’anit.

Sepse ashtu si qënia i kënaqur me mosbesimin, që është mosbesimi, po ashtu të jesh i kënaqur me tiraninë e me  padrejtësinë është tirani e padrejtësi. Njëri nga njerëzit e plotësimit e interpretoi si më poshtë vijon njërin nga shumë xhevahire të vërsetit të lartëpërmendur:

Ai që e përkrah tiraninë është qënia më e poshtër dhe e urryer e botës; ai është një i tillë që gjen kënaqësi duke i shërbyer të padrejtit.

Po, disa nga ata janë gjarpërinj, disa janë qen.Ai që na spiunoi ne në një natë të tillë të bekuar si kjo, kur me një mysafir të bekuar ne po recitonim duatë e bekuara dhe bëri një denoncim kundër nesh, sikur ne po kryenim krime dhe, pastaj hynë me dhunë e agresion kundra nesh, padyshim ata janë të meritueshëm për të marrë goditje në kuptimin e poemës së lartëpërmendur.

Ÿ Pika e tretë: Pyetje: Meqenëse ti mbështetesh tek fuqia e Kur’anit, tek influenca e tij shenjtërore dhe tek shkëlqimi dhe tek dritat e tij për të reformuar dhe udhëzuar më kryeneçët e më kokëfortët e ateistëve, dhe ti në fakt po e bën këtë, përse ti nuk i thërret për në besim ata njerëz agresivë që janë afër teje dhe nuk i udhëzon ata?

Përgjigjja: Një parim i rëndësishëm i Sheriatit është,

“Ai që me dashje e pranon dëmin, nuk duhet të falet”. Domethënë, ai  që është kënaqur me dëmin, me dëshirën e tij dhe me dijeninë, nuk shikohet me keqardhje dhe nuk mëshirohet. Kështu unë bëj thirrje duke u mbështetur në Kur’anin e gjithurtë dhe jam i gatshëm që t’ia mbyll gojën duke e heshtur edhe ateistin më kryeneç i cili ka tejkaluar limitet në mohim brenda disa orëve edhe në qoftë se nuk do ta bindja plotësisht, por me kusht që të mos jetë krejtësisht i ulët e i poshtër dhe prej atyre që kënaqen në përhapjen e helmeve të çudhëzimit, ashtu siç kënaqet gjarpri në shpërndarjen e helmit të tij; por ama t’u flasësh gjarpërinjve që përfaqësohen në formën njerëzore dhe të diskutosh të vërtetën dhe realietin me një ndërgjegje që ka rënë në shkallën më të ulët të poshtërisë, dhe me ata të cilët kanë arritur një shkallë të tillë hipokrizie saqë me dashje e shesin fenë për dynjanë dhe me dijeni i shkëmbejnë diamantet e realitetit me copat e këqija e të dëmshme të qelqit, sigurisht do të ishte një mungesë respekti për ato të vërteta. Ajo bëhet si proverba “t’i varësh derrit vathë të florinjtë në vesh, t’i varësh derrit perla, ” sepse ata të cilët i bëjnë këto gjëra e kanë dëgjuar disa herë të vërtetën nga Risale-i Nuri, dhe ata me dashje përpiqen t’i refuzojnë të vërtetat e tij përpara çudhëzimit të ateizmit. Njerëz të tillë gjejnë kënaqësi nga helmi, ashtu si gjarpërinjtë.

Ÿ Pika e katërt: Trajtimi që unë kam marrë këto shtatë vite ka qenë thjesht arbitrar dhe i jashtëligjshëm, sepse ligjet që kanë të bëjnë me të internuarit dhe të burgosurit janë të qarta. Me ligj, ata mund të takohen me të afërmit e tyre dhe, nuk ndalohen njerëzit nga përzierja me të. Në çdo popull e në çdo shtet, adhurimi dhe falja janë të imunizuar nga ndërhyrja. Ata që ishin si unë qëndruan së bashku me shokët e tyre dhe të afërmit e tyre në qytete. Ata nuk u penguan as nga përzierja me të tjerët, as nga komunikimi dhe as nga lëvizja lirshëm.

Vetëm unë isha i ndaluar dhe madje u ushtrua dhunë ndaj adhurimit tim dhe ndaj xhamisë sime. Dhe ndërsa isha në sunnet duke përsëritur fjalët “Nuk ka zot tjetër përveç All-llahut”, menjëherë pas faljes – që është sunnet sipas medhhebit Shafii – dhe kur erdhi një njeri analfabet i cili quhej Shebab së bashku me vjehrën e tij këtu në Barla për një ndryshim ajri, ata erdhën tek unë për shkak se ne vinim nga i njëjti vend; atyre iu bë thirrja prej xhamisë nga tre policë të armatosur. Pastaj ai zyrtar u përpoq që të fshehë veprën e tij të paligjshme duke thënë? U kërkoj falje, mos u zemëroni, këto na i kërkon detyra dhe, atëherë ai i lejoi ata të shkonin.

Në qoftë se gjërat e tjera dhe trajtimet do të krahasoheshin me këtë ngjarje, do të kuptohej qart se trajtimi që m’u bë mua ishte një arbitraritet i pastër dhe thjesht tekanjoz, pasi ata  më lëshonin mua gjarpërinj dhe qen rrugësh. Unë nuk pranoj ta shqetësoj veten duke u marrë me ta. Unë ia lë Zotit të Gjithëfuqishëm që ta parandalojë të keqen e tyre.

Në fakt ata që e hetuan ngjarjen, e cila ishte shkaku i mërgimit, tani janë kthyer në qytetet e tyre, dhe shefat e mëdhenj janë kthyer tek kryetarët e fiseve të tyre, pasi të gjithë ata janë liruar. Vetëm unë dhe dy nga vëllezërit e Ahiretit u përjashtuam nga të gjithë dhe nuk u liruam, megjithëse unë nuk kam lidhje me dynjanë e tyre! Por njëri nga ata të dy u caktua si myfti në njërin nga qytetet dhe ka mundësi të udhëtojë gjithandej jashtë krahinës së tij duke përfshirë edhe Ankaranë. Dhe tjetri u la në Stamboll midis dyzet mijë njerëzve nga vendlindja e tij, ku ai mund të takohet me të gjithë.

Për më tepër, këta dy persona nuk janë të vetëm dhe pa askënd, si unë; ata janë shumë me influencë me lejen e Zotit, e kështu me radhë. Ndërsa ata më vendosën mua në një fshat dhe midis njerëzve që nuk kishin aspak ndërgjegje. Sa që unë nuk kam mundur të shkoj as edhe tek një fshat i cili është vetëm njëzet minuta larg Barlës veçse dy herë për gjashtë vite, dhe nuk më lejuan mua të shkoj tek ai fshat për pak ditë për një ndryshim ajri; dhe kështu ata u përpoqën të më dërrmonin mua më shumë nën tiraninë e tyre. Ndërsa çfarëdo lloj forme që mund të marrë një qeveri, ligji është i njëjtë për të gjithë; nuk mund të ketë ligje të ndryshëm për fshatra të ndryshme dhe për individë të ndryshëm.

Domethënë, ligji, për sa ka të bëjë me mua, është paligjshmëri. Zyrtarët këtu e përdorin influencën e qeverisë për inatet dhe për qëllimet e tyre personale. Por unë i bëra njëqind mijë falënderime All-llahut të Gjithëfuqishëm, dhe nëpërmjet bëries të njohur të mirësive të Tij, unë them këtë: E gjithë kjo shtypje e tyre dhe kjo tirani bëhen si copa druri për të ndezur zjarrin e zellit dhe të përpjekjes që ndriçimi i dritave të Kur’anit të jetë më vezullues.

Ajo i bëri ato të ndizen e të ndriçojnë. Dhe ato drita të Kur’anit, të cilat, kanë vuajtur këtë përndjekje të tyre  dhe janë shpërndarë me nxehtësinë e zellit, e kanë bërë këtë krahinë dhe madje shumicën e qyteteve si një medrese në vend të Barlas. Ata pandehën se ata më kishin burgosur në një fshat, përkundrazi, pavarësisht inatit të ateistëve, Barla është bërë si bankë mësimi, me mirësinë e Zotit xh.sh., madje shumë vende, si Isparta, janë bërë medrese…

I gjithë lavdërimi i takon Zotit xh.sh., kjo është nga mirësia e Krijuesit tim.

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÇËSHTJA E PESTË E CILA ËSHTË TRAJTESA E PESTË

Trajtesa Mbi Falënderimin

“Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti. “Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.”

Nëpërmjet përsëritjes së vërseteve të tilla si,

 

“A nuk do të falënderojnë, pra?”[10] “A nuk do të falënderojnë, pra?”[11]“Dhe Ne do t’i shpërblejmë falënderuesit.”[12]“Nëse ju falënderoni, Unë do t’ju jap akoma më shumë.”[13]“Përkundrazi, adhuro (All-llahun) dhe ji prej falënderuesve.”[14]

Kur’ani i mrekullueshëm tregon se gjëja më e rëndësishme që dëshiron e kërkon Krijuesi Mëshirëplotë nga shërbëtorët e Tij është “Falënderimi”.

Kur’ani, dalluesi i gjithurtë midis të vërtetës dhe të shtrembërës, u bën thirrje njerëzve që të japin falënderime, duke i dhënë kësaj rëndësinë më të madhe. Ai tregon se mosmirënjohja është mohim i mirësive dhe, në suren Er-Rahman, ai shfaq një kërcënim të ashpër e të frikshëm tridhjetë e tre herë me dekretin,  “Atëherë pra, cilën nga mirësitë e Krijuesit tuaj ju (njerëz e xhinde) e mohoni (Kur’an, 55: 13 etj.)

Ai tregon se mosmirënjohja është mohim e përgënjeshtrim. Në të vërtetë, ashtu siç shpjegon Kur’ani se falënderimi është rezultati i krijimit dhe ajo që synohej prej tij, po ashtu universi i cili është si një Kur’an gjithashtu tregon se rezultati më i rëndësishëm i krijimit të qënieve është falënderimi, sepse në qoftë se universi do të vëzhgohej me vëmendje, do të shfaqej se të gjitha qëniet rezultojnë në falënderime – nga një anë në mënyrën që secila prej tyre është vendosur në një rregull brenda tij dhe në një shkallë që secila shikon tek falënderimet dhe është orientuar drejt tyre. Është sikur fruti më i rëndësishëm i kësaj peme të krijimit të ishte falënderimi, madje sikur prodhimi më i lartë i fabrikës së universit është falënderimi. Arsyeja për këtë është si më poshtë vijon:

Ne shohim në krijimin e botës se qëniet e saj janë sistemuar në një mënyrë që i ngjason një rrethi të madh dhe u krijua jeta që të përfaqësojë pikën e saj qëndrore. Të gjitha qëniet shikojnë tek jeta, i shërbejnë jetës dhe prodhojnë domosdoshmëritë e jetës. Domethënë, Ai i Cili e krijoi universin, zgjodhi jetën midis qënieve të tij. Atëherë ne shohim se Ai krijoi botët e gjallesave në formën e një rrethi dhe e vendosi njeriun në qendrën e tij. Mjaft thjesht, Ai i përqëndroi tek ky njeri qëllimet e synuara nga qëniet e gjalla, i grumbulloi të gjitha krijesat  e gjalla përreth njeriut dhe ia nënshtroi të gjitha ato për hir të tij. Ai i bëri ato që t’i shërbejnë njeriut, dhe e bëri atë mbisundues mbi ato. Domethënë, Krijuesi i Gjithëlavdishëm e zgjodhi njeriun midis gjallesave dhe e bëri atë vendin e dëshirës dhe të përzgjedhjes së Tij.

Pastaj ne shohim se bota e njeriut dhe, madje edhe bota e kafshëve gjithashtu, janë formuar si një rreth dhe ushqimi është vendosur në qendrën e tij. Ai i bëri njerëzimin dhe kafshët të jenë të dashuruar me ushqimin, ia ka nënshtruar ato të gjithë dhe i ka bërë ato t’i shërbejnë atij. Ajo që i sundon ato është ushqimi. Dhe Ai e ka bërë ushqimin një thesar të tillë të madh e të pasur sa që ai rrethon mirësitë e Tij të panumërta.

Madje, nëpërmjet një aftësie të quajtur shqisa e të shijuarit, Ai ka vendosur në gjuhë shkallë të holla e të ndjeshme të panumërta aq sa numri i ushqimeve, me qëllim që ata të mund t’i njohin e t’i dallojnë shijet e njërës prej shumë varieteteve të ushqimit.

Domethënë, e vërteta më e çuditshme, më e pasur, më e mahnitshme, më e këndshme, më gjithëpërfshirëse dhe më e mrekullueshme në univers është ushqimi.

Tani ne shohim se ashtu si çdo gjë që është grumbulluar rreth ushqimit dhe shikon tek ai, po ashtu ushqimi në të gjitha shumëllojshmëritë e tij, jeton e mbahet nëpërmjet falënderimeve, qofshin lëndore apo jolëndore, dhe sido që ato të jepen, nëpërmjet fjalës apo gjendjes; ai ekziston nëpërmjet falënderimeve, prodhon falënderime, shpjegon falënderime dhe shaq falënderime, sepse oreksi dhe dëshira për ushqim janë një lloj i falënderimeve të bashkëlindura. Dhe ëndja dhe kënaqësia gjithashtu janë një lloj i falënderimeve, të cilat i japin të gjitha kafshët. Vetëm njeriu është ai i cili e ndryshon natyrën e atyre falënderimeve të bashkëlindura nëpërmjet çudhëzimit dhe mosbesimit; ai devijon nga falënderimet për në shirk, duke i përshkruar ortakë All-llahut.

Për më tepër, format tepër të stolisura, nuhatjet, aromat e këndshme, shijet e lezetshme e të mahnitshme në mirësitë, të cilat janë ushqimet, janë thirrës e tregues për falënderime; ato zgjojnë një dëshirë të fortë, një entuziazëm tek qëniet e gjalla dhe, nëpërmjet entuziazmit nxisin një lloj vlerësimi e respekti dhe nxisin falënderimet e një lloji  në kuptim. Ato tërheqin vëmendjen e qënieve të vetëdijshme dhe shkaktojnë admirim.

Ato i nxisin ata për të respektuar mirësitë e dhëna; nëpërmjet kësaj ato i çojnë ata të bëjnë falënderime me gojë e me veprime dhe që të jenë mirënjohës; ato i bëjnë ata që të përjetojnë kënaqësinë më të lartë e më të ëmbël dhe ëndjen brenda falënderimeve. Domethënë, ashtu si një kënaqësi e shkurtër, e përkohshme dhe sipërfaqësore, nëpërmjet falënderimeve, këto ushqime të shijshme dhe këto mirësi fitojnë favoret e të Gjithëmëshirshmit të Vetëm, të cilat mbajnë një kënaqësi të qëndrueshme, të vërtetë dhe të pakufishme dhe një ëndje të tillë.

Domethënë, ushqimet u shkaktojnë qënieve të vetëdijshme të bëjnë shqyrtime mbi mirësitë e pafundme dhe të kënaqshme të Pronarit Gjithëbuar të thesareve të mëshirës, dhe në efekt me këtë shqyrtim e bëjnë njeriun të shijojë një nga kënaqësitë e përjetshme të parajsës ndërsa është akoma në këtë botë. Kështu, megjithëse nëpërmjet falënderimeve ushqimi bëhet një thesar i tillë i vlefshëm, i pasur dhe gjithëpërfshirës, veçse ama ai zbret në shkallën më të ulët nëpërmjet mosmirënjohjes.

Ashtu siç është shpjeguar në Fjalën e Gjashtë, kur shqisa e të shijuarit në gjuhë orientohet drejt ushqimit për hir të Zotit të Gjithëfuqishëm, domethënë nëpërmjet detyrës së saj të falënderimeve ajo bëhet si një inspektore mirënjohëse e kuzhinave të panumërta të mëshirës Hyjnore dhe një mbikëqyrëse e respektuar lavdëruese.

Por në qoftë se ajo orientohet tek ushqimi për hir të nefsit, domethënë , pa përmendur falënderimin për Mirëbërësin i Cili e dhuroi ushqimin, atëherë shqisa e të shijuarit bie nga rangu i të qënit një mbikëqyrëse e respektuar për tek niveli i një rojtari të fabrikës së stomakut dhe të një derëtari të stallës së barkut. Ashtu siç zbresin këto shërbëtorë të ushqimit deri në këtë shkallë nëpërmjet mosmirënjohjes, po ashtu, edhe natyra e ushqimit dhe shërbëtorët e tij të tjerë gjithashtu bien; ato bien nga rangu më i lartë për tek më i ulëti. Ata mbyten në një gjendje krejtësisht në kundërshtim me urtësinë e Krijuesit të Universit.

Masa e falënderimeve është mjaftueshmëria, kursimi dhe të qënit i kënaqur e mirënjohës. Ndërsa masa e mosmirënjohjes është lakmia, çuarja dëm, pakursyeshmëria, mosvlerësimi dhe mungesa e respektit; dhe është të ngrënit çfarëdo që të gjejë pa bërë dallime nëse është hallall apo haram.

Po, ashtu si mosmirënjohja, edhe lakmia shkakton edhe humbje, edhe poshtërim. Për shembull, madje edhe milingona e bekuar e cila ka një jetë sociale, shtypet nën këmbë për shkak të lakmisë së saj, sepse, megjithëse pak kokrra gruri do t’i mjaftonin asaj për një vit, ajo nuk kënaqet e të mjaftohet me kaq, por do të grumbullonte me mijëra kokrra gruri nëse ajo do të mundej. Ndërsa bleta e bekuar e mjaltit fluturon sipër kokave për shkak të mjaftueshmërisë e të kënaqësisë së saj dhe, nëpërmjet një urdhri Hyjnor ajo ua dhuron qënieve njerëzore.

Po, Emri “Er Rahman”, i Gjithëmëshirshmi i cili është nga  Emrat më të mëdhenj të All-llahut xh.sh. vjen menjëherë pas Emrit “All-llah”, i cili është Emri më i Madh dhe Emri i përveçëm i Esencës më të Shenjtë. Ky Emër, “Er Rahman” me përkujdesjen e Tij përfshin ushqimin; prandaj mund të arrihet tek dritat e këtij Emri të madh nëpërmjet falënderimeve të cilat janë në ushqim. Gjithashtu kuptimi më i dukshëm i Emrit “Er-Rahman” është “Er-Rezzak”, Furnizuesi.

Për më tepër, ndodhen lloje të ndryshme falënderimesh, veçse ama më gjithëpërfshirësja e këtyre dhe indeksi i tyre më universal janë pesë namazet e detyruar.

Për më tepër, brenda falënderimeve ndodhet një besim i pastër, një vërtetim i sinqertë i Unitetit të Zotit, sepse një person i cili ha një mollë, për shembull, dhe thotë në fund “El hamdu lil-Lah”, Falënderimi i takon Zotit xh.sh., ai sigurisht me këtë falënderim është duke shpallur se kjo mollë është një përmendje e pastër që buron drejtpërdrejtë nga Dora e Fuqisë, dhe është një dhuratë që vjen drejpërdrejtë nga thesari i Mëshirës Hyjnore. Duke e thënë këtë dhe duke besuar në të, ai ia dorëzon çdo gjë qoftë e pjesshme apo universale Dorës së Fuqisë Hyjnore. Ai e percepton shfaqjen e mëshirës Hyjnore në çdo gjë. Ai, nëpërmjet falënderimeve, shpall një besim të vërtetë dhe një vërtetim të sinqertë të Unitetit Hyjnor.

Nga shumë aspekte të humbjes së madhe që pëson njeriu i pavëmendshëm nëpërmjet mosmirënjohjes ndaj mirësive, ne do të përshkruajmë vetëm një. Ai është siç vijon:

Në qoftë se dikush ha një mirësi të shijshme dhe jep falënderime, mirësia bëhet një dritë nëpërmjet falënderimeve të tij, dhe bëhet një frut i parajsës në Ahiret. Përveç kënaqësisë që ajo i jep, duke reflektuar mbi të si një vepër nga mirësia e Zotit të Gjithëfuqishëm dhe nga mëshira e Tij, ajo mirësi i jep atij një ëndje të madhe të vazhdueshme dhe një kënaqësi të lartë të pafund. Mirënjohësi i dërgon bërthamat dhe esencat që i përkasin kuptimit dhe substancave jolëndore të tilla si këto tek ato vendbanime të larta e sublime, duke i lënë lëvoret e saj materiale, si mbeturina, domethënë, lënda që e ka plotësuar detyrën e saj dhe tani është e panevojshme, bëhet jashtëqitje dhe shkon për t’u transformuar në substancat e saj origjinale, domethënë në elemente.

Në qoftë se ai person nuk do të jepte falënderime, kënaqësia e përkohshme lë një dhimbje e një dëshpërim kur ajo mirësi ikën, edhe ajo bëhet mbeturinë dhe, ajo mirësi e cila është e çmueshme si diamanti transformohet në qymyr.

Nëpërmjet falënderimeve, ushqimi kalimtar jep kënaqësi të vazhdueshme dhe fruta të qëndrueshëm. Ndërsa mirësia pa mirënjohje kthehet nga forma e saj e lartë e bukur dhe e ndritur në një formë të ulët të shëmtuar dhe të neveritshme, sepse një person i tillë i pavëmendshëm pandeh se pas një kënaqësie të përkohshme, fundi i ushqimit është lëndë jashtëqitjeje.

Sigurisht ushqimi është në një formë të denjë për dashuri dhe ajo formë bëhet e dukshme nëpërmjet falënderimeve. Ndërsa pasioni i të çudhëzuarve dhe i të pavëmendshmive për ushqimin është kafshëri. Ti mund të bësh krahasime të mëtejshme në këtë mënyrë dhe të shikosh se çfarë humbje pësojnë të çudhëzuarit dhe të shkujdesurit.

Midis grupeve të qënieve të gjalla më i nevojshmi për shumëllojshmëritë e ushqimit është njeriu. Zoti i Gjithëfuqishëm e krijoi njeriun si një pasqyrë gjithëpërfshirëse për të gjithë Emrat e Tij të bukur dhe e bëri atë si një mrekulli të fuqisë me aftësinë për të peshuar e për të njohur  përmbajtjet e të gjitha thesareve të Tij të mëshirës; e krijoi atë në formën e kalifit në tokë duke poseduar aftësi të ndjeshme, nëpërmjet të cilave ai mund të krahasojë e vlerësojë të gjitha hollësitë e manifestimeve të ndryshme të Emrave Hyjnorë. Prandaj Zoti i Gjithëfuqishëm i dha njeriut një nevojë të pakufishme, duke e bërë atë të nevojshëm për shumëllojshmëritë e ndryshme të ushqimit, qofshin lëndore ose jolëndore. Ndërsa mjeti i cili i mundëson njeriut të ngjitet tek rangu më i lartë, tek rangu i ‘modelit më të bukur’ në përputhje me gjithëpërfshirjen e tij është falënderimi. Në qoftë se ai nuk jep falënderime, ai bie tek ultësira më e ulët dhe bën një padrejtësi të madhe…

Shkurtazi: Më esencialja e katër parimeve themelore të rrugës së adhurimit, e të fituarit të dashurisë së Zotit xh.sh. dhe e rrugës më të lartë e më sublime, është falënderimi. Këto katër parime janë përkufizuar siç vijon:

“katër gjëra janë të domosdoshme në rrugën e pafuqisë, o shoku im:

“Pafuqia absolute, varfëria absolute, ashku absolut dhe falënderimi absolut, o  shoku im.”

 

O Zot, nëpërmjet mëshirës Tënde na bëj ne midis atyre që japin falënderime, o më i Mëshirshmi i Mëshiruesve!“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”[15]O Zot! jepi bekime e paqe prijësit tonë Muhammedit a.s.m., shkëlqesisë së falënderuesve dhe të lavdëruesve, si dhe të gjithë familjes së tij dhe sahabëve. Amin.Dhe duaja e tyre e fundit është: I Gjithë lavdërimi i takon Zotit, Krijuesit të të gjitha botërave.

* * *

 

ÇËSHTJA E GJASHTË E CILA ËSHTË TRAJTESA E GJASHTË

Meqenëse kjo do të përfshihet në një koleksion tjetër origjinal, dorëshkrim osmanisht, ajo  nuk është përfshirë këtu.

 

* * *

 

 

 

 

ÇËSHTJA E SHTATË E CILA ËSHTË TRAJTESA E SHTATË

Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti

“Thuaj: “Në begatinë e All-llahut dhe në mëshirën e Tij, në atë le të gëzohen ata.” Kjo është më e mirë se ajo (pasuri) që ata grumbullojnë.”[16]

Kjo çështje përbëhet nga shtatë shenja, por së pari, me qëllim që të tregojmë disa mirësi Hyjnore, ne do të shpjegojmë shtatë “arsye” të cilat zbulojnë kuptimet e disa favoreve.

Ÿ Arsyeja e parë: Para Luftës së Parë Botërore, ose afër fillimit të saj, unë pashë në një ëndërr të vërtetë sa vijon: E pashë veten time nën malin e famshëm të Agrit, që njihet si mali Ararat. Mali papritmas shpërtheu me një plasje të tmerrshme, dhe hodhi shkëmbinj të mëdhenj sa mali në të gjitha anët e tokës. Unë hodha vështrimin dhe pashë se në atë situatë të llahtarshme, nëna ime ishte pranë meje. Unë i thashë asaj: “Mos u tremb.” Kjo po ndodh me urdhrin e Zotit xh.sh., dhe Ai është Mëshirëplotë, Ai është i Gjithurtë”.

Ndërsa isha në atë situatë, papritmas, unë pashë se një person me rëndësi të madhe po më urdhëronte mua duke më thënë: “Shpjegoje mrekullinë e Kur’anit!” Unë u zgjova dhe kuptova se do të kishte një shpërthim të madh dhe, si rrjedhojë e atij shpërthimi dhe përmbysjeje, muret që rrethonin kur’anin do të shkatërroheshin. Atëherë Kur’ani do ta mbronte drejtpërdrejtë vetveten. Ai do të ishte objekt sulmesh dhe mrekullia e tij do të ishte armatura blinduese e tij prej çeliku.

Dhe në një mënyrë që do të tejkalonte aftësinë e tij, një person si unë do të caktohej në këtë kohë për të zbuluar një lloj të mrekullisë së Kur’anit dhe, unë kuptova se isha unë ai i cili ishte caktuar. Meqenëse mrekullia e Kur’anit është shpjeguar deri diku me “Fjalët”, sigurisht të tregosh mirësitë Hyjnore që janë marrë në shërbimin tonë nga bekimet e tij dhe nga burimet, është të mbështesësh mrekullinë e tij dhe, kjo duhet të shtjellohet.

Ÿ Arsyeja e dytë: Kur’ani i Gjithurtë është udhëzuesi ynë, profesori ynë, imami ynë dhe udhëheqësi ynë në të gjitha punët tona. Kështu meqenëse ai lavdëron vetveten, edhe ne gjithashtu duke ndjekur udhëzimin e tij, do ta vlerësojmë komentin e tij. Dhe meqenëse “Fjalët” që janë shkruar janë një lloj komenti për Kur’anin dhe, trajtesat e Risale-i Nurit në përgjithësi janë pronë e të vërtetave të Kur’anit dhe e realitetit të tij, dhe meqenëse në shumicën e sureve të tij dhe veçanërisht në   “Elif,Lam,Ra” dhe   “Ha,Mim,” Kur’ani i Gjithurtë e shfaq vetveten me të gjithë madhështinë e tij, tregon plotësimet e tij dhe e lavdëron vetveten në një mënyrë e cila është e denjë, atëherë sigurisht ne jemi të detyruar që t’i njoftojmë shkreptimat e mrekullisë së Kur’anit të cilat reflektohen tek Fjalët dhe në mirësitë Hyjnore të cilat janë shenja e pranimit të atij shërbimi. Dhe kështu ne ndjekim mësuesin tonë Kur’anin i cili na udhëzon ne për tek kjo mënyrë veprimi.

Ÿ Arsyeja e tretë: Unë nuk e them këtë lidhur me “Fjalët” nga modestia, por me qëllim që të shpjegoj një të vërtetë, që është “Të vërtetat dhe plotësimet që gjenden tek “Fjalët” nuk janë të miat, ato janë të Kur’anit. Fjala e Dhjetë, për shembull, janë disa pikëla të përhapura prej qindra vërseteve madhështore, po kështu është çështja edhe me trajtesat e tjera në mënyrë të përgjithshme. Meqenëse unë e di se çështja është kështu dhe meqenëse unë jam kalimtar, natyrisht unë do të largohem nga jeta,  prandaj duhet që të mos lidhet me mua një vepër e cila vazhdon dhe mbetet. Dhe meqenëse është zakon i njerëzve të çudhëzimit dhe të kryengritjes të refuzojnë një vepër e cila nuk u përshtatet qëllimeve të tyre duke refuzuar autorin e saj, atëherë trajtesat, të cilat janë lidhur tek yjet e qiejve të Kur’anit, nuk duhet të lidhen tek një vend i kalbur si unë, i cili mund të jetë objekt kritike dhe kundërshtimi dhe që mund të bie.

Gjithashtu në përgjithësi është një zakon për të kërkuar meritat e një vepre tek cilësitë e autorit të saj, të cilin njerëzit e supozojnë të jetë burimi dhe origjina e veprës. T’ia atribuosh ato xhevahire të shtrenjtë një të mjeri si unë, duke u mbajtur me atë zakon dhe, personit tim i cili nuk mundet të prodhojë as një të mijtën e tyre vetë, do të ishte një padrejtësi e madhe kundra të vërtetës. Prandaj unë jam i detyruar të shpall se trajtesat nuk janë pronë e imja; ato janë prona e Kur’anit dhe burojnë nga Kur’ani; ato manifestojnë vlerat e tij.

Po, veçoritë e vileve të shijshme të rrushit nuk duhet të kërkohen tek bistaku i tyre i thatë. Unë i ngjasoj atij bistaku të thatë të atyre kokrrave të shijshme të rrushit.

Ÿ Arsyeja e katërt: Ndonjëherë modestia sugjeron mosmirënjohje ndaj mirësive, madje ajo është mosmirënjohje ndaj mirësive. Dhe disa herë duke treguar mirësitë, është shkak krenarie. Të dyja janë të dëmshme.

Mjeti i vetëm i shpëtimit, domethënë, që çështja të mos çojë as në mosmirënjohje as në krenari, është “të pranuarit e vlerave dhe të plotësimeve, por pa pretenduar pronësinë e tyre”, domethënë t’i shfaqësh ato të jenë vepra mirëbërësie të Mirëbërësit të vërtetë. Për shembull, në qoftë se dikush do të të vishte ty një kostum të bukur që është qëndisur e zbukuruar me xhevahire dhe ti do të bëheshe me të shumë i bukur dhe, njerëzit do të të thonin ty: O sa i bukur je ti! Sa i bukur je bërë!, dhe ti me modesti do t’u përgjigjeshe atyre: Jo! Kush jam unë, unë nuk jam asgjë! Ku është bukuria nga ky kostum! Kjo përgjigjja jote, padyshim është mosmirënjohje ndaj mirësisë dhe mosrespekt ndaj mjeshtërit të aftë i cili të veshi ty me atë kostum. Ndërsa në qoftë se ti do t’i përgjigjeshe me krenari: “Sigurisht asnjë njeri nuk krahasohet me mua!”, Kjo do të ishte krenari e mendjemadhësi.

Dhe kështu, me qëllim që të jetë i shpëtuar nga mendjemadhësia dhe mosmirënjohja njeriu duhet të thotë: Po, unë me të vërtetë jam bërë i bukur. Por bukuria buron nga kostumi, madje virtyti i përket Atij që më bëri ta vesh atë.

Në qoftë se zëri im do të ishte mjaft i fuqishëm, unë do të thoja me të gjithë forcën: “Fjalët janë të bukura; ato janë të vërteta, ato janë realiteti; por ato nuk janë të miat. Ato janë rreze që shndërisin nga të vërtetat e Kur’anit të mrekullueshëm.”

 Në përputhje me parimin e

“Me fjalët e mia Muhammedin s’lavdërova,  Por fjalët  e mia me të zbukurova”

Edhe unë them:

“Me fjalët e mia Kur’anin s’lavdërova, Por fjalët e mia me të zbukurova.”

Domethënë, nuk i zbukurova unë të vërtetat e mrekullisë së Kur’anit dhe unë nuk mund t’i tregoja ato bukuri; përkundrazi, të vërtetat e bukura të Kur’anit i bënë të bukura fjalët e mia dhe i lartësuan. Meqenëse çështja është kështu, atëherë do të ishte një rrëfim i pranueshëm i mirësive Hyjnore, të bësh të njohur, në emrin e bukurisë së të vërtetave të Kur’anit, bukuritë e pasqyrave të tij të njohura si “Fjalët” dhe mirësitë Hyjnore që përmbajnë ato pasqyra.

Ÿ Arsyeja e pestë: Kam dëgjuar prej njërit nga evlijatë – para një kohe të gjatë – se ai kishte nxjerrë si përfundim nga disa aluzione të së padukshmes të evlijave të hershëm se një dritë do të shfaqej në lindje e cila do të largonte errësirat e bidateve – risive. Ai ishte i sigurt për këtë. Unë e kam pritur gjatë shfaqjen e një drite të tillë dhe jam duke e pritur. Por lulet shfaqen në pranverë dhe, duhet të përgatitet terreni për lule të tilla të shenjta si ato. Dhe unë kuptova se me këtë shërbimin tonë ne jemi duke përgatitur terrenin për ata njerëz të ndritshëm.

Atëherë të shpallësh mirësitë Hyjnore të cilat nuk na përkasin ne por dritave që quhen “Fjalët”, nuk mund të jetë shkak krenarie e mendjemadhësie, por shkaku i shprehjes së  Hamdit dhe Shukrit, lavdërimit dhe falënderimit, dhe rrëfim i mirësive Hyjnore.

Ÿ Arsyeja e gjashtë: Mirësitë Hyjnore, të cilat janë një shpërblim i menjëhershëm për shërbimin tonë ndaj Kur’anit nëpërmjet “Fjalëve” dhe një mjet nxitjeje, janë një sukses. Dhe suksesi duhet të bëhet i njohur. Në qoftë se ato e tejkalojnë suksesin, ato bëhen një nderim Hyjnor. Dhe të bësh të njohur nderimin Hyjnor ka kuptimin e falënderimit. Në qoftë se ato e tejkalojnë edhe nderimin Hyjnor gjithashtu, ato bëhen keramete Kur’anore me të cilat ne u privilegjuam.

Dhe shfaqja e kerametit të  këtij lloji që është pa zgjedhjen tonë, në mënyrë të paparashikuar dhe pa diturinë tonë, është e padëmshme. Në qoftë se ato mirësi i tejkalojnë kerametet e zakonshme, nuk ka dyshim se ato atëherë bëhen rreze të mrekullisë së Kur’anit. Dhe meqenëse mrekullia duhet patjetër që të shpallet, atëherë të njoftosh atë që mbështet mrekullinë, është gjithashtu në rrugën e saj, dhe kjo nuk mund të jetë shkak i ndonjë krenarie apo mendjemadhësie, përkundrazi ajo është shkaku i shprehjes së lavdërimeve dhe i falënderimeve.

Ÿ Arsyeja e shtatë: Tetëdhjetë përqind e njerëzimit nuk janë dijetarë hetues që mund të depërtojnë tek realiteti, ta njohin realitetin si realitet dhe ta pranojnë atë si të tillë.

Përkundrazi, ata  i pranojnë çështjet nëpërmjet imitimit, të cilat ata i dëgjojnë nga njerëz të pranueshëm e të besueshëm dhe si rrjedhojë e mendimeve të mira që kanë për ta. Në fakt, ata e shohin një të vërtetë të fuqishme si të dobët kur ajo është në dorën e një njeriu të dobët, ndërsa në qoftë se ata e shikojnë një çështje të pavlefshme në dorën e një njeriu të denjë, e konsiderojnë atë të jetë e vlefshme. Për shkak të kësaj, me qëllim që të mos e ulim vlerën në sytë e shumicës së njerëzve të së vërtetave të besimit dhe të Kur’anit të cilat janë në duart e një të dobëti dhe të mjeri të pavlefshëm, si unë, jam i detyruar të shpall se, jashtë njohurisë dhe vullnetit tim, Dikush po na vë ne në shërbim, ne nuk e dimë, por Ai po na bën ne të punojmë.”

Dëshmia ima është kjo: jashtë vullnetit dhe vetëdijes, ne jemi privilegjuar me shfaqjen e disa mirësive Hyjnore dhe me lehtësira. Prandaj ne jemi të detyruar të thërrasim me të madhe e t’i njoftojmë ato mirësi. Dhe kështu, si rrjedhojë e shtatë arsyeve të lartëpërmendura, ne do të tregojmë disa shenja të mirësive të përgjithshme Hyjnore.

Ÿ Shenja e parë: Të shpjeguara në Pikën e Parë të Çështjes së Tetë të letrës së Njëzet e Tetë janë “Et-tevafukat”, ‘koinçidencat’. Për shembull, në Letrën e Nëntëmbëdhjetë rreth mrekullive të Muhammedit a.s.m., një kopje e shkruar nga një shkrues i cili ishte i pavetëdijshëm për këtë dukuri, në gjashtëdhjetë faqe, me përjashtim të dy faqeve nga Shenja e Tretë për tek Shenja e Tetëmbëdhjetë, më shumë se dyqind shembuj të frazës, Er-Resulul kerim, (sal-lall-llahu alejhi ves-sel-lam), Profeti fisnik a.s.m., shikojnë njëra-tjetrën duke korrepsonduar në mënyrë të përkryer.

Ai që do t’i shikonte ato me paanshmëri, sikur vetëm dy faqe, do ta vërtetonte se ato nuk janë rezultat i thjesht rastësisë. Në qoftë se shumë shembuj të të njëjtës fjalë do t’i korrespondonin njëra-tjetrës, atëherë gjysma do të ishte rastësi dhe gjysma ‘koinçidencë’; ajo do të ishte krejtësisht ‘koinçidencë’ vetëm në qoftë se kjo do të ndodhte në më shumë se një faqe.

Kështu, në qoftë se dy, tre, katër ose në madje më shumë shembuj të frazës ‘Profeti fisnik’a.s.m., do ta shikonin njëra-tjetrën me një korrespondencë të plotë në të gjitha faqet, atëherë sigurisht nuk do të ishte e mundur për të të jetë rastësi. Dhe kjo tregon se një koinçidencë ndodhi tek tetë shkrues dhe nuk u ndryshua ekuilibri i koinçidencës tek ata pavarësisht ndryshimeve të tyre… gjë që tregon se ajo ‘koinçidencë’ është një shenjë e fuqishme nga e padukshmja.

Ashtu si elokuenca e Kur’anit që është ngritur tek shkalla e mrekullisë dhe që elokuenca e tij i ka tejkaluar librat e të gjithë dijetarëve të retorikës, saqë asnjë prej tyre nuk mund ta arrijë dinjitetin – majën – e asaj mrekullie, po ashtu ‘koinçidencat’ që gjenden në Letrën e Nëntëmbëdhjetë, e cila është – një pasqyrë e mrekullive të Muhammedit a.s.m., dhe në Fjalën e Njëzet e Pestë, e cila është interpretuesja e mrekullive të Kur’anit, dhe në pjesët e ndryshme të Risale-i Nurit, të cilat janë një lloj komenti i Kur’anit, demonstrojnë një shkallë të veçantë duke i tejkaluar të gjithë librat e tjerë. Nga kjo kuptohet se ato janë një lloj i kerameteve të mrekullive të Kur’anit dhe i mrekullive të Profetit Muhammed a.s.m. të cilat shfaqen e përfaqësohen në ato pasqyra.

Ÿ Shenja e Dytë: E dyta  e përkujdesjeve Hyjnore që i përket shërbimit të Kur’anit është kjo: Zoti i Gjithëfuqishëm më ka dhuruar mua vëllezër të fuqishëm, seriozë, të sinqertë, nismëtarë, vetësakrifik-ues, lapsat e të cilëve janë si shpata diamanti; i ka shtyrë ata që të ndihmojnë një person si unë i cili ka vështirësi në shkrim, që është gjysëm analfabet, është i vetmuar, në mërgim, dhe i ndaluar nga përzierja me njerëz. Zoti xh.sh. ka vendosur në shpatullat e tyre të fuqishme detyrën Kur’anore e cila peshon rëndë në shpatullat e mia të dobëta e të pafuqishme, dhe me mirësinë e me bujarinë e Tij të plotë, Ai ma ka lehtësuar peshën time.

Me fjalët e Hulusiut, ai komunitet i bekuar janë si radiotelegrafi e radiomarrës dhe, me fjalët e Sabriut, ata janë si makineri që prodhojnë elektricitet nga ‘fabrika e Dritës’.

Së bashku me virtytet e tyre të ndryshme dhe veçoritë e çmueshme, përsëri në fjalët e Sabriut, në një mënyrë që është një lloj ‘koinçidence’, që buron nga e padukshmja, ata i përhapin misteret e Kur’anit dhe dritat e imanit gjithandej nëpër vende në një mënyrë duke i ngjasuar njëri-tjetrit në entuziazëm, në përpjekje, në iniciativë dhe në seriozitet, duke i bërë ato të arrijnë kudo.

Në këto kohë, domethënë, kur shkronjat e alfabetit janë ndryshuar, dhe nuk ka presa tipografike, shtypshkronjë, ndërkohë që njerëzit janë në nevojë për dritat e besimit, dhe ndodhen gjëra të shumta që e shkurajojnë njeriun dhe që i shkatërrojnë entuziazmin e tij, ky shërbim i palodhshëm i tyre me ashk të plotë dhe me përpjekje është drejtpërdrejtë një keramet i Kur’anit dhe një mirësi e qartë Hyjnore. Po, ashtu siç ka shenjtëria kerametet e saj, po ashtu edhe nijeti i pastër ka kerametet e tij. Edhe sinqeriteti ka keramete gjithashtu.

Veçanërisht solidariteti i sinqertë e serioz midis vëllezërve brenda një sfere të vëllazërisë e cila është thjesht për hir të Zotit xh.sh., ajo ka keramete të shumta. Në fakt, personaliteti kolektiv i një komuniteti të tillë mund të bëhet si një shenjtor i plotë dhe manifeston mirësitë Hyjnore. Dhe kështu, o vëllezërit e mi dhe o shokët e mi në shërbim të Kur’anit!

Ashtu siç do të ishte padrejtësi e gabim që t’ia japësh të gjithë lavdinë dhe të gjitha plaçkat e luftës rreshterit të kompanisë i cili pushtoi një kështjellë, po ashtu ju nuk mund t’ia atribuoni mirësitë Hyjnore në fitoret e arritura nëpërmjet fuqisë së personalitetit tuaj kolektiv dhe nëpërmjet lapsave tuaj një njeriu të mjerë si unë!

Në fakt, ndodhet një tregues tjetër i së padukshmes në një komunitet të tillë të bekuar, më i fuqishëm se sa ‘koinçidencat’ i cili buron nga e padukshmja dhe unë mund ta shikoj atë, por nuk mundem që ta shfaq atë për gjithësecilin dhe as për njerëzit në përgjithësi.

Ÿ Shenja e Tretë: Fakti, se pjesët e ndryshme të Risale-i Nurit provojnë më të rëndësishmen e të vërtetave të besimit dhe të Kur’anit në mënyrë të ndritshme madje edhe për njeriun më kryeneç, është një shenjë e fuqishme nga e padukshmja dhe një përkujdesje e madhe Hyjnore, sepse midis të vërtetave të besimit dhe të Kur’anit janë ato që Ibn Sina, i cili është konsideruar se është gjeniu më i madh, pranoi pafuqinë e tij për ta kuptuar atë që ai tha (lidhur me ringjalljen): “Ringjallja nuk mund të kapet me peshore racionale,arsyeja nuk mund ta zgjidhë atë.” Ndërsa Fjala e Dhjetë u shpjegon njerëzve të zakonshëm dhe madje edhe fëmijëve, të vërteta të tilla, të cilat nuk mundi t’i arrinte as ai filozof me gjenialitetin e tij.

Dhe, për shembull, një shkollar i ditur si Saad el Taftazani mundi ta zgjidhte misterin e kaderit Hyjnor dhe fuqinë e zgjedhjes së njeriut vetëm se në pesëdhjetë faqe së bashku me “El Mukaddime el ithneta ashereh” e shquar në veprën e tij “Telvih”.

Ato çështje të njëjta të cilat ai i paraqiti vetëm për elitën, janë shpjeguar krejtësisht në dy faqe në çështjen e Dytë të Fjalës së Njëzet e Gjashtë e cila është rreth Kaderit Hyjnor, sa që gjithësecili mund t’i kuptojë ato; në qoftë se kjo nuk do të ishte një shenjë e nderimit Hyjnor, atëherë çfarë është?

Gjithashtu, misteri i krijimit të botës, i quajtur Talismani i universit, që i bën mendjet të çoroditura dhe, asnjë filozofi nuk ka qenë e aftë që ta zgjidhë atë; por nëpërmjet mrekullisë së Kur’anit të kalibrit më të lartë, ai talisman i ngatërruar dhe ajo enigmë e çuditshme janë zgjidhur në Letrën e Njëzet e Katërt dhe në një pikë aluduese tek fundi i Fjalës së Njëzet e Nëntë dhe, në gjashtë shembujt e urtësisë në transformimet e grimcave të vockëla të shpjeguara në Fjalën e Tridhjetë. Ato e kanë zbuluar e shpjeguar talismanin e aktivitetit të mahnitshëm në univers, dhe enigmën e krijimit të universit, përfundimin e tij, kuptimin e shembujve të urtësisë në lëvizjen dhe transformimet e grimcave; ato janë atje për të gjithë për t’i parë dhe mund t’iu referoheni.

Për më tepër, Fjala e Gjashtëmbëdhjetë dhe Fjala e Tridhjetë e Dytë, shpjegojnë me qartësi të plotë Unitetin e pashoq të Hyjnisë, nëpërmjet misterit të Njësisë Hyjnore, së bashku me të vërtetat e çuditshme të afërsisë së pafundme Hyjnore dhe të largësisë sonë të pafundme nga Zoti xh.sh.. Dhe shpjegimi i frazës  “Dhe Ai është i Gjithëfuqishëm mbi të gjitha gjërat” në Letrën e Njëzet dhe, shtojca e cila përmban tre krahasime, demonstron në mënyrë të vetëkuptueshme se grimcat e vockëla dhe planetët janë të barabartë në lidhje me fuqinë Hyjnore, dhe se në ringjalljen e të vdekurve, ardhja në jetë e të gjitha gjërave me shpirtëra do të jetë si ajo e një shpirti të vetëm, dhe se ndërhyrja e ndonjë ortaku me Krijuesin në krijimin e universit është aq e largët nga arsyeja, sa që është e pamundur, duke zbuluar kështu një mister të madh të Unitetit Hyjnor.

Për më tepër, megjithëse në të vërtetat e besimit dhe të Kur’anit është një gjërësi e një gjithëpërfshirje e tillë sa që gjeniu më i madh njerëzor nuk mund t’i kapë ato, fakti që ato shfaqen së bashku me shumicën absolute të atyre të vërtetave me pikat e tyre të holla për një person si unë mendja e të cilit është e ngatërruar, që është në gjendje të mjeruar, që nuk ka libër për t’iu referuar dhe i cili shkruan në kohë të vështira dhe me shpejtësi, unë them: A nuk është kjo drejtpërdrejtë vepra e mrekullisë së Kur’anit të gjithurtë, një manifestim i favorit Hyjnor dhe një shenjë e fuqishme nga e padukshmja.

Ÿ Shenja e katërt: All-llahu më favorizoi mua nëpërmjet të shkruarit të pesëdhjetë – gjashtëdhjetë trajtesave në një mënyrë të tillë që, duke qenë vepra që nuk mund të shkruheshin as nëpërmjet përpjekjeve dhe mundimeve të gjenive më të mëdhenj dhe të dijetarëve më të saktë, e jo më nga dikush si unë i cili mendon pak, ndjek atë çfarë i shfaqet në zemër dhe i cili nuk ka kohë të majftueshme për të studiuar e shqyrtuar me saktësi, atëherë kjo demonstron se ato janë drejtpërdrejtë veprat e përkujdesjes Hyjnore, sepse në të gjitha këto trajtesa, të vërtetat më të thella u jepen mësim edhe njerëzve më të zakonshëm e të pashkolluar nëpërmjet krahasimeve. Ndërsa dijetarët kryesues kanë thënë për shumicën e atyre të vërtetave se “Ato nuk mund të bëhen të kapshme”, dhe nuk ua kanë mësuar ato as elitës, e jo më njerëzve të zakonshëm.

Kështu, t’ia japë mësim këto të vërteta më të largëta njeriut  më të zakonshëm në mënyrë të jashtëzakonshme dhe me qartësi të shprehjes, dikujt si unë i cili ka pak njohuri në turqisht, që fjalët e të cilit janë të errëta dhe kryesisht të pakuptimta, që për shumë vite ka qenë i famshëm për të ndërlikuar faktet më të qarta dhe që veprat e mëparshme të të cilit e vërtetojnë këtë emër të keq, kjo sigurisht dhe pa asnjë dyshim është një shenjë e përkujdesjes Hyjnore dhe nuk mund të jetë nëpërmjet shkathtësisë së atij personi; është  një manifestim i mrekullisë së Kur’anit të gjithurtë, një manifestim dhe reflektim i krahasimeve të Kur’anit.

Ÿ Shenja e Pestë: Pavarësisht përhapjes së shumtë të Risaleve –Trajtesave – në mënyrë të përgjithshme, dhe klasat dhe grupet e njerëzve duke filluar nga më i madhi i dijetarëve për tek më i ulëti midis njerëzve të zakonshëm dhe nga më i madhi i evlijave të drejtë për tek më kryeneçi i filozofëve ateistë, të cilët i kanë parë Risalet dhe i kanë studiuar dhe nuk i kanë kritikuar ato, ndonëse disa prej tyre kanë marrë goditje prej tyre dhe, fakti se secili grup ka përfituar nga ato në përputhje me shkallën e tij, sigurisht kjo është drejtpërdrejtë një shenjë e favorit Hyjnor dhe një keramet i Kur’anit. Dhe megjithëse trajtesat e atij lloji të cilat nuk mund të shkruhen veçse pas shumë studimi e kërkimi, qënia e tyre të shkruara me një shpejtësi të jashtëzakonshme dhe në kohë dëshpëruese e të vështira kur mendja ime ishte e ngushtuar, duke ngatërruar mendimin dhe kuptimin tim, atëherë sigurisht kjo është vetëm se shenjë e nderimit Hyjnor dhe e përkujdesjes Hyjnore.

Po, shumica e vëllezërve të mi dhe të gjithë shokët që janë me mua dhe shkruesit e dinë se pesë pjesët e Letrës së Nëntëmbëdhjetë u shkruan duke mos iu referuar absolutisht asnjë libri dhe në disa ditë duke punuar për dy ose tre orë në ditë,  domethënë për dymbëdhjetë orë gjithësej; dhe se pjesa e katërt, e cila është pjesa më e rëndësishme dhe tregon një vulë të qartë të profetësisë në frazën: “Profeti fisnik a.s.m.”, u shkrua nga kujtesa në tre ose katër orë nëpër shi në male; dhe se një trajtesë e rëndësishme dhe e thellë si Fjala e Tridhjetë, u shkrua për gjashtë orë në një pemishte; dhe Fjala e Njëzet e Tetë u shkrua në mënyrë përfundimtare për dy orë në kopshtin e Sulejmanit, dhe kështu shumica e Risaleve u shkruan në rrethana të ngjashme; shokët e mi gjithashtu e dinë se për shumë vite, kur vuaj vështirësi dhe kur mendja ime është e ngushtuar, unë nuk mund të shpjegoj madje as të vërtetat më të qarta e të dukshme dhe madje unë nuk i di ato. Në mënyrë të veçantë kur sëmundja i shtohet dëshpërimit, ajo më pengonte më shumë nga mësimdhënia dhe nga shkrimi e hartimi.

Ndërsa u hartuan Fjalët e rëndësishme, po ashtu edhe trajtesat e tjera u hartuan në kohët më të vështira të sëmundjes dhe të ngushticës dhe në mënyrën më të shpejtë. Në qoftë se kjo nuk do të ishte një përkujdesje Hyjnore dhe një keramet Kur’anor i drejtpërdrejtë, atëherë çfarë është?

Dhe për më tepër, çfarëdo libri që mund të jetë, në qoftë se ai diskuton të vërtetat Hyjnore dhe realitetet e besimit, ai sigurisht do të ishte i dëmshëm për disa njerëz dhe, për këtë arsye, të gjitha çështjet e tij nuk do t’u ishin mësuar gjithësecilit.

Por, megjithëse unë kam pyetur shumë njerëz, deri në këtë kohë, këto trajtesa nuk u kanë shkaktuar asnjë dëm askujt dhe nuk kanë lënë efekte të këqija, as ndikime negative dhe as turbullime në mendjet e tyre.

Që kjo është një shenjë e drejtpërdrejtë nga e padukshmja dhe një përkujdesje Hyjnore është absolutisht e sigurt për mendimin tim.

Ÿ Shenja e Gjashtë: Tani është bërë krejtësisht e qartë në shikimin tim se  pjesa më e madhe e jetës sime është drejtuar në një mënyrë të tillë, jashtë vullnetit tim, aftësisë, kuptimit dhe parashikimit, se ajo do të prodhonte këto trajtesa të Risale-i Nurit për t’i shërbyer Kur’anit të gjithurtë. Është sikur e gjithë jeta ime, si një shkollar të kishte kaluar në përgatitje e në veprime paraprake, rezultati i të cilave do të ishte shpjegimi i mrekullisë së Kur’anit nëpërmjet “Fjalëve”.

Madje unë nuk kam dyshim se gjatë këtyre shtatë viteve nga jeta në mërgim i syrgjynosur, dhe në situatat që më ranë mua ku kam qenë i izoluar, pa asnjë arsye dhe kundra vullnetit tim, duke bërë një jetë të vetmuar në një fshat në një mënyrë  që kundërshtonte temperamentin tim, dhe ndjenja ime i padëshiruar dhe duke braktisur shumë nga lidhjet e jetës shoqërore me të cilat isha rritur e mësuar më parë, e gjitha kjo ishte me qëllim që të më bënte mua ta përmbush këtë detyrë  për t’i shërbyer drejtpërdrejt Kur’anit dhe në mënyrë të pastër e të sinqertë.

Unë jam i mendimit se keqtrajtimi që më binte mua shumë shpesh nga një dorë e fshehur e përkujdesjes, nën perden e një shtypjeje të padrejtë, me mëshirë, ishte me qëllim që të përqëndrohesha dhe të përkufizoja mendimin tim tek misteret e Kur’anit dhe që të mos e lejoja mendjen time të shpërmendej e turbullohej. Dhe duke u ndaluar nga studimi i të gjithë librave të tjerë, megjithëse më parë unë kisha një dëshirë për t’i studiuar, unë ndjeva një ftohtësi ndaj tyre në shpirtin tim. Dhe unë kuptova se ajo që më kishte bërë mua të hiqja dorë nga studimi i tyre i cili është ngushëllimi im i vetëm në këtë mërgimin tim, ishte me qëllim që vërsetet e Kur’anit të ishin drejtpërdrejtë mësuesi e udhëzuesi im absolut.

Për më tepër, shumica absolute e veprave që janë shkruar, dhe Risalet, m’u dhuruan menjëherë dhe papritmas si rrjedhojë e ndonjë nevoje që buronte nga shpirti im dhe, jo nga ndonjë shkak i jashtëm. Dhe kur unë ua tregoja ato disave prej shokëve të mi, ata thonin: “Këto janë ilaçe për plagët e kësaj kohe.”

Dhe pasi ato u përhapën, unë kuptova nga shumica e vëllezërve të mi se ato përmbushnin nevojën e kësaj kohe në mënyrë të plotë dhe janë si ilaçe për çdo sëmundje.

Dhe kështu, unë nuk kam dyshim se pikat e lartëpërmendura, rrjedha e jetës sime dhe studimi im në mënyrë të pavullnetshme në fushat e shkencave në kundërshtim me praktikën e dijetarëve, jashtë vullnetit tim dhe vetëdijes, këto sigurisht ishin një përkujdesje e fuqishme Hyjnore dhe një nderim Hyjnor që m’u dhuruan për të arritur rezultate të shenjta si këto.

Ÿ Shenja e Shtatë: Gjatë kësaj periudhe të shërbimit tonë gjatë pesë-gjashtë vitesh, ne kemi parë me sytë tonë dhe pa ekzagjerim njëqind shembuj të nderimit Hyjnor, të mirësive Hyjnore dhe të kerameteve të Kur’anit. Ne i kemi treguar disa nga ato në Letrën e Gjashtëmbëdhjetë dhe i kemi përshkruar disa prej tyre në çështje të ndryshme të çështjes së Katërt të Letrës së Njëzet e Gjashtë, dhe disa në çështjen e Tretë të Letrës së Njëzet e tetë. Shokët e mi të afërt e dinë këtë, sidomos shoku im i përhershëm Sulejman Efendiu njeh shumë prej tyre.

Në mënyrë të veçantë në përhapjen e Fjalëve dhe në trajtesa të tjera, në korigjimin e tyre, në vendosjen e tyre në vendet e tyre dhe në draftet e papërpunuara e përfundimtare, ne përjetuam një lehtësi të jashtëzakonshme dhe të çuditshme. Unë nuk kam asnjë dyshim se ajo ishte vetëm një keramet Kur’anor. Ndodhen me qindra shembuj të kësaj.

Për më tepër, në çështjen  e mjeteve të jetesës, ne ushqehemi me aq butësi të mëshirshme e me një përkujdesje sa që Autori i kësaj përkujdesje i Cili na vendos ne në këtë shërbim na favorizon ne me atë çfarë na e realizon edhe dëshirën më të vogël të dëshirave të zemrave tona dhe, na jep mirësi në mënyrën më të paparashikueshme… dhe kështu kjo situatë është shenja më e fuqishme nga e padukshmja që ne po vihemi në shërbim, ne jemi bërë që t’i shërbejmë Kur’anit edhe brenda sferës së kënaqësisë Hyjnore, edhe nëpërmjet nderimit Hyjnor.

Të gjitha lavdërimet i takojnë Zotit, kjo është nga mirësia e Zotit tim.

“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”[17]

O Zot! Jepi bekime shkëlqesisë sonë Muhammedit a.s.m. që do të jenë të kënaqshme për Ty dhe si një përmbushje e vërtetësisë së tij, si dhe familjes së tij dhe sahabëve, dhe jepu atyre paqe. Amin.

* * *

 

 

 

PËRGJIGJE NDAJ NJË PYETJE PRIVATE

[Ky shembull i nderimit Hyjnor u shkrua para disa kohëve që të qarkullojë privatisht, dhe iu shtua fundit të Fjalës së Katërmbëdhjetë. Por shumica e shkruesve e kishin harruar atë dhe nuk e kishin shkruar. Domethënë, vendi i përshtatshëm për të duhet të ketë qenë këtu, meqenëse ai ka mbetur i panjohur]

 

Ju më pyesni mua: “Si shpjegohet që në ‘Fjalët’ që ti ke shkruar, të cilat burojnë nga Kur’ani, ndodhet një fuqi dhe një efektshmëri e cila rrallë gjendet në fjalët e komentatorëve të tjerë të Kur’anit dhe të atyre që kanë njohuri për All-llahun xh.sh.? Ndonjëherë në një rresht të vetëm është një fuqi e barasvlershme me atë të një faqeje dhe, një faqe ka efektshmërinë e një libri?”

Përgjigjja: Kjo është një përgjigje e hollë dhe e bukur, meqenëse nderi i përket mrekullisë së Kur’anit dhe jo mua, unë do ta them përgjigjen pa frikë:

Po, ajo kryesisht është ashtu, sepse Fjalët që janë shkruar janë vërtetim; ato nuk janë supozim, ato janë besim; ato nuk janë njohje intuitive, ato janë dëshmim, vërtetim e shikim; ato nuk janë imitim, ato janë verifikim; ato janë ushtrimi i mendjes; ato nuk kanë sufizëm, ato janë realitet; ato nuk janë një pretendim, ato janë provë brenda pretendimit.”

Urtësia në këtë është sa vijon:

Në shekujt e hershëm themelet e besimit ishin të mbrojtura dhe nënshtrimi ishte i plotë, sepse sqarimet e njohësve të All-llahut në çështjet dytësore ishin të pranueshme dhe, shpjegimet e tyre  ishin të majftueshme madje edhe në qoftë se atyre u mungonte prova. Por në këtë kohë, meqenëse çudhëzimi në emër të shkencës ka shtrirë dorën e tij tek themelet dhe tek shtyllat e besimit, i Gjithurti Mëshirëplotë, i Cili i dhuron një ilaç të përshtatshëm çdo personi të sëmurë, si rrjedhojë e pafuqisë, dobësisë, varfërisë dhe e nevojës, me mëshirë dhuroi në këto Fjalët e mia, të cilat i shërbejnë Kur’anit, një rreze të vetme nga shembujt e krahasimet e Kur’anit, të cilat janë manifestimi më i ndritshëm i mrekullisë së tij. Të gjitha lavdërimet i takojnë Zotit xh.sh., të vërtetat më të largëta u sollën afër nëpërmjet  teleskopit të misterit të krahasimeve. Dhe nëpërmjet aspektit të unitetit të misterit të krahasimeve, çështjet më të shpërndara u grumbulluan bashkë.

Dhe nëpërmjet yjeve të misterit të krahasimeve, një siguri e besimit në të vërtetat e së padukshmes dhe në themelet e Islamit u fitua në një mënyrë që i afrohet shkallës së ‘të shikuarit’ (të realitetit).

Mendja, po ashtu imagjinata dhe fantazia, dhe nefsi e tekat,u detyruan të nënshtrohen; madje edhe Shejtani gjithashtu u detyrua të dorëzohet e të lëshojë armët.

Shkurtazi: Çfarëdo bukurie dhe efektshmërie që gjendet në shkrimet e mia, ato janë vetëm shkreptimat e krahasimeve Kur’anore. Pjesa ime ishte vetëm nevoja ime e madhe, kërkesa dhe pafuqia ime e skajshme dhe përgjërimi im.

Sëmundja është nga unë, ndërsa ilaçi nga Kur’ani.

* * *

 

PËRFUNDIMI I ÇËSHTJES SË SHTATË

[Kjo është për të larguar dyshimet që kanë buruar ose mund të burojnë lidhur me shenjat nga e padukshmja që u shfaqën në formën e tetë mirësive Hyjnore dhe përshkruan një mister të madh të nderimit Hyjnor]

Ky përfundim përbëhet nga Katër Pika.

Ÿ Pika e parë: Ne pretenduam në çështjen e shtatë të Letrës së Njëzet e tetë se ne pamë një shenjë nga e padukshmja, e cila qe kuptuar nga shtatë ose tetë përkujdesje Hyjnore të përgjithshme jolëndore dhe një manifestim të asaj shenje në qëndisjet e njohura si ‘koinçidencë’, nën emrin e përkujdesjes së Tetë. Dhe ne pretendojmë se këto shtatë ose tetë Përkujdesje Hyjnore janë aq të fuqishme e të sigurta sa që secila më vete i provon ato shenja nga e padukshmja. Në qoftë se për të supozuar të pamundurën, disa u shfaqën të jenë të dobëta, ose në qoftë se do të mohoheshin, kjo nuk do ta dëmtonte sigurinë e asaj shenje nga e padukshmja.

Sepse ai që nuk mund t’i mohojë ato tetë përkujdesje Hyjnore, nuk mund t’i mohojë ato shenja. Por, meqenëse njerëzit ndryshojnë sipas niveleve të tyre dhe, meqenëse niveli i njerëzve të zakonshëm përfaqëson shumicën dërrmuese dhe mbështeten kryesisht në atë çfarë shikojnë, dhe meqenëse ‘koinçidencat’ nuk janë më të fuqishmet, por  më të dukshmet e atyre tetë përkujdesjeve Hyjnore – sigurisht të tjerat janë më të fuqishme.

Por meqenëse kjo është më e përgjithshmja, unë u detyrova të shpjegoj një të vërtetë nëpërmjet një krahasimi me qëllim që të largohen ato dyshime. Ajo është si më poshtë:

Ne thamë në lidhje me nderimin e dukshëm Hyjnor se një shkallë e tillë ‘koinçidence’ e shfaqur tek Fjala ‘Kur’an’ dhe tek fraza ‘Profeti fisnik a.s.m., ’ në trajtesat që i kemi shkruar, sa që ato nuk lënë dyshim se ato u renditën me qëllim dhe iu dhanë atyre pozita korresponduese reciprokisht. Dëshmia jonë që vullneti dhe qëllimi nuk ishin tonat, është se ne u bëmë të vetëdijshëm për ato vetëm tre ose katër muaj më vonë.

Prandaj, si një vepër e nderimit Hyjnor, ky vullnet dhe ky qëllim i përkasin të padukshmes. Ajo gjendje e veçantë u dha thjesht për të mbështetur mrekullinë e Kur’anit dhe mrekullitë e Profetit Muhammed a.s.m. dhe në formën e ‘koinçidencave’ duke i përfshirë ato dy Trajtesa. Përveç bekimit të këtyre dy trajtesave duke qenë një vulë vërtetuese e mrekullisë së Kur’anit dhe të mrekullive të Profetit Muhammed a.s.m., shumica dërrmuese e frazave të ngjashme gjithashtu manifestuan koinçidencë. Por këto u shfaqën vetëm në një faqe të vetme, ndërsa dy frazat e lartëpërmendura u shfaqën gjatë gjithë dy trajtesave dhe në shumicën e fletëve të Risaleve në mënyrë të përgjithshme. Ne kemi thënë në mënyrë të përsëritur se thelbi i kësaj ‘koinçidence’ mund të gjendet shpesh në librat e tjerë, por jo deri në një shkallë të tillë të jashtëzakonshme duke demonstruar një vullnet të lartë dhe një qëllim. Tani, megjithëse është e pamundur të refuzosh atë që ne pretendojmë, ndodhen një ose dy mënyra që ajo mund të shfaqet të jetë kështu për një shikim sipërfaqësor.

Njëra është se ata mund të thonë: ”Ti  ke menduar për atë dhe i ke shkaktuar këto ‘koinçidenca’ në këtë mënyrë. Ta bësh një gjë të tillë qëllimisht është e lehtë dhe e thjeshtë.” Në përgjigje ne themi këtë: në çdo rast, dy dëshmitarë të vërtetë janë të mjaftueshëm. Por në këtë rast mund të gjenden njëqind dëshmitarë të vërtetë të cilët do të dëshmojnë se vullneti ynë  dhe qëllimi nuk kanë luajtur asnjë pjesë dhe se ne u bëmë të vetëdijshëm për të veçse tre ose katër muaj më vonë. Unë do të thoja në lidhje me këtë se ky keramet i Kur’anit duke buruar nga mrekullia e tij nuk është i të njëjtit lloj apo i shkallës së barabartë me mrekullinë e Kur’anit për sa ka të bëjë me elokuencën, sepse lidhur me mrekullinë e Kur’anit, duke marrë të njëjtën rrugë, fuqia njerëzore nuk mund ta arrijë një shkallë të tillë. Sa për këtë keramet i cili buron nga mrekullia e tij, ai nuk mund të ndodhë nëpërmjet fuqisë njerëzore; fuqia njerëzore nuk mund të ndërhyjë në një çështje të tillë.[18]

Ÿ Pika e tretë: Në lidhje me shenjat e veçanta dhe shenjat e përgjithshme, ne do të tregojmë një pikë të hollë të Hyjnisë dhe të mëshirës:

Njëri nga vëllezërit e mi tha diçka të mirë: një ditë unë i tregova atij një shembull të qartë të ‘koinçidencës’, dhe ai tha: Ajo është e bukur, sepse çdo e vërtetë është e bukur, veçse ama ‘koinçidencat në “Fjalët” dhe suksesi i kësaj vepre janë më të bukurat’, dhe unë i thashë:

Po, çdo gjë është në realitet e mirë, ose në vetvete e mirë, ose e mirë për sa ka të bëjë me rezultatet e saj. Dhe kjo mirësi shikon tek Hyjnia e përgjithshme dhe tek manifestimi universal. Ashtu siç the ti, shenja nga e padukshmja në këtë sukses është më e mira; kjo është për shkak se ajo është në një formë e cila shikon tek një mëshirë e veçantë dhe tek një tregues i veçantë i Hyjnisë dhe tek një manifestim i veçantë.

Ne do ta sjellim këtë më afër të kuptuarit nëpërmjet një krahasimi. Ai është kështu.  Nëpërmjet sovranitetit universal dhe ligjit të tij, një mbret mund t’i përfshijë të gjithë anëtarët e kombit të tij me mëshirën e tij mbretërore.

Çdo individ merr drejtpërdrejtë mirësinë e tij dhe nderimin dhe i është nënshtruar sundimit të Tij. Brenda universalitetit, individi ka lidhje të shumta të veçanta.

Aspekti i dytë janë mirësitë e veçanta të mbretit dhe urdhërat e tij të veçanta të cilat janë mbi të gjithë ligjet, dhe çdo individ nga nënshtetasit e tij ka pjesë nga këto mirësi. Ashtu si ky krahasim, çdo gjë ka një pjesë nga Hyjnia e përgjithshme dhe nga mëshira e gjithanshme e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm, dhe e Krijuesit të Gjithurtë Mëshirëplotë. Gjithashtu, nëpërmjet fuqisë së Tij, vullnetit dhe njohurisë gjithëpërfshirëse, Ai ka autoritet drejtimi mbi çdo gjë, Ai ndërhyn në më të voglën e çështjeve të të gjitha gjërave, Hyjnia e Tij i përfshin dhe i rrethon ato. Çdo gjë ka nevojë për Të në çdo aspekt. Veprat e Tij kryhen e organizohen nëpërmjet njohjes dhe urtësisë së Tij.

As natyra nuk ka aftësi të shihet brenda sferës së autoritetit drejtues të Hyjnisë së Tij, dhe as nuk ka ndonjë efekt e të ndërhyjë, dhe as rastësia nuk mund të ndërhyjë në veprat e drejtpeshuara të urtësisë së Tij. Ne e kemi hedhur poshtë rastësinë dhe Natyrën në njëzet vende në Risale-i Nur me prova vendimtare, duke i ekzekutuar ato me shpatën e Kur’anit, ne kemi demonstruar se ndërhyrja e tyre është e pamundur.

Por njerëzit e shkujdesur i kanë quajtur ‘rastësi’ çështjet që ata nuk i njohin urtësinë dhe arsyen në sferën e shkaqeve të jashtme brenda Hyjnisë universale. Ata kanë qenë të pamundur t’i shikojnë disa nga ligjet e akteve Hyjnore të fshehura poshtë perdes së natyrës, urtësinë dhe qëllimet e të cilave ata nuk mund t’i kapin dhe ata ia referuan çështjen natyrës.

E dyta është Hyjnia e veçantë dhe nderimi i veçantë dhe mbështetja e mëshirshme e veçantë, nëpërmjet të cilave Emrat “Er-Rahman”, “Er-Rahim”, I Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti, u vijnë në ndihmë individëve që janë të paaftë të mbajnë shtrëngimet e presionet e ligjeve të përgjithshme, duke i ndihmuar ata në mënyrë të veçantë dhe duke i shpëtuar nga ato shtrëngime shtypëse. Prandaj, të gjitha qëniet e gjalla dhe veçanërisht njeriu mund të kërkojnë ndihmë prej Tij në të gjitha kohët dhe mund të marrin mbështetje.

Kështu, favoret në këtë Hyjni të veçantë nuk mund të fshihen nën rastësinë nga njerëzit e shkujdesjes dhe nuk mund t’i atribuohen Natyrës.

Si rrjedhojë e kësaj, ne i kemi konsideruar e besuar shenjat nga e padukshmja në mrekullitë e Kur’anit dhe në mrekullitë e Profetit Muhammed a.s.m. se janë shenja  të veçanta dhe kemi formuar bindje se ato janë një ndihmë e veçantë Hyjnore dhe një përkujdesje e veçantë Hyjnore duke e shfaqur vetveten përpara mohuesve më kryeneçë.

Kështu ne i kemi shpallur ato thjesht për hir të Zotit xh.sh.. Në qoftë se kemi gabuar, na faltë Zoti! Amin –

Zoti ynë! Mos na ndëshko në qoftë se harrojmë, apo biem në gabime.”[19]

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÇËSHTJA E TETË E CILA ËSHTË TRAJTESA E TETË

[Kjo çështje përbëhet nga Tetë pika që u shkruan si përgjigje rreth gjashtë pyetjeve]

Pika e parë: Ne kemi perceptuar shumë shenja nga e padukshmja që sugjeronin se ne jemi vënë në punë në shërbim të Kur’anit nën një përkujdesje Hyjnore dhe, disa prej këtyre ne i kemi treguar. Tani një Shenjë e re është kjo: në shumicën e “Fjalëve” ndodhen ‘koinçidenca’ nga e Padukshmja[20].

Shkurtazi: ndodhet një shenjë e një lloji të manifestimit të mrekullisë që përfaqësohet tek fraza ‘profeti fisnik’ dhe tek shprehja ‘Alejhis-salatu ves-selam’ dhe në Fjalën e bekuar ‘Kur’an’. Sado të fshehura e të dobëta të jenë shenjat nga e padukshmja, meqenëse ato tregojnë pranueshmërinë e shërbimit tonë dhe drejtësinë e çështjeve, për mendimin tim ato janë të një rëndësie të madhe dhe të një fuqie. Për më tepër, ato e thyejnë krenarinë time dhe më kanë demonstruar në mënyrë kategorike se unë jam thjesht një interpretues i Risaleve. Ato nuk më kanë lënë asgjë mua që të mund të jetë një mjet krenarie; ato tregojnë vetëm gjërat që janë boshti i falënderimeve…

Dhe meqenëse ato i përkasin Kur’anit dhe kalojnë për llogari të mrekullisë së tij dhe, meqenëse dëshira jonë nuk ndërhyn kurrë dhe, meqenëse ato i inkurajojnë ata që janë dembelë në shërbimin e tyre dhe japin bindjen se trajtesat janë të vërteta dhe, meqenëse ato janë në formën e nderimit Hyjnor për ne dhe, në bërjen e tyre të njohur është të shprehësh mirësinë Hyjnore dhe, duke vepruar kështu ua mbyll gojën atyre njerëzve kryeneçë të cilët kuptojnë vetëm atë që u shikon syri, atëherë sigurisht është e domosdoshme që ato të shfaqen; në dashtë Zoti nuk ka asnjë dëm në këtë.

Kështu njëra nga këto shenja prej të padukshmes është kjo: nga mëshira e plotë dhe nga bujaria e Tij, me qëllim që të na inkurajojë ne që jemi të zënë me shërbimin e Kur’anit dhe me besim dhe që t’i bëjë zemrat tona të qetësohen, Zoti i Gjithëfuqishëm na dhuroi ne një nderim  të hollë Hyjnor në të gjitha trajtesat që i kemi shkruar, dhe sidomos tek mrekullitë e Profetit Muhammed a.s.m., tek mrekullia e Kur’anit dhe tek tridhjetë e tre Dritaret, në formën e një shenje nga e padukshmja duke treguar pranueshmërinë e shërbimit tonë dhe se ajo që ne kemi shkruar është e vërteta. Domethënë,  Ai i bën të njëjtat fjalë në një faqe të shohin njëra-tjetrën.

Në këtë është një shenjë nga e padukshmja se ato janë renditur nga një vullnet i padukshëm, i cili thotë: Mos u mbështetni tek dëshirat tuaja dhe tek kuptimi juaj. Pa njohurinë dhe pa vetëdijen tuaj, bëhen qëndisje dhe rregullime të çuditshme.”

Dhe në mënyrë të veçantë, fjalët ‘Profeti fisnik’ dhe ‘Alejhis-salatu ves-selam, në Trajtesën e mrekullive të Profetit a.s.m., janë si pasqyra duke treguar qartë shenjat e atyre ‘koinçidencave’ të së padukshmes.

Në një kopje të shkruar nga një shkrues i ri i papërvojë, në më shumë se dyqind faqe, përveç pesë faqeve, fjalët ‘es-salavatu alejhi’ shikojnë njëra-tjetrën në rreshta.

Këto ‘koinçidenca’ nuk janë vepra të rastësisë, që në mënyrë të  pavetëdijshme mund të jetë shkak për ‘koinçidencën’ e një ose dy fjalëve nga dhjetë fjalë, ato as nuk burojnë nga mendimi i një personi të dobët si unë i paaftë në art,  i cili e ka përqëndruar shikimin e tij në kuptim, që shkruan me një shpejtësi të madhe tridhjetë deri në dyzet faqe në një orë dhe duke mos shkruar vetë, por duke ua diktuar të tjerëve të shkruajnë.

Dhe kështu, pasi kishin kaluar gjashtë vite, unë i studiova ato ‘koinçidenca’ nëpërmjet udhëzimit Kur’anor gjithashtu, edhe me udhëzimin e komentit të ‘shenjave të mrekullisë, tek i cili erdhi ‘koinçidenca’ në nëntë shembujt e përemrit  ‘inna’. Dhe kur shkruesit i dëgjuan ato prej meje, u çuditën.

Ashtu si fjala ‘profeti fisnik’ dhe shprehja ‘Alejhis-salatu ves-selam, në Letrën e Nëntëmbëdhjetë që u bënë si një pasqyrë e vogël e një lloji të mrekullive të profetit a.s.m., po ashtu fjala ‘Kur’an’ tek trajtesa e mrekullive të Kur’anit, e cila është Fjala e Njëzet e pestë, në shenjën e Tetëmbëdhjetë të Letrës së Nëntëmbëdhjetë u shfaq në një koinçidencë të hollë e cila shpjegoi një nga dyzet pjesët e ‘koinçiden-cave’ të cilat u shfaqën gjithashtu tek trajtesat e tjera të Risaleve, dhe të cilat shpjegojnë njërin lloj nga dyzet llojet e mrekullisë së Kur’anit përpara një niveli të njerëzve të cilët mbështeten vetëm në atë që shikojnë me sytë e tyre, dhe të cilët përfaqësojnë vetëm njërin nivel prej dyzet niveleve të njerëzimit.

Fjala ‘Kur’an’ u përsërit njëqind herë në Fjalën e Njëzet e pestë dhe në Shenjën e Tetëmbëdhjetë të Letrës së Nëntëmbëdhjetë; të gjitha fjalët e shikonin njëra-tjetrën; veçse rrallë, një herë ose dy herë, ato nuk u harmonizuan. Për shembull, në faqen dyzet e tre të Rrezes së dytë, fjala ‘Kur’an’ ndodh shtatë herë dhe, ato të gjitha shikojnë njëra-tjetrën. Dhe në faqen pesëdhjetë e gjashtë, tetë shembuj të fjalës ‘Kur’an’, e shikojnë njëri-tjetrin; vetëm e nënta është një përjashtim. Dhe pesë shembujt e fjalës ‘Kur’an’ në faqen e gjashtëdhjetë e nëntë, e cila është e hapur para syve tonë, e shikojnë njëra-tjetrën. Dhe kështu, fjala ‘Kur’an’ e përsëritur në të gjitha faqet shikojnë njëra-tjetrën. Vetëm rrallë përjashtohet njëra nga pesë ose gjashtë fjalët e saj.

Sa për Fjalët e tjera, në faqen e tridhjetë e tretë -tani e hapur para meje- fjala    ‘em’ përsëritet pesëmbëdhjetë herë, dhe katërmbëdhjetë prej tyre e shikojnë njëra-tjetrën. Dhe në këtë ndodhen nëntë shembuj të fjalës ‘besim’; ato e shikojnë njëri-tjetrin. Vetëm për shkak se shkruesi la një hapësirë të madhe, njëra nga ato është shmangur pak. Dhe në faqen tani e hapur para meje, fjala ‘el Mahbub’ i dashur, përsëritet dy herë; njëra në rreshtin e tretë dhe njëra në të pësëmbëdhjetin; ato e shikojnë njëra-tjetrën në mënyrë krejtësisht të balancuar. Ndërmjet tyre, katër shembuj të fjalës ‘pasion’ janë renditur duke shikuar njëra-tjetrën. ‘Koinçidencat’ e tjera nga e padukshmja mund të krahasohen me këto. Cilido shkrues qoftë dhe çfarëdo forme që të marrin rreshtat dhe faqet e tyre, këto ‘koinçidenca’ nga e padukshmja janë të prirura të ndodhin deri në një shkallë të tillë, duke mos lënë asnjë dyshim, se ato nuk janë as vepër e rastësisë dhe as si rezultat i mendimit të autorit apo i shkruesve. Por në shkrimin me dorë të disave, ‘koinçidencat’ janë më goditëse, më të shumta. Kjo do të thotë se ndodhet një shkrim dore i veçantë për këto trajtesa.

Disa nga shkruesit i tërheqin shikimet më shumë. Kjo është e çuditshme, por ama ajo shfaqet më shumë, jo tek më të talentuarit e tyre, por tek ata më me pak përvojë. Nga kjo kuptohet se eleganca, veçoritë dhe vyrtytet e ‘Fjalëve’ të cilat janë një lloj komentimi i Kur’anit, nuk janë pronë e ndonjërit; por mantelet e stilit harmonik e të mirërenditur, të cilat i përshtaten shtatit të bekuar të të vërtetave të mirërenditura e të bukura Kur’anore, nuk janë matur e nuk janë prerë nga vullneti e nga vetëdija e ndokujt.

Përkundrazi, lartësia e tyre i kërkon ato të jenë kështu dhe, është një Dorë e padukshme ajo e cila i mat ato dhe i pret në përputhje me shtatin e tyre dhe i vesh me to. Sa për ne, ne jemi një interpretues midis tyre, një shërbëtor.

Pika e katërt: Në pyetjen tuaj të parë, ju pyesni pesë ose gjashtë pyetje: “Si do të jetë tubimi i madh në Gjyqin e fundit, dhe a të zhveshur do të ringjallen njerëzit? Si do t’i gjejmë ne të dashurit tonë atje dhe si do ta gjejmë Profetin Muhammed a.s.m. për shefaat? Si do t’i takojë një njeri i vetëm një numër të pallogaritshëm njerëzish? Si do të jenë veshjet e njerëzve të Xhennetit dhe ato të banorëve të Xhehennemit? Dhe cili do të na e tregojë neve rrugën?

Përgjigjja: Përgjigjet për këto pyetje janë dhënë shumë qartë e shkoqur në librat e hadithit. Këtu ne do të tregojmë vetëm një ose dy pika që lidhen me mënyrën dhe me metodën tonë. Ajo është sa vijon:

Ÿ Së pari: Është shpjeguar në një ‘Letër’ se fusha e ringjalljes është brenda orbitës vjetore të tokës, dhe ashtu siç i dërgon ajo produktet e saj jolëndore tek pllakat e asaj fushe, po ashtu me rrotullimin e saj vjetor, ajo përcakton e përkufizon një rreth ekzistence, i cili do të jetë fillimi i formimit të fushës së ringjalljes me produktet e  e atij rrethi ekzistenceje. Dhe ashtu si Xhehennemi më i vogël në qendrën e kësaj anije Hyjnore, e njohur si toka, që do t’i zbrazë gjithçka që ka në qendër tek Xhehennemi më i madh, po ashtu edhe banorët e tij do të zbrazen në fushën e Ringjalljes.

Ÿ Së dyti: Kryesisht në Fjalën e Dhjetë dhe në Fjalën e Njëzet e Nëntë, edhe në Fjalët e tjera, ne e kemi vërtetuar në mënyrën më vendimtare ekzistencën e Ringjalljes dhe të fushës së Ringjalljes.

Ÿ Së treti: Sa për takimin me njerëzit e shokët, është provuar në mënyrën më të plotë në Fjalën e Gjashtëmbëdhjetë, në Fjalën e Tridhjetë e Njëtë dhe në Fjalën e Tridhjetë e dytë, se nëpërmjet misterit të dritësisë, një njeri mund të jetë i pranishëm në mijëra vende në të njëjtin moment, dhe mund të takohet me miliona njerëz.

Ÿ Së katërti: Zoti xh.sh. u ka veshur të gjitha krijesave të gjalla të Tij një veshje të natyrshme përveç njeriut, dhe në fushën e Ringjalljes Ai do t’i vesh njerëzit me veshje të natyrshme dhe, ata do të zhvishen nga rrobat artificiale – jonatyrale dhe, kjo bëhet me kërkesë të Emrit Hyjnor “El Hakim”, i  Gjithurti.

Sa për urtësinë e veshjeve artificiale në dynja, ajo nuk kufizohet vetëm në mbrojtjen kundra të nxehtit e të ftohtit dhe për zbukurimin dhe mbulimin e pjesëve private; por shembulli më i rëndësishëm i urtësisë së tyre është sa vijon:

Ato janë si një indeks ose listë që tregojnë fuqinë në dispozicion të njeriut mbi speciet e tjera të qënieve, lidhjen e tij me to dhe aftësinë e tij komanduese mbi to. Përndryshe ai do të kishte qenë i veshur me një rrobë të natyrshme të thjeshtë, sepse në qoftë se nuk do të kishte qenë për këtë urtësi, njeriu do ta kishte mbuluar vetveten me rroba të leckosura të ndryshme duke u bërë objekt talljeje në shikimin e kafshëve të vetëdijshme dhe në lidhje me to; ai do t’i kishte bërë ato të talleshin. Në ringjalljen e të vdekurve kjo lidhje nuk do të jetë e pranishme, as nuk ka motiv për të qenë ky shembull urtësie, dhe as lista nuk duhet të jetë e pranishme; prandaj nuk mbetet nevoja për ato rroba të cilat përfaqësojnë modelet e atyre llojeve.

Ÿ Së pesti: Sa për treguesin e rrugës, ai është Kur’ani për ata si shembulli yt të cilët janë futur nën dritën e Kur’anit. Shiko tek fillimi i sureve të cilat fillojnë me Elif, Lam, Mim dhe  Elif, Ra dhe Ha, Mim; që të shohësh e të kuptosh se sa ndërmjetësues i pranueshëm është Kur’ani, se sa udhëzues i vërtetë dhe sa dritë e shenjtë!

Ÿ Së gjashti: Sa për mantelet e njerëzve të Xhennetit dhe për ato të njerëzve të Xhehennemit, parimi i fjalës së njëzet e tetë që shpjegon veshjen e shtatëdhjetë lloje mantelesh, mund të nënkuptohet këtu. Kjo është sa vijon:

Një njeri nga njerëzit e Parajsës sigurisht do të dëshirojë të përfitojë në mënyrë të vazhdueshme nga të gjitha shumëllojshmëritë e qënieve në Xhennet. Gjërat e mira të Xhennetit do të ndryshojnë shumë. Ai gjatë gjithë kohës do të komunikojë me çdo lloj qënie në Parajsë. Prandaj, ai do ta vesh vetveten dhe do t’u veshë hurive të tij modelet e bukura të Xhennetit dhe mirësitë e tij në masë të zvogëluar, dhe ai së bashku me huritë e tij do të jenë si një Xhennet i zvogëluar.

Për shembull, një person grumbullon së bashku në kopshtin e shtëpisë së tij modelet e llojeve të luleve të shpërndara gjithandej atij vendi, duke e bërë atë një model të zvogëluar të tij; ose siç grumbullon një dyqanxhi modelet e të gjithë artikujve të tij në një list; ose siç bën një njeri për vetveten një mantel dhe gjithçka të domosdoshme për shtëpinë e tij nga shembujt e të gjitha specieve të krijesave në botë, të cilat ai i sundon, mbi të cilat ai ka autoritet dhe me të cilat ai është i lidhur.

Gjithashtu një person, vendi i të cilit është Parajsa – sidomos në qoftë se ai i përdor të gjitha shqisat e tij dhe aftësitë jolëndore në adhurim dhe që ka fituar të drejtën për të përjetuar kënaqësitë e Xhennetit, ai vetë dhe huritë e tij do të vishen nga mëshira Hyjnore me një lloj manteli i cili do të shfaqë çdo lloj nga llojet e bukurisë së Xhennetit dhe nga çudirat e mirësitë e tij,dhe do t’i kënaqë të gjitha shqisat e tij, do të ngopë të gjithë gjymtyrët e tij dhe do të gëzojë të gjitha aftësitë e tij të holla

Dëshmia se ato mantelë të shumtë nuk do të jenë të gjithë të të njëjtit lloj është hadithi, kuptimi i të cilit është:

“Huritë janë veshur me shtatëdhjetë veshje elegante dhe, megjithatë palca e kërcinjve të këmbëve të tyre mund të shihet.” Domethënë, duke filluar nga maja e mantelit prej atyre manteleve për tek më i holli dhe më intimi i tyre, do të ketë shkallë që do të kënaqin e gëzojnë të gjitha shqiset dhe gjymtyrët me çudirat më të holla të ndryshme në mënyra të ndryshme.

Sa për njerëzit e Xhehennemit, meqenëse ata kanë bërë gjynahe në këtë botë me sytë e tyre, me veshët e tyre, me zemrat e tyre, me duart e tyre, me mendjet e tyre dhe kështu me radhë, nuk shfaqet të jetë kundra urtësisë dhe drejtësisë se në Xhehennem atyre do t’u vishen rroba të përgatitura nga copa të ndryshme të shumëllojshme të cilat do të jenë një Xhehennem i zvogëluar dhe do t’u shkaktojnë atyre tortura e dhimbje në përputhje me gjynahet e tyre.

Pika e pestë: Ju pyesni, në  atë periudhë midis profetëve, a i përkisnin paraardhësit e profetit a.s.m. ndonjë feje dhe a ishin fetarë ata?

Përgjigjja: Ndodhen rrëfenja se ata ishin fetarë sipas gjurmëve  të mbetura nga feja e Ibrahimit a.s., të cilat nën perdet  e pakujdesisë dhe të errësirës shpirtërore, vazhduan tek disa njerëz  të veçantë.  Sigurisht, individët të cilët formuan një zinxhirë të ndritshëm duke ardhur nga Ibrahimi a.s. dhe duke përfunduar tek Muhammedi a.s.m. nuk ishin indiferentë ndaj dritës së fesë së vërtetë dhe nuk u shpartalluan nga errësira e mosbesimit. Por në përputhje me vërsetin,

 “Dhe ne nuk ndëshkojmë përderisa të dërgojmë pejgamberë (për të dhënë paralajmërime)”[21], njerëzit  që jetuan në kohën midis profetëve janë midis atyre të shpëtuarve. Është raportuar me unanimitet se ata janë dënuar për gabimet e tyre në çështjet dytësore. Sipas Imam Shafiut dhe Imam Ash’ariut, madje edhe sikur të ishin mohues dhe të mos besonin në themelet e besimit, ata përsëri janë midis atyre që janë të shpëtuar.

Sepse përgjegjësia përpara Zotit ndodh nëpërmjet dërgimit të profetëve dhe, kur profetët dërgohen, përgjegjësia vendoset nëpërmjet njohjes së detyrave të tyre.

Meqenëse pakujdesia dhe kalimi i kohës i mbuluan ato fe të profetëve të mëparshëm, këto fe nuk mundën të jenë një provë për njerëzit e asaj periudhe kohe.

Në qoftë se do t’u ishin bindur feve të tyre të mëparshme, ata do të merrnin shpërblim; në qoftë se nuk u janë bindur, ata nuk dënohen,  sepse meqenëse feja ishte e fshehur, ajo nuk mund të jetë një provë.

Pika e gjashtë: Ju thoni: “A është dërguar ndonjëri prej stërgjyshërve të Profetit a.s.m. me detyrën e profetësisë?”

Përgjigjja: Ndodhen disa rrëfenja se pas Ismailit a.s. ka pasur ndonjë. Vetëm dy profetë u shfaqën, të quajtur Halid Ibn Sinan dhe Hanzala, të cilët nuk ishin stërgjyshërit e tij. Por njëri nga paraardhësit e Tij, Ka’b Ibn Luaj, duke hartuar poemën e famshme dhe të qartë vijuese sikur të citonte shkrimet qiellore:

“Profeti Muhammed vjen në kohën e shkujdesjes duke dhënë lajmet më të vërteta”, të cilat u ngjasojnë shprehjeve të mrekullueshme profetike. Imam Rabbani, duke u mbështetur në dëshminë dhe në ndriçimin, tha: Shumë profetë u dërguan në Indi. Por për shkak se disa nga ata nuk kishin ndjekës, ose u kufizuan vetëm tek disa njerëz, ata nuk u bënë të mirënjohur, ose nuk u quajtën profetë.

Dhe kështu, si rrjedhojë e këtij parimi të Imam Rabbanit, është e mundur që të ketë pasur profetë të këtij lloji midis stërgjyshërve të Profetit a.s.m..

Pika e shtatë: Ju pyesni: Cili është njoftimi më i saktë dhe më i fuqishëm në lidhje me besimin e dy prindërve të profetit Muhammed a.s.m. dhe të gjyshit të tij Abdel Muttalibit?

Përgjigjja: Thënia e Kur’anit ishte e mjaftueshme për Saidin e Ri. Për tridhjetë vite Saidi i Ri nuk ka pasur libër tjetër përveç Kur’anit. Dhe në çështjet dytësore të tilla si këto, unë nuk kam kohë t’i studioj të gjithë librat e hadithit dhe të shkruaj se cili është më i sakti dhe më i besueshmi. Unë vetëm do të them këtë:

Dy prindërit e Profetit Muhammed a.s.m. ishin midis atyre që do të jenë të shpëtuar dhe midis njerëzve të Xhennetit dhe të besimit. Sigurisht, Zoti i Gjithëfuqishëm nuk do ta plagoste zemrën e bekuar të të dashurit të Tij fisnik dhe dhembshurinë  e tij të hollë që e mbushte atë zemër të bekuar.

Në qoftë se thuhet: “meqenëse çështja është kështu, pse nuk qenë ata të aftë të besonin në profetin fisnik? Dhe përse ata nuk jetuan për ta parë misionin e tij profetik?

Përgjigjja: Nëpërmjet bujarisë së Tij, me qëllim që t’i kënaqë ndjenjat e tij të buta e të holla, Zoti i Gjithëfuqishëm nuk i vendosi prindërit e të dashurit të Tij nën asnjë obligim për të. Mëshira e Tij kërkoi që t’i bënte ata të lumtur dhe që të kënaqte të dashurin e Tij, me qëllim që të mos i zbriste ata të dy nga rangu i prindërisë për tek rangu i fëmijërisë shpirtërore. Ai nuk i vendosi prindërit e tij dhe gjyshin midis komunitetit të tij nga aspekti i jashtëm. Megjithatë, Ai u dhuroi atyre meritat, virtytet dhe lumturinë e komunitetit të tij.

Po, në qoftë se babai i një mareshalli të lartë, i cili ka rangun e kapitenit, do të hynte në praninë e tij, ai do të mposhtej nga dy emocione kundërshtuese. Prandaj mbreti duke pasur mëshirë për mareshallin e tij fisnik, nuk e vë babain e tij nën urdhrin e tij.

Pika e tetë: Ju pyesni: “Cila është rrëfenja më e saktë lidhur me xhaxhain e tij Ebu Talibin?

Përgjigjja: Shiitët pajtohen me mendimin se ai ishte me besim. Ndërsa shumica e Ehlus-sunne, Sunnitëve nuk pajtohen me besimin e tij. Por ajo çfarë i ndodh zemrës sime është kjo: Ebu Talibi e donte personin e Profetit Muhammed a.s.m. me një dashuri shumë të pastër e serioze; ai donte personin e tij dhe jo profetësinë e tij. Nuk ka dyshim se dashuria e tij shumë e pastër dhe dhembshuria e tij e fortë për personin e Profetit Muhammed a.s.m. nuk shkon kot dhe nuk humbet tek Zoti xh.sh.. Po, Ebu Talibi e deshi me sinqeritet të dashurin e Zotit xh.sh. dhe e mbrojti atë dhe e mbështeti; Dhe për shkak, jo të mohimit e të kryeneçësisë, por të ndjenjave  si të turpëruarit dhe të solidaritetit fisnor, ai nuk besoi në të në mënyrë të pranueshme.

Në qoftë se për shkak të kësaj ai shkon në zjarr, All-llahu xh.sh. mund të krijojë një lloj të veçantë parajse për të si shpërblim për veprat e tij të mira. Ashtu siç krijon Ai ndonjëherë pranverën gjatë dimrit në disa vende, dhe për njerëzit në burg e transformon burgun nëpërmjet një ëndrreje në gjumë, në një pallat, po ashtu Ai mund ta transformojë një ferr të veçantë në një lloj Parajse të veçantë…

Dhe njohja e sigurt është vetëm me All-llahun. Askush nuk e di të padukshmen përveç All-llahut.

“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.

* * *

[1] Kur’an, 12: 43

[2] Kur’an, 78: 9

[3] Kur’an, 12: 44

[4] Kur’an, 78: 9

[5] Buhariu, Muslimi

[6] Kur njëri nga evlijatë e mëdhenj në krahinën e vendlindjes sime i quajtur “Sejda” ishe në agoni të vdekjes dhe i erdhi meleku i vdekjes që ishte caktuar për t’i marrë shpirtin, Sejda bërtiti me të madhe duke kërkuar tek Prania Hyjnore duke thënë: Meqenëse unë i dua studentët e shkencave fetare, le ta marrë shpirtin tim ai melek që është caktuar të marrë shpirtërat e studentëve të dijeve!” Ata që ishin të pranishëm në momentin e vdekjes së tij e dëshmuan këtë ngjarje.

[7] Kur’an, 79: 1-2

[8] Kur’an, 3: 7

[9] Kur’an, 11: 1

[10] Kur’an, 36: 35

[11] Kur’an, 36: 73

[12] Kur’an, 3: 145

[13] Kur’an, 14: 7

[14] Kur’an, 39: 66

[15] Kur’an, 2: 32

[16] Kur’an, 10: 58

[17] Kur’an, 2: 32

[18] Në një kopje, në një faqe të Shenjës së Tetëmbëdhjetë të Letrës së Nëntëmbëdhjetë, fjala ‘Kur’an’ u shfaq nëntë herë në formën e ‘koinçidencës’; ne vendosëm një vijë përmes këtyre dhe u shfaq  fjala ‘Muhammed’. Në faqen e kundërt të kësaj, fjala ‘Kur’an’ u shfaq tetë herë dhe, nga të gjitha këto u shfaq Emri  i All-llahut. Ndodhen shumë gjëra të çuditshme si këto në ‘koinçidenca’. Ne e pamë këtë me sytë tonë. Nënshkruan: Bekiri, Sulejmani, Galipi, Saidi.

[19] Kur’an, 2: 286

[20] ‘Koinçidenca’ tregon korrespondencë reciproke; korrespondenca reciproke tregon një përputhje e një përkim; përkimi është një shenjë e Unitetit dhe Uniteti tregon njësim, domethënë, vërtetimin e Unitetit Hyjnor, i cili është më i madhi i katër themeleve në Kur’an. (Autori)

[21] Kur’an, 17: 15