Ashtu si dashuria metaforike për objektet e dashurisë që mund të transformohet në dashuri të vërtetë, a është e mundur që edhe dashuria metaforike që kanë shumica e njerëzve për këtë dynja të transformohet gjithashtu në dashuri të vërtetë?
Përgjigjja: Po, në qoftë se një i dashur me dashuri metaforike për fytyrën kalimtare të dynjasë e shikon shëmtinë e zhdukjes dhe të përkohshmërisë në atë fytyrë dhe largohet prej saj. Në qoftë se ai kërkon një të dashur të qëndrueshëm, të pavdekshëm, dhe është i suksesshëm në shikimin e dy fytyrave të tjera më të bukura të dynjasë, atë të pasqyrës së Emrave Hyjnorë dhe atë të tokës së kultivuar për Ahiretin, atëherë dashuria e tij e paligjshme metaforike fillon të transformohet në dashuri të vërtetë. Por me një kusht që ai të mos ngatërrojë botën e tij kalimtare e të paqëndrueshme, e cila është lidhur me jetën e tij me dynjanë e jashtme. Në qoftë se, si njerëzit e çudhëzimit dhe të shkujdesjes, njeriu harron vetveten, zhytet në botën e përgjithshme dhe duke e supozuar botën e përgjithshme të jetë bota e tij private bëhet dashuruesi i saj, ai do të binte në moçalin e natyrës dhe mbytet, me përjashtim të atij të cilin e shpëton dora e përkujdesjes dhe e favorit në mënyrë të jashtëzakonshme.
Merre në konsideratë krahasimin e mëposhtëm i cili do ta ndriçojë këtë të vërtetë. Për shembull, në qoftë se në katër muret e kësaj dhome të stolisur bukur ndodhen katër pasqyra të mëdha sa madhësia e murit, atëherë ajo dhomë e bukur do të bëhej pesë dhoma. Njëra do të ishte reale, aktuale dhe e përgjithshme, kurse katër të tjerat do të ishin shëmbëllesa dhe personale… Gjithësecili nga ne do të ishte i aftë të ndryshonte trajtën, formën dhe ngjyrën e dhomës së tij personale me anë të pasqyrës së tij. Në qoftë se ne do ta lyenim a ngjyrosnim me ngjyrë të kuqe, ajo e shfaq dhomën të kuqe; në qoftë se do ta lyenim me ngjyrë jeshile, ajo do ta shfaqte dhomën jeshile. Dhe kështu ne mund t’i japim dhomës gjendje të ndryshme e të larmishme duke bërë ndryshim në pasqyrë dhe përshtatje e rregullime në të; madje ne mund ta bëjmë atë të shëmtuar ose të bukur, dhe mund t’i japim asaj forma të ndryshme. Por ne nuk mund ta ndryshojmë apo ta përshtasim me lehtësi dhomën e jashtme e të përgjithshme. Ndërsa në realitet dhomat e përgjithshme dhe personale janë të njëjta, veçse ama në praktikë ato janë të ndryshme. Ti mund ta shkatërrosh dhomën tënde me një gisht, por ti nuk mund të lëvizësh as edhe një gurë të asaj dhome të përgjithshme.
Kështu, kjo dynja është një shtëpi e zbukuruar. Jeta e secilit prej nesh është një pasqyrë e madhe dhe e gjërë. Gjithësecili nga ne ka dynjanë e tij personale nga kjo dynja e përgjithshme. Dhe secili prej nesh ka botën e tij me të, veçse shtylla, mbështetja e dynjasë sonë, qendra dhe dera e saj, është jeta jonë. Në të vërtetë, ajo botë personale e jona është një faqe, jeta jonë është një penë, që nëpërmjet të cilës shkruhen shumë gjëra të cilat kalojnë në fletën e punëve tona. Në qoftë se ne e duam botën tonë dhe pastaj shikojmë se ajo është kalimtare, e përkohshme dhe e paqëndrueshme ashtu si jeta jonë –pasi ajo është e ndërtuar mbi jetën tonë– dhe ndërkohë e ndiejmë dhe e perceptojmë këtë zhdukje, atëherë dashuria jonë ndaj saj transformohet në dashuri për mbishkrimet dhe skalitjet e Emrave të Bukur Hyjnorë, për të Cilët bota jonë personale është pasqyra dhe të cilët ajo i përfaqëson. Për më tepër, në qoftë se jemi të vetëdijshëm se bota jonë personale është një farishtë, fidanishtë e Ahiretit dhe e Parajsës dhe, në qoftë se i orientojmë ndjenjat tona të forta për të, si: dëshirën, dashurinë e lakminë drejt përfitimeve të Ahiretit, të cilat janë rezultatet e saj, frutat dhe filizat, atëherë ajo dashuri metaforike transformohet në dashuri të vërtetë.
Përndryshe duke shfaqur kuptimin e vërsetit,
“(Dhe mos jini si ata) të cilët harruan All-llahun; dhe Ai i bëri ata të harrojnë vetveten e tyre, ata janë të pabindurit që kalojnë çdo kufi.”[1], një person i cili harron vetveten, nuk mendon për natyrën kalimtare të jetës, e supozon botën e tij personale, botën e paqëndrueshme të jetë e qëndrueshme si dynjaja e përgjithshme, dhe e imagjinon vetveten të jetë i pavdekshëm; ai e fikson vetveten mbi dynjanë, e përqafon atë me ndjenja të forta, mbytet në të dhe largohet. Një dashuri e tillë do të ishte një torturim i pakufishëm dhe një vuajtje e madhe për të, sepse ajo dashuri lind mëshirën dhe butësinë, dobësinë e një zemre të dëshpëruar si dëshpërimi i jetimit. Ai do të ketë mëshirë e do t’i vijë keq për të gjitha qëniet e gjalla. Në të vërtetë, atij do t’i vinte keq e do të pikëllohej për të gjitha krijesat e bukura të cilat vuajnë goditjet e zhdukjes dhe dhimbjen e ndarjes, por nuk do të jetë i aftë të bëjë asgjë. Ai do të vuajë një hidhërim absolut të pashpresë.
Megjithatë, njeriu i parë i cili shpëtoi nga pakujdesia, gjen një kundërhelm, një shërim për dhimbjen e asaj dhembshurie të fortë, sepse në vdekjen dhe në zhdukjen e të gjitha qënieve të gjalla për të cilat atij i vjen keq, ai shikon pasqyrat e shpirtërave të tyre të cilat përfaqësojnë manifestimet e përhershme të Emrave të vazdueshëm të të Qëndrueshmit të përjetshëm të cilët janë të pavdekshëm; dhembshuria e tij transformohet në gëzim të përhershëm. Ai gjithashtu shikon prapa të gjitha krijesave të bukura, të cilat i nënshtrohen vdekjes dhe përkohshmërisë, një vulë, një skalitje, një zbukurim, një art një stoli, një dhuratë dhe një ndriçim, të cilat janë të qëndrueshme dhe të cilat bëjnë të perceptueshme një dashuri të jashtëzakonshme dhe një bukuri të shenjtë. Ai i shikon vdekjen dhe përkohshmërinë si përtëritje për qëllimin e shtimit të bukurisë, për rifreskimin e kënaqësisë dhe për shfaqjen e artit. Kjo rrit kënaqësinë e tij, pasionin, çudinë dhe admirimin e tij.
I Qëndrueshmi i vetëm, Ai është i Qëndrueshmi i Vetëm!
Said Nursi
[1] Kur’an, 59: 19
