Sipas një hadithi, nga njëra anë, teksa na urdhërohet që të mos e ofendojmë besimtarin, të mos e përulim atë, si dhe që t’ia mbulojmë të metat, nga ana tjetër na urdhërohet që të jemi të heshtur dhe të mos reagojmë përballë të keqijave që na bëhen.
Si duhet të jetë qëndrimi i besimtarit në lidhje me këtë çështje dhe si mund ta ruajë ekuilibrin e këtyre gjërave?

Përgjigje: Sipas një hadithi që kalon te Tirmidhiu, Profeti Muhamed (s.a.s) thotë kështu: “Kush e turpëron (gjykon) vëllain e tij për shkak të një gabimi apo gjynahu që ka bërë, Allahu nuk ia merr shpirtin pa e kryer edhe vetë të njëjtin gjynah”.

Të mos turpërojmë askënd

Në hadithin e mësipërm, tregohet se kush e turpëron vëllain e tij për një gjynah që e ka kryer ose nuk e ka kryer, nuk do të vdesë pa e kryer vetë të njëjtin gjynah. Si rezultat i gjykimit, apo fajësimit të një gjynahu, mund të ndodhë që të përjetojë një problem një person i afërm i familjes, qoftë ky, djali, vajza, bashkëshortja etj. Domethënë, Allahu ndonjëherë bën që ta vuajë vetë personi dënimin, ndonjëherë lëshon vuajtje për pjestarët e tjerë të familjes. Në shumicën e rastëve personi mund të dalë prej situatës së krijuar nga problemet e ndryshme, por kur bëhet fjalë për njerëzit e afërm, kjo gjë bëhet më e vështirë për të.

Vuajtja në këtë botë mund të jetë edhe si dëmshpërblim për gjynahet e atij personi duke e shpëtuar nga dënimi në Ahiret. Por ndonjëherë ndodh që gjynahu mund të jetë aq i madh saqë nuk mjaftojnë vuajtjet e kësaj botë për ta pastruar nga ai gjynah. Për shembull, përdhosja e të drejtave, shkelja e të drejtave të njeriut, kërcënimi i sigurisë së jetës dhe pasurisë, tallja me nderin, shirku, kufri, hipokrizia etj., padyshim që një person që ka kryer këto krime, do të përballet me dënimin e rëndë të Ahiretit. Asnjëherë nuk mund ta dimë urtësinë e këtyre ndodhive. Allahu ndonjëherë na e jep dënimin në këtë botë, ndonjëherë e lë për në botën tjetër. Nëse nuk duam të përjetojmë një turpërim të tillë as në këtë botë, as në Ahiret, duhet t’i dalim për zot gjuhës fillimisht ndaj besimtarëve dhe pastaj ndaj të gjithë njerëzve, saqë duhet t’i rishikojmë mendimet tona ndaj tyre.

Në një hadith tjetër profeti Muhammed (a.s.) thotë: “Kush më garanton mua atë që ka mes dhëmbëve dhe mes këmbëve unë i siguroj atij xhenetin.”

Nga ky aspekt gjuha është shumë e rëndësishme, në fillim ta mbash mbyllur gojën është shumë e lehtë. Por pasi fillon të flasësh, është shumë e vështirë t’i mbledhësh e t’i riparosh gjërat të cilat i ke thyer. Më e thjeshta e cila është përtej gabimit ose gjynahut të bërë, kur i hyjmë në hak një personi, ajo që duhet të bëjmë është t’i kërkojmë atij hallallin. Në të kundërt do të shkojmë në Ahiret me barrën e këtij gjynahu.

Edhe kur gjendemi në rrethana për të treguar një ngjarje, duhet të jemi shumë të kujdesshëm, pa i shkelur kufijtë. Duhet t’i përzgjedhim aq shumë fjalët në mënyrë që askush të mos pësojë dëme apo të preket nga fjalët tona. Por, nëse gjatë shpjegimeve tona themi filani e bëri kështu e bëri ashtu, për faj të tij na ndodhën gjithë këto gjëra, atëherë të jemi të sigurtë që kemi marrë në qafë shumë shpirtra, kemi bërë një bisedë të ngritur mbi themelet e keqpandehmës dhe si rrjedhojë, jemi bërë pjesë e ngarkesave shumë të mëdha gjynahesh.

Profeti (a.s.) nëpërmjet hadithit të mësipërm na tregon se Allahu do të na dënojë edhe neve duke kryer të njëjtin gjynah që kemi gjykuar, apo përgojuar. Po nëse personat janë të pafajshëm për ato gjëra që akuzohen? Dëmi është akoma edhe më i madh në rastin ku akuzohen njerëz pa të drejtë, tërësisht të pafajshëm. Në rast se akuzohen grupe njerëzish, atëherë duhet t’u merret hallalli secilit prej individëve që janë pjesë e atij grupi. Nuk bëhet fjalë që lojëra të tilla kaq të ulëta, që janë të barasvlefshme me mohimin, të mund t’i bëjnë besimtarët.

Besimtari, ashtu siç tregohet i kujdesshëm në ruajtjen e nderit të vet, po aq i kujdesshëm dhe i ndjeshëm duhet të tregohet edhe ndaj nderit të të tjerëve. Ai nuk duhet të cënojë as me dorë e as me fjalë askënd, madje jo vetëm kjo, por edhe mendimet e ndotura duhet t’i mveshë me mendime të bukura dhe këtë gjë duhet ta bëjë pjesë të natyrës së tij. Nga vetë fjala mumin- besimtar, të gjithë njerëzit përreth duhet të ndihen të sigurtë. Një besimtar i vërtetë duhet të premtojë aq shumë siguri, saqë askush të mos ndihet i cënuar se mund t’i ndodhë diçka prej tij, madje, edhe nëse i bën vetë atij një të keqe, e di shumë mirë që ai nuk do t’i kthehet me të njëjtën mënyrë.

Është shumë e rëndësishme që disa sjellje të bëhen pjesë e karakterit të njeriut. Gjithsecili ka një karakter të vetin që nga lindja. Por, të bashkëngjitur me të, ka edhe karakterin e fituar me njohjen e Islamit. E pra, një mysliman që përfaqëson karakterin e Islamit, sjelljet që ia kërkon morali i bukur i kësaj feje, duhet t’i veprojë shumë natyrshëm, pa u vështirësuar fare. Nëse një njeri është ngjyrosur me moralin e Islamit, atëherë kundrejt çdo të keqeje ai nuk lëshon pe nga karakteri i tij dhe asnjëherë nuk reagon në të njëjtën formë, përkundrazi.

Por nëse nuk e kemi bërë pjesë tonën një moral të tillë, do të vështirësohemi në shumë aspekte dhe nuk do të arrijmë gjithmonë të tregojmë një vendosmëri të tillë. Në momentin e parë kur do të na preket damari, atëherë do t’i nxjerrim kthetrat menjëherë duke i lënë me gojë hapur njerëzit nga sjelljet tona. Prandaj është shumë e rëndësishme që vazhdimisht duke bërë praktikë, ta bëjmë pjesë të karakterit tonë një sjellje të tillë.

Të mos përzihesh në punët e të tjerëve

“Mos e përgojoni njëri tjetrin, mos rëmoni në gjendjet e fshehta të njëri tjetrit” (Huxhurat 49/12)

Njerëz që vazhdimisht bëhen gjahtarë të gabimeve të të tjerëve, vjen një pikë që pësojnë deformime serioze në karakterin e tyre. Këta njerëz jo vetëm që bëhen gjynahqarë shumë të mëdhenj ndaj vetes së tyre, por fillojnë dhe nxinë edhe njerëz shumë të pastër dhe do të përhapin vrer ngado që shkojnë, ndërkohë që mund të zgjedhin të bëjnë të kundërtën e kësaj, ku ngado që të shkojnë të përhapin dritë.

Ashtu siç e kam përsëritur edhe shumë herë të tjera, imam Hadimi i tarikatit Muhamedijje në veprën e tij ‘Berika’ thotë kështu: “edhe nëse e shikon një besimtar në një gjendje shumë të keqe, mos jep menjëhere gjykim për të. Fshiji sytë, mos ndoshta nuk e pashë mirë? Ky njeri nuk mund ta bëjë një gjynah të tillë dhe kthehu edhe një herë të shikosh nëse është e vërtetë apo jo, në mënyrë që të mos arrish të japësh një gjykim të gabuar. Shikoje edhe njëherë duke pandehur se je ti gabim në atë çka ke parë, dhe pasi ta kesh kontrolluar dhjetë herë këtë, dhe të kesh vërtetuar që është e vërtetë ajo çka ke parë, atëherë thuaj kështu: “O Zot! Shpëtoje nga kjo gjendje e shëmtuar këtë njëri dhe më ruaj edhe mua nga rënia në këtë gjynah!” dhe lagohu nga aty, thotë imami.

Sipas këndvështrimit tim nëse dikush gjendet përballë një situate të tillë, ajo çka është më e duhura të bëjë, është të kthejë shpinën menjëherë dhe të thotë: “ndoshta e kam parë gabim dhe të mos e përmendë asnjëherë më atë gjë. Sepse detyra që na ka dhënë Zoti ne, nuk është të rëmojmë gjynahet e të tjerëve.”

Nuk duhet harruar që një ndër emrat e Allahut është “Settar”- Mbulues i të metave. Ajo që i takon myslimanit është të bëhet njësh me moralin e Allahut. Në një hadith të Profetit a.s thuhet kështu : “Kush mbulon të metat e tjetrit në këtë botë, Allahu do t’ia mbulojë atij në botën tjetër”

Të mos përulësh askënd, të mos lëndosh

Në një hadith thuhet kështu: ”I mjafton si e keqe dikujt që përul vëllain e tij besimtar (pra, të luash me nderin e tij, e shkatërron atë njeri në botën tjetër)”. Çdokush që i beson Allahut nuk mund të merret lehtë me diçka të tillë. Edhe nëse nuk është mysliman sipas hz. Aliut, nga vetë pikëpamja njerëzore, ne jemi të gjithë të barabartë dhe vetëm duke u nisur nga kjo, ne nuk mund të përulim askënd. Te çdo njeri mund të gjenden cilësi negative. Ajo çka na takon neve përballë këtyre gjërave është të lutemi për udhëzimin e këtyre njerëzve. Profeti (a.s) asnjëherë në gjithë jetën e Tij nuk ka përçmuar askënd. Nuk është një sjellje prej besimtari të përçmuarit e dikujt, as t’i gjykojë, as t’i rrisë sjelljet e tij lart e poshtë. Si myslimanë ajo çka na takon të bëjmë, është të marrim shembull nga gabimet e të tjerëve dhe me sa të kemi mundësi t’i ndihmojmë ata njerëz në përmirësimin e gjendjes së tyre, dhe të bëjmë dua duke u përgjëruar, që Allahu të mos na bëjë edhe neve të jetojmë të njëjtën gjë.

Akoma më tepër kujdes duhet treguar ndaj njerëzve që kanë qënë gjithmonë në atmosferën e posteve dhe pozitave, pasi vetë ambienti ua bën shumë herë më të vështirë që ta kapërdijnë gabimin e tyre nëse ua përplas atë në fytyrë.

Ashtu siç e edhe e dini, sa shumë herë janë përpjekur që të na bëhen pengesë apo të na sulmojnë armiqtë. Disa herë madje i kanë shkatërruar rrugët tona duke i sjellë në një gjendje të pakalueshme. Na i këputën të gjitha lidhjet tona. Jemi akuzuar me pa të drejtë duke hedhur mbi ne një sërë gënjeshtrash dhe shpifjesh. Në rastin e parë që gjejnë, menjëherë na sulmojnë shumë padrejtësisht. Sidomos kohët e fundit jemi gjendur përballë dëmesh shumë të rënda. Pavarësisht të gjitha këtyre, ne asnjëherë nuk kemi bërë të njëjtën gjë, madje as nëpërmend nuk e kemi çuar që të merremi dhe t’i turpërojmë këta njerëz./zell.al