Lexo Pdf

RREZJA E PESËMBËDHJETË

 

PROVA E NDRITSHME

 

Kjo përbëhet nga dy stacione

Ky mësim në anë të jashtme duket si një trajtesë e vogël, por në realitet ajo është një trajtesë e madhe, e fuqishme dhe shumë e gjërë. Ai është një frut besimi dhe një frut Kur’ani dhe parajse i cili u poq nga jeta ime e mendimit reflektiv dhe nga bashkimi i njohjes së sigurisë dhe i shikimit të sigurisë në jetën shpirtërore të Risale-i Nurit, i cili bazohet në sigurinë e realitetit nëpërmjet dëshmive të tij ‘tahkiki’.

Said Nursi

 

 

Stacioni i Parë

Një përmbledhje konçize e Letrës së Njëzet dhe pjesa e parë e mësimit që u dha në shkollën e tretë të Jusufit. Kjo përbëhet nga tre pjesë.

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

Dhe prej Tij ne kërkojmë ndihmë.

Ai që ka kaluar tridhjetë e pesë vite i veçuar nga njerëzit; krejtësisht në vetmi, që e ka braktisur dhe harruar dynjanë, dhe sidomos gjatë netëve, dhe duke pasë vuajtur për njëzet e tre vite shqetësimin e të qenurit nën mbikëqyrje të vazhdueshme dhe nën përgjim të përhershëm, akte këto që përmbanin e fshehnin armiqësinë dhe urrejtjen, saqë u bë të ndjehej i mërzitur dhe i shqetësuar prej kalimit të një ore nga koha e tij me ndonjërin prej njerëzve dhe në një vend të vetëm, përveç atij që është i mallëngjyer për Risale-i Nurin dhe atij që shkon për ta ndihmuar.

Unë them: E transferuan me detyrim këtë të mjerë -mua të pafuqishmin- tek krahu i pestë i burgut dhe penguan vëllezërit e mi që të më takonin, me pretekstin e peticionit që e shkrova për Gjykatën e Apelit rreth mbajtjes sime në një burgim të vetmuar për njëmbëdhjetë muaj. Dhe ndërsa ndjehesha vërtetë i shqetësuar se nuk do të isha në gjendje t’i përballoja kushtet shumë shtrënguese e të ngushta, kur papritmas -si një shenjë zemërimi dhe indinjate- i ftohti u bë aq i ashpër saqë në qoftë se do të kisha qenë në vendin tim të mëparshëm, unë nuk do të kisha mbijetuar.

Vështirësia u shndërru në lehtësi, dhe ai mundim u transformua në mëshirë për mua. Ndërkaq m’u shfaq në zemrën time ndërsa po recitoja tesbihatet që ndjekin namazet:

Pavarësisht se studentët e Risale-i Nurit po e kryejnë detyrën e tyre -në vendin tënd- duke i përcjellë të vërtetat e Risale-i Nurit me seriozitet e me sinqeritet, në secilin prej krahëve të burgut, por ama për shkak se ky krahu i pestë që i ngjason vendit të veçuar të asketëve dhe vazhdimisht mbushet dhe boshatiset, atëherë ai është më i nevojshmi për mësimet e Risale-i Nurit. Gjithashtu edhe të rinjtë dhe të moshuarit sigurisht kanë shumë nevojë për instruksionin  e tij  të sigurt e të fuqishëm rreth besimit në ekzistencën e Zotit dhe në Unitetin e Tij xh.sh., meqë ata lexojnë çfarë shkruajnë gazetat prej sulmeve të Rusëve ndaj besimit me sulmet e ateizmit të tmerrshëm dhe me mohimin e Krijuesit Madhështor. Kjo ishte ajo që m’u shfaq në zemër gjatë recitimit të tesbihateve pas namazit.

Ndërkohë m’u kujtua Fraza e shenjtë e tehlilit të cilën prej shumë vitesh e recitoj dhjetë herë pas namazit të Sabahut, e cila është:

“la-ilahe il-lall-llahu, Vahdehu, la sheríke lehu, lehul Mulku, Velehul-Hamdu, Juhji, Ve Jumitu, Ve Huve Hajjun la Jemut. Bijedihil-Hajru, Ve Huve ala kul-li Shej’in Kadir, Ve ilejhil Mesir.”

“Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut; Ai është Një; Ai nuk ka shokë; E Tij është e gjithë prona; Atij i takon lavdërimi; Vetëm Ai jep jetë; Ai shkakton vdekje. Ai është i Gjallë që nuk vdes; e gjithë mirësia është në Dorën e Tij; Dhe Ai është i Gjithëfuqishëm mbi gjithçka; Dhe me Të, të gjitha gjërat e kanë fundin e tyre”.[1]

Këtë tehlil madhështor dhe këtë teuhid të madhërishëm i cili mban Emrin më të Madh -sipas një rrëfenje-  e ka demonstruar në mënyrë të hollësishme dhe aq të qartë si dielli -Letra e Njëzet- në njëmbëdhjetë fjalët prej fjalëve të saj dhe në njëmbëdhjetë argumentet prej argumenteve të domosdoshmërisë së ekzistencës së Tij xh.sh. dhe të Unitetit të Hyjnisë së Tij; si dhe  solli njëmbëdhjetë sihariqe e lajme të gëzueshme.

Po, unë e përsërisja këtë fjali të shenjtë me reflektim të thellë duke menduar të shkruaja një përmbledhje të shkurtër të Letrës së Njëzet; papritmas më erdhi në zemër: Mësoja këtë përmbledhje konçize Nadir Hoxhës dhe të rinjve këtu. Kështu, duke thënë “Bismil-lah…” Në Emrin e Allahut… fillova ta japë mësim:

Kjo fjali duke demonstruar Unitetin Hyjnor përmban njëmbëdhjetë Sihariqe dhe njëmbëdhjetë prova prej të vërtetave të besimit. Për tani, unë do të tregoj shkurtazi vetëm provat duke ua referuar shpjegimet e tyre më të detajuara dhe sihariqet e tyre Letrës së Njëzet dhe pjesëve të tjera të Risale-i Nurit.

Megjithatë, unë e shoh të përshtatshme të shkruaj këtu ca pika që nuk ua kam treguar të burgosurve kur po e shkruaja këtë mësim.

Dhe kështu, njëmbëdhjetë fjalët prej asaj Fjale Njësie janë sa vijon:

Fraza: la ilahe il-lall-llahu, Nuk ka zot tjetër përveç Allahut.

Prova e besimit në këtë fjali është trajtesa “El-Ajetul Kubra”, e cila është botuar. Për shkak se ajo është një vepër e jashtëzakonshme e pashoqe, në njoftimet e pjesëve të ndryshme të Risale-i Nurit, Imam Aliu, Zoti qoftë i kënaqur prej tij, tha:  “…Dhe për hir të trajtesës El-Ajetul Kubra më mbro mua nga vdekja e befasishme”, dhe duke e bërë atë trajtesë –El-Ajetul-Kubra një ndërmjetësuese, nëpërmjet fitoreve të trajtesës në gjykatat e Ankarasë dhe të Denizlit dhe përhapja e tij në mënyrë efektive dhe të fshehtë, kjo ishte arsyeja që studentët e Risale-i Nurit të merrnin pafajësinë, dhe meqenëse botimi i saj në mënyrë të fshehtë bëri që studentët e Risale-i Nurit të burgoseshin për nëntë muaj, kjo në mënyrë të qartë afirmoi parashikimin me keramet të Imam Aliut, Zoti qoftë i kënaqur me të, dhe lutjen e tij për studentët e Risale-i Nurit.

Po, Rrezja e Shtatë, El-Ajetul Kubra, ka shfaqur tridhjetë e tre Unanimitete të mëdhaja dhe prova universale në të gjitha qëniet. Duke aluduar për dëshmi të panumërta në secilën provë universale, ajo së pari provon se qiejt tregojnë ekzistencën e Ekzistuesit të Vetëm të domosdoshëm dhe unitetin me fjalët e yjeve; toka me frazat dhe me fjalitë e kafshëve dhe të bimëve; dhe kështu me rradhë, derisa Universi si një tërësi, me fjalët e të gjitha përmbajtjeve dhe të qënieve të tij, dhe me të vërtetat e mundësisë, të krijueshmërisë dhe të ndryshimit -ajo i provon ato aq qartë si qartësia e ditës. Ata të cilët dëshirojnë një besim të palëkundur dhe që kërkojnë një shpatë të pathyeshme për të luftuar pafesinë dhe anarkinë duhet t’i referohen trajtesës “El-Ajetul Kubra”.

Fraza e Dytë: Vahdehu, Ai është Një.

Një tregues konçiz i provës në këtë frazë është sa vijon:

Në çdo aspekt të Universit një Unitet, një njësi, është e dukshme. Për shembull, Universi shfaq një unitet dhe njësi nëpërmjet qënies së tij si një qytet i sistemuar, si një pallat madhështor, si një libër kuptimplotë i materializuar, dhe si një Kur’an i mishëruar çdo vërset i të cilit, çdo shkronjë dhe madje çdo pikë në të është një mrekulli dhe një Kur’an i mishëruar. Gjithashtu meqenëse llampa e pallatit është një dhe e njëjta, dhe kandili që tregon kohët është gjithashtu një dhe i njëjti, dhe kuzhinieri i tij i flaktë… është i njëjti, dhe spërkatësi i tij me ujë… është i njëjti, dhe kështu… një… një… një deri në një mijë e një… dhe qindrat e mijëra gjërave që ai përmban janë të gjitha një dhe e njëjta, atëherë ai provon në mënyrë vendimtare se pronari, sunduesi, shkruesi dhe autori i pallatit, i qytetit, i librit dhe i Kur’anit të mishëruar është ekzistues, Një dhe i Vetëm.

Fraza e Tretë:   la sherike lehu, Ai nuk ka shokë.

Një tregues i shkurtër i provës në këtë është sa vijon:

Vërseti sublim.

“Thuaju: “Po të kishte pasur zota e perëndi të tjerë bashkë me Të, siç thonë ata, atëherë ata sigurisht që do të kishin kërkuar të gjenin një rrugë drejt Zotit të Arshit…” është burimi i Rrezes së “El-Ajetul Kubra”, profesori dhe baza e saj. Domethënë, në qoftë se Allahu do të kishte pasur ndonjë ortak, dhe të tjerët të kishin ndërhyrë në krijim dhe në Hyjninë e Tij, rregulli i universit do të kishte qenë prishur”. Por rregulli i përkryer në çdo gjë, të vogël e të madhe, të pjesshme dhe universale, duke filluar nga krahu i mizës më të vockël dhe prej qelizës së vockël të bebes së syrit dhe duke përfunduar tek zogjt e panumërt që fluturojnë në ajër dhe tek sistemi diellor, ky rregull i përkryer jep dëshmi e prova të sigurta e vendimtare për pamundësinë dhe mosekzistencën e asnjë ortaku të atillë. Gjithashtu ai dëshmon në mënyrë të pakundërshtueshme për ekzistencën dhe Unitetin e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm.

Fraza e Katërt:  Lehul Mulku, e Tij është e gjithë prona.

Një tregues konçiz i një prove të gjatë të përfshirë në këtë frazë:

Ne shohim me sytë tonë se prapa perdes së të padukshmes ndodhet Pronari i një fuqie absolute dhe i një njohjeje të pakufishme i Cili e ka bërë faqen e tokës një tokë të lërueshme aq të gjërë sa gjërësia e vetë tokës; dhe në çdo pranverë mbjell në të farëra që janë më shumë se sa njëqind mijë lloje bimësh, i përhap ato të gjitha së bashku dhe të përziera me njëra-tjetrën, dhe pastaj i mbledh të korrat e tyre në mënyrë të dallueshme pa qenë të përziera dhe pa ngatërresë dhe me rregull të plotë; dhe nëpërmjet dorës së mëshirës dhe të urtësisë ua shpërndan ato të korra dyqind mijë llojeve të bimëve dhe të kafshëve duke ua dhënë ushqimin -furnizimin- e përshtatshëm e të caktuar sipas nevojës së tyre. Ai i kryen këto akte të mëdhaja në pronat e Tij të gjëra e të pasura, dhe veçanërisht në faqen e tokës. Atëherë, ata që nuk e besojnë këtë Drejtues të Gjithurtë dhe Pronarin Mëshirëplotë, do të detyroheshin të mohonin edhe këtë tokë bashkë me të korrat e saja, dhe do të ishin si sofistët idiotë.

Fraza e Pestë: Velehul Hamdu, Atij i takon lavdërimi.

Ky është tregues shumë i shkurtër për pikërisht provën e shtrirë të përfshirë në këtë frazë: Po, ne shohim me sytë tonë dhe kuptojmë qartë me mendjet tona deri në limitin e të qenurit e vetëkuptueshme se, “Një Furnizues Mëshirëplotë dhe një Mirëbërës Gjithëbujar sundon dhe drejton çështjet e qytetit të universit, kujdeset për çështjet e lagjes së tokës dhe zhvillon e rrit fushimin -kampingun- e njerëzve dhe të kafshëve. Madje Ai e ka transformuar tokën në një anije tregtare, dhe në një tren për të sjellë furnizimet ushqimore me qëllim që mirësitë e Tij të panumërta të falënderohen e të lavdërohen; dhe duke e bërë pranverën si një vagon treni të mbushur me njëqind mijë lloje ushqimesh; dhe i mbush kraharorët, të cilët u ngjasojnë kutiave të konservave, me qumësht të shijshëm për t’ua dërguar krijesave të gjalla të nevojshme, racionet e të cilave janë sosur në fund të dimrit. Kushdo që ka sa një grimcë mend, do të besonte padyshim se kjo çështje sigurisht është prej veprave të një Furnizuesi Mëshirëplotë. Dhe ai që nuk e beson këtë dhe shmanget duke rënë në mohim është një idiot, një kafshë e humbur, meqë atëherë ai do të detyrohej t’i mohonte të gjitha mirësitë e rregullta dhe ushqimet e veçanta në faqen e tokës, të cilat janë shkak për të dhënë lavdërime e falënderime.

Fraza e Gjashtë:  Juhji, Vetëm Ai jep jetë.

Një aluzion tej mase i shkurtër për provën në këtë frazë:

Po, është provuar në Fjalën e Dhjetë dhe në pjesët e tjera të Risale-i Nurit se në çdo pranverë në faqen e tokës një ushtri e lavdishme ngrihet duke ardhë në jetë; ajo përbëhet prej treqind mijë lloje speciesh të qënieve të gjalla të një shumëllojshmërie të pafundme. Me anëtarët e saj të panumërt, të gjithë atyre u jepen jetët dhe pajisen me gjërat e domosdoshme me rregull të plotë e me sistem të përkryer, gjë e cila na shfaq neve njëqind mijë modele nga modelet e Ringjalljes më të madhe, madje na shfaq shenjat e saj. Të gjitha ato krijesa të panumërta të ndryshme të cilat janë të përziera, e të ngatërruara me njëra-tjetrën dhe bashkë vijnë në jetë me drejtpeshim të përkryer, me rregull dhe pa gabim, pa harresë dhe pa mangësi, pa konfuzion, dhe i dallon ato pavarësisht përzierjes së tyre, dhe duke mos neglizhuar asnjërin prej tyre. Ato qindra mijëra specie kafshësh me anëtarët e tyre të panumërt, të cilët që të gjithë ndryshojnë për sa i përket formave të tyre, artit dhe mjeteve të tyre të jetesës, vijnë në jetë nga pikat e lëngut e quajtur spermë, i cili i gjithi është i ngjashëm, nga farërat që i ngjasojnë njëra-tjetrës dhe nga kokrrat e vockëla të insekteve të cilat të gjitha janë të ngjashme, dhe nga lëngu dhe vezët e zogjve të cilat janë ose të njëjtat ose vetëm ndryshojnë pak nga njëra-tjetra. Po, Ai që e realizon këtë është vetëm Krijuesi i Gjithëditur dhe është Jetëdhënësi dhe i Gjalli i Përjetshëm dhe Vetekzistuesi i Përhershëm, i Cili i shkruan njëqind mijë libra të ndryshëm nga njëri-tjetri në faqen e tokës dhe në pranverë dhe i shkruan bashkarisht, të ndërfutur, pa gabim, me një shkrim të përkryer; dhe vepron me autoritet sipër tyre me një përkujdesje të pakufishme dhe punon në to me një urtësi të pafundme… ai person që nuk do ta besonte këtë, padyshim që do të detyrohej të mohonte vetveten dhe t’i mohonte të gjitha qëniet e gjalla të shpërndara në të gjithë tokën dhe të lidhura me spangon -shiritin- e kohës në të gjitha stinët e pranverave të shkuara dhe që gjenden në fytyrat e tokës së gjallë dhe në hapësirën e gjallë; dhe ai vetë do duhej të ishte më idioti dhe më fatkeqi i krijesave të gjalla.

Fraza e Shtatë: Ve Jumitu, Ai shkakton vdekjen.

Një tregues shumë i shkurtër i provës së përfshirë në këtë frazë:

Në vjeshtë kur treqind mijë speciet e krijesave të gjalla janë duke u shkarkuar prej detyrave të tyre nën emrin e vdekjes, çdo lloj dhe çdo anëtar i tyre i lënë farërat e tyre amanet tek Dora e Urtësisë së Gjithëruajtësit të Gjithëlavdishëm, ato farëra të cilat janë si kutia të fletëve të punëve të tyre, si indekse të aktiviteteve të tyre dhe listat që do t’i përmbushin në pranverën e ardhshme; ato i ngjasojnë shpirtit të tyre të qëndrueshëm nga njëri aspekt –ashtu si farat shumë të vockëla të pemës së fikut të cilat i mbajnë të gjitha ligjet që sundojnë në jetën e pemës së tyre, dhe secila prej tyre është si një shpirt i pavdekshëm i saj- ku në të Krijuesi i Gjithurtë, i Gjalli që nuk vdes, shkruan me penën e Kaderit -si shkrimi në fuqinë e memories- historinë e jetës së pemës dhe sikur ajo të ishte një libër i madh… Atëherë ai person që nuk e beson këtë Krijues të Gjithurtë, të Gjallin e Përjetshëm i Cili nuk vdes, një person i tillë sigurisht nuk do të ishte vetëm një idiot dhe një kafshë e dalldisur, por gjithashtu më fatkeq se shejtani me të cilin mbahet i ndezur zjarri i Xhehennemit, dhe do të dënohet me vdekje të përjetshme.

Po, këto akte që u përmendën dhe të cilat tregojnë provat e këtyre frazave janë akte të urta universale e gjithëpërfshirëse që përfshijnë çudira e mrekulli të panumërta -këto akte- nuk mund të jenë kurrë pa Atë që i realizoi ato; përndryshe, kjo do të ishte një pamundësi e njëqindfishtë dhe një kotësi absolute; t’ua atribuosh ato shkaqeve të verbëra, të pafuqishme, të pavetëdijshme, të vdekura, të pajeta, të ngatërruara, të çrregullta dhe të papërmbajtura, është e pamundur një mijë herë, e papranueshme dhe krejtësisht e pabazë.

Në qoftë se ato çështje të urta do t’i atribuoheshin dikujt tjetër, veç Vepruesit të Gjithurtë, atëherë do të duhej të ekzistonte një fuqi absolute dhe një mjeshtëri e përkryer lidhur me formëdhënien e të gjitha bimëve dhe luleve në çdo grimcë të dheut, dhe çdo molekulë e ajrit duhej të posedonte aftësinë për t’i njohur të gjitha ligjëratat dhe të gjitha fjalët e folura nëpër radio e telefonë, dhe për t’ua mësuar ato edhe molekulave të tjera.

Madje asnjë shejtan nuk do të mundte të bënte ndokënd që ta pranonte një ide të tillë të jashtëzakonshme.

Dënimi për mosbesimin dhe për mohimin, janë kaq larg prej arsyes dhe realitetit dhe përbëjnë fyerje dhe agresion kundra të gjitha qënieve, -ai dënim- do të mund të ishte vetëm se zjarri i tmerrshëm i Xhehennemit, që është thjesht drejtësi e pastër. Ne sigurisht duhet të themi: Le të jetojë Ferri për këta mohues!

Fraza e Tetë: Ve Huve Haj-jun La jemut, Ai është i gjallë që nuk vdes.

Një tregues tej mase i shkurtër i provës në këtë frazë është ky:

Diejt e vegjël që shihen për shembull, gjatë ditës në flluskat e sipërfaqes së detit dhe mbi faqen e lumit rrjedhës, zhduken me largimin e atyre flluskave, dhe flluskat që vijnë pas tyre i shfaqin të njëjtët diej si ato të mëparshmet; dhe me këtë ato tregojnë diellin që është në qiell dhe dëshmojnë për të. Dhe me zhdukjen dhe me vdekjen e tyre ato tregojnë për ekzistencën e një dielli të vazhdueshëm e të përjetshëm. Gjithashtu krijesat në sipërfaqen e detit gjithmonë të ndryshueshëm të Universit, dhe në hapësirën e pafundme që përtëritet gjithnjë, në fushën e lërueshme të grimcave të vockëla, dhe në lumin e kohës, i cili me rrjedhjen e tij i tërheq të gjitha qëniet kalimtare dhe i përfshin tek vetja e tij, qënie të cilat në mënyrë të vazhdueshme e shpejt rrjedhin dhe largohen; dhe vdesin së bashku me shkaqet e tyre të jashtme. Në çdo ditë, dhe në çdo vit, një univers vdes dhe një tjetër i ri vjen në vend të tij, dhe në mënyrë të vazhdueshme vdesin botërat udhëtuese dhe universet rrjedhës në fushën e grimcave pasi të merren prodhimet prej tyre.

Dhe ashtu siç tregojnë flluskat dhe diejt e vegjël me zhdukjen e tyre diellin e përjetshëm, po ashtu vdekja e atyre krijesave të panumërta dhe zhdukja e atyre prodhimeve dhe shkarkimi i tyre së bashku me shkaqet e tyre të jashtme tregojnë me qartësi e me siguri të plotë si dita dhe si dielli në mesditë për domosdoshmërinë e ekzistencës së të Gjallit që nuk vdes, për Diellin e Përjetshëm, për Krijuesin e Pavdekshëm, për Urdhëruesin Më të shenjtë, për Unitetin e Tij dhe për ekzistencën e Tij. Të gjitha qëniet dëshmojnë për këto një mijë herë në mënyrë më të qartë e të sigurtë se sa ekzistenca e vetë universit. Tani sigurisht që ju keni kuptuar se sa i shurdhët, idiot dhe i dëmshëm është dikush që nuk i dëgjon këto zëra të lartë dhe këto dëshmi të fuqishme që mbushin universin, dhe që nuk u kushton vëmendje atyre.

Fraza e Nëntë: Bijedihil Hajr, E gjithë mirësia është në Dorën e Tij.

Një tregues i shkurtër i provës i përfshirë në këtë frazë është sa vijon:

Ne shohim në çdo sferë të universit, në çdo botë të qënies, në çdo nivel të tij, në çdo individ të tij, në çdo anëtar, dhe madje në çdo qelizë të trupit të tij, shohim që secila prej tyre posedon një magazinë ose depo duke përfshirë furnizimet e saj rezervë me ushqime, posedon një fushë të lërueshme ose një thesar duke prodhuar e ruajtur të gjitha domosdoshmëritë e saj. Sepse mu në kohën e duhur, me rregull e drejtpeshim të plotë, me urtësi e përkujdesje të plotë, të gjitha domosdoshmëritë u jepen atyre qënieve të nevojshme nga një Dorë e fshehtë, jashtë fuqisë dhe vullnetit të tyre. Për shembull, malet përmbajnë të gjitha mineralet dhe kimikatet e domosdoshme për njeriun dhe për qëniet e gjalla, dhe gjërat e domosdoshme për jetën. Ato janë thesare e depo të mbushura në mënyrë të përkryer nëpërmjet Urdhërit dhe planit të një të Vetmi.

Ashtu si toka që është një fushë e lërueshme, një lëmë dhe një kuzhinë që përgatit ushqimet e të gjitha gjallesave me rregull e me drejtpeshim të plotë duke e realizuar atë me fuqinë e Furnizuesit të Gjithurtë, madje tek çdo njeri dhe tek çdo gjymtyrë prej gjymtyrëve të tij është një depo dhe një thesar për ruajtje, madje tek çdo qelizë e trupit gjithashtu ndodhet një depo e vogël që u përshtatet depove rezervë të furnizimeve… Dhe kështu në çdo qënie ka një magazinë; madje edhe magazina e botës së Ahiretit është banesa e dynjasë, dhe fusha dhe depoja e Xhennetit është bota islame dhe humanizmi i vërtetë, i cili prodhon të mirën, bukurinë dhe dritat e kësaj bote. Dhe një depo prej depove të Xhehennemit janë lëndët e prishura dhe grupet e ndotura të kësaj bote, të cilët vijnë nga mosekzistenca, të cilat janë të këqija dhe prodhojnë të këqijat, gjërat e shëmtuara dhe mosbesimin, dhe të cilët ndotin botërat e ekzistencës, që janë të mira. Dhe depoja e nxehtësisë së yjeve dhe burimi i saj është Ferri; ndërsa thesari i dritave i tyre dhe burimi i tyre është Parajsa. Atëherë duke aluduar për të gjithë ato thesare të panumërt, fraza “E gjithë mirësia është në Dorën e Tij”, demonstron një provë shumë të ndritshme.

Po, kjo frazë, së bashku me frazën,  “Në Dorën e Tij janë çelësat e të gjitha gjërave”, tregojnë për atë që nuk është krejtësisht i verbër dy prova për Hyjninë dhe Unitetin, gjërësia e të cilave është e pafundme; dhe ato të dyja janë çudira dhe mrekulli të pakufishme. Për shembull, shiko vetëm sa vijon prej atyre thesareve e depove të pafundme: Rregulluesi i Gjithurtë, Pronari i Çelësave të farërave dhe të bërthamave, i atyre depove të vockëla që secila prej tyre përfshin anëtarët dhe destinacionet e pemës së madhe ose të lules së ndritur, ashtu siç zgjon dhe e hap derën e vockël të farës me urdhrin e Tij ‘zgjohu’ dhe me Çelësin e Vullnetit të Tij, me rregull e me drejtpeshim të plotë, po ashtu Ai hap thesarin e madh të tokës me çelësin e shiut. Pa gabim Ai i hap të gjitha farërat, të cilat janë depo të vockëla dhe lëngu riprodhues i bimëve; të gjitha origjinat e kafshëve dhe të gjitha pikëlat që janë lëngu riprodhues i zogjve dhe i insekteve fluturues, lëng i cili përbëhet nga uji dhe ajri; Ai i hap ato të gjitha së bashku, pa gabim dhe këtë nëpërmjet marrjes nga ana e tyre urdhrin e hapjes dhe të zhvillimit… Allahu xh.sh. në të njëjtën kohë i hap të gjitha thesaret dhe depot e universit qofshin universale e të pjesshme, ose fizike dhe jofizike me një çelës të veçantë për secilën nëpërmjet Dorës së urtësisë, të vullnetit, të mëshirës dhe të dëshirës.

Në qoftë se dëshiron ta njohësh këtë dhe ta shohësh, hidhe vështrimin tek thesaret e tua të vogëla që janë zemra jote, truri yt, trupi yt dhe stomaku yt. Hidhe vështrimin tek kopështi yt dhe tek pranvera e cila është lulja e tokës dhe tek lulet dhe frutat e saj. Ai xh.sh. i hap ato me një dorë të padukshme me çelësa të dallueshëm e të ndryshëm që vijnë nga fabrika e Kun Fejekun “Bëhu! Dhe ajo bëhet (në çast)” i hap me rregull të plotë dhe me drejtpeshim me mëshirë dhe me urtësi. Ajo Dorë e fshehtë nxjerr pesha të mëdha ushqimesh nga një kuti e vockël që peshon më pak se një ons (peshë) dhe ua paraqet ato krijesave të gjalla si një gosti e madhe.

A do të ishte e mundur që forca e verbër, natyra e shurdhët, rastësia e pasynim apo shkaqet e pajeta, injorante e të pafuqishme të ndërhynin në një akt të tillë të pafundmë, i cili çon në këtë shkallë rregulli, njohjeje dhe intuite, dhe në një mjeshtëri të hollë arti me urtësi të plotë që rastësia nuk do të mund t’i afrohej kurrë (një akti të tillë), në një autoritet të drejtpeshuar në të cilin nuk ka absolutisht asnjë gabim, dhe në një Hyjni Madhështore e të drejtë me drejtësi të plotë në të cilin nuk ka aspak padrejtësi?

A do të ishte e mundur për atë që nuk i sheh të gjitha gjërat përnjëherësh dhe që nuk mundet t’i drejtojë ato përnjëherësh, dhe që nuk i vë të gjitha grimcat, planetët dhe të gjitha yjet së bashku nën urdhërin e tij dhe të ndërhynte në këtë administrim dhe drejtim të çështjeve të cilat në të gjitha anët janë me urtësi, me mrekulli dhe me ekuilibër?

Dhe kështu, ai njeri që nuk beson një Rregullues të këtillë të punëve, Rregullatorin Mëshirëplotë, dhe Zotin e Gjithurtë në Dorën e të Cilit është e gjithë mirësia, i Cili ka Çelësat e të gjitha gjërave, ai do të ishte krejtësisht i çudhëzuar, i rënë në mohim; “Ai nuk ka tjetër përveç zjarrit “Ferrit”, i cili zemërohet e tërbohet ashtu siç deklaron vërseti,  “Ai (zjarri) pothuaj shpërthen me vrull”. Xhehennemi -Ferri- thotë me gjuhën e gjendjes së tij: “Ai e meriton ndëshkimin tim të përjetshëm sepse ai nuk është i denjë për mëshirë.”

Fraza e Dhjetë: Ve Huve Ala Kul-li Shej’in Kadir, Dhe Ai është i Gjithëfuqishëm mbi gjithçka.

Një tregues tej mase konçiz i provës i përfshirë në këtë frazë është sa vijon: Sapo të vijë çdo krijesë e vetëdijshme në këtë bujtinë të kësaj bote dhe i hap sytë e saj, shikon se një fuqi mban në kapjen e saj të gjithë universin dhe prej asaj fuqie janë një njohje e parapërjetshme dhe gjithëpërfshirëse e cila kurrë nuk ngatërron asgjë, dhe një urtësi shumë e saktë dhe një përkujdesje e madhe të cilat kurrë nuk veprojnë pa qëllim dhe pa drejtpeshim. Dhe ashtu siç e bën -ajo Fuqi- çdo individ të ushtrisë së grimcave të tërhequr në ekstazë si një dervish Mevlevi dhe e përdor atë në detyra të shumta, po ashtu në të njëjtën kohë dhe në përputhje me të njëjtin ligj, i shkakton globit tokësor të udhëtojë duke përshkuar në një vit distancën e njëzet e katër mijë viteve, përsëri si një Mevlevi ashik.

Dhe në të njëjtën kohë dhe në përputhje me të njëjtin ligj, nëpërmjet të cilit ajo u dërgon njerëzve dhe kafshëve prodhimin e stinëve, ajo e bën diellin si një sovajkë ose si një çikrik i tjerrëses, dhe duke e lëvizur atë gjithashtu në qendrën e tij si një ashik në ekstazë, duke i nështruar planetët të cilët janë individët e ushtrisë së sistemit diellor e duke i përdorë në shërbime e në detyra të mëdha me rregullsi dhe ekuilibër të plotë.

E njëjta fuqi shkruan me të njëjtin ligj të urtësisë dhe në të njëjtën kohë qindra mijëra lloje në të gjithë faqen e tokës, dhe secili prej atyre llojeve janë si qindra e mijëra libra, i shkruan ato bashkarisht dhe të ndërfutur, pa ngatërresë dhe pa harresë duke shfaqur me të mijëra modele të Ringjalljes më të madhe.

Dhe e njëjta fuqi, në të njëjtën kohë e transformon fletën e ajrit në një tablo fshirjeje dhe ripohimi duke i bërë të gjitha grimcat e tij sikur të ishin majat e penës së atij libri dhe pikat e tij; duke i përdorë ato në detyra të shumta brenda asaj që ka përcaktuar Urdhri dhe dëshira Hyjnore, madje ajo u ka dhënë aftësi secilës prej atyre grimcave me qëllim që t’i marrë të gjitha fjalët dhe ligjëratat sikur ajo t’i njihte të gjitha ato dhe i transmeton ato pa gabim; ajo e përdor secilën prej tyre sikur të ishte një vesh i vockël dhe një gjuhë e vockël, duke provuar se ai element i ajrit është një fron i Urdhrit dhe i Dëshirës Hyjnore. Dhe kështu sipas këtij treguesi të shkurtër: Ai i Cili e bëri universin si një qytet të mirërregulluar, si një pallat madhështor, si një bujtinë të lulëzuar, si një libër të mrekullueshëm dhe si një Kur’an të qartë, dhe i Cili me Fuqinë e tij mban në kapjen e Tij me balancën e njohjes dhe me rregullin e urtësisë të gjitha nivelet e krijesave, botërat dhe grupet e tyre duke filluar nga grimcat e tyre dhe duke përfunduar tek tërësia e të gjithë universit; Ai i drejton çështjet e tyre, vepron me autoritet sipër tyre dhe shfaq brenda asaj fuqie madhështore urtësinë e tij të madhe dhe mëshirën e Tij të gjërë dhe shpall brenda Hyjnisë së Tij absolute dhe bën të njohur ekzistencën e Tij dhe Unitetin e Tij në mënyrë më të qartë se sa dielli në mes të ditës. Dhe kundrejt bërjes së Tij të njohur kërkon të njohurit me Të nëpërmjet besimit, dhe kundrejt bërjes së vetes së Tij të dashur kërkon dashurinë për Të nëpërmjet ibadetit; dhe kundrejt mirësive të Tij kërkon falënderime e lavdërime ndaj Tij.

Ata të cilët nuk e njohin këtë të Gjithëmëshirshëm Mëshirëplotë dhe të cilët nuk përpiqen ta duan Atë nëpërmjet adhurimit, por çudhëzohen duke rënë në mohim dhe ushqejnë një lloj armiqësie ndaj Tij… këta nuk janë tjetër veçse shejtanë në forma njerëzore, dhe janë si nimrudë dhe faraonë të vegjël. Nuk ka dyshim se ata meritojnë një ndëshkim të përjetshëm të pafund.

 Fraza e Njëmbëdhjetë:  Ve Ilejhil Mesir, Dhe me Të, të gjitha gjërat e kanë fundin e tyre.

Domethënë, fundi është për tek sfera e pranisë së Tij xh.sh., dhe për tek bota e Tij e qëndrueshme, dhe për tek banesa e Ahiretit të Tij, dhe për tek vendbanimi i lumturisë, ashtu siç është Ai tek prania e të Cilit do të kthehen të gjitha krijesat e universit; ato mbështeten tek Ai, dhe i referohet fuqisë së Tij i gjithë zinxhiri i shkaqeve, duke ditur se shkaqet janë perde që janë vënë para akteve të asaj fuqie, me qëllim që të mbrohet dinjiteti dhe krenaria e saj e shenjtë. Atëherë të gjitha shkaqet e jashtme janë thjesht perde dhe nuk kanë aspak efekt në krijim. Po të mos ishin urdhëri dhe dëshira e Tij xh.sh. nuk do të mundej -as edhe grimca- të lëvizte.

Një tregues shumë i shkurtër i provës i përfshirë në këtë frazë është sa vijon:

Së Pari: Ne ju referojmë juve Fjalën e Dhjetë dhe shtojcën e saj, Fjalën e Njëzet e Nëntë, Çështjen e Shtatë të Frutave të besimit, Rrezen e Tretë dhe trajtesat e Risale-i Nurit rreth besimit.

Në të vërtetë ato trajtesa e kanë provuar këtë shtyllë të besimit me prova të pafundme, ato madje i detyrojnë edhe mohuesit më kryeneçë që të pranojnë që ekzistenca e Ahiretit është aq e sigurt si ekzistenca e kësaj bote.

Së Dyti: Një e treta e Kur’anit të shpjegimit të mrekullueshëm shikon tek Ringjallja e të vdekurve dhe tek Ahireti; dhe i ndërton të gjitha pretendimet e tij mbi atë realitet. Prandaj, ashtu si të gjitha mrekullitë e Kur’anit dhe argumentet e tij, të cilat provojnë vërtetësinë e tij -Kur’anit-, tregojnë për ekzistencën e Ahiretit, po ashtu të gjitha mrekullitë e profetit që dëshmojnë për vërtetësinë e profetësisë së tij, dhe të gjitha dëshmitë e profetësisë së tij dhe të gjithë argumentat e vërtetësisë së tij dëshmojnë për Ahiretin dhe ringjalljen; sepse çështja më e madhe për tek e cila bëri ftesë ai profet fisnik gjatë gjithë jetës së tij ishte Ahireti, ashtu siç bënë ftesë njëqind e njëzet e katër mijë pejgamberë a.s. për tek jeta e amshuar dhe tek lumturia e përjetshme, e sihariquan njerëzimin për të dhe provuan vërtetësinë e pretendimeve të tyre me prova të sigurta dhe me mrekulli të panumërta.

Nuk ka dyshim se të gjitha mrekullitë e tyre dhe provat e tyre që tregojnë profetësinë e tyre në pretendimet e tyre gjithashtu dëshmojnë për Ahiretin dhe për jetën e qëndrueshme të cilat janë pretendimet e tyre më të mëdhaja dhe më të vazhdueshme.

Duke bërë analogji me këtë, të gjitha provat që provojnë shtyllat e tjera të besimit dëshmojnë për ndodhjen e Ahiretit dhe për hapjen e dyerve të banesës së lumturisë së përjetshme.

Së Treti: Krijuesi i këtij universi i Cili i krijoi të gjitha grimcat e tij, planetët, pjesët dhe nivelet duke i caktuar secilës prej tyre një detyrë, por detyra të shumta me urtësi të plotë dhe duke i nështruar vazhdimisht dhe duke shfaqur plotësinë e Tij, fuqinë e Tij dhe Hyjninë e Tij. Dhe Ai i Cili i dërgon grupet e krijesave karvan pas karvani, madje botë pas bote ripërtëritëse udhëtuse për tek bujtina e kësaj dynjaje dhe për tek fusha e provimit të kësaj jetës së dynjasë me qëllim që të shfaqë manifestimet e pafundme të Emrave të Tij të bukur të përjetshëm dhe që të marrë të gjitha imazhet e atyre krijesave, aktet dhe gjendjet e tyre me kamerat e botës së Ndërmjetme dhe për kinematë e Ahiretit të ngritura në botën e Shëmbëllesës. Dhe pasi t’i lirojë ato i dërgon grupet e tjera karvan pas karvani, madje dërgon një lloj prej botërave rrjedhëse dhe udhëtuese për tek ajo fushë, me qëllim që t’i përmbushin ato detyra dhe të jenë pasqyra për manifestimet e Emrave të Tij. Prandaj a do të ishte e mundur për këtë Krijues Hirplot, për Autorin e Gjithëlavdishën, Allahun Zotërues të Plotësisë që të mos bënte banesë shpërblimi dhe ndëshkimi? Dhe të mos realizonte ringjalljen më të madhe dhe gjyqin e fundit për njerëzit, të cilët me vetëdije dhe me mend ju përgjigjen në këtë botë kalimtare të gjitha qëllimeve të Krijuesit, duke e dashur Atë me të gjithë kapacitetin e tyre dhe duke e bërë Atë t’i dojë ata; duke e njohur Atë dhe duke e bërë Atë të njohur; duke kërkuar me dua të pafundme lumturinë e përjetshme në Ahiret; dhe meqenëse, duke poseduar inteligjencë, ata vuajnë vuajtje të pafundme, mallëngjehen për jetën e përhershme, e cila është kënaqësi e pastër, me të gjitha qëniet e tyre, shpirtërat dhe kapacitetet e tyre; -a do të ishte e mundur që të mos ketë ky njeri shpërblim dhe dënim? Ruajna Zot! Një mijë herë Ruajna Zot!

Meqenëse këta tregues të shkurtër janë provuar e shpjeguar në mënyrë të ndritshme të fuqishme dhe të detajuar në Risale-i Nur, ne ju referojmë juve atje dhe e presim shkurt këtu këtë histori të gjatë.

“Lavdi të qoftë Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtet që Vetëm Ti je i Gjithëdituri i Gjithurti”.[2]

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Një përmbledhje e shkurtër e Sures el-Fatiha

[Pjesa e Dytë e mësimit të vetëm që unë e dhashë pasi u trasnferova përkohësisht prej burgimit të vetmuar në shkollën e Tretë të Jusufit për tek shoqërimi i të tjerëve.]

Ky është një shembull i shkurtër i mësimeve të dhëna për studentët e Risale-i Nurit në burg:

Ndërsa duke recituar suren el-Fatiha gjatë namazeve, ajo më urdhëroi mua të shpjegoja një pikë prej oqeanit të saj dhe një shkreptimë të vetme prej shtatë ngjyrave në dritën e diellit të saj. Sigurisht ne i kemi shkruar disa pika të holla shumë të këndshme dhe të ëmbëla prej këtij thesari të shenjtë të Kur’anit, pjesërisht në letrën e Njëzet e Nëntë dhe veçanërisht në udhëtimin imagjinar në “Nunin” e “Naëbudu”, në trajtesën “Tetë Simbolet” dhe në komentin Kur’anor të titulluar “Shenjat e mrekullisë” si dhe në pjesë të tjera të Risale-i Nurit. Por ama unë u detyrova -nga një këndvështrim- të shkruaja reflektimet e mia gjatë namazeve, por vetëm aluzionet për shtyllat e besimit dhe për provat e tyre nga pikërisht ajo përmbledhje e ëmbël e Kur’anit, në formën e një ekstrakti të përmbledhur dhe në mënyrën e Pjesës së Parë lart. Kështu duke ia referuar frazën  “Bismil-Lahir-rahmanir-Rahim” dy ose tre trajtesave të Risale-i Nurit, unë po filloj me  “El-Hamdu Lil-Lahin”.

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

“Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun, Zotin e të gjitha botëve, “I Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

I Vetmi Zotërues (Gjithëshikues) i Ditës së Gjyqit (Ditës së Ringjalljes).

Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë ndihmë.

Drejtona në Rrugën e Drejtë.

Në Rrugën e atyre të cilëve Ti u ke dhuruar Mëshirën Tënde, jo (në rrugën) e atyre që merituan zemërimin Tënd mbi vete dhe as (në rrugën) e atyre të cilët humbën”.[3]

Fraza e Parë: El-Hamdu lil-lahi, Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun.

Një aluzion shumë i shkurtër për provën e të vërtetave të besimit në këtë frazë është:

Shkaku i dhënies së lavdërimeve dhe të falënderimeve në univers, janë mirësitë dhe favoret që vijnë me bollëk, në mënyrë të qëllimshme, dhe veçanërisht dërgimi i qumështit të pastër, të shijshëm dhe ushqyes ndërmjet gjakut dhe jashtëqitjes për të vegjëlit dhe për fëmijët e pafuqishëm; po ashtu janë edhe mirëbërësitë dhe dhuratat e qëllimshme, dhe nderimet dhe gostitë e mëshirshme të cilat kanë mbuluar të gjithë faqen e tokës; madje kanë mbuluar të gjithë universin. Çmimi për këto është të thuash Bismil-lah në fillim, dhe pastaj El-Hamdu lil-lah në fund; dhe midis tyre të perceptosh mirëbërësinë në vetë mirësinë dhe pastaj prej saj të arrish tek njohja e Zotit të Gjithëlavdishëm. Hidhe vështrimin tek pikërisht vetja jote, tek stomaku yt dhe tek shqisat e tua! Sa shumë të nevojshme janë ato për gjëra të shumta dhe për mirësi të bollshme! Sa shumë ushqime e kënaqësi kërkojnë ato me çmimet e lavdërimeve dhe të falënderimeve! Shikoje këtë dhe krahasoji të gjitha krijesat e gjalla me veten tënde.

Dhe kështu, lavdërimet e pafundme që afrohen me gjuhët e gjendjeve dhe të fjalëve kundrejt këtyre mirësive të gjithanshme tregojnë aq qartë si dielli për ekzistencën e një Hyjnie Universale të Një të Vetmi Unik i Cili është i Adhuruari, i Lavdëruari dhe Mirëbërësi Mëshirëplotë.

Fraza e Dytë: Rabbil-A’lemine, Zotin e të gjitha botëve.

Një aluzion shumë i shkurtër për provën e përfshirë në këtë frazë është: Ne shohim me sytë tonë se brenda universit nuk janë me mijëra, por me miliona botëra, universe të vegjël, shumica e tyre të ndërfutura njëra brenda tjetrës. Megjithëse kushtet për administrimin dhe drejtimin e këtyre janë të gjitha të ndryshme, ato organizohen, mbahen dhe administrohen në mënyrë aq perfekte, saqë ashtu si një fletë e vetme duke u mbajtur vazhdimisht para shikimit të Tij, universi ripërtërihet e ndryshohet, dhe ashtu si një rresht, secila prej atyre botërave shkruhet nga pena e fuqisë dhe e Kaderit të Tij. Shfaqen dëshmi universale e të pjesshme aq sa numri i grimcave dhe i qënieve që vijnë nga përbërja e tyre, dhe në çdo çast e moment, për domosdoshmërinë e ekzistencës dhe për unitetin e të gjitha botëve i Cili i drejton këto miliona botëra prej botërave dhe universeve udhëtues me një Hyjni absolute që Zotëron njohje dhe urtësi të pafundme dhe me një përkujdesje e mëshirë që përfshijnë çdo gjë. Të mos e vërtetosh, të mos e kapësh, të mos e kuptosh ose të mos e shohësh një Hyjni madhështore të Këtillë e cila i drejton dhe i organizon të gjitha gjërat duke filluar nga fusha e lërueshme e grimcave për tek sistemi diellor dhe për tek Rruga e Qumështit, dhe prej qelizës në trup për tek depoja e tokës dhe për tek i gjithë universi duke i administruar me të njëjtin ligj, me të njëjtën Hyjni dhe me të njëjtën urtësi, sigurisht kjo do ta bënte personin të meritojë dënim të pafundmë, dhe mohon vlefshmërinë e tij për të të ardhur keq për të – për ta mëshiruar.

Fraza e Tretë: Er-Rahmanir-Rahijm, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

Një aluzion shumë i shkurtër për provën në këtë frazë është: Po, ekzistenca dhe realiteti i një mëshire të pakufishme është aq e qartë dhe e dukshme në univers sa drita e diellit. Kjo mëshirë e gjërë dëshmon në mënyrë të sigurt –si dëshmia e ditës për diellin- për Një të Gjithëmëshirshëm Mëshirëplotë të fshehur pas perdes së të Padukshmes.

Po, një pjesë e rëndësishme e mëshirës është Rëzku –ushqimi-, meqë ai i jep kuptimin e Er-Rez-zak, Furnizuesit Emrit Hyjnor Er-Rahman, i Gjithëmëshirshmi; ajo mëshirë shprehet nga Emri Hyjnor Er-Rez-zak, Furnizuesi. Vetë rëzku -furnizimi me ushqime- e tregon Furnizuesin Mëshirëplotë në një mënyrë aq të qartë deri në atë shkallë saqë ai i cili do të kishte sa një grimcë vetëdije do të detyrohej ta vërtetonte dhe ta besonte.

Për shembull, Ai dërgon ushqim për të gjitha qëniet e gjalla, veçanërisht për të pafuqishmit dhe për të vegjëlit gjithandej tokës dhe atmosferës, në një mënyrë vërtet të çuditshme përtej dëshirave dhe fuqisë së tyre, nga asgjëja, nga farërat e ngjashme me njëra-tjetrën, nga pikat e ujit dhe nga kokrrat e tokës. Ai i bën zogjtë të kërkojnë ushqim dhe ua sjell atë zogjve të dobët e të pafletë, në foletë tek majat e pemës. Ai e nënshtron luaneshën e uritur ndaj drangut -këlyshit- të saj, saqë ajo nuk e ha mishin që e gjen por ua jep atë këlyshëve të saj. Ai e dërgon qumështin e këndshëm, ushqyes, të pastër e të bardhë, si uji i Keutherit, prej burimeve të kraharorëve për tek të vegjëlit e qënieve humane dhe për tek të vegjëlit e kafshëve të tjera, pa u ndotur prej gjakut të kuq dhe prej jashtëqitjes së papastër, duke u dërguar gjithashtu edhe butësinë e dhembshurinë e nënave që t’u vijnë në ndihmë atyre; dhe këtë e realizon pa asnjë ngatërresë, pa gabim dhe pa ndotje. Dhe ashtu siç shpejtojnë e nxitojnë ushqimet e përshtatshme për tek të gjitha pemët e nevojshme për një lloj ushqimi -rëzku- në mënyrë të jashtëzakonshme, po ashtu Ai u dhuron një tryezë të shtrirë ushqimesh shqiseve të njeriut, të cilat kërkojnë ushqime fizike dhe jofizike, si dhe mendjes së tij, zemrës dhe shpirtit.

Është sikur universi të përbëhej nga qindra mijëra tryeza të shtruara prej çdo lloji varieteti të ndryshëm, të gjithë të ndërfutur e të mbështjellë njëri brenda tjetrit si petalet e trëndafilit, ose si mbulesat -lëvoret- e kallirit të misrit njëra sipër tjetrës. Me një shumësi të gjuhëve të ndryshme, të pjesshme dhe universale sa numri i tryezave dhe i ushqimeve që ato mbajnë dhe sa numri i mirësive të tyre, këto tregojnë për gjithësecilin, i cili nuk është krejtësisht i verbër, të Gjithëmëshirshmin, Furnizuesin, Mëshirëplotin dhe Gjithëbujarin.

Në qoftë se do të thuhej: Fatkeqësitë, shëmtitë dhe të këqijat në këtë botë janë në kundërshtim me atë mëshirë gjithëpërfshirëse, dhe e prishin atë.

Përgjigjja: kësaj çështjeje i është përgjigjur në mënyrë të kënaqshme në pjesë të ndryshme të Risale-i Nurit të tilla, si Trajtesa rreth Kaderit Hyjnor. Duke jua referuar juve ato, ne këtu do të japim vetëm një aluzion të shkurtër, sa vijon:

Të gjitha elementet, të gjitha botërat e qënieve, dhe të gjitha krijesat, kanë detyra të shumta, të pjesshme dhe universale dhe secila prej atyre detyrave fiton rezultate e fruta të shumtë. Shumica absolute e tyre janë rezultate të bukura, interesa të dobishme dhe mirësi e mëshira. Dhe një pjesë e pakët prej tyre bëhet e keqe dhe shëmti e pjesshme dhe e dukshme dhe padrejtësi për ata që kanë humbur aftësinë dhe që veprojnë gabimisht, ose për ata që meritojnë ndëshkim ose disiplinim, ose për ata që do të jenë mjet për të prodhuar filiza të shumta të së mirës. Në qoftë se mëshira do ta pengonte atë element dhe atë qënie universale nga kryerja e asaj detyre me qëllim që të pengohet ardhja e asaj të keqeje të pjesshme, atëherë nuk do të ndodhnin të gjitha rezultatet e tjera të saj të mira e të bukura. Meqenëse mosekzistenca e një të mire është e keqe dhe prishja e bukurisë është e shëmtuar, atëherë të këqijat, shëmtitë dhe mizoritë do të ndodhnin sa numri i atyre rezultateve. Domethënë, do të kryheshin qindra të këqija e padrejtësi për të penguar ardhjen e një të keqeje të vetme. Dhe kjo do të ishte krejtësisht në kundërshtim me urtësinë, dobinë dhe me mëshirën e Hyjnisë.

Për shembull, gjërat si bora, i ftohti, zjarri dhe shiu kanë qindra dobi e qëllime. Në qoftë se nëpërmjet zgjedhjes së tyre njerëzit e pakujdesshëm dhe të pamatur dëmtojnë vetvetet e tyre, për shembull në qoftë se ata i fusin duart e tyre në zjarr dhe thonë: Nuk ka mëshirë në krijimin e zjarrit, atëherë, dobitë e mira, të mëshirshme dhe të vlefshme të zjarrit të cilat nuk numërohen, do ta përgënjeshtronin atë dhe do t’i jepnin një goditje në gojë. Për më tepër, dëshirat vetjake të njeriut dhe emocionet janë të verbëra për pasojat, nuk mund të jenë kriter -masë- ose balancë e ligjeve të mëshirës, të Sovranitetit dhe të Hyjnisë të cilat janë në fuqi në univers. Ai i shikon gjërat në përputhje me ngjyrën e pasqyrës së tij. Zemra e errësuar dhe e pamëshirë e shikon universin si duke qarë, të shëmtuar, të errët, dhe tiranik. Por në qoftë se ai e shikon nëpërmjet syrit të besimit e gjen atë në formën e një njeriu të madh i veshur me shtatëdhjetë mijë mantele të bukur; e gjen gjithmonë duke qeshur e buzëqeshur me mëshirë. Dhe e shikon llojin njerëzor brenda tij si një univers të vogël, dhe çdo njeri si individ si një botë më e vogël, dhe thotë nga thellësitë e zemrës së tij dhe të shpirtit të tij:

Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun, Zotin e të gjitha botëve, I Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti. I Vetmi Zotërues (Gjithëshikues) i Ditës së Gjyqit!…

Fraza E Katërt: Ma’liki Jeumid-din, i Vetmi Zotërues (Gjithëshikues) i Ditës së Gjyqit.

Një tregues shumë i shkurtër i provës së përfshirë në këtë frazë është:

Së Pari: Të gjitha dëshmitë që tregojnë për Ringjalljen dhe Ahiretin dhe që dëshmojnë për provën e Ve ilejhil Mesir, Dhe me Të, të gjitha gjërat e kanë fundin e tyre në fundin e pjesës së parë të këtij mësimi, gjithashtu dëshmojnë për të vërtetën e gjërë të besimit të cilën e tregon  Maliki Jeumid-din, I Vetmi Zotërues (Gjithëgjykues) i Ditës së Gjyqit.

Së Dyti: Ashtu si Hyjnia e Autorit të këtij kozmosi dhe Mëshira e Tij e gjërë, dhe urtësia e Tij e përjetshme; edhe bukuria e Tij, Madhështia e Tij, dhe Plotësia e Tij e Parapërjetshme dhe e paspërjetshme; edhe Atributet e Tij madhështore absolute dhe me qindra nga Emrat e Tij të bukur, që të gjithë këto sigurisht që kërkojnë Ahiretin –ashtu siç u tha në fundin e Frazës së Dhjetë- po kështu profeti fisnik Muhammedi a.s.m. me qindra nga mrekullitë e provat e tij… edhe të gjithë profetët e tjerë dhe mesazhierët a.s. edhe të gjithë librat e shpallur qiellorë dhe fletët e shenjta me të gjitha dëshmitë e tyre të panumërta dëshmojnë për Ahiretin.

Atëherë personi që nuk beson në jetën e amshuar të Ahiretit e flak vetveten në një lloj ferri edhe në këtë botë, që buron nga mosbesimi i tij, dhe vuan tortura të vazhdueshme. Siç është përshkruar në “Udhëzuesin për të rinjtë”, nëpërmjet vdekjes dhe largimit të tyre, e gjithë e shkuara dhe e ardhmja, krijesat dhe qëniet në mënyrë të vazhdueshme lëshojnë dhimbje të pafundme mbi shpirtin dhe mbi zemrën e tij, duke e bërë atë të vuajë torturat e Ferrit para se të hyjë në të në Ahiret.

Së Treti:  “Dita e Gjyqit aludon për një provë të madhe e të fuqishme të Ringjalljes së të vdekurve. Por një situatë e befasishme e veçantë shkaktoi që të shtyhet për në një kohë tjetër ajo provë. Ndoshta nuk ka mbetur më nevojë për të; sepse Risale-i Nuri ka provuar me qindra prova të fuqishme e të sigurta se, ardhja e agimit të Ringjalljes së të vdekurve dhe ardhja e pranverës së Tubimit të madh është aq e sigurtë si ardhja e ditës pas natës dhe si ardhja e pranverës pas dimrit.

Fraza e Pestë:  “IJ-Jake Naëbudu, Ve IJ-Jake Neste-inu”, “Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë Ndihmë”

M’u shfaq mua se para se të tregoj provën e përfshirë në këtë frazë, unë duhet të tregoj një udhëtim imagjinar që ka një të vërtetë, i cili është përshkruar në Letrën e Njëzet e Nëntë. Ai ishte sa vijon:

Ashtu siç është shpjeguar në Risale-i Nur, dhe veçanërisht në komentin Kur’anor “Shenjat e mrekullisë” (Isharatul Ixhaz) dhe në “Tetë Simbolet”, një herë ndërsa kërkoja mrekullitë e Kur’anit, unë gjeta katër ose pesë parashikime të mrekullueshme tek fundi i sures El–Fet’h dhe një mrekulli historike në vërsetin:  “Kështu këtë ditë Ne do ta nxjerrim trupin tënd (të vdekur nga deti)”.[4]

Madje gjeta shkreptima të shumta mrekullie në shumë prej fjalëve të Kur’anit dhe pika të holla mrekullie në disa nga shkronjat e tij… Gjatë kësaj kohe ndërsa unë po lexoja suren el-Fatiha, një pyetje më erdhi në zemrën time me qëllim që të më njoftonte për një mrekulli në “nunin” i cili është tek  “Naëbudu, Ve nestein” “Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë Ndihmë”.

Pyetja është: Përse tha: “Naëbudu… Ve nestein” me nunin e vetës së parë shumës dhe nuk tha  “A’ëbudu… Estein” (me vetën e parë njëjës)?

Papritmas një fushë e gjërë u hap para imagjinatës sime nga dera e atij nuni (ne), dhe mësova me shkallën e shikimit misterin e madh në namazin me xhemat. Unë pashë dobitë e saja të mëdhaja dhe mësova me siguri se kjo shkronjë e vetme në vetvete ishte një mrekulli. Kjo ishte sa vijon: kur në atë kohë unë po kryeja faljen në xhaminë Bajazit dhe kur po thoja:  “Ijjake naëbudu ve ijjake nestinë”, pashë se xhemati i asaj xhamie e mbështesnin këtë pretendimin tim me thënien e tyre ashtu siç thoja unë, dhe merrnin pjesë plotësisht me mua në këtë pretendimin tim dhe në lutjen time tek  “Ihdina!” “Drejtona, na drejto!” duke më konfirmuar mua. Pikërisht në këtë kohë u hoq perdja nga para imagjinatës sime dhe pashë sikur të gjitha xhamitë e Stambollit u transformuan dhe u bënë si një xhami e madhe e Bajazit, dhe të gjithë ata që kryenin falje në to thonin si unë: IJ-Jake Naëbudu, Ve IJ-Jake Neste-inu”, “Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë Ndihmë”, duke mbështetur pretendimin tim dhe duke i thënë Amin duasë sime. Pastaj brenda marrjes së tyre formën e ndërmjetësve për mua, u hoq një perde tjetër përpara imagjinatës sime; unë pashë se bota islame mori formën e një xhamie shumë të madhe me Mekën dhe Qabenë si Mihrab. Radhët e të gjithë muslimanëve duke kryer namazet ishin në rrathë përballë Mihrabit të shenjtë. Duke thënë si unë  “Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë Ndihmë”, “Drejtona në rrugën e Drejtë”, secili prej tyre i konfirmonte të gjithë, bënte lutje në emrin e të gjithë atyre, duke i bërë të gjithë falësit ndërmjetës për të. Pastaj, duke menduar: Ajo çfarë pretendon një komunitet i tillë i madh nuk mund të ishte gabim, dhe duatë –lutjet- e tij nuk do të refuzoheshin, kjo i largonte dyshimet djallëzore”… dhe ndërsa vërtetoja dobitë e mëdhaja e të vetëkuptueshme të namazit me xhemat, u hoq një perde tjetër.

Unë pashë se universi dhe të gjitha shumëllojshmëritë e krijesave ishin sikur po kryenin namazet nëpërmjet gjuhëve të qënieve të gjendjes së tyre, dhe duke bërë adhurim në një mënyrë të veçantë për secilën. Duke iu përgjigjur me një adhurim të gjërë Hyjnisë gjithëpërfshirëse të të Adhuruarit të Vetëm të Gjithëlavdishëm, secili grup vërtetonte dëshminë e të gjithë të tjerëve për Unitetin Hyjnor, pasi secili prej tyre arrinte të provonte të njëjtin rezultat, dhe ndërsa po i vëzhgoja këto gjëra, u hoq një perde tjetër: Unë pashë se ashtu si universi –i cili është një njeri i madh –thotë me gjuhën e gjendjes dhe me gjuhën e kapacitetit dhe të nevojës së bashkëlindur të shumë prej pjesëve të tij, dhe me gjuhën e fjalës së qënieve të vetëdijshme:  “Ijjake naëbudu ve ijjake nesteine” “Vetëm Ty të adhurojmë dhe Vetëm Ty të mbështetemi dhe të kërkojmë ndihmë”, duke shfaqur adhurimin e tyre ndaj Krijuesit të tyre, ndaj Hyjnisë së Tij të mëshirshme, po ashtu trupi im, ky univers i vogël, ashtu si trupi i çdo falësi me mua në atë xhemat të madh, thotë me grimcat e tij me forcat dhe me ndjenjat gjithashtu:  “Ijjake naëbudu, ve ijjake nestein”, me gjuhën e bindjes dhe të nevojës ndaj Hyjnisë së Krijuesit të tij, duke iu nënshtruar urdhrit Hyjnor dhe duke iu dorëzuar Vullnetit të Tij xh.sh.. Unë pashë se ai xhemat prej grimcave, fuqive dhe ndjenjave paraqisnin në çdo moment nevojën e tyre për përkujdesjen e Krijuesit të tyre të Gjithëlavdishëm dhe i shtrinin ato para mëshirës dhe ndihmës së Tij. Unë pashë me çudi misterin e madh të xhematit në namaz dhe vëzhgova mrekullinë e bukur të nunit të “naëbudu”. Kështu unë dola prej atij udhëtimi imagjinar tek dera e nunit, nga e cila hyra. Dhe falënderova Allahun duke thënë El-Hamdu lil-lah. Dhe u përpoqa ta them  “ijjake naëbudu ve ijjake nesteine” me gjuhën e atyre tre xhemateve, atyre tre shokëve të mëdhenj e të vegjël.

Tani ne e kemi plotësuar parathënien dhe le të vijmë tek çështja jonë kryesore. Dhe një tregues i shkurtër i provës së aluduar nga  “ijjake naëbudu ve ijjake nesteine”, është:

Së Pari: Ne shohim me sytë tonë se në univers dhe veçanërisht në faqen e tokës, brenda një aktiviteti madhështor, të vazhdueshëm dhe të rregullt, shohim një krijueshmëri, një Hyjni absolute të mëshirshme dhe administruese brenda këtij aktiviteti dhe kësaj Krijueshmërie që u përgjigjet me urtësi të plotë dhe me mirësi e përkujdesje lutjeve për ndihmë dhe përgjërimeve të bëra me veprim, me gjuhë dhe me gjendje prej gjallesave të panumërta, duke iu përgjigjur aktivisht secilës. Ne shohim manifestimet e një Hyjnie absolute dhe të një të Adhuruari universal brenda kësaj Hyjnie dhe brenda shfaqjeve të përgjigjjeve ndaj çdo gjallese në mënyrë aktive kundrejt mijëra llojeve të adhurimit të të gjitha qënieve, veçanërisht qënieve të gjalla, dhe adhurimit të vullnetshëm e të bashkëlindur të të gjitha grupeve të njerëzimit në të gjitha shumëllojshmëritë e tij. Këtë e sheh mendja e shëndoshë dhe e vëzhgon Imani, ashtu siç njoftojnë për të të gjithë librat qiellorë dhe të gjithë profetët a.s..

Së Dyti: Prokopia e secilit prej tre xhemateve të përmendura në parathënie, për të cilën aludon nuni i  “naëbudu”, prokopia e të gjithë atyre së bashku me adhurimet e natyrshme e të vullnetshme dhe me forma të ndryshme tregon në mënyrë të vetëkuptueshme se ato janë një përgjigje me mirënjohje ndaj një Hyjnie ndaj të Cilit drejtohet adhurueshmëria dhe janë dëshmi të sigurta e të panumërta për ekzistencën e një të Adhuruari të Shenjtë.  Dhe secili prej atyre tre xhemateve të përmendur, secili grup dhe çdo individ duke filluar nga tërësia e të gjithë universit për tek xhemati i grimcave të trupit shprehin lutje për ndihmë, dhe bëjnë dua me veprim dhe me gjendje, duke dëshmuar në mënyrë të padyshimtë për Një të Vetëm Unik i Cili është Administruesi i Dhembshur dhe Mëshirëplotë.

Për shembull, ashtu siç është thënë në Fjalën e Njëzet e Tre, pranimi i tre llojeve të duave të të gjitha krijesave në tokë në një mënyrë që është vërtet e çuditshme dhe përtej të gjitha parashikimeve dëshmon në mënyrë të sigurt për një Krijues Mëshirëplotë, Përgjigjës të lutjeve…

Po, ashtu siç shohim me sytë tonë një përgjigjje duaje ndaj çdo bërthame e fare të cilat i luten Krijuesit të tyre me gjuhën e kapacitetit të bashkëlindur që të bëhet një pemë dhe një kalli, po ashtu ne shohim dërgimin e furnizimeve me ushqime tek të gjitha kafshët, duart e të cilave nuk mund t’i arrijnë, dhe të gjitha domosdoshmëritë e jetëve të tyre u jepen atyre, dhe përgjigjja ndaj kërkesave të tyre që janë jashtë fuqisë së tyre, dhe ia kërkojnë të Vetmit Unik me gjuhën e nevojës së bashkëlindur. Këto përgjigjje dhe këto ndihma dëshmojnë në mënyrë të qartë për Një Krijues Gjithëbujar, i Cili u përgjigjet të gjitha atyre duave që dalin prej gjuhës së nevojës së bashkëlindur, ashtu siç i shohim me sytë tonë, dhe i Cili shtyn krijesa të çuditshme të pavetëdijshme për t’u ardhur në ndihmë atyre kafshëve në kohën më të përshtatshme dhe me urtësinë më të plotë.

Dhe kështu, duke bërë analogji me këto dy pjesë, përgjigjja ndaj të gjitha llojeve të duave të bëra nga gjuha e fjalës, dhe sidomos përgjigjja ndaj duave të pejgamberëve në mënyrë të jashtëzakonshme dëshmon për provën e Unitetit Hyjnor që është tek  “ijjake nesteine” “Dhe Vetëm Ty ne të kërkojmë ndihmë”.

Fraza e Gjashtë:  “Ihdinas-Siratal-Mustekijm”, “Drejtona në Rrugën e Drejtë”.

Një tregues i shkurtër për provën e saj është:

Ashtu si rruga më e shkurtër, midis rrugëve që të çojnë nga një vend për tek një tjetër, është rruga e Drejtë; dhe më e shkurtëra e vijave të shtrira nga një pikë e largët për tek një pikë tjetër është vija e drejtë, po ashtu më të drejtat dhe më direktet e rrugëve shpirtërore dhe të metodave të brendshme janë më të shkurtërat dhe më të lehtat. Për shembull, të gjitha krahasimet në Risale-i Nur ndërmjet rrugëve të besimit dhe të mosbesimit demonstrojnë në mënyrë vendimtare se rruga e besimit dhe e vërtetimit të Unitetit Hyjnor është shumë e shkurtër, direkte, e drejtë dhe e lehtë, ndërsa rrugët e mosbesimit dhe të mohimit janë shumë të gjata, të vështira dhe të rrezikshme. Domethënë, mosbesimi dhe shirku nuk janë të bazuara, të arsyetueshme në këtë univers të drejtë e plot urtësi, në të cilin gjithçka shtyhet për tek më e lehta dhe më e shkurtëra e rrugëve; ndërsa të vërtetat e besimit dhe të vërtetimit të Unitetit Hyjnor janë aq esenciale dhe të domosdoshme në këtë univers sa domosdoshmëria e diellit në të.

Gjithashtu, më e lehta e rrugëve në moralet njerëzore, më e dobishmja, më e shkurtëra dhe më e shëndosha është në Rrugën e drejtë dhe në Istikamet -moderim.

Për shembull, në qoftë se fuqia e arsyes shmanget nga urtësia e rrugës së mesme dhe të lehtë, e cila është rruga e dobishme dhe e drejtë, ajo do të binte ose në tepri dhe në mashtrime të rrezikshme, ose në mangësi dhe në marrëzi të kobshme, dhe bie pre e të gjitha llojeve të vështirësive në rrugët e tyre të gjata.

Dhe në qoftë se fuqia e zemërimit nuk e ndjek rrugën e guximit, e cila është rruga e mesme, ajo do të binte ose në tepri dhe në një tërbim e arrogancë të rrezikshme dhe shtypëse, ose në mangësi e në një druajtje, frikë e burracakëri të poshtëruar e të dhimbshme, dhe si dënim për gabimin e shmangies nga rruga e drejtë vuan tortura të vazhdueshme të ndërgjegjjes.

Dhe në qoftë se fuqia e orekseve -dëshirave- shtazore shmanget nga rruga e mesme e sigurtë e dëlirësisë -ndershmërisë- dhe bie ose në tepri dhe në shthurjen dhe në imoralitetin e kobshëm e të turpshëm, ose në mangësi dhe në ftohtësi seksuale, domethënë një paaftësi për të përjetuar kënaqësi, dhe vuan torturat e asaj sëmundjeje shpirtërore. Kështu duke bërë analogji me këto që u përmendën më lart, istikameti -moderimi- është rruga më e dobishme, më e lehta dhe më e shkurtëra midis rrugëve të ndjekura në jetën personale dhe shoqërore të njeriut. Në qoftë se njeriu do ta humbiste rrugën e drejtë të moderimit, atëherë ato rrugë do të ishin shumë të gjata, plot me telashe dhe të dëmshme.

Domethënë, ashtu si  “Ihdinas-siratal-Mustekijm” “Drejtona në Rrugën e drejtë”, që është një dua gjithëpërfshirëse dhe një adhurim i gjërë, po ashtu ajo tregon një provë të Unitetit Hyjnor, dhe një mësim në urtësi dhe në mësimin e moraleve.

Fraza e Shtatë:  “Siratal-ledhine en’amte alejhim” “Në Rrugën e atyre të cilëve Ti u ke dhuruar mëshirën Tënde…”

Një tregues i shkurtër i provës së përfshirë në këtë frazë është:

Së Pari: Përgjigjja për pyetjen se kush synohet me  “Alejhim” ( e atyre të cilëve), është vërseti:

“… atëherë ata do të jenë në shoqërinë e atyre mbi të cilët Allahu ka derdhur Mëshirën e Tij; (në shoqërinë) e pejgamberëve, të siddikuneve (të të sinqertëve, ndjekësve më të afërt të pejgamberit a.s.m. si Ebu Bekr es-Siddiku etj.), të martirëve, të të drejtëve…”,[5] vërseti rendit katër klasat e njerëzimit të cilët kanë marrë mirësinë e ndjekjes së rrugës së istikametit –moderimit. Domethënë, me pejgamberët ai aludon për profetin Muhammed a.s.m., i cili është prijësi i katër klasave; me  Siddikunë (të sinqertëve, dashuruesit e së vërtetës) aludon për Ebu Bekrin e drejtë, Zoti qoftë i kënaqur me të; me  “martirët” aludon për Hazreti Umerin, Hazreti Uthmanin dhe për Hazreti Aliun, Zoti qoftë i kënaqur me ta. Me këto parashikime, se pas profetit Muhammed a.s.m. dhe pas Ebu Bekrit, edhe Hazreti Umeri, edhe Hazreti Uthmani, edhe Hazreti Aliu do të ishin edhe kalifë edhe martirë, ky vërset shfaq një shkreptimë mrekullie.

 Së Dyti: Këto katër klasa të cilat janë më të vërtetat e llojit njerëzor, më të drejtat dhe më të lartat bënë thirrje me të gjithë fuqinë dhe me prova të panumërta, me mrekulli, keramete, me dëshmi e zbulesa për tek e vërteta e Unitetit Hyjnor, dhe pretendimin e tyre e konfirmuan shumica e njerëzimit qysh prej Hazreti Ademit a.s.. Nuk ka dyshim se ajo është një e vërtetë aq e sigurtë si ajo e diellit.

Me qindra mijëra mrekullitë dhe provat e tyre, këta anëtarë të shquar të njerëzimit kanë provuar vërtetësinë dhe saktësinë e tyre; dhe unanimiteti i tyre në çështjet pozitive të tilla si Uniteti Hyjnor dhe ekzistenca e domosdoshme e Krijuesit formon një provë të tillë saqë kurrsesi nuk mund të dyshohet.

Po, e vërteta e madhe të cilës i besuan ato katër klasa që u përmendën dhe të cilat përfaqësojnë llojin më të drejtë njerëzor i cili është rezultati i rëndësishëm i krijimit të universit dhe i kalifit në tokë, dhe janë më të lartësuarit e krijesave të gjalla, madje ata janë më të vërtetët dhe më të verifikuarit e udhëzuesve dhe imamët e tyre në plotësim. Këta e kanë njoftuar me unanimitet dhe me pajtueshmëri atë të vërtetë të cilës i besuan në mënyrë të palëkundur me shkallët e ‘sigurisë absolute’, me ‘shikimin e sigurisë’, dhe me ‘njohjen e sigurisë’. Dhe ata e pranuan dhe u qetësuan me të në mënyrë të patundur duke e shfaqur të gjithë universin me të gjitha qëniet e tij si një provë.

Sa çudi, a nuk kryen një krim të pakufishëm ai që nuk e njeh këtë të vërtetë të madhe dhe që e mohon… a nuk meriton ai një ndëshkim të përjetshëm?!

Fraza e Tetë:  “Gajril-Magdubi alejhim Ve led-Daal-lin”, “Jo, (në rrugën) e atyre që merituan zemërimin Tënd mbi vete, Dhe as (në rrugën) e atyre të cilët u humbën”.

Historia njerëzore dhe librat e shenjtë njoftojnë me unanimitet dhe në mënyrë të sigurt e të qartë duke u mbështetur mbi raportimet unanime, mbi ngjarjet universale të sigurta, mbi njohjen dhe mbi vëzhgimet njerëzore se si në mijëra raste ndihma u arriti në mënyrë të jashtëzakonshme nga e padukshmja profetëve a.s., të cilët ishin njerëzit e rrugës së drejtë, dhe si iu dha atyre ekzaktësisht ajo çfarë ata kërkuan; dhe zbritja e zemërimit dhe e fatkeqësive qiellore ndaj armiqve të tyre mohues në qindra raste, kjo tregon në mënyrë vendimtare dhe të padyshimtë se ky univers dhe lloji njerëzor brenda tij kanë një Zot sundimtar, të Drejtë, Mirëbërës, Gjithëbujar, Fuqiplotë, Rregullues dhe Nënshtrues, i Cili në shumë ngjarje të ndryshme historike, në mënyrë të jashtëzakonshme u dhuroi fitore dhe shpëtim shumë profetëve të nderuar të tillë, si: Nuhut, Ibrahimit, Musait, Hudit dhe Salihut a.s, dhe në të njëjtën kohë zbriti fatkeqësi të tmerrshme qiellore në dynja mbi shtypësit dhe mohuesit e shumtë të tillë si: Themudi, Adi, Faraoni si dënim për rebelimin e tyre kundra profetëve.

Meqenëse qysh nga koha e Ademit a.s., dy rryma të fuqishme mospajtuese -kundërshtuese- kanë ardhur deri tek ne;

E Para: Janë njerëzit e profetësisë, të drejtësisë dhe të besimit të cilët arritën mirësinë dhe lumturinë e kësaj bote dhe të tjetrës, duke ndjekur rrugën e drejtë. Meqenëse ata vepruan në përputhje me bukurinë e vërtetë, me rregullin dhe me plotësinë e universit, ata morën mirësitë e Pronarit të universit, dhe përjetuan lumturi në këtë botë dhe në tjetrën; dhe ata u bënë mjet për ta ngjitur njeriun në nivelet e melekëve, madje edhe më lartë se ai nivel; dhe ata fituan dhe i bënë njerëzit e besimit të fitonin një Xhennet shpirtëror edhe në këtë dynja, së bashku me një lumturi të përjetshme në Ahiret…

E gjitha kjo ndodh nëpërmjet misterit të të vërtetave të besimit.

Rryma e dytë: Janë ata njerëz që u shmangën nga rruga e drejtë dhe nëpërmjet teprive dhe mangësive i transformuan mendjet e tyre si një instrument torture dhe si një vegël për të grumbulluar dhimbje, dhe e zbritën njerëzimin në një shkallë më të ulët se sa kafsha, dhe ata merituan zemërimin Hyjnor, dhe zbritën mbi ta goditjet e fatkeqësive si dënim për padrejtësitë që ata bënë në dynja. Përveç kësaj, ata e bënë universin nëpërmjet çudhëzimit tek i cili kanë rënë, dhe nëpërmjet mendjeve të lidhura me qënie, -e bënë si një vend zie të përgjithshme dhe si një thertore për qëniet e gjalla që duke u përmbysur në vazhdimësinë e zhdukjes, dhe të ndarjes, dhe duke e parë universin si shumë të shëmtuar e të ngatërruar, u shkaktojnë ndërgjegjjeve të tyre të vuajnë një ferr shpirtëror edhe në këtë botë dhe duke i bërë vetvetet të meritojnë një torturë të përjetshme në Ahiret. Dhe kështu, ky ajet Kerim në fundin e sures El-Fatiha

“Në Rrugën e atyre të cilëve Ti u ke dhuruar mëshirën Tënde, jo (në rrugën) e atyre që merituan zemërimin Tënd mbi vete, dhe as (në rrugën) e atyre të cilët u humbën”, na njofton neve për këto dy rryma të mëdha.

Burimi i të gjitha krahasimeve të përmendura në Risale-i Nur, dhe baza dhe udhëzuesi i tij është ky vërset.

Meqenëse trajtesat e Risale-i Nurit e shpjegojnë këtë vërset me qindra krahasime, ne ju referojmë ju tek ato për shpjegim të mëtejshëm, dhe mjaftohemi këtu me këtë tregues të shkurtër.

Fraza e Nëntë:  “Amin”

Një aluzion shumë i shkurtër për këtë:

Nuni në  “Naëbudu” dhe në  “nestein” na tregon neve ato tre xhemate të mëdhenj, veçanërisht xhematet e atyre të cilët vërtetojnë Unitetin Hyjnor në Xhaminë e botës së islamit, dhe sidomos xhematet e milionave që i kryejnë namazet në atë kohë; dhe ai  nun na vendos ne midis radhëve të tyre dhe hap rrugën për ne që të marrim një pjesë prej ndërmjetësive të tyre; atëherë ne gjithashtu, nëpërmjet Fjalës Amin bashkohemi në duatë e atij xhemati të adhuruesve besimtarë, duke vërtetuar atë çfarë thonë ata, dhe duke u lutur e përgjëruar që ndërmjetësimi i tyre dhe kërkimi i ndihmës nga ana e tyre të pranohen; ajo i transformon adhurimin tonë të pjesshëm, duatë dhe përgjërimet tona të pjesshme në një adhurim universal, në dua e përgjërime universale, duke i shkaktuar Hyjnisë Universale e të gjithanshme që t’i përgjigjet asaj. Domethënë, nëpërmjet misterit të vëllazërisë së besimit dhe unitetit islamik, nëpërmjet lidhjeve të unitetit të xhematit të milionave në xhaminë islame në kohën e faljeve, dhe nëpërmjet Radiove shpirtërore, Amin në fund të sures El-Fatiha fiton universalitet dhe mund të bëhet si miliona Amin.[6]

 

Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun, Zotin e të gjitha botëve.

“Lavdi të qoftë Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që Vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”[7]

* * *

 

 

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

Dhe Atij ne i kërkojmë ndihmë.

Pjesa e Tretë

E një mësimi të vetëm, i cili u dha në shkollën e tretë të Jusufit.

 

Parathënie

Pjesa e dytë u shkrua me urdhrin e nënkuptuar të sures El-Fatiha gjatë pesë namazeve të përditshëm, dhe me shkëlqimin e dritës së Fjalës së Shehadetit:  “Esh hedu en la ilahe il-lall-llah”. “Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut”. Gjithashtu, u detyrova ta shkruaja -për tre arsye që për momentin unë nuk jam i lejuar që t’i zbuloj- këtë pjesën e tretë, i shtyrë nga një paralajmërim shpirtëror që erdhi nga fjalia:  “Eshhedu enne Muhammeden Resulull-llah”, “Dëshmoj se Muhammedi a.s.m. është i dërguari i Allahut”, dhe me shkëlqimin e dritës së vërsetit Kur’anor që është në fund të sures el-Fet’h, i cili shfaqi pesë mrekulli nga e padukshmja; është vërseti vijues:

Ai është i Cili ka çuar të Dërguarin e Tij (Muhammedin a.s.m.) me udhëzim dhe fenë e vërtetë (islamin), që Ai ta shpallë e ta bëjë atë përmbi të gjitha fetë.

“Dhe i Gjithëmjaftueshëm është Allahu si Dëshmues.”

Muhammedi (a.s.m.) është i Dërguari i Allahut, dhe ata që janë me të janë të ashpër ndaj mohuesve (të Allahut) dhe të mëshirshëm ndërmjet tyre…” deri në fund të vërsetit)”[8]

Sa për hollësitë e kësaj pjesë, për sqarimet e saj dhe për provat e mbështetura me dëshmi e tregues, ne ia referojmë trajtesës “Mrekullitë e profetit” të botuara brenda koleksionit “Dhul Fikar” dhe trajtesës “Hizb en-Nur” që është botuar në gjuhën Arabe. Këtu do të aludohet për to me tre tregues shumë të shkurtër. Në treguesin e dytë dhe në të tretin do të shkruhet çfarë i ngjason përkthimit të pjesës së veçantë të Shehadetit  “Muhammedun Resulul-llah”, “Muhammedi është i Dërguari i Allahut xh.sh” në trajtesën e vogël të hartuar këtu, e cila është përmbledhja e përmbledhjes së Hizb En-Nurit arabisht, dhe të cilën unë e përdor vazhdimisht në mendimin tim reflektiv në arabisht së bashku me fjalën e teuhidit -e Unitetit Hyjnor, duke i përsëritur ato në tesbihatet që ndjekin namazet.

Treguesi i Parë

Muhammedi a.s.m. i cili iu përgjigj me adhurim universal dhe me bërjen të njohur manifestimit të Hyjnisë së Pronarit të Universit, Hyjnisë së Tij të përjetshme, mirësive të Tij të pafundme, është aq i domosdoshëm për universin ashtu siç është dielli. Sepse ai është profesori më i madh i njerëzimit, është profeti i tij më i madh, është lavdia e botës, dhe ai të cilit iu bë adresimi me  “Po të mos ishe ti, po të mos ishe ti, Unë nuk do t’i kisha krijuar sferat –planetët”. Realiteti i Muhammedit a.s.m. ishte arsyeja për krijimin e botës, rezultati i saj dhe fruti më i plotë i saj. Po ashtu, të vërtetat e lidhura me universin të tilla si plotësitë e tij të vërteta dhe qënia e tij duke u bërë si pasqyra të qëndrueshme për Hirplotin e Gjithëlavdishëm të Amshuar, dhe manifestimi i Emrave të Tij dhe i veprave -të ngarkuara me detyra- prej akteve të Tij të urta, dhe mesazhet e Tij më kuptimplote, dhe ai duke mbajtur një botë të qëndrueshme, duke prodhuar rezultatin e Ahiretit dhe një botë lumturie për të cilën përmallohen të gjitha krijesat e vetëdijshme- të gjitha këto realizohen nëpërmjet realitetit Muhammedan dhe profetësisë së tij a.s.m.. Meqenëse është kështu, universi dëshmon në mënyrën më të fuqishme e vendimtare për profetësinë e tij. Për më tepër, profetësia e Muhammedit a.s.m. dhe realiteti Muhammedan japin sihariqe të sigurta për jetën e përhershme, për të cilën me qëllim që të shpëtohet nga mosekzistenca, asgjësia, ekzekutimi i përhershëm dhe nga asgjësimi absolut, i gjithë njerëzimi, me në krye botën e islamit, dhe të gjitha krijesat e vetëdijshme luten në mënyrë të vazhdueshme dhe me zell, me të gjitha fuqitë e natyrave të tyre gjithëpërfshirëse, me gjuhët e të gjitha aftësive të tyre, dhe me të gjitha lutjet e tyre, me adhurimin dhe me përgjërimet.

Kështu ata dëshmojnë për profetësinë e Muhammedit a.s.m. dhe për realitetin Muhammedan, duke miratuar e mbështetur se ai është krenaria e njerëzimit dhe më i nderuari i krijesave. Për më tepër, në përputhje me rregullin,  “Shkaku është si Vepruesi”, barasvlera e të gjitha veprave të mira të kryera në çdo ditë prej treqind e pesëdhjetë milionë besimtarëve duke u regjistruar në librin e veprave të mira të Muhammedit a.s.m., dhe personi i vetëm i Muhammedit a.s.m. duke arritur në një stacion duke manifestuar adhurimin universal dhe shkëlqimin e qindra miliona adhuruesve të drejtë, kjo dëshmon në mënyrë vërtetë të fuqishme për profetësinë e tij, duke e vërtetuar atë.

Treguesi i Dytë

Paragrafi vijues tregon më shumë se njëzet dëshmi, të cilat unë gjithmonë i shqyrtoj në mënyrë reflektive në virdet e mia, për profetësinë e Muhammedit a.s.m.. Ne do të përmbledhim përmbajtjet e saj në mënyrë të shkurtuar. Paragrafi është ky:

Muhammedi është i Dërguari i Allahut, gjithmonë besnik ndaj premtimit të Tij, nëpërmjet dëshmisë së shfaqjes së tij të menjëhershme me një fe të plotë, islamin, dhe me sheriatin, pavarësisht qënies së tij anafalbet, me imanin më të fuqishëm, me besimin dhe adhurimin, dhe me çështjen më të lartësuar, me duatë dhe me përgjërimet, me mesazhin më të përgjithshëm, me qëndrueshmërinë më të plotë, me frytëzimin më të çuditshëm, të gjitha këto janë të pashoqe” .[9]

Një përkthim i këtyre paragrafeve dhe një shpjegim i përmbledhur i kuptimeve të tyre janë dëshmitë vijuese për profetësinë e Muhammedit a.s.m..

E para e atyre dëshmive është një provë e profetësisë që buron prej njëmbëdhjetë gjendjeve prej gjendjeve dhe cilësive të tij a.s.m.. Po, shfaqja e tij –pavarësisht qënies analfabet- papritmas dhe pa pasur ndonjë eksperiencë të mëparshme, me një fe e cila i ka lënë në habi njerëzit e ditur dhe filozofët e katërmbëdhjetë shekujve dhe ka fituar vendin e parë midis feve të shpallura, kjo është një cilësi e pashoqe; kjo gjendje nuk ka të ngjashme.

Gjithashtu i pashembullt është fakti se islami, i cili u shfaq prej fjalëve të tij, akteve dhe sjelljeve, në të gjitha kohët ka edukuar dhe zhvilluar nefset, shpirtërat dhe mendjet e treqind e pesëmbëdhjetë milionë njerëzve duke i shtyrë ata për në përparim shpirtëror… edhe kjo gjendje është e pashoqe. Për më tepër, ai u shfaq me një sheriat të tillë saqë për katërmbëdhjetë shekuj ai ka sunduar me ligjet e tij të drejta një të pestën e njerëzimit, duke i çuar ata në përparim material e shpirtëror… edhe kjo gjendje është e pashoqe.

Po kështu, ajo Qënie a.s.m. u shfaq me një iman e besim të tillë dhe me një fuqi të tillë besimi saqë të gjithë njerëzit e realitetit e kanë vërtetuar atë me unanimitet, meqë ata marrin shkëlqim të përhershëm prej tij; besimi i tij ishte në shkallën më të lartë e më të fuqishme. Kundërshtimi nga ana e armiqve të tij të panumërt në atë kohë duke mos i shkaktuar as shqetësimin më të vogël, as dyshimin apo ngurrimin, kjo tregon gjithashtu se fuqia e besimit të tij ishte e pashoqe dhe e pashembullt.

Gjithashtu ai shfaqi një adhurim të tillë ndaj Zotit dhe një robëri ndaj Tij xh.sh. saqë duke sjellë bashkë fillimin dhe fundin e adhurimit, duke mos imituar askënd, ai i pa dhe u përshtat me misteret më të hollë të adhurimit, dhe madje i përmbushi ato në kohët e trazirave më të mëdhaja. Edhe kjo ishte një gjendje e pashoqe.

Gjithashtu ai iu përgjërua Krijuesit të tij Gjithëbujar dhe bëri lutje të holla të tilla saqë askush nuk e ka arritur shkallën e atyre duave e lutjeve deri në këtë kohë, pavarësisht takimit të shumë mendjeve. Për shembull, në duanë e “Xheushan el-Kebir” duke i marrë si ndërmjetës një mijë e një Emrat Hyjnorë, ai e përshkruan Krijuesin e Tij madhështor në një mënyrë të mrekullueshme që i përshtatet Atij dhe e bën Atë të njohur në një mënyrë të pakrahasueshme. Kështu askush nuk e ka arritur shkallën e njohjes së tij lidhur me Krijuesin.

Ai i ftoi njerëzit për tek feja me një qëndrueshmëri të tillë dhe e shpalli profetësinë e tij me një guxim të tillë saqë megjithëse njerëzit e tij, xhaxhai i tij, fuqitë e mëdhaja të botës, dhe ndjekësit e feve të mëparshme ishin që të gjithë kundërshtarë dhe armiqësorë ndaj tij, ai nuk u tremb dhe nuk u tërhoq aspak, por ai i sfidoi të gjithë ata dhe me sukses përmbushi detyrën e tij; edhe kjo është një gjendje e pashoqe.

Kështu këto tetë gjendje apo cilësi të çuditshme e të pashoqe formojnë një dëshmi vërtet të fuqishme për vërtetësinë e tij dhe për profetësinë. Ato gjithashtu tregojnë se ka siguri të plotë lidhur me seriozitetin e tij të plotë, besnikërinë, saktësinë dhe vërtetësinë e Tij. Në çdo ditë në teshehhud me miliona gjuhë Bota islame deklaron:

“Es-selamu alejke ej-juhen-nebij-ju ve rahmetull-llahi ve berekatuhu” “Paqja qoftë mbi Ty, o profet! Dhe mëshira dhe bekimet e Zotit xh.sh. qofshin mbi ty!” ajo paraqet funksionin me të cilin ai qe ngarkuar, dhe duke afirmuar sihariqet e lumturisë së përjetshme të cilat ai i solli, ajo me mirënjohje thotë:  “Paqja qoftë mbi ty, o profet!” përballë rrugës së sigurt që të çon tek jeta e përhershme të cilën njerëzimi e kërkon dhe për të cilën përmallohet me një dëshirë të thellë e të bashkëlindur, kështu duke u takuar me të shpirtërisht dhe duke e përshëndetur atë në emrin e treqind milionëve, madje të qindra milionëve.

Dëshmia e dytë, e cila përmban njëzet dëshmi universale, si dhe shumë të tjera:

 “Nëpërmjet dëshmisë së të gjitha të vërtetave të besimit për vërtetësinë e tij.

Domethënë, të vërtetat, realitetet dhe vërtetësia e gjashtë shtyllave të besimit dëshmojnë në mënyrë vendimtare për profetësinë e Muhammedit a.s.m. dhe për vërtetësinë e tij. Sepse personaliteti kolektiv i jetës së tij si i Dërguar dhe baza e të gjitha pretendimeve të tij, dhe esenca e profetësisë së tij ishin ato gjashtë shtylla të besimit. Prandaj, të gjithë dëshmitë që verifikojnë dhe provojnë vërtetësinë e atyre shtyllave, provojnë gjithashtu të vërtetën e profetësisë së Muhammedit a.s.m. dhe saktësinë e tij… Ashtu siç e shpjeguan trajtesa e “Frutave të besimit” dhe shtojcat e Fjalës së Dhjetë provën e shtyllave të tjera të besimit për realizimin e Ahiretit, po ashtu secila nga shtyllat e besimit së bashku me provat e tyre formojnë një provë për profetësinë e tij a.s.m..

Dëshmia e Tretë universale, e cila përmban me mijëra dëshmi:

“Nëpërmjet dëshmisë së personit të tij a.s.m., nëpërmjet mijëra mrekullive të tij, plotësimeve dhe lartësisë së moraleve të tij”.

Domethënë, ai ishte një provë për vetveten aq e ndritshme si dielli, nëpërmjet dëshmisë së fuqishme të profetësisë së tij dhe të vërtetësisë së mijëra mrekullive, arritjeve dhe plotësimeve dhe nëpërmjet karakterit të tij të lartë dhe moralit të bukur. Po, siç është provuar në trajtesën e mrekullueshme të “Mrekullive të Profetit Muhammed a.s.m.” me anë të më shumë se treqind rrëfenjave të shëndosha, në përputhje me vërsetet me kuptim të qartë si,  “Dhe hëna u ça më dysh”[10] dhe  “Dhe nuk e hodhe ti (pluhurin në sytë e armikut, o Muhammed a.s.m.), kur e lëshove nga grushtet e tua, por e hodhi Allahu …”[11] hëna duke u çarë më dysh me shenjën e një gishti të vetëm të dorës së tij; dhe uji duke shpërthyer në pesë burime -rubineta- prej pesë gishtërinjve të të njëjtës dorë; dhe e gjithë ushtria e etur duke pirë ujë prej këtyre, dhe dëshmia e tyre për këtë; dhe hedhja e tij një grusht pluhur me të njëjtën dorë ndaj ushtrisë agresore të armikut dhe hyrja e pluhurit në sytë e gjithësecilit prej tyre dhe shpartallimi i tyre gjatë sulmit të tyre; dhe gurët e vegjël duke shprehur tesbihate në të njëjtën dorë sikur ato të ishin njerëz, duke thënë “Lavdi Zotit” – dhe qindra ngjarje të tilla si këto, të cilat njoftohen nga rrëfenja të shëndosha; dhe disa të tjera rreth të cilave ndodhen raportime me unanimitet të përshkruara në librat e biografisë dhe të historisë, dhe mrekullitë të cilat sipas dijetarëve numërohen rreth një mijë, duke u shfaqur nga dora e tij; dhe sipas miqve dhe armiqve të tij njëlloj, cilësitë e tij të larta dhe morali i mirë duke qenë në shkallën më të lartë,[12] dhe pajtueshmëria në mendim unanim tek shkalla e sigurisë absolute e të gjithë njerëzve të Realitetit, të cilët kanë arritur plotësimin shpirtëror duke e ndjekur Atë, dhe të cilët kanë arritur “shikimin e sigurisë” në realitet, se plotësimet dhe arritjet e Muhammedit a.s.m. ishin tek niveli më i lartë; dhe arritjet shpirtërore të botës islame, të cilat burojnë nga feja e tij; po ashtu edhe të vërtetat e islamit madhështor –të gjitha këto japin dëshmi për plotësimet e tij të jashtëzakonshme. Kjo sigurisht do të thotë se kjo qënie a.s.m. dëshmoi në mënyrën më të ndritshme dhe universale për vetë profetësinë e tij.

Dëshmia e katërt, e cila përmban dëshmi të shumta të fuqishme:

“Nëpërmjet dëshmisë së Kur’anit, me të gjitha të vërtetat dhe provat e tij.” Domethënë, Kur’ani i shpjegimit të mrekullueshëm dëshmon për profetësinë dhe për vërtetësinë e tij me të vërtetat dhe me provat e tij të panumërta.

Po, me të gjitha të vërtetat e tij të sakta, Kur’ani i shpjegimit të mrekullueshëm, ashtu siç është provuar në trajtesën “Dhul Fikar”, është i mrekullueshëm në dyzet aspekte, ka ndriçuar katërmbëdhjetë shekujt dhe ka sunduar nëpërmjet ligjeve të tij të pandryshueshëm një të pestën e njerëzimit; dhe qysh nga ajo kohë e gjer tani ai i ka sfiduar të gjithë ata që e kanë kundërshtuar; dhe madje nuk ka guxuar asnjëri prej tyre të kundërshtojë edhe një sure të vetme; dhe ashtu siç është provuar në trajtesën “El-A’jetul Kubra”, Gjashtë aspektet e Kur’anit janë të ndritshme, në to nuk mund të hyjnë kurrë dyshimet; dhe vërtetësia e tij mbështetet nga gjashtë stacione të larta; i cili bazohet mbi gjashtë të vërteta të palëkundura; dhe i cili lexohet me zell e me respekt të plotë në çdo moment nga qindra e miliona gjuhë, dhe është shkruar me shenjtërinë në zemrat e miliona hafizëve; dhe nga dëshmia e të cilit burojnë të gjitha dëshmitë dhe besimi i botës së islamit; dhe nga burimi i të cilit vërshojnë të gjitha shkencat e besimit dhe të islamit; dhe ashtu siç i vërteton ai të gjithë librat e mëparshëm qiellorë, po ashtu ai konfirmohet e vërtetohet prej tyre; -me të gjitha të vërtetat e tij dhe me të gjitha provat e tij të vërtetësisë së tij, Kur’ani i shpjegimit të mrekullueshëm dëshmon për vërtetësinë dhe profetësinë e Muhammedit a.s.m..

Dëshmitë universale e Pesta, e Gjashta, e Shtata dhe e Teta:

Nëpërmjet dëshmisë së Xheushan el-Kebir, dhe shenjtërisë së aluzioneve të tij; dhe Risale-i Nurit dhe fuqisë së provave të tij; dhe të shkuarës, dhe unanimitetit të shenjave të saj për një profet të ardhshëm; dhe të ardhmes, dhe konfirmimit të mijëra ngjarjeve të saj.

Domethënë, Xhaushan el-Kebir, i cili i shikon edhe në mënyrë të qartë edhe aluduese një mijë e një Emrat e Bukur Hyjnorë, është lutje e jashtëzakonshme, e cila nga një aspekt buron nga Kur’ani; xhaushani është më eprorja e të gjitha lutjeve të tjera të recituara nga ata të cilët kanë përparuar në njohjen e Zotit; të cilin e solli Xhebraili a.s. si vahj në një betejë luftarake duke thënë: Hiqe mburojën dhe në vend të saj lexo këtë Xhaushan. Të vërtetat që ai i përmban dhe përshkrimet e tij të sakta e perfekte për Krijuesin e Gjithëlavdishëm dëshmojnë për profetësinë e Muhammedit dhe për vërtetësinë e Tij.

Po ashtu, duke i provuar në mënyrë racionale dhe të logjikshme si një provë e vetme me njëqind e tridhjetë pjesët të tij të gjitha të vërtetat e profetësisë së Muhammedit a.s.m., duke dhënë mësim e duke i bërë të kuptueshme çështjet, të cilat në shikimin e filozofisë janë larguar nga arsyeja, në mënyrën më të arsyeshme e të lehtë, sikur ato të ishin pikërisht para syve të dikujt, Risale-i Nuri -i cili nga një drejtim e mori shkëlqimin nga Xhaushani dhe u lind prej tij- dëshmon në mënyrë universale për profetësinë dhe vërtetësinë e Muhammedit a.s.m..

Gjithashtu e shkuara ishte një dëshmitare universale për profetësinë  e tij, sepse ngjarje të shumta të cilat ndodhën para fillimit të profetësisë së tij të quajtura irhasat, dhe çudirat që u quajtën si mrekullitë e profetit të ardhshëm dhe që raportohen me unanimitet në histori dhe në librat e biografisë, dëshmojnë në mënyrë autentike për profetësinë e tij. Ndodhen lloje të shumta të ndryshme prej këtyre irhasateve. Një pjesë e tyre përshkruhen në dëshmitë që do të vijnë më poshtë, dhe të tjerat tregohen në formën e rrëfenjave të shëndosha në Dhul Fikar dhe në librat e historisë.

Për shembull, dërgimi i zogjve Ebabil për të goditur ushtrinë e Ebrehesë, e cila erdhi për të shkatërruar Qabenë, me gurë duke u lëshuar prej kthetrave të atyre zogjve në kokat e ushtarëve, gjë e cila ndodhi para lindjes së tij; dhe në natën e lindjes së tij, të gjithë idhujt e Qabesë duke u përmbysur; dhe pallati i Kisras në Persi u shkatërrua; dhe zjarri i zoroastrianëve -mexhusëve, adhuruesve të zjarrit- u shua në atë natë, i cili kishte qenë i ndezur në mënyrë të vazhdueshme për një mijë vite; dhe reja duke i bërë hije profetit a.s.m., ashtu siç njoftojnë Prifti Bahira dhe Halime Saëdije… si dhe ngjarje të shumta si këto, njoftuan për profetësinë e tij para fillimit të atij misioni.

Gjithashtu e ardhmja, domethënë ngjarjet të cilat ndodhën pas vdekjes së tij a.s.m., ai i parashikoi dhe njoftoi se ato do të ishin të shumta e të ndryshme. Disa ishin parashikime rreth familjes së tij dhe sahabëve të nderuar, rreth pushtimeve islame. Janë provuar në Trajtesën “Mrekullitë e profetit Muhammed a.s.m.” (të botuara brenda koleksionit Dhul Fikar) me rrëfenja të shëndosha tetëdhjetë ngjarje të cilat ndodhën ashtu siç i parashikoi ai. Për shembull, Hazreti Uthmani duke u martirizuar ndërsa ishte duke lexuar Kur’an; Imam Hysejni duke u martirizuar në Kerbela; pushtimet e Sirisë, Iranit dhe Stambollit; shfaqja e dinastisë Abaside, dhe Xhengiz e Hulagu duke e shkatërruar atë, e të tjera si këto, që të gjitha janë përshkruar në mënyrë të hollësishme mbi bazat e rrëfenjave të shëndosha dhe në librat e historisë dhe të biografisë së profetit a.s.m.. Kjo do të thotë se parashikimet e shumta për ngjarjet e së ardhmes dhe për të ardhmen, të cilat provojnë vërtetësinë e Muhammedit a.s.m., dëshmojnë gjithashtu në mënyrë të fuqishme e vendimtare për profetësinë e Muhammedit a.s.m. dhe për vërtetësinë e saj.

Dëshmitë e Nënta, e Dhjeta, e Njëmbëdhjeta dhe e Dymbëdhjeta:

Nëpërmjet dëshmisë së Ehli-Bejtit -Familjes së Muhammedit- për vërtetësinë e tij nëpërmjet fuqisë së besimit të tyre të sigurt tek shkalla e ‘sigurisë absolute’; dhe të sahabëve të tij, nëpërmjet besimit të tyre të plotë tek shkalla e ‘shikimit të sigurisë’; dhe të dijetarëve të pastër nëpërmjet fuqisë së hetimeve dhe të verifikimeve të tyre tek shkalla e ‘njohjes së sigurisë’; dhe të poleve shpirtërorë, nëpërmjet përputhshmërisë së ndriçimeve dhe të zbulesave të tyre për profetësinë e tij dhe për sigurinë e saj.

Domethënë, prej dëshmive universale për vërtetësinë dhe drejtësinë e Muhammedit a.s.m. janë:

E Nënta: Dëshmia e Ehli Bejtit, e Familjes së Profetit Muhammed a.s.m., për të cilët u manifestua kuptimi i

“Dijetarët e Ummetit tim janë si pejgamberët e bijve të Israilit”, dhe të cilët mbahen të barabartë me pasardhësit e Profetit Ibrahim a.s. në Salevatet e teshehhudit; të cilët janë Evlija të mëdhenj, dhe dymbëdhjetë imamët, Zoti qoftë i kënaqur me ta; dhe para të gjithë atyre janë Imam Aliu, Hasani, Husejni, Zoti qoftë i kënaqur me ta; Shejh Gejlani, Ahmed Rifaiu, Ahmad El-Bedavi, Ibrahim al-Dasuki, dhe Ebu’l-Hasan al-Shazeli, u shenjtëroftë sekreti i tyre, edhe të tjerë si shembulli i tyre; të gjithë këta dëshmojnë me unanimitet me besimin e tyre të sigurt, me zbulesat, me vëzhgimet dhe me kerametet e tyre dhe me udhëzimin e tyre që e shfaqën në Ummet, dhe mbështesin me imanin e tyre të fuqishëm profetësinë e Muhammedit a.s.m. dhe vërtetësinë e tij.

Dëshmia e Dhjetë: Dëshmia e Sahabëve të nderuar të cilët janë më të virtytshmit e njerëzve dhe më të lartësuarit e tyre në pozitë pas profetëve a.s.; të cilët e qeverisën botën nga lindja në perëndim me drejtësi dhe me ndershmëri pasi u ndriçuan me dritën e Muhammedit a.s.m. në një periudhë të shkurtër kohe, dhe pavarësisht qënies së tyre nomadë analfabetë, u shfaqën në shtetet e mëdha dhe u bënë profesorët e popujve të civilizuar, të shkencës e të politikës, u bënë mësues për ta dhe politikanë të urtë e të drejtë; ata e transformuan atë shekull në më të mirin e shekujve dhe në shekullin e lumturisë. Këta sahabe të nderuar pasi hetuan dhe shqyrtuan çdo gjendje prej gjendjeve të Muhammedit a.s.m., dhe panë me sytë e tyre fuqinë e mrekullive të tij të shumta, i lanë armiqësinë e tyre të mëparshme dhe rrugët e paraardhësve të tyre, dhe shumë prej tyre si Halid Ibn Velidi dhe Ikrima Ibnu Ebi Xhehl e braktisën tribalizmin e baballarëve të tyre. Ata duke e përqafuar islamin në një mënyrë vërtetë të përkushtuar dhe vetëflijuese, dhe duke besuar në vërtetësinë e Muhammedit dhe në profetësinë e tij me shkallën e ‘shikimit të sigurisë’, kjo formon një dëshmi universale të palëkundur.

Dëshmia e Njëmbëdhjetë: Është dëshmia e mijërave prej njerëzve të verifikimit, domethënë, dëshmia e muxhtehidëve, e imamëve dhe e dijetarëve autoritarë, të cilët njihen si të pastërtit dhe të vërtetët, dhe e filozofëve gjenialë të tillë si Ibnu Sina dhe Ibnu Rushd, të cilët besuan në mënyrë të arsyeshme e të logjikshme, pavarësisht ndryshimit të metodës së secilit prej tyre nga e tjetrit, duke u mbështetur në mijëra prova vendimtare dhe në argumente të fuqishëm derisa arritën shkallën e ‘njohjes së sigurisë’… Besimi i të gjithë këtyre në Muhammedin a.s.m., në profetësinë e tij, në vërtetësinë dhe në drejtësinë e tij është një dëshmi e tillë universale saqë vetëm ai që do të ishte me zgjuarsinë e të gjithë atyre do të mund ta kundërshtonte.

Risale-i Nuri është njëri prej atyre dëshmitarëve të vërtetë në këtë kohë, para të cilit mohuesit i kanë gjetur vetvetet të padobishëm, kështu duke mashtruar policinë dhe drejtësinë, ata janë përpjekur ta heshtin atë nëpërmjet gjykatave.

Dëshmia e Dymbëdhjetë: është dëshmia e poleve shpirtërorë, secili prej tyre ka tërhequr tek rrethi i instruksionit të tij një pjesë të rëndësishme të ummetit në botën islame, dhe nëpërmjet edukimit të tij të çuditshëm, vizioneve dhe kerameteve i ka bërë ata njerëz të përparojnë shpirtërisht, dhe progresi i të cilëve bazohet mbi ndriçimet dhe zbulesat e realiteteve në vend të provave -ata panë “në mënyrë eksperimentale” nëpërmjet ndriçimeve të tyre profetësinë dhe vërtetësinë e Muhammedit a.s.m. dhe se vërtetësia e tij ishte e shkallës më të lartë.

Atëherë dëshmia e këtyre me unanimitet dhe me përputhshmëri për profetësinë dhe për misionin e tij është një konfirmim i fuqishëm i tillë saqë ai që nuk ka arritur në atë shkallë të virtyteve dhe të plotësimeve aq të lartë sa ajo e tyre, nuk mund ta fshijë apo ta zhdukë atë.

Dëshmia e Trembëdhjetë: e cila përbëhet nga katër prova të sigurta të shtrira e universale, është:

Nëpërmjet dëshmisë së kohëve të shkuara dhe e unanimitetit të sihariqeve të falltarëve, të zërave nga e padukshmja, të njohësve në të gjitha periudhat e së shkuarës, dhe nëpërmjet dëshmisë së sihariqeve të profetëve dhe të mesazhierëve Hyjnorë, paqja qoftë mbi ta, dhe nëpërmjet dëshmisë së tyre dhe lajmeve të tyre të gëzueshme për profetësinë e Muhammedit a.s.m., në librat e shenjtë të mëparshëm.

Një shpjegim i shkurtër i pjesës së lartë do të jepet këtu, ndërsa detajet e tyre të plota dhe zinxhiri i tyre ndodhen në fund të trajtesës “Mrekullitë e Profetit” e botuar brenda koleksionit “Dhul Fikar”.

Është regjistruar me rrëfenja të shëndosha, dhe pjesërisht me raportime me unanimitet, në historitë dhe në librat e hadithit dhe në biografinë e Profetit se midis më të shquarve dhe më të famshmive të njerëzimit në kohët e hershme, me në krye profetët, njohësit, falltarët dhe zërat nga e padukshmja, parashikuan profetësinë dhe ardhjen e Muhammedit a.s.m. në mënyrë të qartë, me unanimitet dhe në mënyrë të përsëritur në formën e “Irhasateve”. Meqenëse më të fuqishmet dhe më të sigurtat e atyre parashikimeve janë përshkruar në mënyrë të detajuar tek mrekullitë e Profetit Muhammed, ne ju referojmë ju tek ajo dhe këtu vetëm do të themi nëpërmjet një treguesi të shkurtër: Prej qindra vërseteve në librat e shpallur qiellorë si Teurati, Inxhili dhe Zeburi, njëzet vërsete rreth profetësisë së Muhammedit që janë afër të qenurit të qarta janë shkruar në Letrën e Nëntëmbëdhjetë, tek trajtesa “Mrekullitë e Profetit”. Ndërsa Husejn el-Xhisri gjeti njëqind vërsete rreth profetësisë së Muhammedit a.s.m., pavarësisht ndryshimeve të shumta në tekstet e tyre të bëra nga çifutët dhe të krishterët, dhe i shkroi ato në librin e tij.[13]

Sipas një rrëfenje të shëndoshë lidhur me të cilën ka raportime me unanimitet, falltarët, me në krye Shikk dhe Satih, të cilët nëpërmjet xhindëve dhe qënieve shpirtërore dhanë informacion rreth të Padukshmes dhe që tani quhen mediume, parashikuan në mënyrë të qartë ardhjen e të dërguarit të Allahut dhe se ai do ta zhdukte perandorinë persiane. Ata pohuan në mënyrë të përsëritur në një mënyrë që nuk mund të dyshohej se një profet do të shfaqej së afërmi në Hixhaz. Gjithashtu, Ka’b Ibn Lu’ayyi, njëri nga stërgjyshërit e Profetit dhe një Njohës, dhe shumë njohës e shenjtorë të tjerë të tillë si: Sajf Ibn Dhi Yazan dhe Tubba prej sundimtarëve të Jemenit dhe të Abisinisë, parashikuan qartë profetësinë e Muhammedit a.s.m., dhe e njoftuan atë në pozitën e tyre. Më të rëndësishmet dhe më të sigurtat e tyre janë përfshirë në Letrën e Nëntëmbëdhjetë. Madje njëri prej atyre mbretërve tha: Unë do ta preferoja më shumë të isha shërbëtor i Muhammedit mbi sundimin e kësaj mbretërie”. Një tjetër tha: “Në qoftë se do të kisha jetuar për ta parë, unë do të kisha qenë kushëriri i tij”. Domethënë, unë do të kisha qenë një shërbëtor i përkushtuar dhe një ministër i tij, si Aliu, Zoti qoftë i kënaqur prej tij. Historia dhe librat e biografisë i kanë botuar të gjitha këto parashikime, duke treguar se njohësit e afirmuan profetësinë dhe vërtetësinë e Muhammedit a.s.m. me një dëshmi të fuqishme universale.

Gjithashtu, qëniet shpirtërore të quajtur Hatif, të cilat janë dëgjuar por nuk janë parë, bënë parashikime rreth profetësisë së Muhammedit a.s.m, në të njëjtën mënyrë ashtu si njohësit dhe si falltarët, duke e parashikuar profetësinë e tij në mënyrën më të qartë. Gjithashtu, duke parashikuar profetësinë e tij, shumë gjëra të tjera të tilla si: kafshët e sakrifikuara për idhujt, idhujt, gurët e varrëve e afirmuan profetësinë dhe vërtetësinë e Tij; duke e dëshmuar këtë nëpërmjet gjuhës së historisë.

Dëshmia e Katërmbëdhjetë: Pjesa vijuese në arabisht aludon për dëshminë e fuqishme të universit:

 

Nëpërmjet dëshmisë së universit për profetësinë gjithëpërfshirëse të Muhammedit a.s.m. nëpërmjet synimeve të saj dhe qëllimeve Hyjnore në të, ose përndryshe ai nuk do të ishte asgjë, sepse nëpërmjet dërgimit të një njeriu dhe veçanërisht të Muhammedit, vlera dhe detyrat e tij u vendosën, bukuritë dhe plotësimet e tij u bënë të qarta, dhe urtësia në të vërtetat e tij u kuptuan. Sepse profetësia e tij i zbuloi ato dhe ishte mjet për kuptimin e tyre. Po të mos kishte qenë profetësia e tij, ky univers i përkryer, ky libër i madh me kuptime të përjetshme do të kishte qenë kot, kuptimet e tij do të ishin zhdukur dhe plotësimet e tij do të kishin rënë krejtësisht, gjë e cila është e pamundur në drejtime të shumta.

Trajtesa e El-Ajetul Kubra përmendi lidhur me këtë paragraf sa vijon:

Ashtu siç tregon universi Autorin e tij, Shkruesin, dhe Skalitësin, i Cili e krijoi, e administron dhe e organizon atë, dhe i Cili duke e dekoruar, duke e përcaktuar dhe planifikuar, ushtron autoritet e kontroll të plotë mbi të sikur ai të ishte një pallat, një libër, një ekspozitë, dhe një vend shfaqjeje, po ashtu ai kërkon një lajmëtar të lartë, një zbulues të vërtetë, një profesor të saktë, dhe një mësues besnik, i Cili do t’i njihte qëllimet Hyjnore në krijimin e tij, që t’i bënte ato të njohura, që do t’i jepte mësim shembujt e urtësisë Hyjnore në ndryshimet e tij, të shpallte rezultatet e lëvizjeve të tij funksionale, dhe të shpallte vlerën dhe plotësimet e qënieve brenda tij. Meqenëse kjo është kështu dhe universi e shfaq ekzistencën e tij, sigurisht duke dëshmuar në mënyrë të fuqishme dhe universale për vërtetësinë e Muhammedit a.s.m., i cili i përmbushi këto detyra më mirë se kushdo tjetër, dhe për qënien e tij zyrtari më i lartë e më besnik i Krijuesit të tij, ai deklaron:  “Unë dëshmoj se Muhammedi është i Dërguari i Zotit xh.sh.” Po, nëpërmjet dritës që solli profeti Muhammed a.s.m., natyra e universit, vlera, plotësimet, detyrat, rezultatet dhe vlera e qënieve brenda tij dhe fakti se ato janë nëpunëse, që të gjitha u bënë të njohura dhe të kuptueshme. Madje i gjithë universi u bë si mesazhe kuptimplote Hyjnore; si një Kur’an i mishëruar Hyjnor dhe si një ekspozitë madhështore e veprave Hyjnore. Në qoftë se nuk do të ishte drita e Tij, universi do të bëhej thjesht një rrënojë e shkretë, dhe një vend zie i ngatërruar dhe i tmerrshëm, duke u rrokullisur në errësirat e mosekzistencës, asgjësisë, vdekjes dhe zhdukjes. Si rrjedhojë e kësaj të vërtete, plotësimet e universit, transformimet e qëllimshme dhe kuptimet e përjetshme deklarojnë në mënyrë të fuqishme: “Ne dëshmojmë se Muhammedi është i Dërguari i Allahut”.

Dëshmia e Pesëmbëdhjetë: Kjo që vijon është një pjesë arabisht  e cila përmban dëshmi të shumta të shenjta. Ajo tregon dëshminë e shenjtë për profetësinë e Muhammedit të dhënë nëpërmjet akteve të Hyjnisë dhe veprave të mëshirës së Ekzistuesit të Vetëm të domosdoshëm, i Cili ushtron autoritet e kontroll të plotë mbi universin, dhe nëpërmjet vullnetit të Tij, urdhërit dhe fuqisë ndodhin të gjitha ndryshimet dhe transformimi, lëvizja dhe pushimi, duke filluar nga grimcat për tek planetët dhe të gjitha dispozitat e jetës dhe të vdekjes; ky paragraf arabisht shpreh këtë dëshmi të lartë:

 

Nëpërmjet dëshmisë së pronarit të universit, Krijuesit dhe Rregullatorit të tij, për profetësinë e Muhammedit a.s.m., nëpërmjet veprave të Mëshirës së Tij dhe akteve të Hyjnisë së Tij; të tilla si mëshira e shpalljes së Kur’anit të shpjegimit të mrekullueshëm mbi të; dhe shfaqja e llojeve të shumta të mrekullisë nga dora e tij; duke e ndihmuar dhe duke e mbrojtur atë në të gjitha rrethanat; duke e përjetësuar fenë e tij me të gjitha të vërtetat e saj, duke e ngritur atë në një pozitë të respektit dhe të nderimit të lartë dhe duke e nderuar mbi të gjitha krijesat që shihen e vëzhgohen; dhe akti i Tij i Hyjnisë duke e bërë profetësinë e Muhammedit a.s.m. një diell shpirtëror në univers, dhe duke e bërë fenë e tij indeksin e plotësimeve të shërbëtorëve të Tij; dhe duke e bërë realitetin e tij një pasqyrë gjithëpërfshirëse për manifestimet e Hyjnisë së Tij, dhe duke i besuar atij detyrat e domosdoshme për ekzistencën e krijesave në univers të tilla si domosdoshmëria e mëshirës, e urtësisë, e drejtësisë që janë aq të domosdoshme si ushqimi, uji, ajri dhe drita.

Duke ia referuar detajet e kësaj dëshmie më të gjërë, të sigurt e të shenjtë Risale-i Nurit, ne këtu vetëm do të hedhim një shikim tek një kuptim i përmbledhur e konçiz i tij.

Meqenëse -në përputhje me drejtësinë, urtësinë, mëshirën, favorin dhe mbrojtjet të cilat ne i shohim në mënyrë të rregullt e të sistemuar në univers- është praktika e Hyjnisë që gjithmonë të mbrojë të mirët dhe të godasë të këqinjtë dhe gënjeshtarët, ashtu siç kërkohet nga “aktet e mëshirës së Tij”, Rregulluesi i kësaj bote dhe Administruesi shpalli mbi Muhammedin a.s.m. Kur’anin e shpjegimit të mrekullueshëm; Ai i dhuroi atij afërsisht një mijë mrekulli prej llojeve të shumta; dhe me mëshirë e ruajti atë në të gjitha rrethanat dhe në situatat e rrezikshme, madje edhe me anë të një pëllumbi dhe të një merimange; dhe i dha atij sukses të plotë në të gjitha detyrat e tij; dhe e përjetësoi fenë e tij së bashku me të gjitha të vërtetat e saj; dhe i shkaktoi fesë së tij islame të përhapet gjithandej tokës dhe tek të gjithë njerëzimi; dhe duke e ngritur atë në një pozitë nderimi mbi të gjitha krijesat dhe në një rang të përhershëm pranueshmërie që është më i lartë se ai i më të shquarve të njerëzimit; dhe duke i dhënë personit të tij të mbajë më të bukurat e cilësive të lavdëruara e të larta, ashtu siç bien dakord miqtë dhe armiqtë, saqë e bëri një të pestën e njerëzimit prej Ummetit të tij. E gjitha kjo dëshmon në mënyrën më vendimtare për vërtetësinë dhe profetësinë e Muhammedit a.s.m..

Gjithashtu ne shohim nga këndvështrimi i ‘Akteve të Hyjnisë’ se Rregulluesi dhe Administruesi i kësaj bote e bëri profetësinë e Muhammedit a.s.m. një diell në univers, dhe ashtu siç është provuar në Risale-i Nur, e bëri atë të largojë të gjitha llojet e errësirave dhe t’i shfaqë të vërtetat e tij të ndritshme, dhe i bëri të lumtur të gjitha qëniet e vetëdijshme, madje të gjithë universin, me sihariqet e jetës së përhershme; dhe Ai e bëri fenë e tij një indeks plotësimesh për të gjithë njerëzit e pranueshëm të adhurimit dhe një program të fortë për aktet e tyre të adhurimit; dhe ashtu siç tregohet nga Kur’ani dhe nga Xheushani, Ai e bëri realitetin e Muhammedit, i cili është personaliteti i tij kolektiv, një pasqyrë gjithëpërfshirëse për manifestimet e Hyjnisë së Tij; dhe ashtu siç tregohet nga të vërtetat e lartëpërmendura, dhe nga fakti se çdo ditë për katërmbëdhjetë shekuj, ai ka fituar barasvlerën e të gjitha veprave të mira të të gjithë ummetit të tij, dhe nëpërmjet veprave dhe gjurmëve të tij në jetën shoqërore dhe shpirtërore të njeriut, Ai e bëri atë udhëheqësin më të lartë, profesorin, dhe modelin më të mirë të të gjithë njerëzimit; dhe e dërgoi atë për t’i ardhur në ndihmë të gjithë njerëzimit me detyrat e shenjta e sublime, dhe i bëri njerëzit aq shumë të nevojshëm për fenë e tij, për sheriatin dhe për të vërtetat e islamit[14], aq sa ata kanë nevojë për mëshirë, urtësi, drejtësi, ushqim, ajër, ujë dhe dritë… Kështu duke dhënë dëshminë e shenjtë për profetësinë e Muhammedit a.s.m. me dymbëdhjetë prova vendimtare universale –meqenëse është kështu, a do të ishte e mundur që profetësia e Muhammedit a.s.m., e cila i manifeston kështu këto dëshmi universale e të gjëra të Pronarit të universit, i Cili nuk është indiferent as për të rregulluar krahun e një mizeje ose të një luleje, të mos ishte një diell për universin?

* * *

 

Secila prej këtyre pesëmbëdhjetë dëshmive përmban dëshmi të shumta; madje dëshmia e Dytë e provoi pretendimin: “Eshhedu enne Muhammeden Resulull-llah” në mënyrën më të fuqishme e të sigurt dhe duke shpallur realitetin e saj, vlerën dhe rëndësinë, saqë në çdo ditë pesë herë në teshehhud bota islame e shpall atë për universin me miliona gjuhë. Gjithashtu, me mijëra miliona besimtarë pa ngurrim pranojnë dhe vërtetojnë se Realiteti Muhammedan a.s.m., që është baza e atij pretendimi, është fara origjinale e universit, është arsyeja për krijimin e tij, dhe fruti i tij më i plotë. Dhe Pronari i Universit e bëri atë personalitet kolektiv të Muhammedit lajmëtarin më të lartë të sovranitetit të Hyjnisë së Tij; e bëri zbuluesin e saktë të talismanit të universit dhe të enigmës së krijimit dhe një shembull të ndritur të mirësive dhe të mëshirës së Tij; e bëri gjuhën elokuente të mëshirës dhe të dashurisë së Tij; dhe përgëzuesin më të fuqishëm të sihariqeve për jetën e amshuar dhe për lumturinë në botën e përjetshme; dhe e bëri vulën e të dërguarve të Tij dhe më të madhin e profetëve të Tij. Nga kjo mund të shikohet se çfarë gabimi i madh, çfarë marrëzie dhe krimi kryejnë ata njerëz të cilët nuk e pranojnë një të vërtetë të tillë si kjo, ose që nuk i japin rëndësi asaj, dhe çfarë humbje të madhe do të pësonin ata.

Kështu siç u tregua në pjesën e dytë, sureja el-Fatiha në faljet Rituale demonstron me prova vendimtare afirmimin e Unitetit Hyjnor në pohimin  “Eshhedu en la-ilahe il-lall-llah”, “Dëshmoj se nuk ka Zot tjetër përveç Allahut”, e cila thuhet në teshehhud, duke vënë firma të panumërta për të; po kështu kjo pjesa e Tretë paraqet dëshmi të fuqishme për realitetin e profetësisë të pretenduar në:  “Eshhedu enne Muhammeden Resulull-llah”, “Dëshmoj se Muhammedi është i Dërguari i Allahut”, duke e vulosur atë me nënshkrime të panumërta konfirmimi.

 

O Më i Mëshirshmi i mëshiruesve! Në nderim të profetit Tënd më të nderuar, na e lejo neve shefaatin e tij, na jep neve sukses në ndjekje të sunnetit të tij, dhe na bëj neve komshi të Familjes së tij dhe të sahabëve të tij në Botën e Lumturisë! Amin. Amin. Amin.

O Zot! Jepi atij bekime e paqe, si dhe Familjes së tij dhe sahabëve, sa numri i shkronjave të Kur’anit, të recituara e të shkruara. Amin.

Lavdi të qoftë Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na  ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je I Gjithëdituri, i Gjithurti.

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prova e Ndritur

Stacioni i Dytë

 

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

Dhe prej Tij ne kërkojmë ndihmë.

[Njëra nga të vërtetat e vërsetit të fundit të sures el-Fatiha, i cili tregon krahasimin midis njerëzve të udhëzimit dhe të rrugës së drejtë me atë të njerëzve të çudhëzimit dhe të rebelimit, dhe i cili është burimi i të gjitha krahasimeve në Risale-i Nur, shprehet gjithashtu në mënyrë të çuditshme dhe të mrekullueshme nga vërseti i sures Nur.

“Allahu është Drita e qiejve dhe e tokës. Shembulli i Dritës së Tij është si të kishim një qoshe të errët dhe në të një llambë, llamba e futur në një kupë qelqi, kupa e qelqit si të ishte yll që shkëlqen i ndezur nga një pemë e bekuar, nga ulliri, as nga lindja (që nuk i merr rrezet vetëm në mëngjes), as nga perëndimi (që nuk i merr rrezet vetëm pasdite, por është nën rrezet e diellit gjatë gjithë ditës), vaji i të cilit digjet vetvetiu edhe pse nuk e ka prekur zjarri fare. Dritë përmbi Dritë! Allahu udhëzon drejt Dritës së Tij atë që do Ai. Dhe Allahu sjell shembuj e përngjasime për njerëzimin dhe Allahu është për çdo gjë i Gjithëditur.[15] Dhe një vërset vijues:

“Ose (gjendja e mosbesimtarit) është si errësira në detin e gjërë e të thellë të mbuluar nga valë masive, të mbuluara nga re të zeza, ….(deri në fund të vërsetit).[16]

Është provuar në Rrezen e Parë se vërseti i parë lart, Vërseti i Dritës, përmban dhjetë aluzione për Risale-i Nurin, ai në mënyrë të mrekullueshme e parashikon atë koment të Kur’anit Kerim. Kjo ishte arsyeja kryesore që emri Nur -Drita- iu dha Risale-i Nurit. Si rrjedhojë e përshkrimit, në krahasimin e një udhëtimi imagjinar në një pjesë të Letrës së Njëzet e Nëntë, të një mrekullie që i ngjasonte Nunit të “Naëbudu” në fjalën “Nur” në këtë vërset të jashtëzakonshëm, udhëtari në trajtesën “El-Ajetul-Kubra” pyeti të gjithë universin dhe çdo lloj të qënieve me qëllim që të kërkonte, të gjente dhe të mësonte rreth Krijuesit të tij. Ai erdhi për ta njohur Atë nëpërmjet tridhjetë e tre rrugëve dhe provave bindëse me ‘sigurinë e njohjes’ dhe me ‘shikimin e sigurisë’. Udhëtari i palodhur dhe i pangopur udhëtoi gjithashtu me mendjen e tij, me zemrën dhe imagjinatën nëpër shekuj dhe nëpër nivelet e qiejve dhe të tokës, dhe duke parë e inspektuar të gjithë botën si një qytet, ai e hipi mendjen e tij ndonjëherë mbi urtësinë e Kur’anit, dhe ndonjëherë mbi filozofi, dhe duke parë me ngulm nivelet më të largëta nëpërmjet teleskopit të fuqishëm të imagjinatës, ai e pa realitetin ashtu siç është, dhe pjesërisht na informoi neve për të në trajtesën El-Ajetul-Kubra.

Tani, prej atyre botërave dhe niveleve të shumtë tek të cilat ai hyri në udhëtimin e tij imagjinar, i cili kishte kuptimin e një krahasimi dhe ishte krejtësisht në përputhje me realitetin, ne do të shpjegojmë nëpërmjet shembullit vetëm tre nivele, shumë të përmbledhur, me qëllim që të ilustrojmë krahasimin tek fundi i sures El-Fatiha. Por kjo do të jetë vetëm nga këndvështrimi i fuqisë së arsyes. Ne ua referojmë juve Risale-i Nurin për vëzhgimet dhe krahasimet e tjera.

Shembulli i Parë është ky:

Udhëtari, i cili kishte ardhur në botë vetëm për të gjetur Krijuesin e Tij dhe që u bë i njohur me Të, i tha arsyes: “Ne kemi pyetur çdo gjë lidhur me Krijuesin tonë dhe kemi marrë përgjigje plotësisht të kënaqshme. Me qëllim që të mësojë rreth Diellit, njeriu duhet të pyesë vetë Diellin, kështu, ne do të bëjmë një udhëtim tjetër me qëllim që ta gjejmë e të bëhemi të njohur me Krijuesin tonë nëpërmjet manifestimeve të atributeve të tij të ‘njohjes’, të ‘dëshirës’ dhe të ‘fuqisë’ dhe nëpërmjet akteve të Tij të dukshme dhe nëpërmjet manifestimeve të Emrave të Tij…”

Kështu, Ai hyri në botë. Pastaj njerëzit e çudhëzimit të cilët përfaqësojnë rrymën ë dytë, hipën në anijen e tokës. Udhëtari veshi -vuri- syzet e shkencës dhe të filozofisë të cilat nuk e ndjekin urtësinë e Kur’anit, dhe duke parë sipas programit të gjeografisë, e cila nuk e lexon Kur’anin, pa se toka udhëtonte shtatëdhjetë herë më shpejt se sa një gjyle topi duke përshkuar distancën e njëzet mijë viteve për një vit në një orbitë në mes të një hapësire të pafundme. Ajo kishte marrë mbi vetveten qindra e mijëra lloje gjallesash të pafuqishme e të mjera. Ai kuptoi se në qoftë se ajo do ta ngatërronte rrugën e saj sikur për një minut, ose në qoftë se do të humbiste rrugën dhe të përplasej me një planet tjetër, ajo do të shpërbëhej duke i lëshuar të gjitha ato krijesa të mjera në asgjësi, në mosekzistencë, në kotësi e në humbje.

Duke perceptuar fatkeqësinë e madhe të rrymave të  “…Jo (në rrugën e atyre që merituan zemërimin Tënd mbi vete dhe as në (rrugën), e atyre të cilët u humbën”,[17] dhe errësirat mbytëse  “ose (gjendja e mosbesimit) është si errësira në detin e gjërë e të thellë të mbuluar nga valë masive…”[18] ai thirri nga thellësitë e tij: “Oh sa keq! çfarë kemi bërë? Përse hipëm në këtë anije të tmerrshme? A ka ndonjë rrugë për të shpëtuar prej saj?” Ndërkaq duke i copëtuar syzet e filozofisë së verbër, ai iu bashkua rrymës së  “atyre të cilëve Ti u ke dhuruar Mëshirën Tënde”.[19]

Papritmas urtësia e Kur’anit i erdhi atij në ndihmë. Duke i dhënë atij një teleskop i cili shfaq realitetin, ajo i tha atij të shikonte nëpërmjet tij. Ai hodhi vështrimin dhe pa Emrin e  “Rabbis-semavati ve erd” “Zoti i qiejve dhe i tokës” duke ndriçuar si një diell në yjësinë e Fjalës së Tij xh.sh.”

“Ai është i Cili e ka bërë tokën të dobishme dhe të përshtatshme për ju, kështu që ecni nëpër rrugë dhe hani nga rizku (të mirat e furnizimi) i Tij…”[20]

Zoti, Mbështetësi, e ka bërë tokën një anije të rregullt e të sigurt, dhe e mbushi atë me qënie të gjalla së bashku me furnizimet e tyre me ushqim, duke e bërë atë të udhëtojë përreth diellit në detet e universit për dobi të shumta dhe për shembuj urtësie, duke sjellë prodhimet e stinëve për ata të cilët janë të nevojshëm për rizk-furnizim. Dy Melekët -engjëjt- e quajtur Thaur dhe Hut u caktuan nga Allahu xh.sh. si kapitenë dhe drejtues të asaj anije. Dhe ata të dy e morën atë në udhëtimin e saj nëpër mbretërinë Hyjnore e cila është me madhështi të pafundme me qëllim që t’i kënaqë krijesat e Krijuesit të Gjithëlavdishëm dhe mysafirët e Tij në hapësirën e këtij universi të gjërë, udhëtari kuptoi se kjo shfaqi realitetin e  “Allahu është Drita e qiejve dhe e tokës”, duke bërë të njohur Krijuesin e tij nëpërmjet këtij Emri. Me të gjithë zemrën dhe shpirtin e tij ai thirri duke thënë:  “El-Hamdu lil-lahi Rabbil a’lemine”, “Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun, Zotin e të gjitha botëve”, dhe iu bashkua grupit të  “atyre të cilëve Ti u ke dhuruar mëshirën Tënde”.

Shembulli i Dytë i asaj që pa udhëtari në udhëtimin e tij nëpër botëra:

Pasi ai udhëtar e la anijen e tokës, hyri në botën e njeriut dhe të kafshëve. Ai e pa atë botë nëpërmjet syzeve të shkencës natyrale e cila nuk e merr jetën dhe shpirtin e saj nga feja, dhe pa se megjithëse ato gjallesa të panumërta kishin nevoja të pafundme dhe sulmoheshin nga armiq të bezdisshëm të panumërt dhe nga ngjarje mizore, kapitali i tyre ishte vetëm i njëmijëti ose i njëqindmijëti i asaj për të cilën ata kishin nevojë. Fuqia e tyre gjithashtu ishte ndoshta një e milionta e asaj që ishte e domosdoshme për t’i luftuar ato gjëra të dëmshme. Duke qenë të lidhur me to nëpërmjet mendjes së tij dhe nga mëshira për qëniet e llojit të tij, atij i erdhi aq shumë keq për to për gjendjen e tyre të tmerrshme, dhe duke ndjerë një dhimbje të tmerrshme ishte aq i dëshpëruar dhe i pikëlluar, saqë ai u pendua një mijë herë për hyrjen e tij në këtë botë të pikëlluar e të mjerë.

Ndërkaq papritmas i erdhi në ndihmë urtësia e Kur’anit Kerim, dhe duke i dorëzuar atij teleskopin e  “atyre të cilëve Ti u ke dhuruar mëshirën Tënde”, duke i thënë atij: Shiko! Ndërkohë ai hodhi vështrimin dhe pa se secili prej Emrave të bukur Hyjnorë të tillë, si: Er-Rahman, Er-Rahim, Er-Rezzak, El-Mun’im, El-Kerim, El-Hafidhu, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti, Furnizuesi, Mirëbërësi, Gjithëbujari dhe Gjithëruajtësi, secili ndriçonte si dielli vezullues nëpërmjet manifestimit të  “Allahu është Drita e qiejve dhe e tokës”, në yjësitë e vërseteve të tilla, si:

“Nuk ka asnjë krijesë të gjallë që Ai të mos e ketë mbërthyer pas balukeve të ballit (ta ketë nën sundimin e Tij të plotë.)[21]

“Dhe sa shumë krijesa të gjalla nuk mbartin dot ushqimin e tyre! Allahu është i Cili i ushqen ata dhe ju…”[22]

“Dhe vërtet që ne i kemi nderuar Bijtë e Ademit…” [23]

“Vërtet që të devotshmit në besim do të jenë në lumturi (në xhennet).[24]

Ato e mbushën botën e njeriut dhe të kafshëve me mëshirë e me mirësi duke e transformuar atë në një parajsë të përkohshme. Udhëtari kuptoi se kjo dynja me gjithçka që ajo përmban bën të njohur në mënyrë perfekte Mikpritësin Gjithëbujar të kësaj bujtine të bukur e të vlefshme për t’u vëzhguar, të mbushur me mësime instruktive, dhe një mijë herë përsëriti duke thënë:  “El-Hamdu lil-lahi Rabbil-Alemine”.

Shembulli i Tretë i qindra prej vëzhgimeve gjatë udhëtimit të tij:

Ai udhëtar në dynja, i cili deshi të njohë Krijuesin e tij, nëpërmjet manifestimeve të Emrave të Tij të bukur dhe atributeve të Tij madhështore iu adresua mendjes dhe imagjinatës së tij duke u thënë: Ejani të ngjitemi tek qiejt e lartë ashtu si shpirtërat dhe melekët duke i lënë trupat tonë në tokë, dhe le t’i pyesim banorët e qiejve për Krijuesin tonë. Ndërkohë ai i hipi mendjes, mendimit, shpirtit dhe imagjinatës dhe u ngjitën të gjithë në qiej duke e marrë astronominë si udhëzuesin e tyre; ato panë me teleskopin e  “atyre që merituan Zemërimin Tënd mbi vete” dhe “të atyre të cilët u humbën”, domethënë me teleskopin e filozofisë e cila nuk i kushton vëmendje fesë, dhe ndërkaq udhëtari pa: Me mijëra trupa qiellorë dhe yje të përflakur, një mijë herë më të mëdhenj se toka dhe duke lëvizur të ndërfutura njëri brenda tjetrit njëqind herë më shpejt se sa gjylja e topit, ndërsa janë të pavetëdijshme, të pajeta dhe të paqëllimta. Në qoftë se rastësisht njëra prej tyre do ta kishte ngatërruar rrugën e saj për një sekond, ajo do të ishte përplasur me një glob tjetër të pavetëdijshëm në atë botë të pakufishme, të zbrazur e të pafundme, duke shkaktuar pështjellim e kauz të plotë, si kijameti. Në cilindo drejtim që pa udhëtari u mbush me frikë, me tmerr e habi, dhe u pendua një mijë herë që u ngjit në qiell. Mendja dhe imagjinata e tij u copëtuan e u tronditën plotësisht. Ato të dyja thanë: Ne nuk duam të njohim kuptime të këtilla të shëmtuara të dhimbshme e torturuese si torturimi i Ferrit, madje ne tërhiqemi prej vëzhgimeve të tyre, sepse detyra jonë themelore është të shohim të vërtetat e bukura dhe t’i shfaqim ato.

Dhe ndërsa thonin kështu, papritmas nëpërmjet manifestimit  “Allahu është Drita e qiejve dhe e tokës” ndriçuan Emrat Hyjnorë  “Ha’likus semavati vel-Erd”, “Krijuesi i qiejve dhe i tokës”;  “Museh-hirish-shemsi Vel kamer” “Nënshtruesi i Diellit dhe i Hënës” dhe  “Rabbul-Alemine” “Zoti i të gjitha botëve”, secili prej këtyre ndriçoi si dielli në yjesitë e këtyre vërseteve:

“Dhe vërtet që Ne e kemi zbukuruar qiellin më të afërt me Drita,…”[25] dhe

“A nuk e kanë parë qiellin mbi ta, si Ne e kemi ndërtuar atë dhe zbukuruar…”[26]

“Pastaj Ai istewa ila (u ngrit lart drejt) qiellit duke i bërë ata shtatë qiej…”[27]

Dritat e atyre Emrave Hyjnorë i mbushën të gjithë qiejt me dritë dhe me melekë, duke i transformuar ato në një xhami madhështore ose në një fushim ushtarak. Ndërkaq udhëtari hyri brenda grupit të  “atyre të cilëve Ti u ke dhuruar Mëshirën Tënde”; ai shpëtoi prej errësirave të “atyre të cilët u humbën”, dhe  “ose (gjendja e mosbesimtarit) është si errësira në detin e gjërë e të thellë të mbuluar nga valë masive…”; dhe papritmas ai pa një mbretëri të bukur madhështore e të mirërregulluar si parajsa. Duke vëzhguar se në të gjitha anët banorët e saj po bënin të njohur Krijuesin e Gjithëlavdishëm, vlera e mendjes së tij dhe e imagjinatës u shtua njëmijëfish, dhe detyrat e atyre të dyjave u lartësuan në të njëjtën shkallë.

Duke ia referuar Risale-i Nurit vëzhgimet e tjera të udhëtarit nëpër univers, të cilat janë të krahasueshme me këto tri shembuj që u përmendën prej qindra shembujve tek udhëtimi i tij për të njohur Ekzistuesin e Vetëm të Domosdoshëm nëpërmjet manifestimeve të Emrave të Tij, ne këtu mjaftohemi me këto tregues të përmbledhur dhe e presim shkurt këtë histori të gjatë.

Tani, ashtu si ai udhëtari nëpër botë, ne do të përpiqemi ta njohim Krijuesin e universit nëpërmjet veprave dhe manifestimeve të vetëm Atributeve të Njohjes, Vullnetit dhe Fuqisë midis shtatë Atributeve të mëdhaja të shenjta të Krijuesit tonë dhe prej argumenteve që japin ato tre atribute madhështore. Për detajet e tyre ne ju referojmë ju tek Risale-i Nuri.

Pjesa vijuese në arabisht është përmbledhja dhe substanca e Hizb en-Nurit, të cilën unë vazhdimisht e recitoj në mënyrë reflektive. Ai shpjegon tre nga tridhjtetë e tre shkallët e Fjalisë “Allahu Ekber”. Kjo ndiqet nga një lloj përkthimi i pjesës arabisht, që përbëhet nga tregues të shkurtër, të cilat hapin rrugën e fitimit të besimit në Njohjen Hyjnore, Vullnetin, dhe fuqinë me shkallën e ‘shikimit të sigurisë’ duke shfaqur manifestimet e tyre në univers, e cila është një temë që i ka preokupuar shumë dijetarët e teologjisë dhe të parimeve të besimit.

Duke shfaqur manifestimet e Njohjes, Vullnetit, dhe Fuqisë treguesit vijues hapin kështu rrugën për besim të plotë -me shkallën e njohjes së sigurisë- në ekzistencën dhe në Unitetin e Ekzistuesit të Vetëm të domosdoshëm, dhe për vërtetimin e atij besimi.

 

* * *

 

 

 

 

 

 

(Shenim[28])

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

“Dhe thuaj: “Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Allahun i Cili nuk ka lindur bir (e asnjë lloj pasardhësi) dhe i Cili nuk ka asnjë shok a të barabartë në Mbisundimin e Tij, as nuk është Ai aq poshtë sa të ketë Veli (ndihmues, mbrojtës e mbështetës). Dhe lartësoje Atë me gjithë madhështinë dhe madhërinë (thuaj Allahu Ekber -Allahu është më i madh!)”.[29]

Allahu është më i madh se çdo gjë tjetër lidhur me fuqinë dhe njohjen, sepse Ai është Njohësi i të gjitha gjërave me njohjen gjithëpërfshirëse të domosdoshme të Esencës së Tij.[30] Asgjë nuk mund të fshihet prej Njohjes së Tij për shkak të misterit të prezencës së saj, dëshmimit dhe gjithëpërfshirjes së dritësisë; dhe për shkak të misterit të ekzistencës që bën të domosdoshme universalitetin, dhe drita e njohjes gjithërrethon të gjithë botën e ekzistencës. Po, rregulli i balancuar, peshat e rregullta, urtësia e përgjithshme dhe e qëllimshme, dhe mirësitë e veçanta gjithëpërfshirëse, dhe dekretet e mirorganizuar, dhe paracaktimet frutdhënëse dhe orët e përcaktuara e të specifikuara të vdekjes, dhe furnizimet e rregullta, dhe mjeshtëritë e larta të artit, dhe përkujdesja e stolisur, dhe rregulli krejtësisht i përkryer, harmonia, rregullshmëria, mjeshtëria, balancimi dhe dallueshmëria absolute, që të gjitha këto tregojnë njohjen gjithëpërfshirëse të Gjithënjohësit të së padukshmes.

“A nuk e di Ai i Cili ka krijuar? Dhe Ai është më i Buti dhe më Dashamirësi (ndaj robëve të Tij), i Mirënjohuri për çdo gjë”.[31]

Krahasimi ndërmjet artit të hollë të njeriut, i cili tregon vetëdijen e tij, dhe krijimit të bukur të njeriut, i cili tregon Krijuesin e njeriut, është krahasimi i dritës së dobët, të vockël, të një xixëllonje në një natë të errët me shkëlqimin e diellit në mes të ditës.

Duke i dhënë një përkthim të përmbledhur paragrafit lart ne do të bëjmë një tregues të shkurtër për njohjen Hyjnore, këtë të vërtetë më të rëndësishme të besimit, dhe studimin e saj të detajuar do t’ia referojmë Risale-i Nurit.[32]

Po, ashtu si mëshira që e shfaq vetveten më qartë se dielli nëpërmjet furnizimeve të çuditshme me ushqime dhe provon në mënyrë vendimtare se prapa perdes së të padukshmes është një i Gjithëmëshirshëm, Mëshirëplotë, po ashtu “njohja” e cila është përmendur në qindra vërsete të Kur’anit, dhe e cila –nga një aspekt- është e para e Shtatë Atributeve të mëdhaja, e shfaq vetveten si drita e diellit me frutat e rregullit dhe të drejtpeshimit në gjëra, dhe bën të njohur me siguri ekzistencën e Njohësit të të gjitha gjërave.

Po, krahasimi ndërmjet artit të rregullt e të balancuar, i cili tregon vetëdijen dhe njohjen e njeriut, dhe krijimit të njeriut në modelin më të mirë, që tregon njohjen dhe urtësinë e Krijuesit të njeriut, i ngjason krahasimit midis dritës së dobët të xixëllonjës në një natë të errët me dritën gjithëpërfshirëse të diellit në mes të ditës.

Tani, para se të shpjegojmë dëshmitë e Njohjes Hyjnore, ne do të përmendim në mënyrë të përmbledhur bashkëbisedimin e shenjtë i cili ndodhi gjatë Miraxhit të profetit a.s.m.. Sepse Miraxhi i Muhammedit a.s.m. tregon e dëshmon se, nëpërmjet manifestimeve të tij në univers, Atributi i Shenjtë i Njohjes tregon Esencën më të pastër dhe të Shenjtin e Vetëm në mënyrën më të qartë. Kur në atë natë ai mori adresimin Hyjnor në praninë e Allahut, meqenëse ai ishte dërguar si përfaqësues në emrin e të gjitha qënieve të gjalla dhe të çdo lloji krijese, në vend që të jepte përshëndetjen ‘Es-Selam’ të qënieve të vetëdijshme, ai tha:   “Et-tehijjatul-Mubarekat es-salevatu et-tajjibatu lil-lahi”. “Përshëndetjet, bekimet, salevatet dhe fjalët e mira janë të gjitha të Allahut”, duke i dhënë kështu Krijuesit të tij dhuratat e krijesave, duke e shfaqur mënyrën që ata bëjnë të njohur Zotin e tyre nëpërmjet manifestimeve të atributit të Njohjes.

Domethënë,  me katër fjalët, përshëndetjet, bekimet, salevatet dhe fjalët e mira, ai aludonte për përshëndetjet, urimet, adhurimin dhe për njohjen e tyre të këndshme e të mirë ndaj Njohësit të së padukshmes të katër grupeve kryesore të qënieve të gjalla që ato e ofrojnë nëpërmjet manifestimeve të njohjes së parapërjetshme dhe të paspërjetshme. Për këtë arsye, recitimi i këtij bashkëbisedimi të shenjtë të Miraxhit në kuptimin e tij të gjërë është bërë një pjesë e detyrueshme e teshehudit për të gjithë myslimanët. Duke ia referuar shpjegimin e detajuar të atij bashkëbisedimi të shenjtë Risale-i Nurit, ne do të shpjegojmë një kuptim të tij në formën e katër treguesve të shkurtër.

Fjala e Parë:  “Et-tehijjatu lil-lahi”. Në mënyrë të përmbledhur është kjo:

Për shembull, një Mjeshtër i aftë shpik një makineri të mrekullueshme me njohjen e tij të thellë dhe me zgjuarsinë e tij të jashtëzakonshme, dhe gjithkush që e sheh atë, e duartroket dhe e përshëndet mjeshtërin; duke e lavdëruar dhe duke e uruar atë, i jep atij dhuratat materiale dhe jomateriale. Edhe makineria gjithashtu, duke e shfaqur artin e hollë e të jashtëzakonshëm të Mjeshtërit, dhe talentin dhe njohjen e tij dhe duke vepruar në mënyrë perfekte dhe pikërisht ashtu siç deshi ai, e miraton dhe e duartroket atë nëpërmjet gjuhës së qënies së saj, dhe në efekt e përshëndet atë dhe i jep atij dhurata jomateriale.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, të gjitha speciet e qënieve të gjalla në univers, së bashku me të gjithë anëtarët e tyre individualë, në çdo drejtim janë makineri të mrekullueshme e të jashtëzakonshme, të cilat -ashtu si qëniet e vetëdijshme, njerëzit, xhindët dhe melekët përshëndesin dhe duartrokasin Autorin e tyre me gojë- nëpërmjet gjuhëve të qënieve të tyre dhe të jetëve e duartrokasin dhe e përshëndesin Mjeshtrin e tyre, Autorin e Gjithëlavdishëm, i Cili e bën Vetveten të njohur nëpërmjet manifestimeve të holla e të thella të njohjes së Tij gjithëpërfshirëse, e cila i sheh lidhjet e çdo gjëje me çdo gjë tjetër, dhe i njeh të gjitha gjërat e domosdoshme për jetën e secilës dhe ia dërgon ato asaj në kohën e duhur.

Duke e përshëndetur Atë, qëniet deklarojnë:  “Et-tehijjatu lil-lah”.  Ato me adhurim e japin çmimin e jetëve të tyre direkt për Krijuesin e tyre, i Cili i njeh të gjitha krijesat së bashku me të gjitha gjendjet e tyre. Në Natën e Miraxhit, në emrin e të gjitha krijesave të gjalla, Muhammedi a.s.m. tha:  “Et-tehijjatu lil-lahi”, në vend të përshëndetjes “Es-selamu” në praninë e Ekzistuesit të Vetëm të domosdoshëm, dhe dha përshëndetjet e grupeve të të gjithë qënieve të gjalla, dhuratat e tyre, dhe selamin e tyre shpirtëror.

Po, ashtu si me rregullin dhe me drejtpeshimin e saj, një makineri e rregullt dhe e zakonshme në mënyrë të padyshimtë shfaq një mjeshtër të talentuar dhe të aftë; po ashtu secila nga makineritë e gjalla të panumërta të cilat mbushin universin shfaqin një mijë e një mrekullitë e njohjes. Nuk ka dyshim se gjallesat tregojnë për domosdoshmërinë e ekzistencës së Autorit të tyre të përjetshëm dhe për përshtatshmërinë e Tij për t’u adhuruar nëpërmjet manifestimeve të njohjes të cilat janë si drita e diellit në krahasim me atë çfarë tregon ajo makineri që është si drita e dobët e një xixëllonje.

Fjala e Dytë e lartë nga Fjalët e Miraxhit: që është  “El-Mubarekat”:

Meqenëse sipas hadithit, “namazet rituale janë Miraxhi i besimtarit”[33] dhe marrin manifestimin e Miraxhit më të madh; dhe meqenëse udhëtari nëpër botë gjeti Krijuesin e Tij, Njohësin e së padukshmes, nëpërmjet Atributit të Njohjes në çdo botë, edhe ne gjithashtu le të hyjmë së bashku me atë udhëtar në botën e gjërë të bekimeve  “El-Mubarekat”, e cila i bën ata që vështrojnë, të deklarojnë: “Sa të mëdhaja janë bekimet e Zotit xh.sh.”. Ashtu si udhëtari, ne do të përpiqemi ta njohim Krijuesin tonë me njohjen e sigurisë, nëpërmjet manifestimeve të mrekullisë së hollë të atributit madhështor të Hyjnisë, Atributit të Njohjes, dhe këtë nëpërmjet vëzhgimit të asaj bote, botës së bekimeve “Mubarekat” dhe duke e studiuar atë; dhe veçanërisht të vegjëlit e pafajshëm e të bekuar të qënieve me shpirtëra, dhe farërat e krijesave të gjalla, të cilat janë konteinerët -enët- e vockëla të programeve të jetëve të tyre.

Po, ne shohim me sytë tonë se të gjithë ata të vegjël të bekuar e të pafajshëm dhe ato depo e kutia të bekuara, papritmas të gjitha -së bashku dhe veçmas- zgjohen e vihen në lëvizje me njohjen e të Gjithëditurit të Gjithurtë dhe vazhdojnë drejt qëllimit të krijimit të tyre. Ato u shkaktojnë atyre që i shohin ato në realitet, të thonë: “Zoti i bekoftë këto një mijë herë! Çfarë çudirash të pafundme ka dashur Zoti xh.sh.!”

Për shembull, të gjitha farërat, vezët, spermat, dhe bërthamat kanë një rregull të hollë e preçiz i cili buron nga njohja; dhe ai rregull është brenda një balance të përkryer, që buron nga një mjeshtëri e plotë; dhe ajo balancë është brenda një organizimi të ri; dhe ky organizim është brenda një peshoreje të vazhdueshme dhe balancimi; dhe peshorja dhe balancimi janë brenda një dallueshmërie dhe të ushqyeri, dhe secila duke poseduar shenja duke e dalluar qëllimisht atë nga shoqet e saj; dhe kjo dallueshmëri dhe ushqyeshmëri janë brenda një dekorimi plot art dhe zbukurimi; dhe ky zbukurim është brenda dhënies së formave dhe të gjymtyrëve me urtësi, me përshtatshmëri dhe me përkryerje; dhe kjo dhënie e formave është së bashku me ndryshimet në mish dhe në pjesët e ngrënshme të atyre krijesave dhe frutave për të ngopur të nevojshmit për rizk -ushqim- në mënyrë bujare duke iu përshtatur shijeve të tyre; edhe kjo gjithashtu është brenda qëndisjeve të mrekullueshme dhe stolisjes të cilat reflektojnë njohuri dhe janë të gjitha të ndryshme; dhe kjo është brenda erërave të mira të ndryshme dhe shijeve të kënaqshme të shumëllojshme. Kështu nëpërmjet zbulimit dhe zhvillimit të të gjitha këtyre formave me rregullsi e dallueshmëri të plotë, dhe ndërsa duke qenë të ndryshme pa gabim apo mangësi në një shpejtësi absolute dhe në një gjërësi absolute… edhe pse janë në një shumësi absolute, dhe me këtë situatë të jashtëzakonshme duke vazhduar gjatë gjithë stinëve; të gjitha ato qënie të bekuara, veçmas dhe bashkarisht, demonstrojnë në mënyrë të dukshme nëpërmjet pesëmbëdhjetë gjuhëve të lartëpërmendura mrekullitë e aftësive të mjeshtërit të tyre dhe njohjen e Tij të mrekullueshme, duke bërë të njohur me qartësi si dielli Gjithënjohësin e së padukshmes dhe Autorin e tyre, Ekzistenca e të Cilit është e domosdoshme. Për shkak të kësaj dëshmie vërtet të ndritshme e të gjërë të tyre dhe të përshëndetjeve të tyre të cilat i shprehu për to profeti a.s.m. i cili foli në emrin e të gjitha krijesave në Natën e Miraxhit dhe tha:  “El-Mubarekat”, “bekime” në vend të “Es-Selam” “përshëndetjeve”.

Fjala e Tretë: është  “Es-salevat”.

Këtë fjalë të shenjtë e cila u fol gjatë Miraxhit të madh të Muhammedit a.s.m., e japin qindra miliona besimtarë përpara Pranisë Hyjnore në çdo ditë të paktën dhjetë herë në tesheh-hud gjatë namazeve të detyruara, të cilat janë miraxhi i veçantë për besimtarin. Ata e shpallin atë në të gjitha anët e universit. Meqenëse të gjitha të vërtetat e Miraxhit janë provuar në Fjalën e Tridhjetë e Njëtë në mënyrën më të fuqishme e vendimtare, madje ajo u adresohet pjesërisht edhe mohuesve ateistë më kryeneçë, për provat dhe për detajet ne jua referojmë atë Fjalë, dhe këtu në mënyrë shumë të përmbledhur, ne do të hedhim një vështrim tek bota e çuditshme e llojeve të ndryshme të qënieve të vetëdijshme dhe të qënieve me shpirtëra, të cilat ilustrojnë kuptimin e gjërë të kësaj Fjalës së Tretë të Miraxhit. Ne gjithashtu do të përpiqemi të kuptojmë nëpërmjet manifestimit të njohjes së parapërjetshme Mëshirën e plotë dhe Dhembshurinë e Krijuesit tonë, dhe gjërësinë e fuqisë së Tij dhe vullnetin Gjithëpërfshirës brenda ekzistecës dhe unitetit të Tij.

Po, ne shohim në këtë botë se çdo qënie e gjallë ndjen dhe percepton me ndjenjat dhe me natyrën -edhe në qoftë se nuk do të ishte me vetëdije dhe mendje- se ajo vuan dobësi e pafuqi të pakufishme dhe nevojat e kërkesat e saj janë të pafundme. Meqenëse fuqia e saj dhe kapitali janë të pamjaftueshëm për të përmbushur madje edhe një të mijtën e këtyre, e sheh atë të kërkojë ndihmë duke qarë me të gjithë fuqinë, dhe përgjërohet në mënyrë të natyrshme dhe të nënkuptuar.

Ajo kërkon strehim tek Divani i të Gjithëditurit të Gjithëfuqishëm me zërin e saj të veçantë, me gjuhën e saj të veçantë, dhe me duatë, përgjërimet, salevatet dhe me një lloj lutjesh e bekimesh të veçanta për të. Sepse ne shohim se një i Gjithëfuqishëm i Gjithurtë dhe i Gjithëditur Absolut njeh çdo nevojë të atyre qënieve të gjalla dhe ua plotëson atyre; Ai sheh çdo sëmundje prej sëmundjeve të tyre dhe u vjen në ndihmë, dhe dëgjon çdo thirrje e lutje që ato bëjnë në mënyrë të natyrshme; ato i kërkojnë Atij ndihmë dhe Ai u përgjigjet atyre. Zoti xh.sh. e transformon vajtimin e tyre në buzëqeshje të ëmbëla, dhe e shndërron kërkimin ndihmë të tyre në lloje falënderimi e lavdërimi. Kjo ndihmë e urtë, njohëse dhe e mëshirshme bën të njohur në mënyrë vërtet të ndritur nëpërmjet manifestimeve të njohjes dhe të mëshirës Një Përgjigjës të lutjeve, Një Ndihmues, Një Mëshirëplotë dhe Gjithëbujar. Kështu të gjitha salevatet dhe ibadetet që nisen nga këto botëra -nga botërat e qënieve me shpirtëra- duke u ngjitur tek Ai Përgjigjës i lutjeve dhe tek Ai Ndihmues, -të gjitha ato i shprehu- me këtë kuptim dhe i paraqiti dhe i posaçëroi Muhammedi a.s.m. në Miraxhin më të madh, dhe çdo besimtar i përsërit ato në Miraxhin më të vogël, në çdo namaz, duke thënë:  “Essalevatu et-tajjibatu lil-Lah”.

Fjala e Katërt e shenjtë: që është  “Et-taj-jibatu lil-Lah” “të gjitha fjalët e mira janë të Allahut”.

Meqenëse shumë nga të vërtetat e Risale-i Nurit më janë shfaqur mua ndërsa recitoja tesbihatet që ndjekin namazet e detyruara; mjaft thjesht unë jam shtyrë në mënyrë të pavullnetshme të shpjegoja nëpërmjet treguesve të përmbledhur të vërtetat e shoqëruara edhe me suren el-Fatiha, edhe me fjalët e tesheh-hudit. Dhe kështu fjala e shenjtë :  “Et-tajjibatu” e cila u tha në Miraxhin e Muhammedit a.s.m. e cila përmban kuptimet e fjalëve, të adhurimit dhe të veprave të mira të pakufishme që burojnë prej njerëzve, xhindeve, melekëve dhe qënieve shpirtërore të cilët janë banorët e njohjes, të besimit dhe të cilët posedojnë vetëdije universale; dhe të cilët e zbukurojnë të gjithë universin me fjalët e tyre të mira, me veprat e mira dhe me ibadetet e tyre të këndshme, të cilat që të gjitha orientohen drejt botës së bukurive, dhe të cilët i kuptojnë plotësisht bukuritë e pafundme të Hirplotit Absolut të përjetshëm dhe bukurinë e përhershme të Emrave të Tij të bukur të cilët e zbukurojnë universin; dhe ato u përgjigjen atyre me pasion, me zell dhe me adhurim universal. Kjo fjalë u referohet fjalëve të mira të pafundme që ata i shprehin për Krijuesin e tyre nëpërmjet erërave të mira e të këndshme të besimit të tyre të ndritur, njohjes së gjërë rreth Tij dhe lavdërimit e falënderimit që ata i paraqesin ndaj Krijuesit të tyre të Gjithëlavdishëm. Meqenëse fjalët e mira në këtë kuptim u thanë gjatë Miraxhit, i gjithë ummeti e përsërit atë fjalë të shenjtë në tesheh-hud në çdo ditë pa u mërzitur e pa u lodhur.

Po, ky univers është një pasqyrë e cila reflekton bukurinë e përjetshme dhe hijeshinë e pakufishme, dhe përbëhet nga manifestimet e Tij xh.sh.. Të gjitha bukuritë dhe plotësimet e universit vijnë nga ajo bukuri e përjetshme dhe bëhen të bukura nëpërmjet lidhjes me të, dhe u shtohet vlera e tyre. Përndryshe, -po të mos kishte qenë ajo lidhje- universi do të kishte qenë një rrënojë, një banesë pikëllimesh, dhe një vend krejtësisht konfuz. Lidhja e tyre me atë bukuri kuptohet nëpërmjet njohjes dhe afirmimit të njerëzve, të engjëjve dhe të qënieve shpirtërore, të cilët janë lajmëtarët -njoftuesit- e sovranitetit të Hyjnisë. Madje m’u shfaq mua se ndodhet një mundësi e fortë se me qëllim që të transmetohen gjithandej lavdërimi i bukur dhe falënderimi i hijshëm i atyre lajmëtarëve dhe lëvdatat e tyre ndaj të Vetmit Unik të Cilin ata adhurojnë, dhe për t’i ngjitur ato deri tek Froni më i Madh, dhe për t’i paraqitur ato vepra të mira tek Prania Hyjnore, i është dhënë elementit të ajrit një gjendje vërtet e çuditshme dhe e jashtëzakonshme me anë të grimcave të tij, si ushtarët nën urdhëra, për ta përmbushur këtë mision, sikur ato grimca të ishin gjuhë të zvogëluara folëse dhe veshë të vegjël dëgjues.

Dhe kështu, ashtu si njerëzit dhe melekët të cilët e njohin të Adhuruarin e Gjithëlavdishëm me besimin dhe me ibadetet e tyre, po ashtu i Gjithurti Zotërues i Lavdisë e bën të njohur Vetveten në mënyrë të dukshme e të ndritur duke vendosur aftësi gjithëpërfshirëse të shumta tek thirrësit -njoftuesit- duke i pajisur ato me aparate të mrekullueshme e të jashtëzakonshme dhe duke e bërë secilin prej tyre të jetë i lidhur me të gjithë universin, sikur secila prej tyre të ishte një univers i zvogëluar. Për shembull, Ai e shfaq Vetveten në mënyrë aq të qartë si dielli në mes të ditës duke krijuar makineri të shumta të jashtëzakonshme në një hapësirë me përmasën e një arre të vetme në një vend të vockël në trurin e njeriut; dhe e bëri fuqinë e memories si një bibliotekë të madhe.[34]

Ne tani do të aludojmë për një kuptim shumë të përmbledhur të pjesës arabisht që u përmend lart e cila tregon prova universale të njohjes gjithëpërfshirëse, përfshin prova të panumërta duke i sjellë ato së bashku dhe duke i bërë ato si një provë e shtrirë, dhe demonstron njohjen gjithëpërfshirëse nëpërmjet pesëmbëdhjetë dëshmive. Ne do të japim një lloj përkthimi të pjesës arabisht.

E Para e pesëmbëdhjetë dëshmive:  “Rregulli i balancuar”.

Rregullsia e drejtpeshuar dhe sistemi i mirëbalancuar të vëzhguara në të gjitha krijesat dëshmojnë për një njohje gjithëpërfshirëse. Po, duke filluar nga i gjithë universi i cili i ngjason një pallati madhështor e të regullt, dhe prej sistemit diellor, dhe prej elementit të ajrit grimcat e të cilit transmetojnë fjalët dhe tingujt në një mënyrë të çuditshme e të habitshme dhe shfaq një rregull të mahnitshëm, dhe prej sipërfaqes së tokës, e cila në çdo pranverë me rregull të plotë përgatit treqind mijë specie të ndryshme… deri tek gjymtyrët, qelizat, grimcat dhe sistemet truporë të të gjitha qënieve të gjalla -një rregull i balancuar dhe një rregullshmëri e përkryer, të cilat janë veprat e një njohjeje të thellë, gjithëpërfshirëse, të sigurta e të pagabueshme, kjo do të thotë se ato dëshmojnë në mënyrë krejtësisht të qartë e vendimtare për një Njohje gjithëpërfshirëse.

Dëshmia e Dytë:  “Një balancë e rregullt”.

Në të gjitha krijesat në univers, të pjesshme dhe universale, duke filluar nga planetët për tek rruazat e kuqe dhe të bardha në gjak, në çdo gjë ndodhet një masë krejtësisht e rregullt dhe një balancë e përshtatshme, të cilat në mënyrë të vetëkuptueshme tregojnë një Njohje gjithëpërfshirëse dhe dëshmojnë për të në mënyrë vendimtare. Po, ne për shembull, shohim se gjymtyrët e sistemeve trupore të një mizeje ose të një qënieje humane dhe madje edhe qelizat e trupit dhe rruazat e kuqe e të bardha të gjakut, janë vendosur me një balancë aq të ndjeshme dhe me një masë aq të hollë dhe janë aq të përshtatshme e të denja për njëra-tjetrën, dhe përpjesëtimi i tyre i ndërsjellë së bashku me gjymtyrët e tjera të trupit janë aq me rregullsi dhe janë në një harmoni të tillë me të, saqë kurrësesi nuk do të ishte e mundur që dikush të cilit i mungon njohja e pafundme të mund t’ua kishte dhënë atyre ato situata.

Gjithashtu, një balancë kaq e përkryer, një masë aq e rregullt dhe një sundim kaq i pagabueshëm në të gjitha krijesat e gjalla dhe në të gjitha llojet e krijesave duke filluar nga grimcat e vockëla për tek planetët e sistemit diellor saqë ato provojnë në mënyrë përfundimtare një njohje gjithëpërfshirëse dhe dëshmojnë për të me qartësi të plotë se kjo do të thotë se të gjitha dëshmitë për njohjen janë gjithashtu dëshmi për ekzistencën e të Gjithëditurit të Vetëm. Meqenëse do të ishte e pamundur dhe e papranueshme që të kishte një atribut pa dikë që ai cilëson, të gjitha provat e njohjes formojnë një provë të fuqishme, krejtësisht të sigurtë dhe të lartë për Njohësin e Parapërjetshëm ekzistenca e të Cilit është e domosdoshme.

Dëshmia e Tretë: që është:  “Dhe urtësia e përgjithshme dhe e qëllimshme”.

Në të gjithë krijueshmërinë dhe aktivitetin në univers, dhe në të gjitha ndryshimet, duke i ngritur në jetë, duke i ngarkuar me detyra dhe duke i shkarkuar ato prej tyre, të gjitha krijesat dhe të gjitha speciet e krijesave kanë funksione, përdorime, dhe qëllime të cilat janë aq të qëllimshme dhe njohëse saqë ato nuk lënë asnjë vend për rastësinë. Ne shohim se në lidhje me krijimin ai që nuk posedon njohje gjithëpërfshirëse në asnjë mënyrë nuk do të mund të ishte pronari i asnjërës prej tyre dhe në asnjë aspekt. Për shembull, megjithëse është vetëm një copë mish, së bashku me dy detyrat e saja kryesore, gjuha, e cila është njëra prej qindra gjymtyrëve të njeriut -njeriu duke qenë vetëm njëri prej krijesave të gjalla të panumërta- është mjeti për qindra shembuj urtësish, rezultatesh, frutash dhe përdorimesh.

Funksionet e saj lidhur me të shijuarit e ushqimeve, njohja e të gjitha lezeteve, shijeve, të ndryshme, duke njoftuar trupin dhe stomakun, duke qenë një inspektore e saktë e kuzhinave të Mëshirës Hyjnore, dhe një interpretuese e përpiktë -tek kryerja e funksionit të fjalëve- dhe një qendër transmetimi -shkëmbim telefoni- për zemrën, shpirtin dhe për mendjen; të gjitha tregojnë në mënyrën më të ndritur e vendimtare për një njohje gjithëpërfshirëse. Në qoftë se nëpërmjet qëllimeve dhe frutave të saj një gjuhë e vetme jep një dëshmi të tillë, atëherë gjuhë të panumërta, dhe qënie të gjalla të panumërta dhe krijesa të pafundme tregojnë e dëshmojnë për një njohje të pafundme me qartësinë dhe sigurinë e diellit në mesditë. Ato shpallin se nuk ka absolutisht asgjë fare jashtë limiteve të njohjes së të Gjithënjohësit të së Padukshmes, dhe jashtë Urtësisë dhe Vullnetit të Tij.

Dëshmia e Katërt:

Përkujdesjet gjithëpërfshirëse e të veçanta”.

Domethënë, përkujdesjet dhe shembujt e mëshirës dhe të mbrojtjes që u dhurohen të gjitha krijesave të gjalla në botën e qënieve të vetëdijshme dhe të gjitha specieve, çdo individi, në mënyrë të veçantë dhe të përshtatshme, tregojnë në mënyrë të vetëkuptueshme një njohje gjithëpërfshirëse, dhe japin dëshmi të panumërta për ekzistecën e domosdoshme të Një të Gjithëdituri Zotërues të një përkujdesje të gjithanshme i Cili i njeh ato që i marrin mirësitë dhe përkujdesjen, dhe i njeh nevojat e tyre.

Shënim: Shpjegimi i fjalëve të pjesës arabisht, e cila është përmbledhja dhe esenca e Risale-i Nurit, tregon të vërtetat të cilat Risale-i Nuri -duke qenë i distiluar prej Kur’anit- i ka marrë prej shkreptimave të vërseteve Kur’anore, dhe veçanërisht provat dhe dëshmitë për Njohjen, Vullnetin dhe Fuqinë. Sepse Risale-i Nuri shpjegon prova shkencore të cilat i tregojnë fjalët arabisht. Kjo do të thotë se përveç qënies sqarime, shpjegime e përkthime të atyre fjalëve arabisht, secila prej atyre provave shkencore shpjegon një tregues dhe një pikë të hollë të bëra nga vërsetet e Kur’anit Kerim.

Le të kthehemi tek çështja jonë kryesore. Po, me sytë tonë ne shohim se ndodhet një i Gjithëditur Mëshirëplotë i Cili na njeh neve dhe i di gjendjen tonë dhe gjendjen e të gjitha qënieve me shpirtëra dhe i përfshin të gjithë ata me mëshirën dhe me dhembshurinë e Tij si dhe i merr ata nën mbrojtjen e Mëshirës së Tij me njohje dhe me shikim, dhe ua plotëson të gjitha nevojat dhe kërkesat e tyre dhe i ndihmon me Përkujdesjen dhe me Dhembshurinë e Tij.

Prej shembujve të panumërt: Përkujdesjet e veçanta dhe të përgjithshme të dhuruara mbi njeriun si rizk -ushqime, ilaçe dhe mineralet për të cilat ai ka nevojë, këto tregojnë në mënyrën më të qartë për një njohje gjithëpërfshirëse, duke dhënë dëshmi për një të Gjithëmëshirshëm Mëshirëplotë aq sa numri i ushqimeve, i ilaçeve dhe i mineraleve.

Po, veprat e urta dhe të qëllimshme si të ushqyerit e njeriut dhe veçanërisht të vegjëlit dhe të pafuqishmit, dhe sidomos dërgimi i ushqimit tek gjymtyrët e trupit që kanë nevojë për të prej kuzhinës së stomakut, deri tek qelizat e tij, secilës u dërgohet çfarë i përshtatet… Po kështu bërja e maleve të larta si farmaci dhe si depo për të gjitha mineralet e domosdoshme për njeriun, kjo do të mund të ndodhte vetëm se nëpërmjet një njohjeje gjithëpërfshirëse. Rastësia e paqëllim, forca e verbër, natyra e shurdhët, shkaqet e pajeta e të pavetëdijshme dhe elementet e thjeshta e të papërmbajtura kurrësesi nuk mund të ndërhyjnë në këtë të ushqyer, administrim, mbrojtje dhe planifikim që karakterizohen nga njohja, shikimi, urtësia, mëshira dhe përkujdesja. Shkaqe të tilla të jashtme si ato janë thjesht të vëna në punë dhe të përdorura brenda limiteve të njohjes dhe të urtësisë së Një të Gjithëdituri Absolut, me urdhrin e Tij, me lejen e Tij, dhe janë si perde për dinjitetin e Fuqisë Hyjnore.

Dëshmitë e Pesta dhe e Gjashta: që janë:

vendimi i rregullt dhe paracaktimi i frutshëm.

Format dhe përpjesëtimet e të gjitha gjërave, dhe veçanërisht të bimëve, pemëve, kafshëve dhe të njerëzve janë prerë me një mjeshtëri të madhe arti sipas parimeve të vendimit dhe të Kaderit Hyjnor, të cilat janë dy llojet e njohjes së parapërjetshme, të prera -të qepura- në një mënyrë krejtësisht të përshtatshme me shtatin e secilës dhe u vishen atyre në mënyrë të përkryer. Secilës u jepen format më të mirëvendosura, të rregullta dhe të urta. Këto, veçmas dhe së bashku, tregojnë një njohje të pafundme dhe dëshmojnë sa numri i tyre për një Autor të Gjithëditur.

Po, prej shembujve të panumërt, le të hedhim shikimin vetëm tek një pemë e vetme dhe tek një individ njerëzor; ne shohim se si nga ana e jashtme po ashtu dhe e brendshmja e pemës frutdhënëse dhe këtij njeriu që mban gjymtyrë të shumta u janë përvijëzuar -u janë përcaktuar limitet- nga kompaset e së  padukshmes dhe nga një penë e hollë e njohjes, dhe secilës prej gjymtyrëve u janë dhënë forma krejtësisht të rregullta e të përshtatshme me qëllim që ato të mund të prodhojnë frutat dhe rezultatet e kërkuara dhe të kryejnë detyrat e natyrave të tyre. Sa për këtë, meqenëse kjo do të mund të ndodhte vetëm se nëpërmjet njohjes së pafundme, ato dëshmojnë sa numri i bimëve dhe i kafshëve për ekzistencën e domosdoshme dhe për njohjen e pakufishme të Një Autori Formëdhënës dhe të Një të Gjithëdituri Përcaktues i Cili i njeh lidhjet e gjithçkaje me çdo gjë tjetër dhe i mban këto në shikim, dhe që njeh përkufizimin nëpërmjet  kompaseve dhe penës së vendimit dhe të Kaderit të njohjes së parapërjetshme të anëve të jashtme dhe të brendshme të njerëzve si ai dhe të pemëve të tjera si ajo, dhe speciet e tyre dhe raportet dhe format e drejtpeshuara; dhe ato dëshmojnë për të Vetmin i Cili e realizon këtë.

Dëshmitë e Shtata dhe e Teta:

Exhelet -vdekjet e paracaktuara dhe Rizku i regullt i fiksuar.

Në dukje, exheli -ora e caktuar e vdekjes- dhe rizku -ushqimi- shfaqen të jenë të panjohura dhe të papërcaktuara, por për një shembull të rëndësishëm urtësie nën perden e paqartësisë, exheli është i paracaktuar dhe i specikifikuar në faqen e fatit të çdo gjallese në Regjistrin e parapërjetshëm të vendimit dhe të Kaderit Hyjnor; exheli as nuk mund të përshpejtohet dhe as të shtyhet për më vonë. Ka dëshmi të shumta se edhe rizku i çdo qënieje të gjallë është gjithashtu i paracaktuar dhe i shkruar në tablotë e vendimit dhe të Kaderit Hyjnor. Për shembull, një pemë e madhe duke lënë prapa kur ajo vdes farërat e saj të cilat janë si një lloj i shpirtit të saj, me qëllim që ajo të vazhdojë detyrat e saj në vend të saj, dhe kjo duke ndodhur nëpërmjet ligjit të Urtë të Një Gjithëruajtësi të Gjithëditur, dhe qumështi, ushqimi i të vegjëlve dhe i të rinjve, duke vërshuar prej kraharorëve, dhe shfaqja e tij prej ndërmjet gjakut dhe jashtëqitjes dhe duke u derdhur në gojat e tyre i pastër, i papërzier dhe i pandotur; kjo e refuzon mundësinë e rastësisë dhe shfaq qartë se ato ndodhin nëpërmjet ligjit të mëshirshëm të Gjithëfurnizuesit të Gjithëditur Mëshirëplotë. Ju mund të bëni analogji me këto dy shembuj të vegjël për të gjitha krijesat e gjalla dhe për qëniet me shpirtëra.

Kjo do të thotë se në realitet edhe exheli -ora e caktuar e vdekjes- edhe rizku i çdo personi janë shkruar e paracaktuar në Regjistrin e fatit të tij. Por për shembuj shumë të rëndësishëm të urtësisë, edhe exheli, edhe rizku janë fshehur pas perdes së të padukshmes, dhe shfaqen të jenë të paqarta, të papërcaktuara, dhe në dukje të lidhura me rastësinë. Sepse në qoftë se exheli do të kishte qenë paracaktuar si perëndimi i diellit, njeriu do ta kishte kaluar gjysmën e jetës së tij në pakujdesi absolute dhe do të humbiste duke mos punuar për Ahiretin, dhe gjysmën e dytë do ta kishte kaluar në panik të tmerrshëm, si dikush që në çdo ditë sikur bën një hap më shumë drejt litarëve të vdekjes duke e keqësuar njëqindfish fatkeqësinë e vdekjes. Për këtë mister të hollë fatkeqësitë prej të cilave vuan njeriu janë lënë nën perden e së padukshmes. Madje edhe Exhelin e Dynjasë, i cili është kijameti, Allahu xh.sh. e ka lënë të fshehur -nga Mëshira dhe nga Dhembshuria e Tij- prapa perdes së të padukshmes, për të njëjtën arsye.

Sa për Rizkun, meqenëse pas mirësisë së jetës ai është thesari më i madh i mirësive, dhe burimi më i pasur i falënderimeve dhe i lavdërimit, dhe miniera më gjithëpërfshirëse e adhurimit, e lutjeve, e përgjërimit, ai në dukje ka mbetur i paqartë dhe i shfaqur të jetë i lidhur me rastësinë. Dhe kjo është me qëllim që të mos mbyllet dera e kërkimit të rizkut me dua prej Gjithëfurnizuesit Gjithëbujar në çdo kohë, dhe që të mos mbyllet dera e kërkimit me vesile dhe shefaat nëpërmjet lavdërimeve dhe falënderimeve ndaj Zotit xh.sh.; sepse në qoftë se rizku do të kishte qenë i përcaktuar, si lindja dhe perëndimi i Diellit, natyra e tij do të kishte qenë krejtësisht e ndryshme. Dyert e falënderimit, lutjet dhe përgjërimet me mirënjohje, dhe madje edhe adhurimi me përulësi do të kishin qenë mbyllur.

Dëshmitë e Nënta dhe e Dhjeta: që janë:

“Përsosuria e rregullt dhe stolisja e kujdesshme”.

Domethënë, të gjitha krijesat e bukura të cilat shfaqin manifestimet e një bukurie të përjetshme dhe një hijeshi të amshuar veçanërisht në pranverë në faqen e tokës, për shembull, lulet, frutat, zogjtë e vegjël dhe mizat, dhe sidomos insektet e zbukuruar xixëlluese e fluturuese në krijimin e tyre, në format dhe në gjymtyrët janë nga mjeshtëria e mrekullueshme, nga arti i hollë i jashtëzakonshëm dhe nga përsosuria e mahnitshme dhe plotësia e mrekullueshme e Autorit të tyre të Gjithëlavdishëm; si dhe të gjitha llojet dhe makineritë e vockëla të cilat tregojnë mjeshtërinë e mrekullueshme të mjeshtrit të tyre, tregojnë në mënyrë vendimtare për një njohje vërtet gjithëpërfshirëse, dhe -le të mos ketë gabim në shprehje- një njohje tej mase artistike e shkencore të natyrshme, dhe dëshmojnë se është krejtësisht e pamundur që rastësia e paqëllim dhe shkaqet e pavetëdijshme dhe të ngatërruara të mund të ndërhynin.

Ndërsa fraza  “dhe stolisja e kujdesshme” do të thotë se ato artifakte të holla janë stolisur në një mënyrë aq të këndshme, janë zbukuruar në një mënyrë aq të ëmbël dhe shfaqin një bukuri dhe një art aq tërheqës, saqë autori  i tyre do të mund t’i krijonte këto vetëm se nëpërmjet një njohjeje të pafundme. Ai njeh mënyrën më të mirë të gjithçkaje, dhe dëshiron të shfaqë për qëniet e vetëdijshme bukurinë e mjeshtërisë së përsosur dhe plotësinë e bukurisë së saj. Sepse Ai i krijon dhe i zbukuron lulen më të vogël të pjesshme dhe mizën më të vockël me kujdesin më të madh, me mjeshtërinë dhe artin duke u dhënë atyre rëndësinë më të madhe. Ky zbukurim i kujdesshëm dhe kjo stolisje në mënyrë të vetëkuptueshme tregojnë një njohje të pakufishme dhe gjithëpërfshirëse, dhe dëshmojnë sa numri i atyre bukurive për ekzistencën e domosdoshme të një Autori të Gjithëditur Zotërues të Bukurisë.

Dëshmia e Njëmbëdhjetë, e cila përmban pesë dëshmi e prova universale:

 

 ‘Rregull krejtësisht të plotësuar, balancë, dallueshmëri, absolutësi, në lëhtësi absolute… Krijimi i gjërave në shumësi absolute me mjeshtëri absolute… dhe në shpejtësi absolute me drejtpeshim absolut… në gjërësi absolute me plotësinë e bukurisë së artit… Dhe në largësi absolute me përputhje absolute… dhe në përzierje absolute me dallueshmëri absolute.’

Kjo dëshmi është një formë tjetër dhe më e mirë e rreshtave të ngjashëm tek fundi i pjesës arabisht lart, por për shkak të sëmundjes sime të rëndë, ajo shpjegoi pesë ose gjashtë dëshmi që ajo i përfshin në formën e vetëm një treguesi shumë të shkurtër.

Së Pari: Gjithandej tokës ne shohim bërjen e makinerive të gjalla të çuditshme me të gjithë lehtësinë dhe kollajllëkun në çast, të cilat burojnë nga një njohje e plotë dhe nga një mjeshtëri e përsosur, madje një pjesë bëhen në një minut të vetëm në formë të rregullt e të drejtpeshuar, secila e ndryshme nga shoqet e saja; të gjitha tregojnë për një njohje të pafundme dhe dëshmojnë se plotësia e asaj njohjeje janë në përpjesëtim me shkallën e lehtësisë që rezulton nga mjeshtëria dhe njohja në art.

Së Dyti: Krijesat e përkryera të artit më të madh brenda shumësisë së pafundme dhe bollëkut më të madh pa gabim dhe pa ngatërresë tregon për një njohje të pakufishme dhe dëshmojnë sa numri i tyre për të Gjithëditurin Absolut dhe për të Gjithëfuqishmin Absolut.

Së Treti: Krijesat të cilat janë me balancën dhe me drejtpeshimin më të hollë pavarësisht qënies së tyre të krijuara me shpejtësi absolute, tregojnë një njohje të pakufishme dhe dëshmojnë sa numri i tyre për të Gjithëditurin Absolut dhe për të Gjithëfuqishmin Absolut.

Së Katërti: Krijimi i qënieve të gjalla të panumërta në sipërfaqen e gjërë të tokës me mjeshtërinë më të madhe, me stolisjen dhe me zbukurimin e artit pavarësisht shtrirjes së tyre të gjërë, tregon një njohje gjithëpërfshirëse e cila nuk ngatërron asgjë, i shikon të gjitha gjërat së bashku, dhe për të cilën asgjë nuk është pengesë për ndonjë gjë tjetër. Kjo gjithashtu dëshmon, veçmas dhe bashkarisht, se ato janë artifaktet e Një të Gjithëdituri për të gjitha gjërat dhe të Një të Gjithëfuqishmi mbi gjithçka.

Së Pesti: Ardhja në ekzistencë e individëve të specieve të cilët janë larg nga njëri-tjetri, ku njëri është në lindje, një tjetër në perëndim, një tjetër në veri dhe një tjetër në jug, në të njëjtën mënyrë, secili duke i ngjasuar një tjetri por megjithatë të dallueshëm, të ndryshëm, kjo do të mund të ndodhte vetëm se nëpërmjet një fuqie të pafundme të të Gjithëfuqishmit Absolut, i Cili e drejton të gjithë universin nëpërmjet Fuqisë së Tij dhe me një njohje absolute që i përfshin të gjitha krijesat së bashku me gjendjet e tyre. Prandaj këto krijesa dëshmojnë në mënyrë të pakufishme për njohjen gjithëpërfshirëse të të Gjithënjohësit të së padukshmes.

Së gjashti: Krijimi i makinerive të gjalla të shumta në dallueshmëritë krejtësisht të veçantë dhe i shenjave pikëlluese pavarësisht ngjashmërisë së tyre, dhe megjithëse janë në një përzierje absolute dhe në vende të errëta -si bërthamat që gjenden nën dhé- dhe pa ngatërresë, pa gabim, dhe krijimi i të gjitha aparateve -gjymtyrëve të tyre pa ndonjë mangësi në krijim dhe në mënyrë të mrekullueshme tregojnë aq qartë si dielli një njohje të parapërjetshme, dhe dëshmojnë në mënyrë të qartë si dita për Hyjninë dhe krijueshmërinë e Një të Gjithëfuqishmi Absolut dhe Një të Gjithëdituri Absolut. Për detajet ne ju referojmë ju tek Risale-i Nuri dhe e presim shkurt këtu një histori të gjatë.

Tani ne do të fillojmë me çështjen e Vullnetit -Dëshirës- e cila është një ‘Hulasatul Hulasah’ përmbledhja e trajtesës El-Ajetul Kubra.

 

 

Kjo pjesë përbëhet nga një provë e gjatë universale e Vullnetit Hyjnor, e cila përmban shumë prova të vullnetit. Në një përkthim të shkurtër të saj ne dhamë dëshmi duke i provuar në mënyrë vendimtare Vullnetin Hyjnor, Zgjedhjen dhe Dëshirën.

Të gjitha dëshmitë lart për njohjen Hyjnore janë gjithashtu dëshmi për Vullentin Hyjnor. Sepse manifestimet dhe veprat e Njohjes dhe të Vullnetit shfaqen bashkarisht në të gjitha krijesat.

Kuptimi i përmbledhur i pjesës së lart arabisht:

Çdo gjë ekziston nëpërmjet vullnetit dhe dëshirës së Tij xh.sh.. Ajo çfarë dëshiron Ai ndodh, dhe ajo që Ai nuk e dëshiron, nuk ndodh. Në qoftë se Ai nuk do të kishte dashur, asgjë nuk do të kishte ndodhur.

Një provë është kjo:

Ne shohim se midis mundësive të pafundme e të ngatërruara dhe rrugëve të ndryshme të pafrutshme, midis elementeve ndërhyrës e të ndërfutur të cilët rrjedhin si rrëke duke shkaktuar kaos, dhe në mes të gjërave të shumta të ngjashme me të vërtetën, gjë e cila është shkaku i çrregullimit, çdo krijesë me esencën e saj specifike, me cilësitë e veçanta, me karakterin individual dhe me formën e saj të dallueshme, merret brenda një sistemi të saktë, të përkryer e të rregullt; të gjithë gjymtyrët dhe organet e saj peshohen me një balancë dhe një peshore të ndjeshme e të saktë dhe i bashkangjiten asaj; gjymtyrët e saj të kundërta e të ndryshme krijohen të gjalla dhe me një art të skajshëm thjesht nga një lëndë e pajetë dhe e vdekur. Për shembull, një qënie humane krijohet me njëqind organe të ndryshme prej një pike lëngu, dhe një zog bëhet me gjymtyrë dhe me organe të shumta të ndryshme nga një vezë e thjeshte dhe vishet në një formë të mrekullueshme, dhe një pemë ngrihet e shfaqet prej një bërthame të vockël, që përmban thjesht karbonin e pajetë, azotin, hidrogjenin dhe oksigjenin, së bashku me degët dhe shkarpat e saj dhe me të gjithë anëtarët dhe pjesët, dhe vishet në një formë të rregullt e të frutshme. Kjo, në mënyrë të vetëkuptueshme, të padyshimtë vendimtare dhe të domosdoshme provon se të gjitha krijesave së bashku me të gjitha pjesët e tyre, grimcat, forma dhe natyra, u jepen gjendjet e tyre të veçanta e të përkryera nëpërmjet vullnetit, Zgjedhjes, Dëshirës dhe Qëllimit të Një të Gjithëfuqishmi Zotërues të një fuqie absolute. Kjo gjithashtu provon se gjithçka drejtohet nga një vullnet gjithëpërfshirës. Këto krijesa të veçanta duke treguar në këtë mënyrë të padyshimtë Vullnetin Hyjnor shfaqin se të gjitha krijesat japin dëshmi sa numri i tyre me një siguri aq të qartë si dielli në mesditë për Vullnetin Hyjnor duke i përfshirë të gjitha gjërat, dhe se ato përmbajnë prova të panumërta për ekzistencën e domosdoshme të Një të Gjithëfuqishmi Zotërues të vullnetit.

Të gjitha dëshmitë për Njohjen Hyjnore të përmendura lart janë gjithashtu dëshmi për Vullnetin Hyjnor, meqenëse të dyja funksionojnë bashkarisht me fuqinë. Njëra nuk mund të jetë pa tjetrën. Ashtu si e gjithë korrespondenca dhe përputhshmëritë ndërmjet gjymtyrëve të specieve që tregojnë se Autori i tyre është Një dhe i Njëjti; po ashtu, tiparet e tyre duke qenë të dallueshme dhe të ndryshme nga njëri-tjetri në mënyrë të urtë e të qëllimshme tregojnë në mënyrë vendimtare se Autori i tyre i Vetëm i Unitetit vepron me vullnet dhe me zgjedhje. Ai krijon çdo gjë me vullnet, me zgjedhje, me dëshirë dhe me qëllim.

Kjo shënon fundin e shpjegimeve të mia lidhur me kuptimin e pjesës arabisht, e cila shtjellon një provë universale të Vullnetit Hyjnor. Unë pata synuar që të shkruaja edhe më shumë pika të rëndësishme, lidhur me çështjen e Njohjes Hyjnore, por truri im u bë shumë i lodhur për shkak të sëmundjes që po vuaja si rezultat i qënies i helmuar, kështu ajo u shty për një kohë tjetër.

Pjesa arabisht rreth Fuqisë Hyjnore:

 

 

Zoti është më i madhi! Nëpërmjet Fuqisë dhe njohjes së Tij, Ai është më i madh se të gjitha gjërat. Sepse Ai është i Gjithëfuqishëm mbi të gjitha gjërat me një fuqi absolute e gjithëpërfshirëse, e domosdoshme e thelbësore për Esencën e Tij më të pastër dhe më të shenjtë. Është e pamundur që e kundërta e asaj fuqie të ndërhyjë në të, sepse ajo nuk ka shkallë; të barabarta janë para saj grimcat dhe yjet, të pjesshmet dhe universalet, pjesa dhe e tëra, bërthama dhe pema, bota dhe njeriu -nëpëmjet misterit të rregullit krejtësisht të vëzhguar e të përkryer, balancës, dallueshmërisë, përpikërisë, së bashku me lehtësinë në shumësinë absolute, shpejtësinë dhe përzierjen; dhe nëpërmjet mistereve të dritësisë, tejdukshmërisë, reciprocitetit, balancës, rregullit dhe nënshtrimit; dhe nëpërmjet mistereve të ndihmës së unitetit, lehtësisë së unitetit dhe manifestimit të Njësisë; dhe nëpërmjet mistereve të domosdoshmërisë, të shkëputjes së plotë dhe tjetërisë së Esencës; dhe nëpërmjet mistereve të pakufizueshmërisë, mosqënies e lidhur nga hapësira, dhe pandashmërisë; dhe nëpërmjet mistereve të transformimit të pengesave dhe bllokimeve në mjete lehtësie; dhe nëpërmjet misterit të intuitës se e pjesshmja, pjesa, bërthama dhe njeriu nuk janë më të ulët lidhur me artin dhe elokuencën se sa yjet, se universalja, e tëra dhe pema e krijimit; kështu Krijuesi i asaj është Krijuesi i kësaj nëpërmjet intuitës vëzhguese; dhe nëpërmjet misterit të të pjesshmeve dhe të tërat duke qenë në mënyrë të pashmangshme në kapjen e Krijuesit të gjërave të cilat janë rrethuese dhe pjesë si qënie të shkruara në miniaturë të ngjashme me to, ose janë pikëla të shtrydhura e të mjelura, sepse ato dhe të ngjashmet e tyre janë përfshirë në të parën me balancën e njohjes së tij, ose janë të mjelura, të shtrydhura prej tyre në përputhje me parimet e urtësisë së Tij; dhe nëpërmjet misterit të një kurani të dinjitetit i shkruar me grimcat e eterit mbi një atom ose mbi grimcën më të vockël duke mos qenë më të pakta në elokuencë ose në art të mrekullueshëm se sa një kuran i madhështisë i shkruar me bojën e yjeve dhe të diejve në faqen e qiejve; gjithashtu nëpërmjet lidhjes së tyre me fuqinë e Krijuesit të universit, trëndafili i lulëzuar duke mos qenë më i pakët në elokuencë dhe në art se sa ylli Venus; as miza duke mos qenë më e ulët se sa elefanti; as mikrobi nuk është më i ulët se sa hundëbriri; dhe as bleta nuk është më e ulët se sa palma. Për më tepër, lehtësia e skajshme dhe shpejtësia në krijimin e gjërave u shkakton njerëzve të çudhëzimit të ngatërrojnë formimin me vetëformimin, i cili bën të domosdoshëm pamundësi të panumërta dhe është një iluzion -mashtrim; ndërsa ajo provon për njerëzit e udhëzimit se në lidhje me fuqinë e Krijuesit të universit grimcat dhe yjet janë të barabarta, i lartësuar qoftë Ai, sepse nuk ka zot tjetër përveç Atij; Allahu është më i Madhi!

Përpara se të japim një përkthim për këtë pjesë arabisht nga këndvështrimi i çështjes vërtet të gjërë të Fuqisë Hyjnore, dhe një kuptim të përmbledhur të tij, unë do të zbuloj një të vërtetë e cila mu shfaq në zemrën time. Ajo ishte sa vijon:

Ekzistenca e fuqisë Hyjnore është më e sigurtë se sa ekzistenca e universit. Në të vërtetë, veçmas dhe së bashku, krijesat janë fjalë të mishëruara të fuqisë; ato e demonstrojnë ekzistencën e saj me ‘shikimin e sigurisë’.

Ato dëshmojnë sa numri i tyre për të Gjithëfuqishmin Absolut, i cili cilësohet nga ajo. Nuk është nevoja ta provosh atë fuqi me prova të mëtejshme; por duhet të provohet një e vërtetë madhështore që i përket fuqisë dhe e cila është një bazë e rëndësishme në besim dhe guri themeltar për Ringjalljen e madhe dhe Tubimin, dhe është boshti i domosdoshëm për të kuptuar çështje të shumta të besimit dhe të vërtetat kuranore, dhe ashtu siç pretendohet nga vërseti:

 “Krijimi i ju të gjithëve dhe Ringjallja e ju të gjithëve janë si (krijimi dhe ringjallja) e një njeriu të vetëm”.[35]  dhe për shkak se jo gjithkush e ka gjetur rrugën për tek ajo nëpërmjet përdorimit të arsyes, disa njerëz kanë mbetur të hutuar dhe të pakuptuar përpara fuqisë, dhe të tjerët e kanë mohuar atë, dhe prandaj është e domosdoshme të provojmë një të vërtetë madhështore lidhur me të.

Sa për bazat e lartëpërmendura, themelin, boshtin, pohimin dhe të vërtetën, është kuptimi i vërsetit të lartëpërmendur. Domethënë: O njerëz dhe xhindë! Krijimi i ju të gjithëve dhe ringjallja e ju të gjithëve në Ditën e Ringjalljes është aq e lehtë për fuqinë Time sa ajo e krijimit të një njeriu të vetëm! Fuqia Hyjnore e krijon pranverën me aq lehtësi ashtu siç krijon Ai një lule të vetme. Për atë fuqi nuk ka ndryshim ndërmjet të pjesshmes dhe universales, të voglës dhe të madhes, të shumtës dhe të paktës. Ajo i lëviz planetët me aq lehtësi ashtu siç lëviz grimcat.

Në nëntë ‘shkallë’ pjesa arabisht që u përmend lart, e shpjegon këtë çështje madhështore me një provë të fuqishme vendimtare. Në mënyrë shumë të përmbledhur, kuptimi i saj është sa vijon:

Baza e shkallëve tregohet nga kjo:

 

Sepse Ai është i Gjithëfuqishëm me një fuqi absolute gjithëpërfshirëse, e domosdoshme dhe thelbësore për Esencën më të pastër e më të shenjtë; është e pamundur që e kundërta e asaj fuqie të ndërhyjë në të, sepse ajo nuk ka shkallë; të barabarta janë para saj grimcat dhe yjet, të pjesshmet dhe universalet, pjesa dhe e tëra, bërthama dhe pema, bota dhe njeriu.

Domethënë, Fuqia Hyjnore është e tillë saqë ajo është e gjithanshme mbi të gjitha gjërat, i rrethon të gjitha gjërat, është esenciale për Ekzistuesin e Vetëm të domosdoshëm, dhe sipas logjikës është e domosdoshme për Të; është e pamundur që ajo të ndahet prej Tij; nuk ka mundësi që të jetë ajo. Meqenëse Esenca më e pastër dhe më e shenjtë posedon një fuqi të tillë të domosdoshme, pafuqia, e kundërta e saj, sigurisht që nuk mund të ndërhyjë në të. Pafuqia nuk mund ta cënojë -ta shkelë- atë Esencë të të Gjithëfuqishmit. Meqenese ekzistenca e shkallëve në një gjë ndodh nëpërmjet ndërhyrjes së të kundërtave të saj -për shembull, shkallët dhe nivelet e të nxehtit ndodhin nëpërmjet ndërhyrjes së të ftohtit, dhe shkallët e bukurisë, nëpërmjet ndërhyrjes së shëmtisë- pafuqia, e kundërta e kësaj Fuqie Esenciale, kurrësesi nuk mund t’i afrohet asaj; nuk ka asnjë lloj mundësie për të qenë kjo. Nuk mund të ketë asnjë shkallë në atë Fuqi Absolute. Meqenëse nuk mund të ketë shkallë në Të, yjet dhe grimcat janë të barabarta për Atë Fuqi, dhe nuk ka ndryshime për Të midis pjesës dhe të tërës, ose midis një individi dhe species. Ardhja në jetë e një bërthame dhe e një peme të madhe, e universit dhe e një njeriu, dhe e një individi dhe e të gjitha qënieve me shpirtëra në ringjalljen e të vdekurve është e barabartë në lidhje me Atë Fuqi, dhe që të gjitha janë njëlloj të lehta. Nuk ka ndryshim midis të madhes dhe të voglës, të shumtës dhe të paktës. Dëshmitarë vendimtarë për këtë të vërtetë janë arti i përkryer, rregulli, balanca, dallueshmëria dhe shumësia që ne shohim në krijimin e gjërave me shpejtësi absolute, me lehtësi absolute dhe me kollajllëk të plotë.

Shkalla e Parë:

Nëpërmjet misterit të rregullit krejtësisht të plotë të vëzhgueshëm, balancës, dallueshmërisë, dhe përpikërisë së bashku me lehtësinë absolute në shumësi, me shpejtësinë dhe përzierjen.

Për kuptimin e kësaj, shiko të vërtetën e lartë.

Shkalla e Dytë:

Nëpërmjet mistereve të drejtësisë, tejdukshmërisë, reciprokërisë, balancës, rregullit dhe nënshtrimit.

Për shpjegimin e detajuar të kësaj, ne ju referojmë ju fundin e Fjalës së Dhjetë, Fjalës së Njëzet e Nëntë, dhe këtu do të bëjmë vetëm një aluzion të shkurtër. Ashtu si në lidhje me dritësinë, dhe nëpërmjet Fuqisë Hyjnore, drita e diellit reflektohet aq lehtë mbi sipërfaqen e detit dhe mbi të gjitha flluskat e tij ashtu siç reflektohet mbi një copë të vetme xhami; të dyja janë të barabarta; po ashtu është aq e lehtë për Fuqinë e ndritur të Dritës së dritave për të krijuar e rrotulluar qiejt e yjet si lehtësia për të krijuar mizat dhe grimcat dhe për t’i rrotulluar ato; asgjë nuk është e vështirë për Të.

Gjithashtu, ashtu si nëpërmjet cilësisë së tejdukshmërisë dhe nëpërmjet Fuqisë Hyjnore, imazhi i diellit është i pranishëm me të njëjtën lehtësi në një pasqyrë të vockël ose në beben e syrit, dhe ashtu si, nëpërmjet Urdhrit Hyjnor, drita e tij reflektohet mbi të gjitha gjërat e ndritshme dhe pikëlat, mbi grimcat e tejndritshme dhe mbi sipërfaqen e detit; po ashtu, meqenëse fytyrat e brendshme të esencave të gjërave janë të tejdukshme dhe të ndritshme, manifestimi dhe efekti i një Fuqie Absolute i krijon të gjitha qëniet e gjalla me lehtësinë e një individi të vetëm; nuk ka ndryshim midis të shumtës dhe të paktës të madhes dhe të voglës.

Gjithashtu në qoftë se do të vendoseshin dy arra në dy pjatat e një peshoreje të ndjeshme të përkryer e cila peshon malet, pastaj do të vendosej një bërthamë e vogël në njërën nga dy pjatat e saj, ajo do ta ngrente me lehtësi atë pjatë në maje të një mali dhe do ta ulte tjetrën në fund të luginës. Dhe në qoftë se do të vendoseshin dy male të barabartë në vend të dy arrave, njëri nga dy malet do të ngrihej në qiej dhe tjetri do të ulej në thellësitë e luginave me të njëjtën lehtësi si në qoftë se do të vendosej në njërën nga dy pjatat e saj një bërthamë e vogël.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, në terminologjinë e shkencës së teologjisë ‘Kelam’, mundësia është e barabartë në lidhje me ekzistencën dhe mosekzistencën. Domethënë, në qoftë se nuk ka asgjë për të shkaktuar ekzistencën e tyre, gjërat të cilat nuk janë të domosdoshme por të mundshme janë të barabarta në lidhje me ekzistencën; nuk ka ndryshim. E pakta ose e shumta, e madhja ose e vogëla, janë të njëjtat në lidhje me këtë mundësi e barazi.

Kështu krijesat janë të mundshme, dhe meqenëse brenda sferës së mundësisë ekzistenca e tyre dhe mosekzistenca janë të barabarta, atëherë është e lehtë për Fuqinë e pakufishme të parapërjetshme të Ekzistuesit të vetëm të domosdoshëm t’i japë ekzistencë një qënieje të vetme të mundshme dhe ta vishte çdo gjë në një qënie të përshtatshme, duke prishur balancën e mosekzistencës. Dhe kur detyrat e qënies përfundojnë Ai ia heq -zhvesh- veshjen e saj të ekzistencës së jashtme dhe e dërgon atë në dukje në mosekzistencë, por në fakt tek një ekzistencë brenda sferës së Njohjes së Tij. Kjo do të thotë se në qoftë se gjërat i atribuohen të Gjithëfuqishmit Absolut, atëherë ardhja në jetë e pranverës bëhet aq e lehtë sa ajo e një luleje, dhe ardhja në jetë e të gjithë njerëzimit në ringjalljen e të vdekurve është aq e lehtë sa ardhja në jetë e një njeriu të vetëm. Ndërsa në qoftë se ato do t’u atribuoheshin shkaqeve, një lule bëhet aq e vështirë sa pranvera, dhe një mizë do të bëhej aq e vështirë sa të gjitha qëniet e gjalla.

Gjithashtu, nëpërmjet misterit të rregullit, vënia në lëvizje e një anijeje të madhe ose e një aeroplani nëpërmjet shtypjes së një butoni me anë të gishtit të dikujt është aq e lehtë sa vënia në lëvizje sustën e një ore duke kthyer çelësin me gishtin e dikujt. Po ashtu meqenëse nëpërmjet parimeve të njohjes së parapërjetshme, dhe të ligjeve të urtësisë së përjetshme, manifestimeve universale të Dëshirës Hyjnore dhe principeve të saj të specifikuara, të gjitha gjërave universale dhe të pjesshme, të mëdhaja dhe të vogla, të shumta dhe të pakta, u janë dhënë një kallëp jolëndor, masa dhe përpjesëtime të veçanta, dhe limite të caktuara; ato janë krejtësisht brenda rregullit të Njohjes Hyjnore dhe të ligjeve të Vullnetit Hyjnor.

Sigurisht kjo është aq e lehtë për të Gjithëfuqishmin Absolut për ta rrotulluar sistemin diellor dhe për t’i shkaktuar anijes së tokës të udhëtojë rreth orbitës së saj vjetore nëpërmjet Fuqisë së Tij të pafundme ashtu siç është e lehtë për Të ta bëjë gjakun të qarkullojë në trup në mënyrë të rregullt e të urtë, dhe t’i bëjë rruazat e kuqe e të bardha të qarkullojnë në gjak, dhe t’i bëjë grimcat të qarkullojnë në rruazat e vockla; sepse pa vështirësi Ai e krijon një qënie humane së bashku me organet e tij të mrekullueshme nga një pikë lëngu në modelin e universit. Kjo do të thotë se, në qoftë se do t’i atribuohej Fuqisë së parapërjetshme të pafundme, krijimi i universit është aq i lehtë sa krijimi i një qënieje të vetme humane. Por në qoftë se nuk do t’i atribuohej asaj Fuqie, do të bëhej aq e vështirë për të krijuar një qënie të vetme humane së bashku me organet e saj të çuditshme, me gjymtyrët e shqiset, aq sa krijimi i universit.

Gjithashtu, nëpërmjet misterit të nënshtrimit, bindjes dhe përputhshmërisë ndaj urdhrave, me urdhërin ‘Para marsh!’ një komandant e shtyn për në sulm një ushtar të vetëm, dhe po me të njëjtin urdhër, ai e shtyn për të sulmuar një ushtri të madhe e të disiplinuar.. Po ashtu, qëniet, që secila prej tyre është krejt e bindur ndaj ligjeve të Dëshirës Hyjnore, duke marrë shenjat e Urdhrit Hyjnor Kreativ, dhe ashtu si ushtari i gatshëm dhe si shërbëtori i urdhëruar me një dëshirë të bashkëlindur dhe me një zell të natyrshëm brenda sferës së parimeve të linjës së veprimit të përcaktimit nga njohja dhe nga urtësia e parapërjetshme, dhe secila prej tyre është njëmijë herë më e bindur dhe më e nënshtruar ndaj urdhrave se sa ushtarët e ushtrisë, këto qënie dhe sidomos gjallesat, secila prej tyre, sapo të marrë urdhrin Hyjnor: “Dil prej mosekzistencës në ekzistencë dhe fillo detyrën tënde”, Fuqia Hyjnore i vesh asaj me lehtësi absolute një ekzistencë të veçantë në mënyrën që e ka përcaktuar njohja dhe në formën e specifikuar nga Dëshira, dhe e merr atë për dore për tek fusha e ekzistencës.

Po kështu, me të njëjtën lehtësi dhe me të njëjtat forcë e fuqi, Allahu xh.sh. e krijon ushtrinë e gjallesave në pranverë dhe e ngarkon atë me detyra.

Domethënë, në qoftë se çdo gjë i atribuohet asaj Fuqie, krijimi i të gjithë ushtrisë së grimcave të vockla dhe i divizioneve të yjeve është aq e lehtë dhe pa shqetësim si krijimi i një grimce të vetme dhe i një ylli të vetëm. Ndërsa në qoftë se do t’i atribuohej shkaqeve, krijimi i një grimce në beben e syrit të një qënije të gjallë ose në trurin e saj së bashku me aftësinë e saj për të kryer detyrat e saja të çuditshme, do të kishte qenë aq i vështirë e me telashe sa ai i ushtrisë së kafshëve.

Shkalla e Tretë:

Nëpërmjet mistereve të ndihmës së unitetit, lehtësisë së unitetit, dhe manifestimit të Njësisë.

Ne do ta shohim kuptimin e saj nëpërmjet treguesve të shkurtër.

Domethënë, për shkak të Unitetit të Sovranitetit të Tij, dhe të gjithë subjektet duke vepruar në përputhje me urdhrat e Tij, do të ishte aq e lehtë për një sundimtar dhe për një komandant të përgjithshëm të sundojë vende të shtrira, dhe një komb të madh si sundimi i njerëzve të një fshati. Sepse për shkak të unitetit të dekretit të tij, anëtarët e kombit bëhen një mjet lehtësimi ashtu si ushtarët, dhe urdhrat e ligjet e tij ekzekutohen me lehtësi. Dhe meqenëse kombi i bindur i bashkohet komandantit të vetëm, ashtu si individët e ushtrisë, nëpërmjet fuqisë së mbështetjes mbi fuqinë e komandantit dhe tek depot e tij të municionit dhe tek ushtria, secili mund ta zërë rob mbretin e armikut dhe mund të përmbushë vepra që e tejkalojnë shumë forcën e tij individuale. Lidhja e tij me atë sundimtar e bën atë të fitojë një forcë e një fuqi të pafundme, kështu që ai mund të kryejë vepra të mëdhaja. Por në qoftë se këputet lidhja, ai do ta humbiste atë fuqi të gjërë, dhe me fuqinë e tij të pjesshme do të kryente vepra vetëm sipas shkallës së fuqisë së tij të pjesshme dhe sipas municioneve të pakta dhe pajimeve të kufizuara që mban në shpinën e tij. Sepse në qoftë se do të kërkohej prej atij ushtari që të kryente të gjitha veprat që ai i përmbushte duke qenë i mbështetur tek fuqia e lidhjes së tij me sundimtarin, atëherë do të bëhej e domosdoshme ekzistenca e fuqisë së një ushtrie të plotë në krahun e tij dhe të kishte mbi shpinë depot e armëve dhe të municioneve të sundimtarit.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, për shkak të unitetit të sovranitetit të Tij dhe të sundimit absolut, Sulltani i parapërjetësisë dhe i paspërjetësisë, Autori i Gjithëfuqishëm e drejton universin me aq lehtësi si të drejtonte një qytet të vetëm dhe e krijon pranverën me aq lehtësi si të krijonte një kopësht të vetëm, dhe i ngjall të gjithë të vdekurit në ringjallje me aq lehtësi si krijimi i gjetheve të pemëve të atij kopështi dhe i luleve dhe i frutave të tij në pranverën e ardhshme dhe e krijon mizën me sistemin e një shqiponje të madhe me lehtësi e kollajllëk; dhe me lehtësi e bën njeriun mikrokozmos. Ndërsa në qoftë se do t’u atribuohej shkaqeve, një mikrob do të bëhej aq i vështirë sa një hundëbri, dhe një frut do të bëhej aq problematik sa një pemë madhështore.

Gjithashtu, ndoshta, çdo grimceje e cila kryen detyrat e saja të çuditshme në trupin e një krijese të gjallë, duhej t’i jepej një sy që t’i shikonte të gjitha gjërat dhe një njohje që t’i njihte të gjitha gjërat me qëllim që ajo të mund t’i përmbushte ato detyra të holla e të përsosura jetike.

Gjithashtu, lehtësia dhe kollajllëku arrijnë një shkallë të tillë në unitet saqë ato bëhen të domosdoshme. Sepse në qoftë se pajisja e një ushtrie është nga një dorë, nga një uzinë ajo bëhet aq e lehtë si pajisja e një ushtari të vetëm. Ndërsa në qoftë se duar të shumta të ndryshme do të ndërhynin dhe pjesë të ndryshme të pajimeve do të silleshin nga uzina të ndryshme, atëherë pajisja e një ushtari të vetëm -për sa i përket sasisë- do të mund të përgatitej vetëm me një mijë vështirësi; meqenëse ndërhyjnë oficerë të shumtë, kjo do të ishte aq e vështirë sa pajisja e një mijë ushtarëve.

Gjithashtu, në qoftë se drejtimi dhe komandimi i një mijë ushtarëve do t’i jepej një oficeri të vetëm, nga një aspekt ajo do të bëhej aq e lehtë si komandimi i një ushtari të vetëm; ndërsa në qoftë se ato do t’u caktoheshin dhjetë oficerëve ose vetë ushtarëve, kjo do të shkaktonte konfuzion dhe vështirësi të madhe.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, në qoftë se të gjitha gjërat do t’i atribuoheshin të Vetmit të Unitetit, ato do të bëheshin aq të lehta si një gjë e vetme. Por në qoftë se ato do t’u atribuoheshin shkaqeve, një krijesë e vetme e gjallë do të bëhej aq e vështirë sa e gjithë toka, dhe ndoshta e pamundur.

Kjo do të thotë se në unitet lehtësia dhe kollajllëku janë tek niveli i domosdoshmërisë. Dhe me ndërhyrjen e duarve të shumta, vështirësitë arrijnë pamundësinë.

Ashtu siç është thënë në Mektubat -Letrat-, në qoftë se ndryshimet e ditës dhe të natës, dhe lëvizjet e yjeve, dhe ndërrimi i stinëve të vitit si, vjeshta, dimri, pranvera dhe vera, do t’i referoheshin një Organizatori të Vetëm dhe një Urdhëruesi të Vetëm, atëherë Ai Urdhërues Madhështor e urdhëron tokën e cila është njëra nga ushtarët e Tij duke i thënë:

“Ngrihu, rrotullohu dhe udhëto!” ndërkohë toka nga gëzimi e kënaqësia e marrjes së urdhërit lëviz me dy lëvizje, ditore e vjetore si një dervish mevlevi në ekstazë, dhe bëhet një mjet shumë i lehtë për ndryshimin e stinëve, për lëvizjen e dukshme dhe imagjinare të yjeve, duke shfaqur lehtësi të plotë dhe kollajllëk të pafundmë në Unitet.

Por në qoftë se çështja nuk do t’i lihej Atij Urdhëruesi të vetëm, por do t’u lihej shkaqeve dhe tekave dhe dëshirave të yjeve, dhe do t’i thuhej tokës: “Ndalo ti në vendin tënd, dhe mos udhëto!”, atëherë në çdo natë e ditë mijërat e yjeve dhe të diejve mijëra herë më të mëdhenj se toka do t’u duhej të përshkonin distancat e mijëra miliona viteve, me qëllim që nëpërmjet udhëtimit të tyre, situatat e tokës dhe të qiejve si stinët dhe dita e nata, të mund të ndodhin. Por kjo do të ishte aq e vështirë deri në shkallën e pamundësisë.

Fraza  “Dhe manifestimi i Njësisë” aludon për një të vërtetë të gjërë, shumë të hollë, të thellë e të shtrirë. Duke ia referuar shpjegimin dhe provën e saj Risale-i Nurit, ne këtu do të shtjellojmë një pikë të vetme nëpërmjet krahasimit.

Po, ashtu si nëpërmjet dritës së tij dielli e ndriçon tokën dhe është një shembull uniteti, po ashtu nëpërmjet imazhit të tij, reflektimit, dhe shtatë ngjyrave të dritës së tij, dhe formës që shfaqet në të gjitha gjërat e tejdukshme që janë përballë tij, të tilla si pasqyrat, kjo formon një shembull Njësie. Në qoftë se dielli do të posedonte njohje, fuqi e dëshirë dhe copat e xhamit, piklat dhe flluskat në të cilat reflektohen diejt e vegjël duke shfaqur të kenë kapacitet, nëpërmjet ligjit të Dëshirës Hyjnore, në secilën prej tyre dhe pranë secilës, një diell i plotë do të ishte i pranishëm së bashku me imazhin dhe me cilësitë e tij, si dhe në të gjitha vendet e tjerë.

Duke mos pasë mangësi në fuqinë e tij në dispozicion, nëpërmjet urdhërit, efektit dhe fjalës së fuqisë Hyjnore, ai do të ishte shkaku i manifestimeve vërtet të shtrira, duke demonstruar kështu lehtësinë dhe kollajllëkun e jashtëzakonshëm të Njësisë.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, ashtu si në lidhje me Unitetin e Tij, Autori i Gjithëlavdishëm shikon nëpërmjet njohjes së Tij, dëshirës dhe fuqisë, të cilat i rrethojnë të gjitha gjërat, dhe është i pranishëm dhe Gjithëshikues gjithandej, dhe ashtu si lidhur me Njësinë e Tij dhe nëpërmjet manifestimeve të saj, Ai është i pranishëm së bashku me Atributet dhe Emrat e Tij tek të gjitha gjërat dhe veçanërisht tek gjallesat, saqë me lehtësi të plotë, për një çast, Ai e krijon një mizë në modelin e një shqiponje dhe një qënie humane sipas sistemit të universit. Ai krijon krijesa të gjalla në mënyrë aq të mrekullueshme, saqë sikur të mblidheshin bashkë të gjitha shkaqet, ato nuk do të mund të bënin një bilbil apo një mizë. Dhe Ai i Cili e krijoi bilbilin, është pikërisht Ai i Vetëm i Cili i krijon të gjitha zogjtë; dhe Ai i Cili e krijon një qënie humane, do të mund të ishte vetëm Ai i Cili krijoi universin.

Shkallët e katërta dhe e pesta:

 

Dhe nëpërmjet mistereve të domosdoshmërisë, të shkëputjes së plotë dhe tjetërisë së Esencës; dhe nëpërmjet mistereve të pakufizueshmërisë, mosqënies i lidhur nga hapësira dhe të pandashmërisë.

Duke qenë shumë e vështirë për të shprehur realitetin e këtyre dy shkallëve për gjithësecilin, kuptimi i tyre do të shpjegohet në një ose në dy pika shumë të shkurtëra. Domethënë, në lidhje me fuqinë e Një të Gjithëfuqishmi Absolut ekzistenca e të Cilit është tek shkalla e domosdoshmërisë, më e fuqishmja dhe më e qëndrueshmja e shkallëve të ekzistencës, dhe është e parapërjetshme dhe e paspërjetshme, dhe i Cili është krejtësisht i shkëputur dhe i lirë prej materiales, dhe natyra e shenjtë e të Cilit është krejtësisht e ndryshme për të gjitha natyrat e tjera, në lidhje me fuqinë e Tij yjet janë si grimcat e vockëla, dhe ringjallja e të vdekurve është si pranvera. Dhe për t’i sjellë në jetë të gjithë njerëzit në Ringjallje është aq e lehtë si sjellja në jetë e një njeriu të vetëm.

Sepse ajo që është sa një thua gishti prej llojit të fuqishëm prej niveleve të ekzistencës mban një mal të madh të një niveli të lehtë -jolëndor- prej niveleve të ekzistencës, dhe mund ta vërë në lëvizje. Për shembull një pasqyrë dhe aftësia e kujtesës, të cilat janë prej nivelit të ekzistencës së fuqishme e të jashtme mund të mbajnë njëqind male dhe njëqind libra prej nivelit të ekzistencës së botës së shëmbëllesave dhe të ekzistencës jomateriale, të cilat janë të dobëta dhe jolëndore, dhe ato mund t’i përfshijnë e t’i drejtojnë.

Kështu, sado më e ulët, lidhur me fuqinë, niveli i ekzistencës së botës së shëmbëllimeve është prej nivelit të jashtëm, llojet e ekzistencës të krijuara aksidentalisht të qënieve të mundshme janë mijëra herë më të ulëta dhe më të dobëta se sa ekzistenca e domosdoshme e parapërjetshme dhe e përhershme, saqë një manifestim prej asaj ekzistence të shenjtë aq sa një grimcë do të mund të drejtonte një botë prej botërave  të qënieve të mundshme.

Me keqardhje, meqenëse tre arsye të ngjashme me sëmundjen e cila buron nga helmimi në kohën aktuale, nuk më lejojnë ta shpjegoj plotësisht këtë të vërtetë të madhe dhe pikat e saj të holla, ne ia referojmë Risale-i Nurit dhe një kohe tjetër.

 

Shkalla e gjashtë

Dhe nëpërmjet mistereve të transformimit të pengesave dhe bllokimeve në mjete lehtësie.

Nëpërmjet një ligji të manifestimit të Vullnetit Hyjnor i quajtur në shkencë “Nyja -lidhja- e jetës”, dhe të një Urdhri kreativ, dhe nëpërmjet komandës dhe vullnetit duke u kthyer drejt tyre, degët e pavetëdijshme dhe rrënjët e forta e të ashpra të një peme të madhe nuk formojnë pengesa apo bllokime për furnizimet dhe ushqimet e domosdoshme që kalojnë tek frutat e saj, tek gjethet dhe lulet nga “nyja e jetës”, e cila është si forca lëvizëse dhe si stomaku i pemës; madje ato lehtësojnë procesin.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, meqenëse të gjitha pengesat (e mundshme) në krijimin e universit dhe të krijesave pushojnë së qëni pengesa përballë një manifestimi të vullnetit dhe lidhur me urdhërin Hyjnor, dhe bëhen mjete lehtësie, Fuqia e përjetshme i krijon universin dhe të gjitha speciet e krijesave në tokë me aq lehtësi si krijimi i një peme të vetme. Asgjë absolutisht nuk është e vështirë për Të. Në qoftë se të gjitha aktet e krijimit nuk do t’i atribuoheshin asaj Fuqie, atëherë krijimi dhe administrimi i një peme të vetme do të kishte qenë aq i vështirë si krijimi dhe administrimi i të gjitha pemëve, madje si universi. Sepse atëherë të gjitha gjërat do të bëheshin pengesa e bllokada; madje edhe sikur të grumbulloheshin bashkë të gjitha shkaqet, ato nuk do të mund ta dërgonin ushqimin e domosdoshëm për frutat, gjethet, degët dhe shkarpat në mënyrë të rregullt e të sistemuar prej stomakut dhe forcës lëvizëse të “nyjes së jetës” të një peme, e cila vjen nga urdhëri dhe vullneti; veçse në qoftë se do t’i atribuohej secilës prej pjesëve të pemës, madje secilës prej grimcave një shikim që të shihte të gjithë pemën dhe çdo pjesë të saj, dhe secilën prej grimcave të saj; dhe një njohje gjithëpërfshirëse, dhe një fuqi të aftë për gjithçka.

Dhe kështu, ngjitu tek këto pesë shkallë dhe hidhe një vështrim: Shiko çfarë vështirësish -madje pamundësish- janë të pranishme në mosbesim dhe në shirk, dhe sa larg janë ato prej arsyes dhe logjikës; dhe sa të papranuara janë ato. Atëherë, shiko se çfarë lehtësie ndodhet në Rrugën e Kuranit, madje ajo lehtësi e tij është tek shkalla e domosdoshmërisë, dhe sa e pranueshme dhe e arsyeshme është ajo; dhe çfarë e vërtete e sigurt dhe e kënaqshme gjendet në rrugën e tij, aq e sigurtë sa është e domosdoshme. Kuptoje këtë dhe thuaj:  “El hamdu lil Lah ala niëmetil iman”, “Lavdi Zotit për mirësinë e besimit”!

[Vështirësitë që unë vuaja dhe pagatishmëria ime shkaktoi që pjesa e mbetur e kësaj shkalle të rëndësishme të shtyhet për një kohë tjetër, në dashtë Zoti xh.sh.]

Shkalla e shtatë

Dhe nëpërmjet misterit se e pjesshmja, pjesa, bërthama dhe njeriu nuk janë më të ulët lidhur me artin dhe me elokuencën se sa yjet, universalja, e tëra dhe pema e krijimi.

[Shënim: Baza, thesari dhe dielli i të vërtetave të përfshira në këto nëntë shkallë janë vërsetet,

“Thuaj: Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm.”

“Allahu Es-Samed, i Kërkuari përjetësisht, Absoluti.”[36]

Ato janë tregues të shkurtër për shkreptimat prej manifestimit të Njësisë Hyjnore dhe të të Kërkuarit Përjetësisht. Duke bërë një ose dy pika, ne do të hedhim një shikim shumë të shkurtër tek kuptimi i kësaj shkallës së shtatë, dhe sa për detajet ne ju referojmë Risale-i Nurin.]

Domethënë, një grimcë e cila kryen detyra të mrekullueshme në sy apo në tru, nuk është më e ulët se sa një yll; as pjesa nuk është më e ulët se sa e tëra; për shembull, truri dhe syri nuk janë më të ulët, lidhur me artin dhe krijimin, se sa njeriu si një tërësi; dhe as individi i pjesshëm nuk është më i ulët lidhur me bukurinë e artit dhe me mrekullitë e krijimit të tij se sa specia e universales; as lidhur me gjymtyrët e tij të çuditshme dhe aftësitë njeriu nuk është më i ulët se sa të gjitha speciet e kafshëve; dhe as fara e cila është si një indeks, si një program dhe si aftësia e kujtesës, nuk është më e ulët lidhur me mjeshtërinë e hollë dhe me qënien e saj si thesar se sa pema e saj e lartë; as njeriu i cili është një botë e vogël nuk është më i ulët në krijimin e tij se sa universi i madh, meqë ai -njeriu- është krijuar në modelin më të bukur dhe posedon gjymtyrë të jashtëzakonshme gjithëpërfshirëse të krijuara për të kryer detyra të çuditshme. Kjo do të thotë se Ai i Cili krijon grimcën nuk mund të jetë i pafuqishëm të krijojë yllin. Dhe Ai i Cili krijon një organ si gjuha, sigurisht Ai me lehtësi e krijon njeriun. Dhe Ai i cili krijon një njeri të vetëm në mënyrë kaq të përkryer sigurisht mund t’i krijojë të gjitha kafshët, dhe këtë ai e realizon para syve tonë. Dhe Ai i cili i krijon një farë si një list, një indeks, një regjistër i ligjeve që lëshohen nga Urdhri Hyjnor, dhe si një nyje e jetës, sigurisht Ai është Krijuesi i të gjitha pemëve. Dhe Ai i Cili e krijon njeriun si një lloj fare të botës dhe si frutin e saj gjithëpërfshirës, e bën atë pasqyrën për të gjithë Emrat Hyjnorë, dhe të lidhur me të gjithë universin, dhe e bëri kalifin e Tij në tokë, sigurisht Ai zotëron një fuqi të tillë që Ai e krijon universin më aq lehtësi siç e krijon njeriun, dhe e vendos atë në rregull.

Prandaj, kushdo që është krijues, autor dhe zot për grimcën, të pjesshmen, bërthamën dhe për njeriun, në mënyrë të vetëkuptueshme dhe të padyshimtë Ai është Krijuesi i yjeve, i specieve, i të tërës, i universaleve, i pemëve dhe i gjithë universit. Që kjo të ishte ndryshe, do të ishte e pamundur dhe e papranueshme.

Shkalla e Tetë:

 

 Dhe nëpërmjet misterit të të pjesshmeve dhe të tërave duke qenë në mënyrë të pashmangshme në kapjen e Krijuesit të gjërave të cilat janë të rrethuara dhe pjesë si qënie të shkruara në miniaturë të ngjashme me to, ose janë pikëla të shtrydhura e të mjelura, sepse ato dhe të ngjashmet e tyre janë përfshirë në të parën me balancën e njohjes së tij, ose janë të mjelura, të shtrydhura prej tyre në përputhje me parimet e urtësisë së Tij.

Domethënë, lidhja e të pjesshmeve të rrethuara dhe e individëve, e bërthamës dhe e farërave të cilat përfshihen nga e tëra, universalet dhe deri tek universalet e mëdhaja gjithëpërfshirëse, janë në kapjen e Krijuesit të atyre të pjesshmeve dhe padyshim nën autoritetin dhe drejtimin e Tij me qëllim që nëpërmjet balancave të Njohjes së Tij dhe penave të saj të holla, Ai mund ta përfshijë atë libër të madh gjithëpërfshirës në qindra pjesë e në regjistrat e vegjël.

Pastaj, lidhja dhe krahasimi i pjesëve dhe i të pjesshmeve të rrethuara me universalet gjithëpërfshirëse janë të ngjashme me pikat e mjelura ose me pikat e shtrydhura prej universaleve gjithëpërfshirëse.

Për shembull, bërthama e bostanit është si të ishte nje pikë e mjelur prej të gjitha anëve të bostanit ose si një pikë në të cilën është shkruar i plotë libri i bostanit, saqë ajo mban indeksin e tij, përmbajtjet dhe programet e tij.

Meqenëse çështja është kështu, do të bëhej e domosdoshme që ato të pjesshme, pikëla, pika dhe individë të ishin në Dorën e Autorit të asaj të tëre gjithëpërfshirëse, me qëllim që t’i shtrydhë a t’i mjelë ato individë, pikëla e pika prej tyre nëpërmjet parimeve  të ndjeshme të urtësisë së Tij. Kjo do të thotë se Ai i Cili krijon farën dhe individin duhet të jetë pikërisht Ai i Cili krijon të tërën dhe universalet, dhe universalet e tjera dhe llojet të cilat janë më të mëdhaja dhe gjithashtu i përfshijnë ato, dhe kjo nuk mund të jetë ndryshe. Prandaj Krijuesi i një njeriu të vetëm i krijon të gjithë njerëzit, dhe Ai i cili sjell në jetë një njeri të vetëm të vdekur, mund të jetë vetëm Ai i Cili i ringjall xhindët dhe njerëzit dhe të gjithë të vdekurit në ringjallje, dhe do t’i ringjallë ata. Kështu, shikoje se çfarë pretendohet e deklarohet nga vërseti:

“Krijimi i ju të gjithëve dhe ringjallja e ju të gjithëve janë si (krijimi dhe ringjallja) e një njeriu të vetëm”,[37]

është një e vërtetë krejtësisht e sigurtë dhe e ndritshme dhe është realiteti.

Shkalla e nëntë:

 

Dhe nëpërmjet misterit të një kurani të dinjitetit i shkruar me grimcat e eterit mbi një atom ose mbi grimcën më të vockël duke mos qenë më të pakta në elokuencë ose në art të mrekullueshëm se sa një kuran i madhështisë i shkruar me bojën e yjeve dhe të diejve në faqen e qiejve; gjithashtu nëpërmjet lidhjes së tyre me fuqinë e Krijuesit të universit, trëndafili i lulëzuar duke mos qenë më i pakët në elokuencë dhe në art se sa ylli Venus; as miza duke mos qenë më e ulët se sa elefanti; as mikrobi nuk është më i ulët se sa hundëbriri; dhe as bleta nuk është më e ulët se sa palma. Për më tepër, lehtësia e skajshme dhe shpejtësia në krijimin e gjërave u shkakton njerëzve të çudhëzimit të ngatërrojnë formimin me vetëformimin, i cili bën të domosdoshëm pamundësi të panumërta dhe është një iluzion -mashtrim; ndërsa ajo provon për njerëzit e udhëzimit se në lidhje me fuqinë e Krijuesit të universit grimcat dhe yjet janë të barabarta, i lartësuar qoftë Ai, sepse nuk ka zot tjetër përveç Atij; Allahu është më i Madhi!

[Unë desha të shpjegoja kuptimin e kësaj shkallës së fundit me hollësi, por me keqardhje unë u pengova nga pikëllimi e shqetësimi im i skajmë që burojnë nga shtypja arbitrare, dhe nga dobësia dhe sëmundja e rëndë, që u shkaktuan nga helmimi. Prandaj unë kam qenë i detyruar të mjaftohem me këtë tregues të shkurtër.]

Domethënë, në qoftë se një kuran madhështor do të shkruhej mbi një grimcë e cila supozohet të jetë e pandashme, dhe që quhet në shkencën e teologjisë -Kelam- dhe në filozofi “xheuheri-i ferd”, në grimcat e eterit, që është një lëndë akoma më e hollë, dhe në qoftë se një kuran tjetër madhështor do të shkruhej në yjet dhe në diejt në faqet e qiejve, dhe atëherë të dy ato të krahasoheshin, kurani mikroskopik i shkruar në grimca nuk do të ishte më i ulët lidhur me mrekullinë dhe artin e mrekullueshëm se sa kurani madhështor duke praruar në faqen e qiejve; madje në ndonjë mënyrë ai do të ishte më i lartë.

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, nga këndvështrimi i origjinalitetit dhe i elokuencës në krijimin e tyre, në lidhje me Fuqinë e Krijuesit të universit trëndafili nuk është më i ulët se sa ylli Venus; miza nuk është më e ulët se sa elefanti; dhe një mikrob është më i çuditshëm në lidhje me krijimin e tij se sa një hundëbri; dhe me aftësitë e saja të mrekullueshme të bashkëlindura bleta është më e lartë se palma.

Kjo do të thotë se Ai i Cili e krijon bletën, mund t’i krijojë të gjitha kafshët.

Ai i Cili sjell në jetë një njeri të vetëm, mund t’i sjellë në jetë të gjithë njerëzit në Ringjalljen e të vdekurve dhe t’i tubojë ata së bashku në fushën e tubimit më të madh, dhe do t’i grumbullojë ata. Absolutisht asgjë nuk është e vështirë për Të, sepse përpara syve tanë në çdo pranverë Ai krijon njëqind mijë shembuj të ringjalljes me lehtësinë dhe me shpejtësinë më të madhe.

Në mënyrë shumë të përmbledhur, kuptimi i fjalisë së fundit arabisht është ky:

Meqenëse njerëzit e çudhëzimit nuk i njohin të vërtetat e palëkundura të ‘shkallëve’ të lartëpërmendura, dhe meqenëse krijesat vijnë në ekzistencë me lehtësi të skajshme dhe tepër shpejt, ata e imagjinojnë formimin e tyre dhe krijimin nëpërmjet një fuqie të pafundme të Autorit, të jetë vetëformim dhe se ata vijnë në ekzistencë nga vetvetja. Ata kështu kanë hapur për vetveten dyert e bestytnive dhe të pamundësive të pakufishme e të papranuara, të cilat as një mendje dhe madje as iluzioni nuk mund t’i pranonin. Për shembull, në atë gjendje do të bëhej e domosdoshme t’i jepje secilës prej grimcave të qënies së gjallë një fuqi të aftë për të krijuar çdo gjë, dhe një njohje dhe një shikim që të shikonte gjithçka. Domethënë, duke mos pranuar një Zot të Vetëm, Unik, ata u detyruan nga rrugët e tyre të pranojnë zotëra sa numri i grimcave, dhe kështu meritojnë të hyjnë midis më të ulëtive të ultësirës në Ferr.

Sa për njerëzit e udhëzimit, të vërtetat e fuqishme dhe të parefuzueshme të shkallëve të lartëpërmendura u japin zemrave të tyre të pastërta dhe mendjeve të tyre të drejta e të shëndosha bindjen më të fortë dhe besimin më të fuqishëm, dhe ngjiten tek niveli i ‘shikimit të sigurisë’, kështu që ata besojnë pa dyshim, pa skepticizëm dhe me qetësi të plotë të zemrës, dhe në lidhje me Fuqinë Hyjnore, nuk ka ndryshim midis yjeve dhe grimcave, apo midis më të voglës dhe më të madhes, sepse ato gjëra të çuditshme ndodhin mu para syve tonë.

Dhe çdo mrekulli arti konfirmon pohimin e vërsetit,

“Krijimi i ju të gjithëve dhe ringjallja e ju të gjithëve janë si (krijimi dhe ringjallja) e një njeriu të vetëm”[38] dhe dëshmon se ajo çfarë ai pohon është e vërtetë e pastër dhe realitet, dhe nëpërmjet gjuhëve të qënieve e të gjendjeve të tyre, ato deklarojnë: “Allahu Ekber” sa numri i tyre. Dhe me të gjithë fuqinë tonë dhe me bindjen ne afirmojmë pretendimin e vërsetit, dhe dëshmojmë me prova të panumërta se ajo çfarë ai pohon është e vërtetë e pastër dhe realitet.

 

 

 

“Lavdi të qoftë Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga çna ke mësuar Ti. Vërtet që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”[39]

O Zot! Jepi bekime e paqe atij të cilin Ti e dërgove si mëshirë për të gjitha botët, dhe të gjithë lavdërimet e falënderimet i takojnë Allahut, Zotit të të gjitha botëve.

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Një Fjalë lavdëruese që u përgjigjet pyetjeve: Ç’është Risale-i Nuri? Cila është natyra e vërtetë e tij, dhe cila është natyra e interpretuesit të tij?

Shërbëtorët e lartë të fesë të cilët përshkruhen në hadithe se do të vijnë në fillim të çdo shekulli nuk janë novatorë -njerëz të bidateve- ata janë ndjekës. Domethënë, ata nuk shpikin vetë asgjë të re; ata nuk sjellin asnjë urdhëresë të re; ata ndreqin dhe forcojnë fenë duke ndjekur e duke iu bindur pikë për pikë themeleve të urdhëresave të fesë dhe të sunnetit të profetit Muhammed a.s.m.; ata shpallin kuptimin e vërtetë dhe origjinal të fesë; ata largojnë e shfuqizojnë çështjet e pabaza të cilat kanë qenë përzier me fenë; ata refuzojnë dhe shkatërrojnë sulmet e bëra kundra fesë; ata vërtetojnë urdhëresat Hyjnore, dhe shpallin e bëjnë të njohur fisnikërinë dhe lartësinë e dekreteve Hyjnorë. Vetëm, duke mos e prishur pozitën bazë as duke mos e dëmtuar shpirtin origjinal, ata i kryejnë detyrat e tyre nëpërmjet metodave të reja të bindjes të përshtatshme për konceptimin dhe kuptimin e shekullit, dhe në mënyra të reja dhe me detaje të reja.

Këta nëpunës Hyjnorë i konfirmojnë pozitat e tyre nëpërmjet akteve dhe veprave të tyre. Ata i përmbushin detyrën e tyre të reflektimit, qëndrueshmërinë e besimit të tyre dhe sinqeritetin e tyre. Ata shfaqin në aktet e tyre shkallën e tyre të besimit. Ata shfaqin se i ndjekin pikë për pikë praktikat e profetit Muhammed a.s.m. dhe se me të vërtetë ata janë veshur me rrobën profetike.

Shkurtazi: Për ummetin e Muhammedit a.s.m. ata formojnë modelet e përkryera në lidhje me veprat dhe moralin dhe me ndjekjen dhe kapjen pas sunnetit të profetit a.s.m., ata janë shembuj të denjë për t’u ndjekur. Veprat që ata i shkruajnë duke shpjeguar librin e Allahut dhe duke sqaruar urdhëresat e fesë, dhe duke i paraqitur këto në përputhje me konceptimin dhe kuptimin e shekullit dhe me shkallët e tij të njohjes, ato vepra nuk janë produktet e mendjeve të tyre të larta e pjellore; ato nuk janë as rezultat i zgjuarsisë dhe i njohjes së tyre; por ato janë drejtpërdrejt inspirimet -ilhamet- dhe shtytjet e esencës së pastër të profetësisë a.s.m. i cili është burimi i shpalljes. Xhel xhelutijjeh, Methnevi Sherif, dhe Futuh el-Gajb dhe vepra të tjera të tilla, që të gjitha janë të këtij lloji. Ata persona të shenjtë kanë një pjesë në renditjen e atyre veprave të zgjedhura dhe në mënyrën e tyre të shpjegimit; domethënë, ato janë vendet ku kuptimet e tyre manifestohen dhe reflektohen.

Për të ardhur tek Risale-i Nuri dhe interpretuesi i tij:

Meqenëse në këtë vepër të lartë ka një shkëlqim të lartësuar dhe një përsosuri të pafundme që nuk janë hasur kurrë në ndonjë vepër më parë; dhe meqenëse është vëzhguar se ajo nuk është parë deri më sot në ndonjë vepër, ai është trashëgimtari i shkëlqimeve të kuranit, i cili është një Llambë Hyjnore dhe dielli i udhëzimit dhe hëna e lumturisë; është një fakt aq i qartë si dielli se baza e Risale-i Nurit është drita e pastër e kuranit dhe se ai mban shkëlqimin e dritave të Muhammedit a.s.m. deri në një shkallë më të lartë se sa veprat e Evlijave -shenjtorëve; dhe se pjesa tek ai, lidhja me të, dhe autoriteti i shenjtë sipër tij prej Esencës më të pastër të profetësisë a.s.m. janë më të mëdhaja se sa në veprat e Evlijave, dhe arritjet dhe plotësimet e atij i cili është interpretuesi i tij dhe vendi i manifestimit është i lartësuar dhe i pashok në të njëjtën shkallë.

Po, ndërsa akoma në fëmijërinë e tij dhe duke mos pasë studiuar kurrë, në hapësirën e një studimi tremujor me qëllim që të shpëtohet prej aspekteve të jashtme, interpretuesi i Risale-i Nurit u bë trashëgimtari për shkencat e hershme e të vonshme, për njohjen mistike, për realitetet e gjërave, për misteret e universit, për urtësinë Hyjnore, e cila nuk i qe dhuruar asnjërit më parë. Me dijen e tij dhe me qëndrueshmërinë morale, që përbëhej nga të qenurit i tij dëlirësi e mishëruar, nga guximi i tij i jashtëzakonshëm dhe nga vetëmjaftueshmëria e tij e plotë, ai ishte një mrekulli e krijimit, një mishërim i Përkujdesjes Hyjnore; dhe aftësitë e tij iu dhanë prej Allahut.

Si një dijetar i pashok, si një gjeni i jashtëzakonshëm duke sfiduar të gjithë botën e dijes përpara se të arrinte moshën e pubertit, ai i heshti të gjithë dijetarët me të cilët ai debatoi, dhe iu përgjigj në mënyrë krejtësisht të saktë dhe pa ngurrim të gjitha pyetjeve që iu bënë atij; mbajti mantelin e ‘profesorit’ qysh prej moshës katërmbëdhjetë vjeç dhe në mënyrë të vazhdueshme rrezatoi shkëlqimin e njohjes dhe dritën e urtësisë. Me hollësinë dhe thellësinë e shpjegimit të tij, me vetëdijen dhe lartësinë e shtjellimeve të tij, dhe me intuitën, mendjemprehtësinë dhe dritën e urtësisë, ai i habiti dijetarët dhe studiuesit, duke merituar fitimin e titullit Bediuzzaman, “Mrekullia e kohës”. Si dikush që me cilësitë e tij të larta dhe me virtytet shkencore përhapi dhe provoi në mënyrën më të përkryer fenë e Muhammedit a.s.m., ai sigurisht mori favoret më të larta të prijësit të profetëve a.s.m., dhe qe nën mbrojtjen dhe nën patronazhin e tij të lartë. Padyshim ai ishte një njeri me virtyt të lartë e fisnik i cili avancoi tek shkalla e profetit më të shenjtë a.s.m., dhe veproi nën komandën e tij, dhe ishte trashëgimtari për të vërtetat e tij dhe reflektoi dritat e tij.

Ashtu siç tregohet nga bërja e tij dritat dhe njohjen e Muhammedit a.s.m. dhe rrezatimin e Llampës Hyjnore -Kuranin- të vezullojnë në mënyrën më të ndritshme, dhe kuptimet matematikore të kuranit dhe të hadithit duke u përmbushur tek ai, dhe shpjegimet matematikore të vërseteve duke shprehur shprehjet profetike të përqëndruara mbi të, atëherë nuk ka dyshim se ai ishte një pasqyrë e shkëlqyer për profetësinë Hyjnore në shërbim të çështjes së besimit, dhe fruti i ndritshëm përfundimtar i pemës së profetësisë, dhe gjuha përfundimtare e realitetit në lidhje me trashëgiminë e gjuhës së profetësisë, dhe mbajtësi i fundit i ‘Llambës Hyjnore’ në lidhje me shërbimin e besimit.

Në emrin e studentëve të Risale-i Nurit të cilët morën pjesë në mësimin e vetëm të shkollës së tretë të Jusufit, që përbëhet nga “prova e ndritur” dhe “Zuhretun Nur”.

Ahmed Fejzi, Ahmed Nazif, Salahuddin, Zybejr, Xhejlan, Sungur, Tabançalë.

Ata më kanë dhënë mua një pjesë shumë më të madhe se sa e meritoj. Por nga mungesa e kurajos për t’i fyer këta nënshkrues, unë qëndrova i heshtur, dhe e pranova lavdërimin e tyre në emrin e personalitetit kolektiv të studentëve të Risale-i Nurit.

* * *

 

Me Emrin e Tij qoftë Ai i lavëruar!

Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.

Paqja qoftë mbi ju dhe mëshira e Zotit dhe bekimet, përherë e përgjithmonë!

O profesori ynë më i dashur, i bekuar, me vlerë më të lartë dhe i mirë!

O profesori ynë i nderuar, që e ke braktisur krejtësisht dëshirën tënde dhe që ia ke lënë të gjitha çështjet Dëshirës Hyjnore, që e shikon mëshirën dhe urtësinë e Kaderit Hyjnor në çdo fatkeqësi të jashtme dhe mundim, dhe me besim të plotë dhe me nënshtrim pret me durim të plotë rezultatet e atij manifestimi Hyjnor! Në këtë shekull të tmerrshëm kur në disa vende gjërat mbi të cilat mbështeten besimtarët, kanë filluar të thërrmohen, dhe me botimet duke kundërshtuar shtyllat e besimit, mohuesit e Zotit kapardisen në mënyrë të hapur e me arrogancë, dhe për të vepruar në kundërshtim me urdhërat e kuranit, dhe duke mos besuar në forcat shpirtërore, dhe duke ia atribuuar të drejtën e krijimit natyrës së pavetëdijshme, të verbër e të shurdhët i konsiderojnë shenjat e civilizimit dhe qënien e tyre të ‘kulturuar’ dhe ‘intelektualë’ -në një kohë të tillë, profesori ynë i dashur shkroi Risale-i Nurin, një mrekulli e Kuranit, dhe duke ofruar ilaçet qetësuese për zemrat e trazuara e të mjera që kanë nevojë për ujin e jetës së besimit, u dha atyre lajmet e gëzueshme të lumturisë së përjetshme. Në rrugën e tij të realitetit e cila i provon mësimet e saj me argumente dhe prova vendimtare e kategorike, dhe nëpërmjet misterit të Udhëzuesit tonë të shquar (a.s.m.), të cilit i referohet  “shkaku është si vepruesi”, barasvlera e të gjitha veprave të mira të kryera nga qindra mijëra studentë të Risale-i Nurit të cilët kanë shpëtuar besimin e tyre nëpërmjet Risale-i Nurit, kanë kaluar tek regjistri i veprave të tij të mira!

Ashtu si në burgun e Denizlit Allahu i Gjithëfuqishëm dhuroi trajtesën “Frutat e Besimit”, ilaçet e të cilës ishin mjaft të efektshme për ta zvogëluar në asgjë pikëllimin e burgosjes, dhe ajo erë e mirë e trëndafilit i zhduku të gjitha dhimbjet e gjëmbave të tij, duke larguar të gjithë dëshpërimin tonë të përkohshëm; po kështu, këtu në burgun e Afjonit, vështirësitë fizike të një dite, të cilat janë të barabarta me vështirësitë e një muaji në burgun e Denizlit, Gjithëbujari i Gjithëmëshirshëm, Zotëruesi i bukurisë i ka dhuruar dorës tënde, o profesori ynë i dashur, prova sublime duke afirmuar Unitetin Hyjnor dhe duke vërtetuar e vlerësuar profetësinë e Muhammedit a.s.m., të cilat janë ilaçe dhe antidote. Ne studentët e Risale-i Nurit që kemi mësuar të lexojmë dhe të shkruajmë, i konsiderojmë këto tre trajtesa të shkurtëra të jenë prova përfundimtare të vërtetësisë së Risale-i Nurit dhe si një lloj përmbledhje e tij, në të njëjtën mënyrë si programi dhe indeksi i një pishe madhështore të mbyllura e të përfshira në farën e saj.

Ne jemi të paaftë për të përshkruar virtytet e këtyre tre trajtesave, por duke i lexuar ato, shpirtërat tonë përjetojnë një qetësi të madhe, vuajtjet tona fizike transformohen në gëzim, dhe ato na sjellin neve fruta të panumërt prej kopështit të besimit. Me njëmbëdhjetë provat e saj të Unitetit Hyjnor, e para e tyre largon errësirën e mosbesimit, çudhëzimin dhe natyrën në këtë kohë. E dyta shpjegon me prova të shenjta të besimit Suren El-Fatiha, burimin, bazën dhe profesorin e të gjitha krahasimeve në Risale-i Nur. Dhe e treta shpjegon në mënyrë brilante në një mënyrë që i jep siguri të plotë pjesës rreth profetësisë së Muhammedit a.s.m., e cila t’u shfaq ty në zemër, o profesori ynë i dashur, këtu në burgun e Afjonit.

Megjithëse nuk jemi të denjë për asgjë, ne do të përpiqemi me të gjithë fuqinë tonë t’i botojmë këto vepra, të cilat ne i kemi marrë.

Duke bërë lavdërime e falënderime të pafundme për Zotin e Gjithëfuqishëm, ne i lutemi Atij duke thënë “O më Mëshiruesi i mëshiruesve! Qofsh Ti i kënaqur me profesorin tonë përherë e përgjithmonë!

I Qëndrueshmi i Vetëm, Ai është i Qëndrueshmi i Vetëm!

Në emrin e studentëve të Risale-i Nurit

Zyjber, Xhejlan, Sungur, Ibrahim

 

Parathënia e predikimit të Damaskut

 

Me Emrin e Tij qoftë Ai i lavdëruar!

Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.

Paqja qoftë mbi ju dhe mëshira e Zotit dhe bekimet përherë e gjithmonë!

Vëllezërit e mi të dashur e besnikë!

[Duke parandier të ardhmen, Saidi i Vjetër perceptoi të vërtetat e shprehura në këtë predikim arabisht, i cili me ngulmimin e autoriteteve fetare të Damaskut, e mbajti para dyzet viteve në xhaminë Umejade para një xhemati me afërsisht dhjetë mijë vetash, i cili përfshinte njëqind dijetarë fetarë; ai i dha njoftimet e atyre të vërtetave me siguri të plotë sikur ato të realizoheshin së shpejti.

Por, dy luftërat Botërore dhe njëzet e pesë vitet e despotizmit absolut e vonuan realizimin e tyre; dhe vetëm tani shenjat e kësaj, të cilat u parashikuan atëherë, kanë filluar të shihen në botën islame. Prandaj në qoftë se ju e konsideroni të përshtatshme, mund ta botoni përkthimin e kësaj pjese më të rëndësishme e instruktive, jo si një predikim të vjetëruar, të dalë mode, por si një instruksion të freskët e të drejtpërdrejt me çështjet shoqërore dhe islame duke iu adresuar në mënyrë direkte, në 1371 në vend të 1327, xhematit të treqind e shtatëdhjet milion njerëzve (tani më shumë se një miliardë) në xhaminë e botës islame, dhe jo vetëm xhematit të xhamisë Umejade.]

 

Është e përshtatshme këtu të shkruajmë përgjigjjen më të rëndësishme për një pyetje më të rëndësishme. Sepse Saidi i Vjetër foli në mënyrë parashikuese në atë mësim para dyzet vitesh sikur ai po i shihte mësimet e çuditshme të Risale-i Nurit dhe efektet e tij. Për këtë arsye, unë jam duke i shkruar atë pyetje dhe atë përgjigjje këtu. Kjo është sa vijon:

Shumë më kanë pyetur mua dhe studentët e Risale-i Nurit: “Përse Risale-i Nuri nuk mposhtet përballë kundërshtimit kaq të madh dhe përballë kaq shumë filozofëve kryeneçë dhe njerëzve të çudhëzimit?

Duke penguar deri në një shkallë përhapjen e librave të vlefshëm e të vërtetë mbi besimin dhe islamin, dhe nëpërmjet kënaqësive të tyre të dynjasë dhe shthurjes, ata kanë privuar shumë të rinj dhe të tjerët prej të vërtetave të besimit. Por sulmet e tyre tepër të dhunshme, trajtimi dashalig, gënjeshtrat dhe propaganda janë drejtuar tek Risale-i Nuri, për ta shkatërruar atë dhe për t’i larguar njerëzit prej tij dhe për t’i bërë ata që ta braktisin. Pavarësisht kësaj, Risale-i Nuri ka përhapur në një mënyrë që nuk është parë kurrë në ndonjë vepër tjetër gjashtëqind mijë kopje prej trajtesave të tij të shkruara me dorë me një zell të përhershëm dhe të botuara në mënyrë të fshehtë. Si është e mundur që ai e bën vetveten të lexohet me një entuziazëm të tillë si brenda dhe jashtë vendit? Cila është arsyeja për këtë?

Në përgjigje të shumë pyetjeve të këtij lloji ne thamë:

Duke qenë një koment i vërtetë i Kur’anit të gjithurtë nëpërmjet mistereve të mrekullisë së tij, Risale-i Nuri demonstroi se në çudhëzim është një lloj ferri në këtë botë, ndërsa në besim është një lloj parajse. Ai tregon dhimbjet e rënda që ndodhen në mëkate, në vepra të këqija dhe në kënaqësi të ndaluara, dhe provon se në veprat e mira, në virtytet dhe në të vërtetat e Sheriatit gjenden kënaqësi si kënaqësitë e parajsës. Në këtë mënyrë ai shpëton të ndjeshmit midis atyre që kanë rënë në shthurje e në çudhëzim. Sepse në këtë kohë ndodhen dy rrethana të tmerrshme:

E para: Meqenëse emocionet e njeriut të cilat janë të verbëra për pasojat e gjërave, dhe preferojnë një ons prej kënaqësisë së tanishme mbi tonelata prej gëzimeve të së ardhmes, -këto emocione- kanë sunduar -në këtë shekull- mbi vëmendjen dhe mbi arsyen, atëherë e vetmja rrugë për t’i shpëtuar të shthururit nga shthurja e tyre është t’u tregosh atyre dhimbjen e pranishme në vetë kënaqësinë dhe për t’i mposhtur ato emocione. Sepse njeriu në këtë kohën tonë, megjithëse është i vetëdijshëm për kënaqësitë e Ahiretit dhe për mirësitë e tij të çmueshme si diamanti, ai preferon mbi to kënaqësitë e kësaj dynjaje të cilat janë si copa xhami që thyhen shpejt, ashtu siç tregon vërseti,

“Ata të cilët parapëlqejnë jetën e kësaj bote në vend të jetës së Ahiretit…”[40] Dhe duke u mbështetur mbi këtë, dhe nga dashuria e madhe për dynjanë, ti e sheh atë të shtyhet pas njerëzve të çudhëzimit dhe i ndjek ata pasi ishte prej njerëzve të besimit.

Rruga e vetme për ta shpëtuar atë prej rrezikut të kësaj shtytjeje është t’i tregosh dhimbjet e Ferrit dhe torturën e tij edhe në dynja gjithashtu.

Dhe kjo është rruga që merr Risale-i Nuri.

Sepse në këtë kohë, për shkak të kryeneçësisë që buron nga mosbesimi absolut dhe nga intoksikimi i shkaktuar nga shthurja dhe çudhëzimi që burojnë nga shkenca, ndoshta vetëm një në dhjetë ose madje një në njëzet mund të shtyhet t’i braktisë rrugët e tij të liga nëpërmjet argumentimit të ekzistencës së Ferrit dhe të torturave të tij dhe pasi të jetë bërë i njohur Krijuesi xh.sh..

Duke pas dëgjuar këtë, njerëz të tillë ka gjasa të thonë: “Allahu është Fajfalës e Mëshirëplotë… dhe Ferri është shumë larg”. Dhe pastaj vazhdojnë në shthurjen e tyre. Zemrat dhe shpirtërat e tyre mposhten nga emocionet e tyre.

Kështu, duke shfaqur nëpërmjet shumicës së krahasimeve rezultatet e rënda dhe të tmerrshme që shkaktohen nga mosbesimi dhe çudhëzimi në këtë dynja, Risale-i Nuri i bën madje edhe njerëzit më kryeneçë të ndjehen të neveritur tek ato kënaqësi të mbrapshta e të paligjshme, duke i çuar ata të bëjnë pendesë. Krahasimet e shkurtëra në Fjalët e Gjashta, e Shtata dhe e Teta, dhe një krahasim i gjatë të cilin e përmban Vendqëndrimi i Tretë i Fjalës së Tridhjetë e Dytë e çojnë njeriun të ndjehet i neveritur nga shthurja dhe çudhëzimi i rrugës që ai ka marrë, dhe e bëjnë atë t’i pranojnë mësimet që ato japin. Si një shembull, unë do të tregoj në mënyrë të përmbledhur situatat që unë vëzhgova në një udhëtim imagjinar, të cilat në fakt ishin realitet. Ata të cilët dëshirojnë më shumë detaje mund të shikojnë tek fundi i librit “Sikke-i tasdikil Gajb”.

Kur gjatë atij udhëtimi imagjinar unë hodha vështrimin tek bota e kafshëve, nëpërmjet këndvështrimit të filozofisë materialiste dhe të njerëzve të çudhëzimit dhe të shkujdesjes, pashë se nevojat e panumërta të kafshëve dhe uria e tyre e tmerrshme së bashku me dobësinë dhe pafuqinë e tyre m’u shfaqën mua si më të mjerat e më të dhimbshmet; dhe unë lëshova një klithmë me dëshpërim e pikëllim. Pastaj unë e vështrova atë botë nëpërmjet teleskopit të urtësisë së kuranit dhe të besimit, dhe papritmas Emri Hyjnor Er-Rahman, i Gjithëmëshirshmi rrezatoi prej yjësisë së Er-Rezzak, Gjithëfurnizuesi si dielli vezullues; ai e ndriçoi me dritën e mëshirës së tij atë botë të uritur e të mjerë të kafshëve.

Pastaj unë pashë një botë tjetër brenda kësaj botës së kafshëve; ajo ishte bota e zogjve të vegjël të cilët përpiqeshin në nevojën dhe në pafuqinë e tyre, dhe të cilën e kishte mbuluar një errësirë pikëlluese e dhimbshme, gjë e cila e bënte çdo njeri të ndjente keqardhje. Unë qeshë shumë i hidhëruar që kisha parë nëpërmjet syrit të njerëzve të çudhëzimit. Papritmas, besimi më dha mua syze të tjera dhe unë pashë nëpërmjet tyre Emrin Hyjnor Er-Rahim, Mëshirëploti i cili lindi nga yjësia e dhembshurisë; ai e transformoi dhe e ndriçoi atë botë të dëshpëruar në një botë gëzimi e të bukur, duke i shndërruar lotët e mi të ankesës dhe të dëshpërimit në lotë gëzimi e falënderimesh.

Pastaj, bota e humanizmit u shfaq tek unë si në një ekran kinemaje. Unë vështrova nëpërmjet teleskopit të njerëzve të çudhëzimit dhe e pashë atë botë të ishte aq e errët dhe e tmerrshme saqë unë bërtita nga thellësitë e zemrës sime: Ah, medet! Sepse ata kishin dëshira e shpresa që shtriheshin deri në përjetësi, kishin mendime dhe imagjinata që rrethonin universin, kishin përmallim për lumturinë e përhershme dhe për parajsën, dhe kishin kapacitet të bashkëlindur dhe fuqi mbi të cilat nuk ishte vënë limit dhe të cilat ishin të lira, por pavarësisht nevojave të tyre të panumërta dhe dobësisë dhe pafuqisë së tyre, ata ishin të zbuluar para sulmeve të armiqve të panumërt dhe para goditjeve të fatkeqësive të panumërta. Nën kërcënimin e vazhdueshëm të vdekjes ata i jetonin jetët e tyre të shkurtëra në gjendjet më të mjeruara. Duke e parë gjithmonë varrin, i cili për të çudhëzuarit është dera për një errësirë të përhershme, ata vuajtën goditjet e vazhdueshme të vdekjes dhe të ndarjes, gjendjen më të dhimbshme për zemrën dhe ndërgjegjjen. Unë pashë se, veçmas dhe në grupe, ata po hidheshin në atë pus të errët. Dhe kështu në kohën që e pashë këtë botën e humanizmit duke u mbytur në errësira të këtilla dhe isha gati të qaja me zemrën time, me shpirtin, me mendjen dhe me të gjitha aftësitë e mia të holla të bashkëlindura, dhe madje me të gjitha grimcat e qënies sime, kur papritmas dritat dhe fuqia e besimit që burojnë nga kurani i copëtuan ato syze çudhëzimi dhe i dhanë mendjes sime një shikim depërtues me të cilin të shikoja Emrat e bukur Hyjnorë të cilët rrezatuan si dielli vezullues prej yjësive të tyre; kështu Emrin Hyjnor El-A’dilu, i Drejti e pashë duke u shfaqur prej yjësisë së El-Hakimu, i Gjithurti dhe Emrin Hyjnor Er–Rahman, i Gjithëmëshirshmi prej yjësisë së El–Kerim, Gjithëbujari, dhe Emrin Hyjnor Er-Rahim, Mëshirëploti prej yjësisë së El-Gafur, Fajfalësi -domethënë në kuptimin e tij- dhe Emrin Hyjnor El-Ba’ithu, Ringjallësi duke lindur prej yjësisë së El-Va’rithu, Ai që bën të trashëgohet, dhe Emrin Hyjnor El-Muhji, Jetëdhënësi duke lindur në yjësinë e El-Muhsin, Mirëbërësi dhe Emrin Hyjnor Er-Rabb, Zoti, Mbështetësi prej yjësisë së El-Ma’lik, Pronari.

Këto Emra Hyjnorë e ndriçuan të gjithë botën e humanizmit dhe të gjitha botët brenda saj; ato i larguan të gjitha gjendjet e skëterrshme, hapën dritare për botërat e ndritshme të Ahiretit, dhe përhapën dritë në të gjitha anët e botës së humanizmit. Ndërkohë, unë thashë: “El-Hamdu lil-Lah..Esh-Shukru lil Lah” “Lavdërimi i takon Allahut, falënderimi i takon Allahut” sa numri i grimcave në botë! Dhe pashë me syrin e sigurisë dhe kuptova me njohjen e sigurisë: se “në besim ndodhet një lloj parajse edhe në këtë botë gjithashtu, ndërsa në çudhëzim ndodhet një lloj ferri edhe në këtë dynja gjithashtu.

Pastaj në atë udhëtim imagjinar u shfaq bota e tokës. Rregullat e errëta e hipotetike të filozofisë të cilat nuk i binden fesë paraqiten me imagjinatën time në një botë të tmershme e të çuditshme. Duke udhëtuar me anije mbi hapësirën e tokës së plakur -e cila udhëton shtatëdhjetë herë më shpejt se sa një gjyle topi duke përshkuar distancën e njëzet e pesë mijë viteve në një vit, dhe duke u zbuluar në çdo çast para shpërbërjes dhe shkatërrimit, dhe në brendësi të saj ajo mban tërmete të frikshëm dhe mbi shpinën e saj është ky njeri i mjerë i cili udhëton me të në atmosferën e hapësirës së pakufishme…

Situata e këtij njeriu të mjerë m’u shfaq mua në një errësirë të shkretë. Sytë e mi u errësuan; ndërkohë unë i hodha për tokë syzet e filozofisë dhe i copëtova. Pastaj unë vështrova me një shikim të ndriçuar me urtësinë e kuranit dhe të besimit, dhe papritmas Emrat Hyjnorë Khalikul Erdi Ves-sema-vat, El-Ka’diru, El-Alimu, Er-Rabb, Allah, Rabbussema-vati vel-erd, ve Museh-hirish-Shemsi vel-Kamer, Krijuesi i tokës dhe i qiejve, i Gjithëfuqishmi, i Gjithëdituri, Mbështetësi -Zoti-, Allahu, Zoti i qiejve dhe i tokës, Nënshtruesi i diellit dhe i hënës”, ndriçuan si dielli në yjësitë e mëshirës, të madhështisë dhe të Hyjnisë. Ato e ndriçuan atë botë të errët, të shkretë e të tmerrshme saqë globi u shfaq për syrin tim të besimit si një anije e mirërregulluar, e nënshtruar, e këndshme dhe e sigurt, ose si një aeroplan apo tren. Ajo përmbante ushqimet e gjithësecilit, dhe ishte e përgatitur për tregti, për kënaqësi si dhe për t’i transportuar qëniet me shpirtëra nëpër një mbretëri të gjërë Hyjnore përreth diellit. Ndërkaq unë thashë: “El –hamdu lil –lah alà niëmetil iman” ‘lavdi Zotit për mirësinë e besimit’ sa numri i grimcave të tokës.

Kjo është provuar me shumë krahasime në Risale-i Nur, se ata që ndjekin shthurjen dhe çudhëzimin vuajnë një torturë të skëterrshme edhe në këtë botë gjithashtu, ndërsa nëpërmjet manifestimeve të besimit, besimtarët dhe të drejtët mund të shijojnë nëpërmjet stomakut të islamit dhe të humanizmit kënaqësitë e Parajsës. Ata mund të përfitojnë sipas shkallës së besimit të tyre. Por në këto kohë të stuhishme, rrymat të cilat mpijnë shqisat e ndjenjat dhe që e kthejnë shikimin e njeriut mbi çështjet dytësore, anësore, duke e zhytur atë në to, ia kanë mpirë ndenjat dhe e kanë hutuar. Si rrjedhojë e kësaj, njerëzit e çudhëzimit janë të pamundur përkohësisht që ta ndjejnë torturën e tyre, kurse njerëzit e udhëzimit janë të mposhtur nga pakujdesia dhe nuk mund ta vlerësojnë siç duhet kënaqësinë e vërtetë të besimit.

Rrethana e dytë e tmerrshme e këtij shekullit tonë aktual: Në të shkuarën të krahasuar me të tashmen, kishte vetëm pak mosbesim absolut apo çudhëzim që buronin nga shkenca, apo mosbesimi që buron nga kryeneçësia e mbrapshtë. Prandaj instruksioni i dijetarëve islamë të atyre kohëve dhe argumentet e tyre ishin të mjaftueshëm dhe largonin shpejt çdo mosbesim që buronte nga dyshimet. Besimi në Zotin ishte i përgjithshëm, dhe ata mund t’i bindnin shumicën e njerëzve që t’i braktisnin çudhëzimin dhe gabimin e tyre me anë të mësimit të tyre rreth Krijuesit dhe duke u kujtuar atyre zjarrin e xhehennemit.

Ndërsa tani ndodhen njëqind mosbesimtarë absolutë në një qytet të vogël në vend të ndoshta një mosbesimtari në të gjithë vendin. Ata të cilët e humbasin rrugën e tyre për shkak të shkencës dhe të dijes dhe me kryeneçësi kundërshtojnë të vërtetat e besimit janë shtuar njëqindfish në krahasim me kohët e hershme. Me krenarinë si ajo e faraonit dhe me çudhëzimin e tyre të tmerrshëm këta mohues kryeneçë i kundërshtojnë të vërtetat e besimit. Prandaj një e vërtetë e shenjtë do të ishte shumë e nevojshme që do t’i shkatërronte krejtësisht bazat e mosbesimit të tyre në këtë botë, ashtu si një bombë atomike, që të ndalonte agresionin e tyre dhe që t’i sillte disa prej tyre në besim.

Lavdi Zotit që me krahasimet e tij të shumta, si një ilaç i përkryer për plagët e kësaj kohe, Risale-i Nuri -një mrekulli e Kuranit të shpjegimit të mrekullueshëm duke buruar prej shkëlqimeve të tij- ka shpartalluar madje edhe më të këqinjtë e atyre mohuesve kryeneçë me shpatën prej diamanti të Kuranit. Provat dhe argumentet e tij sa numri i atomeve të universit duke demonstruar Unitetin Hyjnor dhe të vërtetat e besimit tregojnë se gjatë njëzet e pesë viteve ai nuk është mposhtur as përballë sulmeve më të egra, por ai vetë ka mbisunduar dhe ka qenë fitimtar.

Po, me krahasimet e tij të besimit dhe të mosbesimit, udhëzimit dhe çudhëzimit, Risale-i Nuri i provon ato të vërteta në mënyrë vendimtare. Ai që do t’i studionte, për shembull, provat dhe shkreptimat e Fjalës së Njëzet e Dy -me dy stacionet e saja- dhe do të hidhte vështrimin tek Vendqëndrimi i Parë i Fjalës së Tridhjet e Dy ose do të lexonte Dritaret e Letrës së Tridhjetë e Tre, dhe njëmbëdhjetë provat e koleksionit ‘Shkopi i Musait’, do të kuptonte se të vërtetat e Kuranit të manifestuara në Risale-i Nur janë pikërisht ato që mund ta thyejnë kurrizin e mosbesimit absolut dhe mund ta shkatërrojnë çudhëzimin e mbrapshtë në këtë kohë.

Ashtu si pjesët e Risale-i Nurit të cilat zgjidhin misteret më të mëdhaja të fesë dhe enigmën e krijimit në botë që janë grumbulluar së bashku në koleksionin e mistereve “Tilsimlar mexhmuas”, unë shpresoj tek Allahu i Madhërishëm që gjithashtu të grumbullohen ato pjesë të shpërndara, të cilat provojnë me dëshmi e argumente se njerëzit e çudhëzimit jetojnë në Ferr edhe në këtë dynja, dhe se njerëzit e udhëzimit i provojnë kënaqësitë e xhennetit edhe në këtë dynja gjithashtu dhe se besimi është si fara e parajsës ndërsa mosbesimi është një bërthamë prej bërthamave të Zekkumit të Ferrit.

Unë shpresoj që të grumbullohen ato pjesë të Risale-i Nurit në një koleksion të përmbledhur dhe të botohen me ndihmën e Allahut dhe me suksesin prej Tij.

Said Nursi

 

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Me Emrin e Tij qoftë Ai i lavdëruar!

Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij!

 

Vëllezërit e mi të dashur, besnikë, të palëkundur, të qëndrueshëm, të përkushtuar  dhe besëplotë!

Ju e dini se komiteti i ekspertëve të Ankarasë nuk qe në gjendje t’i mohonte shembujt e kerameteve dhe të parashikimeve që shikonin Risale-i Nurin; anëtarët e tij vetëm gabimisht supozuan se unë kisha një pjesë në to dhe kundërshtuan duke thënë: “Gjëra të tilla nuk duhet të ishin shkruar në libër; kerametet nuk duhet të bëhen publike”. Në përgjigje të kësaj kritike të pjesshme unë thashë në mbrojtjen time:

“Ato nuk janë të miat dhe në çdo mënyrë unë nuk do të guxoja t’i pretendoja keramete të tilla; përkundrazi ato janë distilimet dhe shkreptimat e mrekullisë së Kuranit të cilat duke marrë formën e kerameteve në Risale-i Nur, i cili është një koment i vërtetë i kuranit, janë një lloj i Nderimit Hyjnor (me qëllim që të forcojë moralin e studentëve të tij).

Të bësh publike një Nderim Hyjnor është një lloj falënderimi, është e lejueshme dhe e pranueshme. Tani, për një arsye të rëndësishme, unë do ta shpjegoj pak përgjigjjen time. Unë gjithashtu u pyeta përse unë i bëj ato publike dhe përse unë përqëndrohem kaq shumë mbi këtë pikë, dhe përse gjatë këtyre muajve të fundit unë kam shkuar edhe më tej në këtë çështje. Shumica e letrave lidhen me kerametet?

Përgjigjja: Megjithëse në këtë kohë në shërbimin e Risale-i Nurit për besimin fetar, qindra e mijëra riparues -reformatorë- janë të domosdoshëm përballë mijëra forcave shkatërruese; dhe megjithëse unë kam nevojë për qindra shkrues e ndihmës; dhe megjithëse njerëzit dhe autoritetet duhet të na ndihmojnë neve me vlerësim e kurajo, dhe të mbajnë lidhje me ne, në vend që të na shmangen duke mos pasë kontakt me ne; dhe megjithëse besimtarët janë të detyruar t’i japin preferencë shërbimit të besimit mbi prokopitë e jetës së kësaj bote dhe mbi përfitimet e saj, pasi ai -shërbimi i besimit- shikon tek jeta e amshuar; duke marrë veten time si një shembull, unë them këtë:

Për shkak se kundërshtarët tonë më pengojnë mua nga pasja kontakt me njerëzit, dhe nga pasja e ndihmësve, dhe nga çdo gjë; dhe ata -kundërshtarët- duke shkatërruar me sa mundën moralin e shokëve të mi, dhe duke i bërë ata të më shohin ftohtë mua dhe Risale-i Nurin; dhe për shkak të qënies sime i rënduar me detyrat e një mijë njerëzve pavarësisht qënies sime i vjetër, i sëmurë, i dobët, i mjerë, i huaj dhe pa askënd; dhe për shkak të qënies sime i detyruar të shmang pasjen e kontakteve me njerëzit dhe për t’u përzier me ta për shkak të një lloji sëmundjeje fizike të shkaktuar nga qënia ime i izoluar dhe i shtypur; dhe për shkak se ata i trembnin njerëzit në mënyrë aq të efektshme dhe po shkatërrojnë moralin e tyre; -për shkak të gjitha këtyre dhe përballë të gjitha atyre pengesave, unë u bëra të shkruaja gjërat e atij lloji me qëllim që të mbledh forcat shpirtërore përreth Risale-i Nurit, dhe t’i përshkruaj Nderimet Hyjnore, të cilët janë mjet për të forcuar moralin e studentëve të Risale-i Nurit, dhe për të shfaqur se në vetvete Risale-i Nuri është aq i fuqishëm sa një ushtri (dhe nuk ka nevojë për të tjerët).

Sepse ta shesësh vetveten -Ruajna Zot!- dhe ta bësh vetveten të pëlqyer, dhe të mburresh e të krekosesh do t’i shkaktonte dëm misterit të sinqeritetit, i cili është një parim i rëndësishëm i Risale-i Nurit. Ashtu si, në dashtë Zoti, Risale-i Nuri do ta mbrojë vetveten dhe do të demonstrojë vlerën e tij të vërtetë, po kështu ai në efekt do të na mbrojë edhe neve gjithashtu, dhe do të jetë mjeti për të na u falur të metat tona.

Duke u dërguar me mijëra përshëndetje të gjithë vëllezërve dhe motrave të mia, dhe veçanërisht të pafajshmive dhe pleqve të nderuar, duatë e të cilëve janë të pranueshme, dhe duke bërë dua për të gjithë, ne i përshëndesim ata për muajin e Ramazanit dhe kërkojmë që ata të bëjnë dua për ne.

Vëllai juaj i sëmurë

Said Nursi

* * *

Me Emrin e Tij qoftë Ai i lavdëruar!

Ky vëllai juaj i pafuqishëm e thotë këtë edhe për atë shok të vjetër i cili e kundërshtoi, edhe për të vëmendshmit, edhe për ju: Nëpërmjet shkëlqimit të Kuranit të shpjegimit të mrekullueshëm, Saidi i Ri i paraqet provat dhe të vërtetat e besimit në mënyrë aq logjike e korrekte, saqë ato nuk i detyrojnë vetëm dijetarët myslimanë por gjithashtu edhe filozofët europianë më kryeneçë që t’u nënshtrohen, dhe këtë ata e bëjnë. Sa për shenjat dhe aluzionet e kuranit të shpjegimit të mrekullueshëm, nga niveli i kuptimeve të tij aluduese, duke tërhequr vëmendjen tek Risale-i Nuri, i cili është njëra nga mrekullitë e tij në këtë kohë, kjo është një shenjë e mrekullisë së kuranit -të ngjashme me parashikimet aluduese e simbolike të Imam Aliut, Zoti qoftë i kënaqur me të, dhe Gauth El A’ëdhamit, Zoti qoftë i kënaqur me të, lidhur me rëndësinë dhe vlerën e Risale-i Nurit.

Të vepruarit kështu bëhet gjithashtu e domosdoshme nga elokuenca e mrekullueshme e asaj gjuhe të së padukshmes.

Por m’u shfaq mua në burgun e Eskishehirit në një kohë të tmerrshme kur ne kishim nevojën më të madhe për një ngushëllim të shenjtë: “Ti përmend evliatë e kohëve të hershme duke dëshmuar për pranueshmërinë e Risale-i Nurit, por në përputhje me kuptimin e brendshëm të vërsetit:

“Dhe nuk ka asgjë të njomë ose të thatë që të mos jetë shkruar në shkrim të qartë”[41] është kurani ai që duhet ta ketë fjalën në këtë çështje.

A e gjen ai të pranueshëm Risale-i Nurin?

Si e sheh ai atë?

Unë u përballa me këtë pyetje të çuditshme. Kështu unë kërkova ndihmë prej kuranit, dhe brenda hapësirës së një ore unë kuptova se Risale-i Nuri ishte njëri element i kuptimeve aluduese të tridhjetë e tre vërseteve, nga niveli i përbërë prej detajeve të kuptimeve të qarta (dhe të përfshira në përgjithësinë e kuptimeve aluduese), dhe se ndodheshin deduktime të fuqishme për përfshirjen e tij dhe për karakteristikën dalluese. Një pjesë të këtyre unë i pashë në mënyrë të detajuar dhe një pjesë e pashë në formë të përmbledhur. Në shikimin tim nuk ka mbetur asnjë dyshim, asnjë ngurrim dhe asnjë skepticizëm. Dhe unë e shkrova atë bindjen time të fortë me qëllimin për të forcuar besimin e besimtarëve nëpërmjet Risale-i Nurit, dhe ua dhashë atë vëllezërve të mi më të afërm me kusht që ajo të mbahej private, e fshehur. Në trajtesë ne nuk themi se ky është kuptimi i qartë i vërsetit, që të mos thonë hoxhallarët se  ‘ai është goditur nga syri i keq’. Dhe ne nuk themi se kjo është përgjithësimi i kuptimit aludues. Ne themi se nën kuptimin e qartë të vërsetit ndodhen disa shtresa ose nivele njëri prej të cilëve është kuptimi aludues e simbolik, dhe se kuptimi aludues është një përgjithësim. Në çdo shekull ky ka veçori. Dhe në këtë shekull Risale-i Nuri është një element në përgjithësimin e atij niveli të kuptimit aludues. Deduktimet e nxjerra nëpërmjet parimeve të shkencës së xhefrit dhe të numrave, të praktikuara qysh prej kohëve të hershme nga dijetarët -ulematë- madje provat, shfaqin se ai element mbahet qëllimisht në shikim dhe do të përmbushë një funksion të rëndësishëm, dhe kjo nuk e dëmton vërsetin e kuranit dhe as kuptimin e tij të qartë; por i shërben mrekullisë së tij dhe elokuencës

Ai i cili nuk mund t’i mohojë deduktimet e panumërta të bëra nga njerëzit e realitetit prej aluzioneve kuranore, nuk duhet ta mohojë këtë, dhe askush nuk mund ta mohojë. Por, në qoftë se njeriu, i cili nga habia e vlerëson si të pagjasë që një vepër e tillë e rëndësishme të shfaqej në dorën e një personi të zakonshëm si unë, do ta mendonte krijimin e një pishe me madhësinë e një mali prej një fare me madhësinë e një kokrre gruri duke qenë shenjë e Fuqisë Hyjnore dhe e madhështisë Hyjnore, ai sigurisht do të detyrohej të thonte se shfaqja e kësaj vepre në një kohë të tillë të një nevoje shumë të madhe prej një personi krejtësisht të pafuqishëm e nevojtar si unë është dëshmi për shtrirjen e gjërë të Mëshirës Hyjnore.

Nëpërmjet nderit të Risale-i Nurit, unë ju siguroj ju dhe ata të cilët kundërshtojnë, se këto aluzione dhe parashikime simbolike dhe treguesit e Evlijave, gjithmonë më kanë shtyrë të bëj falënderime e lavdërime e të kërkoj falje për gjynahet e mia. Unë mund ta provoj për ju nëpërmjet pamjeve -vështrimeve- që ju keni patur nga jeta ime, mu para syve tuaj këto njëzet vite, se asnjëherë, madje as edhe për një minut, ato nuk e kanë mburrur egon time dhe nuk e kanë bërë nefsin tim urdhërues për të liga krenar dhe arrogant.

Megjithatë, njeriu nuk është pa mangësi e pa harresë. Unë kam të meta të shumta për të cilat nuk jam i vetëdijshëm. Gjithashtu ndoshta idetë e mia janë kacavarë e kanë hyrë vjedhurazi, dhe ndodhen disa gabime në disa trajtesa. Mirëpo meqenëse ato nuk i kundërshtojnë parimet e rreme dhe të prishura të njerëzve të çudhëzimit, të maskuara nga montimi i përkthimeve të bëra nga njeriu në vend të shkronjave të shenjta të kuranit, me shkronjat e mangëta të shkrimit të ri (latin), dhe duke i dëmtuar kuptimet e qarta të vërseteve, ata sigurisht nuk duhet të kundërshtojnë dikë të mjerë e të persekutuar, i cili shpjegon një pikë të hollë të mrekullisë së Kuranit me qëllim që të forcojë besimin e vëllezërve të tij, deri në shkallën e shkurajimit të tij në shërbimin e tij ndaj besimit, pasi jo vetëm njerëzit e realitetit, por kushdo që do të kishte sa një thërmijë drejtësi e paanshmëri, nuk do të pajtohej me këtë.

Përveç kësaj, unë do të them këtë: Përballë sulmeve të tmerrshme të çudhëzimit në këtë kohë, rrugët e fuqishme e të vërteta, metodat dhe tarikatet prej miliona ndjekësish të përkushtuar, janë mposhtur në dukje.

Por një person gjysmanalfabet nën mbikëqyrjen e vazhdueshme duke jetuar përballë policisë, dhe kundërshtimi prej fushatash shumanshme të shpifjes me qëllim që ta bëjnë gjithkënd ta shajnë atë -një person i tillë- nuk mund të ketë pretendim për Risale-i Nurin, i cili është më i avancuar se sa ato rrugë të tjera dhe u ka rezistuar sulmeve në mënyrën më të fuqishme, dhe ajo vepër nuk mund të jetë produkt i aftësisë së tij, dhe ai nuk mund të krenohet me të. Përkundrazi, ajo është dhuruar direkt nga Mëshira Hyjnore si një mrekulli e kuranit të gjithurtë në këtë kohë. Ai i shtrin duart për tek ajo dhuratë e kuranit së bashku me mijëra nga shokët e tij. Sigurisht detyra e interpretuesit kryesor i ra atij, por dëshmia se ajo nuk është vepra e mendimit të tij, e njohjes dhe e zgjuarsisë është se në Risale-i Nur ndodhen pjesë të cilat u shkruan në gjashtë orë, të tjera që u shkruan në dy orë, të tjera që u shkruan në një orë, dhe disa madje për dhjetë minuta.

Unë betohem se madje edhe me fuqinë e memories së Saidit të Vjetër (Zoti qoftë i kënaqur me të),[42] me mendimin tim unë nuk do të mund ta shkruaja për dhjetë orë atë që shkruhej për dhjetë minuta. Me mendjen dhe me kapacitetin tim, unë nuk do të mund ta shkruaja për dy ditë trajtesën që shkruhej për një orë. Dhe as unë dhe as filozofi më i saktë fetar nuk do të mund t’i kërkonte e shqyrtonte çështjet e Fjalës së Tridhjetë dhe ta shkruante për gjashtë ditë, megjithëse ajo u shkrua për një ditë në gjashtë orë. Dhe kështu me radhë.

Domethënë, pavarësisht qënies sime i falimentuar, unë jam lajmëtari dhe shërbëtori i një dyqani të pasur me xhevahirë të mrekullueshëm.

Nga mëshira dhe nga bujaria e Tij, Zoti na bëftë neve dhe studentët e Risale-i Nurit të qëndrueshëm me pastërti e sinqeritet në këtë shërbim, dhe na dhëntë ne sukses. Amin!

Në përnderim të prijësit të profetëve.

Said Nursi

* * *

 

 

 

 

 

 

 

 

Kapitulli i Dytë i Shkreptimës së Njëzet e Nëntë

(Rreth frazës: “El-Hamdu lil lah!”)

[kjo trajtesë e shkurtër, e quajtur Kapitulli i Dytë, shpjegon vetëm nëntë prej dritave të panumërta dhe avantazheve të besimit në Allah, e cila e bën njeriun të deklarojë duke thënë: “El-Hamdu lil Lah” lavdërimi i takon Allahut”.]

 

Bismil-lahir-Rahmanir Rahijm.

 

◘ Pika e Parë

Para së gjithash do të tregohen dy gjëra:

1. Filozofia është një palë syze të errëta e cila e shfaq çdo gjë të jetë e shëmtuar dhe e frikshme. Ndërsa besimi në Zotin është një palë e tejdukshme e qartë dhe e ndritshme syzesh, i cili e shfaq çdo gjë të jetë e bukur dhe e njohur.
2. Njeriu është i lidhur me të gjitha krijesat, ka një lloj tregtie me të gjitha gjërat, dhe nga natyra është i detyruar të takohet, të flasë dhe të jetë fqinjësor, i përzemërt, me gjërat që e bllokojnë atë; po ashtu ai posedon gjashtë aspekte: një të majtë, të djathtë, të sipërm, të poshtëm, ballor dhe aspektin e pasmë.

Duke i vënë secilën prej këtyre dy palë syzeve, njeriu mund të shohë krijesat dhe gjërat e pranishme në aspektet e përmendura lart.

Aspekti i djathtë: Ajo çfarë synohet nga ky aspekt është e shkuara. Kur ajo shihet nëpërmjet syzeve të filozofisë, ajo çfarë shikohet është një varrezë e madhe, e errët, e tmerrshme dhe e përmbysur, ku kijameti i tokës së të shkuarës ka ndodhur. Nuk ka dyshim se kjo pamje e hedh njeriun në një panik të madh, në frikë e dëshpërim.

Por, kur ky aspekt shikohet nëpërmjet syzeve të besimit, edhe në qoftë se shfaqet se toka është përmbysur, ashtu siç është, nuk ka pasë humbje në jetë; kuptohet se personeli i saj dhe banorët janë transferuar për tek një botë tjetër, një botë e mbushur me dritë. Varret dhe gropat shihen të jenë tunele të nëndheshëm të hapura që të shpiejnë për tek një botë tjetër e mbushur me dritë. Kjo do të thotë se, gëzimi, lehtësia, mirëbesimi dhe paqja e qetësia e mendjes, që besimi i jep njeriut, është një mirësi Hyjnore që e bën njeriun ta përsërisë edhe mijëra herë më shumë frazën “El Hamdu lil Lah”.

Aspekti i majtë: Kur e ardhmja shikohet nëpërmjet syzeve të filozofisë, ajo shfaqet në formën e një varri të madh, të zi e të tmerrshëm, i cili do të na kalbë ne e do të na bëjë pre e gjarprinjve dhe akrepave të cilët do të na eliminojnë. Por kur ajo -e ardhmja- shikohet nëpërmjet syzeve të besimit, ajo shihet në formën e një vakti ngrënieje që përfshin çdo lloj të ushqimeve më të shijshme dhe pijeve të cilat Zoti i Gjithëfuqishëm dhe Krijuesi i Gjithëmëshirshëm i ka përgatitur për njeriun. Kështu kjo e bën njeriun ta përsërisë me mijëra herë frazën: “El Hamdu lil Lah”.

Aspekti i sipërm: Ky aspekt janë qiejt. Kur një person shikon tek ky  aspekt nëpërmjet syzeve të filozofisë, ai ndjen një frikë të plotë tek shpejtësia dhe larmia e lëvizjeve si garat e kuajve ose monovrat ushtarake -të miliona yjeve dhe trupave qiellorë në hapësirë të pafundme. Ndërsa kur një besimtar i vështron ato, ai sheh se ashtu si ato manovra të çuditshme e të mrekullueshme po bëhen ta kryejnë atë funksion nën mbikëqyrjen e një komandanti dhe me komandën e tij, po ashtu yjet janë duke e zbukuruar botën e qiejve dhe janë llamba dritëdhënëse për të.

Si rrjedhojë, ai nuk ndjen frikë e panik tek gara e atyre kuajve, por njohje, familjaritet e dashuri. Sigurisht është e pakët të thuash: “El Hamdu lil Lah” me mijëra herë për mirësinë e besimit, i cili e ndriçon kështu botën e qiejve.

Aspekti i poshtëm: Ky është toka. Kur njeriu e vështron këtë botë me syrin e filozofisë, ai e sheh atë si një kafshë të zgjidhur, të pakapister duke bredhur pa qëllim rreth diellit, ose si një anije e shpuar dhe e pakuptim, dhe ai mposhtet nga frika dhe ankthi.

Ndërsa kur ai vështron me besim, ai e sheh atë në formën e një anijeje të Mëshirëplotit të Vetëm duke çarë rrjedhën e saj rreth diellit nën komandën e Zotit të Gjithëfuqishëm, me të gjithë ushqimin e saj, pijen dhe veshjen në kuvertë, për kënaqësinë e njerëzimit. Kështu ai fillon të deklarojë me ndjenjë të madhe duke thënë: “El Hamdu lil Lah” për këtë mirësi që buron nga besimi.

Aspekti ballor: Në qoftë se një person i cili zhytet në filozofi e vështron këtë aspekt, ai sheh se të gjitha krijesat e gjalla, qofshin njerëz apo kafshë, janë duke u zhdukur grup pas grupi me shpejtësi të madhe drejt saj. Domethënë, ato janë duke shkuar në mosqënie dhe duke pushuar së ekzistuari. Meqenëse ai e di se edhe vetë gjithashtu është një udhëtar në atë rrugë, atij i del nga mendja me brengë.

Ndërsa për një besimtar duke vështruar me syrin e besimit, njerëzit që udhëtojnë për tek ai aspekt nuk janë duke kaluar për tek bota e mosekzistencës, ata po transferohen nga një mallesë -kullotë- për tek një tjetër ashtu si nomadët, dhe duke u shpërngulur nga një botë e përkohshme për tek një tjetër e përjetshme, dhe nga një fermë e shërbimit dhe e punës për tek zyra e rrogave -pagave-, dhe nga një vend mundimi e vështirësie për tek një vend bollëku e rehatie.

Besimtari e takon këtë aspekt me kënaqësi e mirënjohje. Vështirësitë që ndodhen në rrugë si vdekja dhe si varri janë burime lumturie për arsye të rezultateve të tyre. Sepse rruga që të çon për tek botërat e ndritshme kalon nëpërmjet varrit, dhe lumturia më e madhe është rezultati i fatkeqësisë më të keqe e të dhimbshme. Për shembull, Jusufi a.s. e arriti lumturinë e të qenurit sundimtar i Egjiptit vetëm nëpërmjet qënies i hedhur në pus nga vëllezërit e tij dhe i flakur në burg nga shpifjet e Zelihasë.

Në të njëjtën mënyrë, një fëmijë që vjen në botë nga mitra e nënës së tij, vetëm e arrin lumturinë e kësaj bote si rezultat i vështirësive torturuese dhe shtypëse që ai përjeton në rrugë.

Aspekti i Pasmë: Domethënë, meqenëse ai i cili i vështron ata që kanë mbetur prapa me shikimin e filozofisë nuk mund të gjejë përgjigjje për pyetjen: “Prej nga kanë ardhur ata dhe ku do të shkojnë, dhe përse erdhën ato në tokën e kësaj bote?”, ai natyrisht mbetet në torturimin e hutimit dhe të dyshimit.

Por në qoftë se do të vështronte nëpërmjet syzeve të besimit, ai do të kuptonte se njerëzit janë vëzhgues të dërguar nga Sulltani i Parapërjetësisë për të shqyrtuar e studiuar mrekullitë e mahnitshme të fuqisë të shfaqura në ekspozitën e universit, dhe se pasi të marrin shenjat dhe rangjet e tyre në përputhje me shkallën që ata kanë kapur vlerën dhe madhështinë e atyre mrekullive të fuqisë dhe me shkallën me të cilën mrekullitë tregojnë madhështinë e Sulltanit të parapërjetësisë, njerëzit do të rikthehen tek bota e Atij Sulltani. Kështu ai do të thonte: “El Hamdu lil Lah” për mirësinë e besimit që ia ka dhënë atij këtë mirësi. Meqenëse lavdërimi i dhënë në thënien: “El Hamdu lil Lahi” për mirësinë e besimit i cili i largon kështu shtresat e lartëpërmendura të errësirës, është gjithashtu një mirësi, lavdërimi duhet të jepet edhe për të gjithashtu. Dhe lavdërimi duhet të jepet në herën e tretë për këtë mirësinë e dytë të lavdërimit, dhe në herën e katërt për mirësinë e tretë të lavdërimit… Domethënë, një zinxhirë i pafundmë lavdërimi lindet nga një shqiptim i vetëm i frazës “El Hamdu lil Lah”.

◘ Pika e Dytë

Njeriu duhet të thotë: “El Hamdu lil Lah” për mirësinë e besimit i cili i ndriçon këto gjashtë aspekte, sepse ashtu si meqenëse ai largon errësirën e gjashtë aspekteve, ai mund të konsiderohet një mirësi e madhe për shmangien e së keqes, po ashtu meqenëse i ndriçon ato, ai mund të mendohet si një mirësi e dytë, për tërheqjen e dobive.

Prandaj, meqenëse njeriu nga natyra është i civilizuar, ai është i lidhur me të gjitha krijesat në gjashtë aspektet, dhe nëpërmjet mirësisë së besimit ka mundësinë e përfitimit prej gjashtë aspekteve.

Kështu sipas kuptimit të vërsetit,

“Kështu që ngado që të drejtoheni apo të ktheni fytyrat, atje është Fytyra e Allahut…”[43] njeriu gjen ndriçim në cilindo prej gjashtë aspekteve që gjendet.

Në fakt, ai që është një besimtar, ka një jetë e cila në efekt shihet nga themeli i botës deri tek fundi i saj. Kjo jetë e tij merr ndihmë nga drita e një jete e cila shtrihet nga parapërjetësia tek paspërjetësia. Në të njëjtën mënyrë, në sajë të besimit i cili i ndriçon gjashtë aspektet, koha e ngushtë e njeriut dhe hapësira transformohen në një botë të gjërë të rehatshme. Kjo botë e shtrirë bëhet si shtëpia e njeriut, dhe e shkuara dhe e ardhmja si koha e tashme për shpirtin dhe zemrën e tij. Largësia midis tyre zhduket.

◘ Pika e Tretë

Fakti se besimi jep burimet e mbështetjes dhe të ndihmës, bën të domosdoshme thënien: “El Hamdu lil Lah”.

Po, për shkak të pafuqisë së tyre dhe të armiqve të tyre të pafundmë, njerëzimi janë në nevojë të një baze mbështetjeje të cilën ata mund ta përdorin për t’i zmbrapsur ata armiq. Gjithashtu, për shkak të shumësisë së nevojave të tyre, dhe varfërisë së tyre të skajshme, ata kanë nevojë për një burim ndihme prej të cilit mund të kërkojnë ndihmë, me qëllim që nëpërmjet tij të mund të përmbushin nevojat e tyre.

O njeri! Pika jote e vetme e mbështetjes është besimi në Zot. Baza e vetme e ndihmës për shpirtin dhe ndërgjegjjen është besimi në Ahiretin. Ai që nuk i njeh këto dy burime vuan ankth e frikësim të vazhdueshëm në zemrën dhe në shpirtin e tij, dhe ndërgjegjja e tij torturohet në mënyrë të vazhdueshme.

Ndërsa personi i cili kërkon mbështetje nga pika e parë dhe ndihmë nga e dyta, përjeton shumë kënaqësi e gëzime në zemrën dhe në shpirtin e tij, kështu ai edhe gjen ngushëllim, edhe ndërgjegjja e tij qetësohet.

 

◘ Pika e Katërt

Duke treguar se kënaqësi të ngjashme ekzistojnë dhe do të ekzistojnë, drita e besimit largon dhimbjen që ndodh kur kënaqësitë e ligjshme fillojnë të dobësohen e të zhduken. Për më tepër, duke treguar burimin e mirësive, ai siguron se mirësitë vazhdojnë dhe nuk pakësohen.

Gjithashtu, duke treguar kënaqësitë e njohjes -miqësisë- së ripërtërirë, kjo largon dhimbjen e ndarjes dhe të ikjes.

Domethënë, ndërsa dhimbje të shumta ndodhin nga mendimi i kalimit dhe i zhdukjes së një kënaqësie të vetme, besimi i largon ato duke të të kujtuar kthimin e kënaqësisë. Në qoftë se një frut nuk ka pemë, kënaqësia e tij është e kufizuar dhe mbaron me ngrënien e tij, dhe mbarimi i tij është shkak dëshpërimi.

Ndërsa në qoftë se njihet pema e frutit, nuk ka dhimbje kur fruti mbaron së ekzistuari, sepse ndodhen fruta të tjerë për të ardhur në vendin e tij.

Në të njëjtën kohë, përtëritja në vetvete është një kënaqësi. Sepse dhimbjet që e dëshpërojnë më shumë shpirtin njerëzor janë dhimbjet që burojnë nga ndarja. Kurse drita e besimit i largon ato dhimbje nëpërmjet shpresës së takimit të përtërirë dhe të kthimit të takimeve të ngjashme.

◘ Pika e Pestë

Gjërat midis këtyre qënieve të cilat njeriu i imagjinon se janë armiqësore, të huaja, të pajeta dhe të humbura sikur jetimët ose të vdekurit, drita e besimit ia shfaq atij si miqësore, si vëllezër, si të gjalla dhe si duke lavdëruar Zotin xh.sh.. Domethënë një njeri i cili shikon me syrin e pakujdesisë i supozon qëniet në botë të jenë të dëmshme si armiq, dhe e merr frika; ai i sheh gjërat si të huaja. Sepse në shikimin e çudhëzimit, nuk ka lidhje vëllazërie midis të shkuarës dhe atyre të së ardhmes. Ndodhet vetëm një lidhje e parëndësishme dhe e pjesshme midis tyre. Dhe si rrjedhojë, vëllazëria e njerëzve të çudhëzimit është vetëm një minut brenda një mijë viteve. Në shikimin e besimit, të gjithë trupat qiellorë shfaqen si të gjallë dhe si të njohur me njëri-tjetrin. Besimi e shfaq secilin prej tyre se është duke e lavdëruar Zotin xh.sh. nëpërmjet gjuhës së gjendjes së saj. Nga ky kënvështrim të gjithë posedojnë një lloj jete dhe një shpirt në përputhje me secilin.

Prandaj nuk ka frikë e panik kur trupat qiellorë shikohen me këtë vështrim të besimit; ka njohje, familiaritet e dashuri. Vështrimi i mosbesimit i sheh qëniet humane të pafuqishme ashtu siç janë për të siguruar dëshirat e tyre, si pa pronar dhe pa mbrojtës; ai i imagjinon ato të jenë të pikëlluara e të dëshpëruara si jetimët vajtues për shkak të pafuqisë së tyre.

Shikimi i besimit, nga ana tjetër, i sheh ato si krijesa të gjalla, jo si jetimë por si nëpunës të ngarkuar me detyra; si shërbëtorë duke lavdëruar e lartësuar Allahun.

◘ Pika e Gjashtë

Drita e besimit i paraqet këtë dynja dhe Ahiretin si dy tryeza duke shfaqur varietete të shumta mirësish prej të cilave një besimtar përfiton nëpërmjet dorës së besimit, nëpërmjet shqiseve të tij të brendshme e të jashtme dhe nëpërmjet aftësive të tij të holla shpirtërore. Në këndvështrimin e çudhëzimit, sfera prej të cilës një qënie e gjallë mund të përfitojë zvogëlohet e kufizohet tek kënaqësitë materiale. Ndërsa në shikimin e besimit, ajo shtrihet deri në një sferë e cila i rrethon qiejt dhe tokën. Po, një besimtar e konsideron diellin të jetë një llambë e varur në tavanin e shtëpisë së tij, dhe hënën të jetë një dritë nate. Kështu ato bëhen mirësi për të, dhe sfera prej të cilës ai përfiton është më e gjërë se sa qiejt. Me vërsetet elokuente,

“Dhe Ai e ka bërë të nënshtruar për ju diellin dhe hënën”,[44] dhe

“Ai është i Cili ju bën të mundur juve të udhëtoni nëpër tokë e det”,[45]  kurani i shpjegimit të mrekullueshëm aludon për këtë mirësi të mrekullueshme dhe për bekimet që burojnë nga besimi.

 

◘ Pika e Shtatë

Është e njohur nëpërmjet besimit se ekzistenca e Zotit është një mirësi që i tejkalon të gjitha mirësitë e tjera, është një mirësi e madhe e cila është një bazë dhe burim duke përfshirë shumëllojshmëri të pafundme mirësish, lloje të panumërta bekimesh dhe varietete të pallogaritshme dhuratash. Atëherë, si rrjedhojë, është detyrë dhe borxh për njeriun që të japë lavdërime e falënderime për mirësitë e besimit sa numri i grimcave në botë. Një numër i këtyre janë treguar në pjesë të ndryshme të Risale-i Nurit; duke diskutuar besimin në Allahun, ato e heqin perden prej këtyre mirësive dhe i shfaqin.

Njëra nga mirësitë që duhet të jepet lavdërimi me gjithë lavdërimin që fraza  “El Hamdu lil Lah” e tregon me lamin[46] e përcaktimit, është mirësia e Mëshirës Hyjnore.

Madje, mëshira përmban mirësi sa numri i qënieve të gjalla të cilat e manifestojnë Mëshirën Hyjnore. Sepse njeriu veçanërisht është i lidhur me të gjitha krijesat e gjalla, dhe në këtë drejtim, gëzohet nga lumturia e tyre dhe dëshpërohet nga dhimbja e tyre. Kështu një mirësi që gjendet tek një individ i vetëm, është gjithashtu një mirësi për shokët e tij. Një tjetër që përmban mirësi sa numri i fëmijëve që janë të bekuar me dhembshurinë dhe butësinë e nënave të tyre, dhe e cila meriton lavdërim e lartësim është Dhembshuria Hyjnore. Po, një person me ndërgjegjje i cili ndien hidhërim e keqardhje nga vajtimi i një fëmije të panënë dhe të uritur, sigurisht ai do të ndjehej i kënaqur nga dhembshuria e nënës për fëmijën e saj; padyshim që ai është i kënaqur dhe i lumtur. Kështu, kënaqësitë e këtij lloji, secila janë një mirësi dhe kërkojnë dhënie lavdërimesh e falënderimesh.

Një tjetër prej mirësive duke kërkuar lavdërime e falënderime sa numri i të gjitha varieteteve dhe shembujve të urtësisë të përfshira në univers është Urtësia Hyjnore. Sepse ashtu si nefsi i njeriut që është pajisur me manifestimin e Mëshirës Hyjnore, dhe zemra e tij me manifestimin e Dhembshurisë Hyjnore, po ashtu, mendja e tij merr kënaqësi nga hollësitë e Urtësisë Hyjnore. Kështu, në këtë drejtim ato kërkojnë lavdërime e lartësime të pafundme nëpërmjet deklarimit “El hamdu lil Lah”.

Një tjetër është mirësia e ruajtjes, për të cilën duhet të jepet lavdërimi sa numri i manifestimeve të Emrit Hyjnor El-Va’rithu, Trashëguesi –Ai që bën të trashëgohet; dhe sa numri i pasardhësve të cilët vazhdojnë pas kalimit të paraardhësve të tyre, dhe sa numri i qënieve të botës tjetër, dhe sa numri i akteve të njeriut të cilat ruhen me qëllim që të jenë mjet që ata të marrin shpërblimin e tyre në Ahiret; lavdërimi duhet të jepet me madhështi të “El Hamdu lil Lah” sa të mbushë të gjithë hapësirën me tingullin e saj. Sepse vazhdimi i mirësisë është më e vlefshme se sa vetë mirësia. Përjetësimi i mirësisë është më e kënaqshme se sa vetë mirësia. Të banosh përjetësisht në parajsë është më e lartë se sa vetë parajsa; dhe kështu me radhë. Si rrjedhojë, mirësitë që i përmban Atributi Hyjnor El-Hafidhu, Gjithëruajtësi janë shumë të mëdhaja dhe më të larta se sa të gjitha mirësitë ekzistuese në të gjithë universin.

Kështu, ky Atribut kërkon një “El Hamdu lil Lah” aq të madhe sa bota.

Ju mund t’i krahasoni pjesën tjetër të Emrave Hyjnorë me katër Emrat e përmendur këtu, dhe meqenëse në secilën ndodhen mirësi të pafundme, secili kërkon lavdërime e falënderime të pafundme.

Gjithashtu, Profeti Muhammed a.s.m. i cili është mjeti për arritjen e mirësisë së besimit dhe ka autoritetin për t’i hapur të gjitha thesaret e mirësisë, është gjithashtu një mirësi e tillë saqë njerëzimi i mbetet borxh për të gjithë përjetësinë që ta lavdërojë dhe ta brohorasë atë.

Gjithashtu, mirësitë e islamit dhe të kur’anit të cilat janë indeksi dhe burimi i të gjitha varieteteve të mirësisë, materiale dhe shpirtërore, kërkojnë e meritojnë lavdërime të pambarim e të pafund.

◘ Pika e Tetë

El Hamdu lil Lah, Lavdi Zotit, i Cili sipas kuranit të kalibrit më të lartë, i cili është shpjeguesi i tij, ky libër madhështor i njohur si universi, e lavdëron dhe e lartëson me të gjithë kapitujt dhe pjesët e tij, me të gjitha faqet dhe rreshtat, dhe me të gjitha fjalët dhe shkronjat Esencën më të pastër e më të shenjtë të të Vetmit Unik, të Cilin universi e lavdëron dhe e lartëson nëpërmjet bërjes të dukshme  atributet e Tij të bukurisë dhe të plotësisë. Kjo është sa vijon: Në përputhje me kapacitetin e saj, qoftë e madhe apo e vogël, çdo skalitje në këtë libër të madh lavdëron dhe lartëson Skalitësin e saj, i Cili është Një i Vetëm dhe i Kërkuar Përjetësisht, nëpërmjet shfaqjes së Atributeve të Tij të lavdishme.

Gjithashtu, çdo skalitje në librin e universit jep lavdërime nëpërmjet shfaqjes së atributeve të bukurisë së Shkruesit të saj, i Cili është i Gjithëmëshirshëm e Mëshirëplotë.

Gjithashtu, nëpërmjet reflektimit dhe pasqyrimit të manifestimeve të Emrave të bukur Hyjnorë, të gjitha skalitjet, pikëlat dhe qëndisjet në këtë libër shprehin lavdërime për të Vetmin Unik më të pastër e më të shenjtë duke e lavdëruar Atë, dhe duke e lartësuar e lëvduar.

Gjithashtu, secila poemë në këtë libër të universit e lartëson dhe e lavdëron Hartuesin e saj, i Cili është i Gjithëfuqishëm dhe i Gjithëditur.

◘ Pika e Nëntë ………………………………….[47]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                     L U T Ë S I

[48]Varri im i rrënuar në të cilin janë grumbulluar stivë shtatëdhjetë e nëntë kufoma [49] të Saidit me gjynahet e tij dhe me brengat.

E tetëdhjeta u bë një gurë varri tek varri im.

Ato gjithë së bashku vajtojnë [50] për rënien e Islamit.

Së bashku me gurin e varrit tim dhe me varrin e përjetshëm të kufomave të vdekura, unë shkoj përpara për tek fusha e së ardhmes së të nesërmes.

Unë jam i sigurt se e ardhmja e Azisë, me tokën e saj dhe me qiellin e saj, së bashku do t’i dorëzohen dorës së pastër e të ndritshme të Islamit, sepse ajo premton lulëzimin e besimit; dhe i jep paqe e siguri njerëzimit.

 

 

 

 

 

 

 

 

Bismil-lahi RrahmaniR-Rahim

 

O Allah! O i Gjithëmëshirshëm! O Mëshirëplotë! O i Vetëm Unik! O i Gjallë i Përjetshëm! O Vetekzistues i Përhershëm! O i Ditur! O i Drejtë! O i Shenjtë!

Për hir të Emrit Tënd më të madh, dhe në përnderim të Kuranit të shpjegimit të mrekullueshëm dhe në nderim të profetit Tënd më të madh a.s.m. dhuroju lumturi të përjetshme në Parajsë botuesve të këtij libri, koleksionit të Rrezeve të Bediuzzaman Said Nursit, dhe të gjithë atyre që i ndihmojnë ata. Amin! Jepu atyre sukses të pafundmë në shërbim të besimit dhe të Kuranit. Amin! Për çdo fjalë të Rrezeve shkruaju një mijë merita në regjistrat e veprave të tyre të mira. Amin! Dhe dhuroju atyre qëndrueshmëri, vazhdimësi dhe sinqeritet në botimin e Risale-i Nurit. Amin! O më Mëshiruesi i mëshiruesve! Jepu lumturi në këtë botë dhe në botën tjetër të gjithë studentëve të Risale-i Nurit. Amin! Ruaji ata prej të keqes së shejtanëve të xhindëve dhe të njerëzve. Amin! Dhe fali të metat e këtij të pafuqishmi të mjerë Saidit… Amin!

Në emrin e të gjithë studentëve të Risale-i Nurit

Said Nursi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BOS

 

BOS

 

BOS

[1] Buhariu, Adhan 155

[2] Kur’an, 2 :32

Kur’an, 1:1-7

Kur’an, 10:92

[5] Kur’an 4:69

[6] Dhe kështu, në qoftë se një njeri i zakonshëm do të merrte diçka me përmasën e një bërthame, njeriu i plotë i cili ka përparuar shpirtërisht do të merrte një pjesë sa një pemë palme, secili sipas shkallës së tij; por ama një person i cili nuk ka përparuar akoma, nuk duhet t’i kujtojë qëllimisht këto kuptime kur reciton el-Fatihanë, me qëllim që të mos prishë e dëmtojë sensin dhe qetësinë e tij ndaj pranisë Hyjnore. Kur ai të arrijë në një stacion të tillë, ato kuptime do ta shfaqin vetveten për të.

Ne e pyetëm profesorin tonë të na sqaronte fjalën “qëllimisht” e cila erdhi në këtë shënim, dhe ne e regjistruam ekzaktësisht përgjigjjen që morëm: Unë e shoh se të preokupohesh me kuptimet gjithëpërfshirëse dhe të lartësuara të Fatihasë dhe të tesheh-hudit, jo qëllimisht por në mënyrë indirekte, dhe jo në mënyrë të detajuar, e cila shkakton një lloj pakujdesie ndaj pranisë Hyjnore, por në mënyrë konçize e të përmbledhur, largon pakujdesinë dhe i jep një shkëlqim adhurimit dhe lutjeve. Kjo e shfaq krejtësisht vlerën e lartë të faljeve, të Fatihasë dhe të tesheh-hudit. Ndërsa ajo çfarë synohet nga fjala “të mos preokupohesh qëllimisht”, e cila erdhi në fundin e pjesës së dytë, është se prokopia me pikërisht detajet e atyre kuptimeve i shkakton njeriut të harrojë faljet dhe ndoshta i pakëson e i prish sensin ndaj pranisë Hyjnore. Unë ndjej se prokopia me to në mënyrë indirekte dhe të përmbledhur fiton dobi të mëdhaja. Autori.

Nënshkroi në emrin e studentëve të Risale-i Nurit

në shkollën e tretë të Jusufit, Xhejlani.

[7] Kur’an 2:32

[8] Kur’an, 48:28-29

[9] Këto paragrafe të shkruara në Italik kanë ardhur në tekst në gjuhën arabe. Përkthyesi.

[10] Kur’an, 54: 1

[11] Kur’an, 8:17

[12] Saqë Hazreti Aliu, Zoti qoftë i kënaqur me të, trimëria dhe guximi i të cilit ishin në shkallën më të lartë, tha: “Kur ne frikësoheshim ndërsa luftonim në betejë, ne fshiheshim pas të Dërguarit të Zotit xh.sh…”

Historia tregon se madje edhe armiqtë e tij të asaj kohe mbështetën faktin se të gjitha cilësitë e tij ishin më të lartat, ashtu si guximi i tij.

[13] Husejn al-Xhisri, al-Risalat al-Hamidija.

[14] Kur po vuaja në pleqërinë dhe në dobësinë time, unë ndjeva një të miliontën e ushqimit shpirtëror që vinte nga profeti Muhammed a.s.m..

Në qoftë se do të kisha mundur, unë do ta kisha falënderuar atë duke bërë miliona salevate për të me miliona gjuhë. Kjo ishte sa vijon:

Unë vuaj shumë nga ndarja dhe zhdukja, megjithëse dynjaja të cilën e dua dhe gjërat në të më lënë mua me largimin e tyre dhe me ndarjen e tyre prej meje. Unë e di se edhe unë gjithashtu do të largohem. Mua më sundojnë një dhimbje e një pikëllim i fortë. Por unë gjej ngushëllim dhe shpëtoj krejtësisht prej këtij pikëllimi duke dëgjuar lumturinë e përjetshme dhe jetën e pavdekshme nga Profeti Muhammed a.s.m.; saqë kur unë them: “Esselamu alejke ejjuhen nebijju ve rahmetull-llahi ve berakatuhu” në teshehhud, unë i paraqes atij besëlidhjen time me të, bindjen time dhe nënshtrimin tim ndaj misionit të tij dhe duke i dhënë urime për detyrën e tij i shpreh një lloj falënderimi atij dhe një përgjigje ndaj atij sihariqi për lumturinë e përjetshme, dhe kështu të gjithë myslimanët i japin këto përshëndetje pesë herë në çdo ditë.

[15] Kur’an 24:35

[16] Kur’an 24:40

[17] Kur’an 1 : 7

[18] Kur’an 24:40

[19] Kur’an 1 : 7

[20] Kur’an 67:15

[21] Kur’an 11:56

[22] Kur’an 29:60

[23] Kur’an 17:70

[24] Kur’an 82:13

[25] Kur’an 67:5

[26] Kur’an 50: 6

[27] Kur’an 2:29

[28]  Shënim: (

 

[29] Kur’an 17:111

[30] “Dhe Allahut i takon krahasimi më i lartë: ashtu siç është e domosdoshme drita gjithëpërfshirëse për Diellin. Autori.

[31] Kur’an 67:14

[32] Pjesa e mbetur e kësaj trajtese u shkrua ndërsa po vuaja nga një sëmundje e tmerrshme, për shkak të qënies i helmosur, që unë nuk e kisha përjetuar kurrë më parë në jetën time. Prandaj gabimet e mia duhet të shihen me tolerancë. Husrevi mund t’i modifikojë, t’i ndryshojë dhe të korrektojë çdo pjesë që ai e konsideron të papërshtatshme. Autori.

[33] Buhariu

[34] Sëmundja ime e rëndë nuk më lejon mua të vazhdoj; dhe kjo që shkrova është vetëm një burim dhe ndihmë për detyrën e Husrevit në përkthim. Autori.

[35] Kur’an, 31:28

[36] Kuran 112:1-2

[37] Kuran, 31:28

[38] Kuran, 31:28

[39] Kuran, 2:32

[40] Kuran, 14:3

[41] Kuran 6:59

[42] Duke e synuar atë të jetë një lutje, disa nga shkruesit e shkruan frazën “Zoti qoftë i kënaqur me të” pas emrit të këtij Saidi të mjerë. Unë do doja ta ndryshoja atë, por m’u shfaq se meqenëse ajo është një lutje duke kërkuar kënaqësinë e Zotit, nuk duhet të ndërhyhet tek ajo, prandaj unë nuk e ndryshova.

[43] Kuran, 2:115

[44] Kuran, 14:33

[45] Kuran, 10:22

[46] Lami i pëcaktimit; domethënë ‘Li’ tek “El Hamdu lil lah”

[47]  Unë nuk e kam çelësin për këto shifra që të mund t’i deshifroj. Për më tepër, as edhe koka e atij që është duke agjëruar nuk mund t’i deshifrojë ato, dhe as t’i zbulojë kuptimet e tyre. Më falni, unë munda të bëj vetëm kaq, dhe atë nëpërmjet ndihmës morale të autorit, shkëlqimit shpirtëror të Natës së Kadrit dhe duke qenë në afërsi të Meulana Xhelalud-din.

Përkthyesi, Abdul Mexhid Nursi

[48] Ky rresht është nënshkrimi i Tij.

[49] Meqenëse trupi ripërtërihet dy herë në çdo vit, kjo do të thotë se (në çdo vit) dy Saida kanë vdekur. Gjithashtu në këtë vit Saidi është në vitin e Tij të shtatëdhjetë e nëntë. Domethënë, një Said ka vdekur në çdo vit. Nga kjo nënkuptohet se Saidi do të jetojë deri në këtë datë.

[50] Me një parandjenjë të së ardhmes, Ai e parashikoi këtë gjendje njëzet vjet para se ajo të ndodhë.